حدیث هایی در مورد علم و دانش

----------------------------------------------------------------------------------------------------- عقل و علم • علی (ع) فرموده است : عقل که غریزه ی اختصاصی انسان و از سرمایه های طبیعی بشر است با علم آموزی و تجربه اندوزی افزایش می یابد. منبع : غررالحکم ،ص67 • و نیز فرموده است : که تحصیل علم و دانش مایه ی تقویت و تأیید عقل آدمی است. منبع : مستدرک 2،ص287 • امام صادق (ع) فرموده است : مطالعه ی بسیار و پی گیر در مسائل علمی ، باعث شگفتی عقل و تقویت نیروی فکر و فهم است. منبع : بحارز 1،ص52 • علی (ع) فرموده است : هر آن علمی که مورد تأیید و امضاء عقل نباشد گمراهی و ضلالت است. منبع : غررالحکم ،ص546 • علی (ع) فرموده است : چه بسا مردم عالمی که عملشان باعث قتل و نابودی آنان شد. منبع : فهرست غرر،ص269 • علی (ع) فرموده است : علمی که با آنان هدایت خود را فاسد و تباه سازی بدترین علم است. منبع : غررالحکم ،ص444 ---------------------------------------------------------------------------------------------------- غرور علم • علی (ع) فرموده است : شایسته است انسان عاقل ، خویشتن را از مستی ثروت ، از مستی علم ودانش ، از مستی تمجید و تملّق ، از مستی جوانی مصون نگاه دارد . زیرا هر یک از این مستی ها مسموم و پلیدی دارد که عقل را زائل می کند و آدمی را خفیف و بی شخصیّت مینماید. منبع : غررالحکم،ص862 ----------------------------------------------------------------------------------------------------- تجربه و علم • علی (ع) فرموده است : هر کس از وقایع گذشتگان عبرت بگیرد بینا میشود ، کسی که بصیرت و بینائی پیدا کرد می فهمد ، و آنکس گه فهمید عالم میشود. منبع : سفینه ((عبر))ص146 • علی (ع) فرموده است : تجربه های زندگی ، دانش مفید و ثمر بخشی است. منبع : غررالحکم، ص35 • و نیز فرموده است : تجربیّات ، به مردم دانش تازه می آموزد. منبع : بحار 1،ص43 • امام صادق (ع) فرموده است : انسان عاقل از یک سوراخ دوبار گزیده نمی شود یعنی انسان عاقل همواره تجربیّات خود را بخاطر میسپارد و عملاً به کار می بندد و اگر یک بار اشتباه کرد دوبار آنرا تکرار نمی کند. منبع : تحف القول ،ص96 ---------------------------------------------------------------------------------------------------- تعلیم و تعلّم • رسول اکرم (ص) مشاهده کرد که در مسجد، دو مجلس تشکیل شده است ، یکی مجلس علم که در آن از معارف اسلامی بحث میشود و دیگری مجلس دعا که در آن خدا را میخوانند. رسول اکرم فرمود : این هر دو مجلس خوب و مورد علاقه ی من است . آن گروه دعا میکنند و این گروه درس میخوانند و درس میگویند ، ولی گروه علمی برتر و بالاتر از گروه دعا هستند و من از طرف پروردگار برای تعلیم مردم ، مبعوث شده ام. سپس رسول اکرم (ص) به گروه معلّمین و محصّلین پیوست و با آنان در مجلس علم نشست. منبع : بحار ،جلد1،ص64 •علی (ع) فرموده است : ای گروه جوانان، شرف انسانی و سجایای اخلاقی خود را با ادب آموزی و تربیت محافظت نمائید و سرمایه ی گرانبها ی دین خویشتن را با نیروی علم و دانش از دستبرد ناپاکان و خطرات گوناگون بر کنار نگاه دارید. منبع : تاریخ یعقوبی ،ص152 • امام باقر (ع) از رسول اکرم (ص) حدیث کرده است که فرموده : صبح کن و روزت را بگذران که یا عالم باشی یا علم آموز ، بپرهیز از اینکه عمرت در لذائذ غفلت زا و کامجوئیهای زیانبخش سپری گردد. منبع : مشکوةالانوار ،ص133 • علی (ع) فرموده است : سزاوار است انسان عاقل رأی خردمندان را به رأی خود بیفزاید و دانش علماء را بر دانش خویش اضافه نماید. منبع : غررالحکم ،ص384 • علی (ع) فرموده است : کسیکه در آموخته های خود بسیار بیندیشد دانش خود را استوار ساخته و بفهم مطالبی که نمی فهمد