شهرستان تبريز  <?xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" />

 

  خصوصيات جغرافيايي

  موقعيت، وسعت، قلمرو شهرستان، طول و عرض جغرافياي، شهرستانها و استانهاي همجوار

محدوده اي از جمهوري اسلامي ايران كه با حدود 1781 كيلومتر مربع در مركز استان آذربايجان شرقي نام شهرستان تبريز را به خود گرفته است. وسعت شهرستان تبريز به طور تقريبي 1781 كيلومتر مربع مي باشد. حدود شهرستان تبريز از شمال به شهرستان اهر و از جنوب به شهرستان اسكو و از طرف شرق به شهرستان هريس و بستان آباد و از طرف غرب و شمالغرب به شهرستان شبستر محدود مي گردد.

اين شهرستان در 46 و 25 طول شرقي و 38 و 2 عرض شمالي از نصف النهار گرينويچ واقع شده است و ارتفاع تقريبي از سطح دريا 1350 متر مي باشد.

 چگونگي پستي و بلندي کوهها و ارتفاعات مهم

چگونگي پستي و بلندي شهرستان تبريز از دو ناحيه كوهستاني و دشت تشكيل شده ارتفاع از سطح دريا در دشت 1310 و در مناطق كوهستاني تا 2100 متر بالغ مي گردد به طوري كه اين شهرستان بوسيله كوههاي سرخ عون بن علي عينالي و پيش كوههاي سهند احاطه شده است.

 وضعيت آب و هوايي و ميزان بارندگي در شهرستان
هواي اين شهرستان سرد و خشك است باد و سوز دائمي دارد كه مربوط به بادهاي محلي است نه جريانهاي قاره اي، اما گاهي جريانهاي سيبري پس از عبور از كرانه هاي درياي خزر به حوزه تبريز رسيده، سبب بروز شدت سرما در زمستان و كولاك و راه بندان عمومي مي شود. زمستان در تبريز زود آغاز گشته و دير خاتمه مي يابد. تبريز در حال حاضر در رديف كليماي GS(b) در رده بندي كوين يعني نوعي مديترانه يا تابستاني   در رده بندي كوين يعني نوع مديترانه اي يا تابستاني خنك منظور شده است. وضع بارندگي تبريز همگام با ساير نقاط آذربايجان تابع جريانهاي هوائي بويژه توده هواي مرطوب مديترانه و بخارهاي ناشي از آن هواي سرد سيري و شمالي و اختلاف درجه حرارت در محدوده درياچه اروميه و استقرار كوههاي سهند مي باشد. ميانگين بارندگي ساليانه شهرستان تبريز 305 ميليمتر بوده و معمولاً در طول فصل تابستان بارندگي  كمتر مي باشد. حداكثر متوسط دما در تيرماه 32 درجه سانتي گراد و حداقل متوسط آن در ديماه 2/7 درجه سانتيگراد و حداكثر مطلق ثبت شده 42 درجه و حداقل مطلق 25 درجه سانتيگراد بوده است.
تعداد روزهاي بخبندان حداكثر 155 روز و حداقل 52 روز، به طور متوسط 107 روز است.
ميزان تبخير تعرق منطقه 1733 ميلمتر محاسبه گرديده است.

 وضعيت پوشش گياهي ،جنگل و مرتع
شهرستان تبريز به علت واقع بودن در دامنه غرب و شما غربي رشته كوه سهند و تحت تاثير آب و هواي مديترانه اي جزو مناطقي از كشور است كه ويژگي خاص از تنوع و گسترش پوشش گياهي را دارد مراتع شهرستان داراي درجات مختلفي از جمله مراتع شمال شهرستان تبريز، غرب و شمال غرب كوه سهند داراي مراتع عالي و بهترين مراتع ييلاقي است و همچنين كوهپايه هاي شمال غرب و شمالي شهرستان نيز داراي مراتع خوب و متوسط مي باشد.