نائل میگردد. منبع : فهرست غرر، ص 316 • امام صادق (ع) فرموده است : دوست ندارم جوانی از شما را ببینم مگر آنکه صبح کند و رفت و آمدش در یکی از این دو حالت باشد : یا عالم یا محصّل . کسی که چنین نباشد در انجام وظیفه کوتاهی کرده وخودداری از اداءِ وظیفه ، تضییع حق انسانیت است و چنین تضییعی گناه است و جایگاه گناهکار در آتش خواهد بود. منبع : بحار ، جلد 1، ص55 • رسول اکرم مشاهده کرد که گسترش فتوحات مسلمین و توسعه ی امور نظامی حکم میکند که بعضی از اصحابش با سلاح های جدید آشنا شوند و طرز استفاده از آنها را بیاموزند ، بهمین جهت دو نفر از اصحاب خود را به ((جرش)) که یکی از روستاهای یمن بود فرستاد تا از آنجا وسائل یادگیری و تعلّم خود را فراهم آورند. منبع : الاسشلام و الحضار العربیه ، ص103 ------------------------------------------------------------------------------------------------------ طالبان علم • امام صادق (ع) فرموده است : طالبان علم، سه گروه اند و تو آنان را به ذات و صفاتشان بشناس : گروهی برای کارهای جاهلانه و بحث های خصومت آمیز درس می خوانند . گروهی برای گردن فرازی و فریبکاری تحصیل می کنند ، و گروه سوّم ، علم را برای فهمیدن و تعقّل کردن فرا میگیرند. گروه اول با سخنان خود مردم را می آزارند و در بحث های علمی مجادله و لجاجت میکنند ، اینان درس میخوانند تا در مجلس عمومی با حضور مردم سخن علمی بگویند ، معلومات خود را به رخ این و آن بکشند و با نیروی دانش دیگران را شکست دهند و برتری خود را اثبات نمایند. گروه دوم وقتی بااقران و امثال خود مواجه می شوند ، تکبّر می کنند و بر اثر غرور علمی ،آنان را با دیده ی تحقیر می نگرند و موقعیکه با ثروتمندان پست تر از خود بر خورد مینمایند به مکر و فریب دست می زنند و تملّق می گویند تا توجه آنان را به خود جلب کنند و از ثروتشان بهره مند کردند. واضح است که تنها گروه سوّم در تحصیل علم ، هدف صحیح و منزّه دارند و ممکن است در پرتو دانش خود به کمال انسانی نائل گردند، ولی گروه اوّل و دوّم گرچه درس می خوانند و از پی تحصیل علم می روند امّا اخلاق بد و رفتار ناپسندشان سدّ راه سعادت آنها است و نمی توانند از معلومات خویش به شایستگی استفاده نمایند. منبع : کافی ،جلد1،ص49 • علی (ع) فرموده است : تملّق گفتن و حسد بردن از خلقیات مردم با ایمان نیست مگر در راه فرا گرفتن علم و دانش. منبع : تحف العقول ص207 ----------------------------------------------------------------------------------------------------- پرسش و علم • حضرت رضا (ع) فرمود : علم گنجینه های کمال است و کلیدهای آن گنجینه ها پرسش کردن است. ----------------------------------------------------------------------------------------------------- سواد آموزی • آنکس که ساعتی به ذلّت علم آموزی تن ندهد در همه ی عمر گرفتار ذلّت و خواری جهل خواهد بود. منبع : بحار جلد 17 ص46 • علی (ع) فرموده است : کسیکه چیزی را نمی داند حیا نکند از اینکه آن را بیاموزد. منبع : بحار، جلد 1 ،ص57 • علی (ع) فرموده است : البته هیچ کس حیا نکند از اینکه اگر چیزی را نمیداند یاد بگیرد. منبع : نهج البلاغه فیض ص 1113 • علی (ع) فرموده است : هیچ کس حیا نکند وقتی از او بپرسند چیزی را که نمیداند صریحاً بگوید نمیدانم. اولیاء اسلام در مواردی بسیاری مردم را از حیاء احمقانه و حجالت کشیدن های بی مورد بر حذر داشته اند. منبع : : نهج البلاغه فیض ص 1113 ----------------------------------------------------------------------------------------------------- مهار علم •حضرت امام حسن مجتبی (ع) روزی فرزندان خود و فرزندان برادر خود را دعوت کرد و به آنان فرمود : همه ی شما کودکان اجتماع امروز هستید و امید می رود که بزرگان اجتماع