منابع آب شهرستان : آبهاي سطح الارضي - رودها ، چشمه ها و قنوات
 

رودخانه ليقوان كه از جدار شمالي سهند جاري مي شود و در مسير خود روستاهاي معروف، ليقوان، هروي ، بيرق ديزج و شهر باسمنج را مشروب مي نمايد و پس از ورود به جلگه تبريز به آجي جاي مي ريزد.
 رودخانه آجي چاي (تلخه رود) از شمال شهر در ميان تنگه كوهستاني عينالي جريان داشته كه پس از طي مسافتي در بخش غربي شهرستان تبريز به درياچه اروميه مي ريزد.
مهران رود يا ميدان چايي، قسمتي از آب رودخانه ليقوان به علاوه آب هاي محلي كوه هاي اطراف تبريز در مسير مهرانرود جاري مي شود. از وسط شهر تبريز مي گذرد و در محل فرودگاه تبريز در شمالغرب شهر به آجي چاي مي ريزد.
زينجناب جاي، از جدار شمالي سلطان داغي در جنوب غربي سهند سرچشمه مي گيرد تعدادي از روستاها را مشروب نموده و پس از گذشتن از شهر سردرود به آجي جايي وارد مي شود.
رودخانه گوناب يا كومورچايي از ارتفاعات مشگعنبر و گومانا از رشته جنوبي قراداغ سرچشمه گرفته پس از مشروب كردن روستاهاي منطقه در محل قووشوق (محل بهم پيوستن) بنام كومورچايي خوانده مي شود. آب اين رودخانه به علت عبور از معادن نمك به شدت شور شده در كنار پل آجي چاي در مشرق فرودگاه تبريز به آن وارد مي شود.
در سال هاي اخير آب سد نهند نيز جهت استفاده آبياري تبريز به وسيله لوله گذاري به اين شهرستان منتقل گرديده است.

تعداد بخش ها ،شهرها، دهستانها و نقاط روستايي در سطح استان;

شهرستان تبريز داراي دو بخش (مركزي و بخش خسروشهر) و 4 شهر (تبريز، سردرود، باسمنج، خسروشهر) و 5ر دهستان (آجي چاي، ميدان چاي ، اسپران، سردصحرا و لاهيجان) و 69 روستا مي باشد.

بررسي وضعيت تقسيمات کشوري شهرستان و سوابق آن

با توجه به تغييرات انجام يافته در سال 1376 و انتزاع بخشهاي اسكو و آذرشهر از شهرستان تبريز شهر خسروشهر به بخش تبديل و تعدادي از روستاهاي دهستان شوركات شمالي بخش اسكو منتزع و دهستان لاهيجان تشكيل و تعدادي از روستاهاي سرد صحرا از بخش مركزي متنتزع و به بخش خسروشهر ملحق گرديدند. و در جريان انتزاع بخش شبستر بيش از 10 روستا از دهات رودقات از بخش مركزي تبريز منتزع و به بخش صوفيان ملحق و در مقابل آن تعدادي از روستاهاي مواضع خان بخش ورزقان منتزع و با نام دهستان اسپران به بخش مركزي تبريز ملحق گرديدند.

خصوصيات جمعيتي و انساني

   جمعيت شهرستان و تحولات آن از سال 1335 الي 1375:

جمعيت شهري شهرستان 1227154 نفر معادل 2/93 درصد و جمعيت روستايي 90412 نفر معادل 8/6 درصد مي باشد بر اساس سرشماري عمومي نفوس و مسكن سال 1375 جمعيت شهرستان تبريز 1317566 نفر تعداد 295097 خانوار مي باشد.

درصد روستانشيني	درصد شهرنشيني	نرخ رشد سالانه	روستايي	شهري	جمعيت	سال
-	-	-	-	-	999/289	1335
-	--	-	-	-	403413	1345
33%	67%	25/4	358434	715478	1073912	1355
27%	73%	21/2	406835	1120456	1527291	1365
12%	88%	91/1	181925	1304584	1486509	1375

 

وضعيت اشتغال

بيشتر جوانان شهرستان در كارهاي متفرقه فعاليت دارند كه ثباتي ندارند و با فعل و انفعالات بازار به بخش هاي مختلف تغيير فعاليت مي دهند و اكثراً از بي ثباتي شغل خود ناراضي مي‌باشند و بيشتر قشر جوان تحصيل كرده به دنبال يافتن كار مناسب براي خود مي باشند و تعداد قابل توجهي از قشر جوان نيز جهت تامين معاش و گذران زندگي به ناچار دنباله رو شغلهاي پدران خود مي باشند و اين روند بيشتر در روستاها و مناطق و شهرهاي كوچك بيشتر نمايان است.

 
اقوام اوليه ساکن در شهرستان و ويژگيهاي خاص آن

مردم آذربايجان و به تبع آن مردم شهرستان تبريز از تيره آريائي‌ها مي‌باشند كه مردم ايران و از همان قوم ماد آريائي مي باشند كه در شمال غرب ايران يعني آذربايجان حاليه فرود آمدند و دولت خود را در اواخر قرن هشتم قبل از ميلاد تشكيل دادند.

 

نقاط تاريخي و ديدني

مسجد كبود(ثبت تاريخي 169)

          مسجد كبود تبريز از ابنيه زمان جهانشاه قره قويونلو و متعلق به نيمه دوم قرن نهم هجري است كه به وسيله جان بيگم خاتون همسر جهانشاه بنا شده و توسط دختر او صالحه خاتون در زمان حكومت سلطان يعقوب آق‌قويونلو مرمت گرديده است.
  بناي مسجد كه بيشتر از نظر كاشيكاري و آميزش رنگها و داشتن انواع خطوط عالي و اشكال و طرح هاي بديع مورد نظر ارباب ذوق و معماري است. سردر، دومناره، شبستان و مقبره است. سردر رو به شمال واقع شده و داراي ابعاد 5*7 متر مي‌باشد و از سطح كوچه مجاور به اندازه 5 پله سنگي كه هر يك به درازاي 3 متر و به ارتفاع 20 سانتي متر مي باشند قرار دارد.           ارتفاع طاق باقيمانده سر در زيادتر از 5/8 متر است كه تماماً از كاشي هاي معرق پر آب و رنگ پوشيده شده است. سطح پايه هاي دو طرف با طرح ها و اشكال مركب از گل و بوته و كاشي‌هاذي معرق الوان پوشيده بود كه بر روي كتيبه هاي اين پاياه عبارات مختلفي با آيات قرآني نوشته شده است.
پس از سردر و دهليز واقع در پشت آن شبستان بزرگ مسجد به ابعاد 5/16 متر قرار دارد.
قسمت جنوبي به شبستان كوچكي موسوم به مقبره راه دارد.

ارك عليشان (ثبت تاريخي 170)

يكي از ابنيه كهن و عظيم تبريز كه بي‌شك در زمره شاهكارهاي معماري اسلامي به شمار مي رود ارگ عليشاه يا مسجد عليشاه است.
در مورد تاريخ بناي ارگ مورخين و سياحان، از دوره ايلخاني تا به امروز متفق القولند كه ساختمان آن به وسيله تاج الدين عليشاه جيلاني وزير سلطان ابوسعيد ايلخاني در سال 716 شروع شده ولي به دليل مرگ باني بنا ناتمام مانده تا اينكه بازماندگان وي ساختمان آن را در سال 724 به اتمام رساندند.
چنانكه از توصيف اين بناي عظيم در اغلب سفرنامه ها و تواريخ بر مي‌آيد مسجد عليشاه در زمان آباداني مزين به كاشي، ازاره سنگي و ستون‌هاي مرمر و كتيبه و گچبري بوده است.

مسجد جامع تبريز (ثبت تاريخي 171)

          مسجد جامع تبريز كه به مسجد جمعه نيز معروف است، در ضلع جنوبي صحن مدرسه طالبيه و بين مسجد حجت‌الاسلام و مسجد ميرزا اسماعيل خاله اوغلي واقع است و يكي از قديمي ترين ابنيه تاريخي اين شهر به شمار مي‌آيد. تاريخ بنا و نام باني اوليه آن معلوم نيست. عده اي آن را مسجد صدراسلام مي دانند. پاره اي ديگر بناي قديمي را به دوره سلجوقيان نسبت مي‌دهند، در كتاب مرزبان نامه به جامع تبريز اشاراتي شده كه مؤيد آباداني و شكوه آن در سنوات 607-622 در عصر اتابك ازبك بن محمد بن ايلديگز بوده است. مسجد فعلي با طاق‌هاي رفيع و پايه هاي استوارش از زلزله تبريز در سال 1193 هجري قمري كه چند طاق آن شكسته و فرو ريخته توسط احمدخان و پسرش حسنقلي  خان دنبلي مرمت گرديده است.
   مسجد جامع داراي دو ورودي يكي در جانب شمال مي باشد كه از طريق صحن مسجد مي توان به آن راه يافت و در ديگر از طرف جنوب به كوچه مجاور باز مي شود. طول مسجد كه از جنوب به شمال امتداد دارد 62 متر و در قسمت وسط آن داراي طاق بلند و بزرگي است. 15 متر عرض دارد.