فردا باشید ،دانش بیاموزید و در کسب علم کوشش کنید و هر کدام که حافظه ی قوی ندارید و نمی توانید در مجلس درس مطالب استاد را ضبط کنید آنها را بنویسید و نوشته ها را در منزل نگهداری نمائید تا در موقع لزوم مراجعه کنید. منبع : بحار جلد 1 ص 110 ----------------------------------------------------------------------------------------------------- اجتماع و تحصیل علم • علی (ع) فرموده است : در خردسالی علم بیاموزید تا در بزرگسالی به برتری و سیادت نائل آئید. منبع : شرح بن ابی الحدید 20، کلمه ی 98 ، ص 267 • و نیز فرموده است : کسیکه در کوچکی تحصیل علم نکند در بزرگی تقدّم اجتمکاعی نخواهد داشت . منبع : غررالحکم ، ص 697 • علی (ع) فرموده است : علم و دانش بیش از مقداری است که قابل احاطه باشد و یک فرد نمی تواند بر همه ی آنها واقف گردد پس از هر علمی بهتر و شایسته ترش را فرا گیرید. منبع : فهرست غررالحکم، ص 265 • و نیز فرموده است : بهترین مطالبی که شایسته است جوانان یاد گیرند چیز هایی است که در بزرگسالی مورد نیاز باشد و بتوانند در زندگی اجتماعی از آموخته های دوران نو جوانی خود استفاده نمایند. منبع : شرح بن ابی الحدید 20، کلمه ی 817 • امام صادق (ع) فرموده است : کسیکه تحصیل علم می کند برای آنکه به مردان عالم فخر فروشی نماید ، یا به جنگ بی سوادان برود و آنان را شکست دهد ، یا آنکه به وسیله ی علم ، مردم را به خود متوجه کند و بگوید من رئیس شما هستم ، جایگاه چنین انسانی از آتش خواهد بود. منبع : مستدرک ،جلد 2 ،ص322 ------------------------------------------------------------------------------------------------------ تغذیه جان • علی (ع) میفرمود : چرا مردم موقع غذا خوردن در شب چراغ روشن میکنند تا با چشم خود ببینند چه طعامی می خورند ولی در تغذیه ی روانی خود همت ندارند که چراغ عقل را با شعله ی علم روشن کنند تا از غذای آلوده مصون بمانند و دچار عوارض نادانی و گناه در عقاید و اعمال خود نشوند. منبع : سفینه (طعم) ص84 ----------------------------------------------------------------------------------------------------- رشد علمی •از حضرت امام سجّاد (ع) درباره ی توحید سؤال شد در جواب فرمود : خدا میدانست که در آخر زمان افراد عالم و مردان دقیق و کنجکاو خواهند آمد . خداوند ((قُل هوَ الله اَحَدٌ )) و چند آیه از سوره ی حدید را تا ((وَ هُوَ علیمٌ بِذاتِ الصُّدور )) نازل فرمود. جمله ی ((وَ ما یَنزِلُ مِنَ السَّماءِ و ما یَعرُجُ فیها)) از سوره ی حدید و جزءِ آیات پیش از ((علیمٌ بِذاتِ الصُّدور)) است که در حدیث حضرت علی بن الحسین (ع) آمده است . اینکه امام سجّاد (ع) در فهم این آیه ، به عمق دانش مردمی در آخر زمان اشاره می کند شاید ناظر به مطلبی باشد که دنیای امروز بدان متوجه شده است . منبع : تفسیر برهان ، ص 1228 • علی (ع) مرد با ایمانی را مخاطب ساخت و فرمود : علم و ادب ارزش وجود تو است . در تحصیل علم کوشش نما ، چه به هر مقداری که بر دانش و ادبت افزوده شود قدر و قیمتت افزایش می یابد. منبع : مشکوة الانوار ، ص 135 ----------------------------------------------------------------------------------------------------------- کلیه ی احادیث پایین از کتاب اصول کافی جلد 1 برداشته شده است. باب فرض علم و وجوب طلب و تشویق بدان •رسول اکرم (صلّی الله علیه و آله و سلّم) فرموده اند : طلب دانش بر هر مسلمانی فرض است . هلا به راستی خدا دانش جویان را دوست دارد. منبع : ص 83 •امام صادق (علیه السّلام) فرموده اند : طلب دانش فریضه است. منبع : ص 83 •از امام موسی کاظم (علیه السّلام) سوال شد که : رواست برای مردم ترک پرسش از آنچه بدان نیاز دارند؟ فرمودند : نه. منبع : ص 83 باب توصیف و شرح علم، فضیلت علم و عالم •امام صادق (علیه السّلام) فرموده اند : وقتی خدا خیر بنده ای را خواهد او را خوب دین فهم کند. منبع : ص 89 •امام محمّد باقر (علیه السّلام) فرموده اند : نهایت کمال ، خوب فهمیدن دین است و شکیبایی بر ناگواریها و اندازه گیری در معاش و زندگی. منبع : ص 91 •امام صادق (علیه السّلام) فرموده اند : علما امانت دارانند و مردم متقی دژهای مذهبند و اوصیا ساداتند و سروران مذهب. منبع : ص 91 •رسول اکرم (صلّی الله علیه و آله و سلّم) فرموده اند : در زندگانی خیری نیست مگر برای دو مرد : دانشمندی که فرمانش برند و گوش به فرمانی که وظیفه خود را حفظ کند. منبع : ص 91 •امام محمّد باقر (علیه السّلام) فرموده اند : عالمی که از علمش بهره مند شود بهتر از هفتاد هزار عابد است. منبع : ص 91 •معاویة بن عمار گوید : به امام صادق (علیه السّلام) گفتم : مردی است بسیار روایت از شما نقل کند و در میان مردم منتشر سازد و در دل آنها پابرجا کند و هم در دل شیعیان شما، و بسا یک شیعه عابد باشد که این قدر روایت ندارد ، کدام فاضل ترند؟ فرمودند : مرد پر روایتی که وسیله ی تثبیت عقیده ی شیعیان ما باشد بهتر از هزار عابد است. منبع : ص 93 باب ثواب عالم و متعلم •رسول اکرم (صلّی الله علیه و آله و سلّم) فرموده اند : هر که راهی رود که در آن دانشی جوید ، خدا او را به راه بهشت برد و به راستی فرشته ها برای طالب علم پرهای خو را فرو نهند به نشانه ی رضایت از او و این محقق است که برای طالب علم هر که در آسمان و زمین است آمرزش خواهد تا برسد به ماهیان دریا، فضیلت عالم بر عابد چون فضیلت ماه است بر ستارگان در شب چهارده و به راستی علما وارث پیغمبرانند زیرا پیامبران دینار و درهمی به ارث نگذاشتند ولی ارث آنها علم بود و هر که از آن بر گرفت بهره ی فراوانی برده. منبع : ص 97 •امام محمّد باقر (علیه السّلام) فرموده اند : آنکه از شما علم می آموزد ثواب متعلم دارد و بیشتر از او ، علم را از حاملان آن یاد بگیرید و به برادران خود بیاموزید چنانچه علما به شما آموختند. منبع : ص 97 •ابو بصیر گوید: شنیدم امام صادق (علیه السّلام) می فرمودند : هر که کار خیری یاد بدهد مانند ثواب کسی که بدان عمل کند می برد، گفتم : اگر او هم به دیگری یاد دهد به معلم اول ثواب عمل آن رسد؟ فرمودند : این ثواب برای او جاری است اگر به همه ی مردم یاد بدهد، گفتم : اگر معلم بمیرد؟ فرمودند : اگرچه بمیرد. منبع : 97 •امام محمّد باقر (علیه السّلام) فرموده اند : هر کس بابی از هدایت تعلیم دهد مانند ثواب کسانی که بدان عمل کنند اجر دارد و از ثواب آنها هم چیزی کاسته نشود و هرکه یک باب از گمراهی تعلیم دهد مانند گناه کسانی که بدان عمل کنند ببرد و از گناه آنها هم کاسته نشود. منبع : ص 99 •امام صادق (علیه السّلام) فرموده اند : هر که دانش آموزد و به کار بندد و آن را برای خدای تعالی تعلیم دهد در ملکوت آسمانها بزرگش خوانند و گویند برای خدا یاد گرفت ، برای خدا عمل کرد، برای خدا تعلیم داد. منبع : ص 99 باب صفت علما •امام رضا (علیه السّلام) فرموده اند : از نشانه های فقه و فهم ، بردباری و خموشی است. منبع : ص 103 •حضرت علی (علیه السّلام) فرموده اند : سفاهت و فریب در دل عالم نیست. منبع : 103 •حضرت علی (علیه السّلام) فرموده اند : ای طالب علم ، به راستی عالم سه نشانه دارد : علم و حلم(صبر) و خموشی . عالم نما هم سه علامت دارد : نسبت به بالا دست نافرمان است و به زیردست ستم کند به وسیله غلبه بر او و پشتیبانی از ستمکاران نماید. منبع :ص

حدیث هایی در مورد علم و دانش

مطالب مشابه :

چهل حدیث زیبا درباره علم و دانش-1

حدیث در مورد علم

حدیث در مورد علم

احادیث در مورد علم

حدیث هایی در مورد علم و دانش

حدیث در مورد عالم

چهل حدیث در مورد ارزش علم

حدیث در مورد علم روانشناسی