مسجد استاد و شاگرد(ثبت تاريخي 880)

          اين مسجد در خيابان فردوسي تبريز قرار دارد و بناي اوليه آن به وسيله اميرحسين چوپاني ملقب به علاءالدين در سال 742 هجري قمري ساخته شده و به نام خان مغول يعني سليمان نواره هلاكو موسوم گرديد و به همين جهت به اعتبار نام باني و خان، عده اي آن را سليمانيه و برخي آن را علائيه ناميده‌اند. وجه تسميه كنوني آن به اين علت است كه كتيبه هاي داخل و مندرجات ديوارهاي خارج مسجد به خط عبدا... صيرفي خطاط معروف دوره ايلخاني و يكي از شاگردان وي نوشته شده و به مسجد استاد و شاگرد نيز شهرت يافته است بناي مسجد كه رو به ويراني مي رفت در زمان عباس ميرزا نايب السلطنه تعمير كلي در آن به عمل آمد. تعميرات ديگري در سال 1295 هجري توسط حاج ميرزا محمدعلي اوانسري قراچه داغي و همچنين در سال 1338 از طرف حاج محمد اردبيلي صورت گرفت.

 بقعه و مسجد سيد حمزه و مقبره الشعراء (ثبت تاريخي 881)

          بقعه سيد حمزه و مسجد جنب آن در محله سرخاب و جنوب شرقي محل تقاطع خيابان ثقه الاسلام و بازارچه سيد حمزه واقع شده است. تاريخ بناي نخستين بقعه 714 هجري قمري يعني سال درگذشت سيد حمزه است. وي سيد جليل القدر به نام ابوالحسن حمزه بن حسن محمد مي باشد كه به شانزده واسطه نسبش به حضرت موسي بن جعفر(ع) مي رسد. بناي اوليه در اين سال توسط فرزندش سيد حسين بر تربت وي احداث گرديد.
    مجموعه سيد حمزه عبارت از صحن نسبتاً وسيعي است كه در سمت جنوب آن مقبره و در سمت مشرق و شمال آن محل تدريس و حجرات طلاب علوم ديني قرار دارد در بالاي سردر، سنگ نبشته مرمرين ديگري نصب شده كه مربوط به زمان قاجار و تاريخ 1279 هجري است و حاكي از مرمت بنا توسط حاجي رستم بيك در اين سال مي باشد.
از جمله تزئينات حرم آئينه كاري زيباي بالاي قبر امام زاده است كه با كتيبه اي به خط نستعليق زينت يافته، چنانكه از متن كتيبه استفاده مي گردد امير علي اكبرخانه ميرپنجه فرزند پناه الحق پاشاخان و به مباشرت معتمد السلطان عادلخان اين آئينه كاري در ماه جمادي الاول 1313 هـ ق انجام داده است.
بقعه داراي سردابه اي است كه قبر اصلي سيد حمزه در آن قرار گرفته است. در جانب شرق بقعه سيد حمزه گورستان متروكه اي قرار داشت كه بنا به مندرجات تذكره ها و كتب مزارات، قسمتي از مقبره الشعراي معروف محله سرخاب مي باشد. در اين گورستان شعراء فقها و عرفا و اولياي بسياري دفن گرديده اند كه مي توان به اسدي طوسي، خاقاني، شرواني ، ظهير فارابي ، قطران تبريزي، محمد شيرين مغربي، همام تبريزي، سلمان ساوجي، فلكي شرواني ، قاضي بيضاوي، قطب الدين شيرازي و استاد و شاعر بزرگ شهريار اشاره نمود. در دو دهه اخير بناهاي معظم و زيبايي به عنوان ياد بود بزرگان فوق از طرف انجمن آثار ملي و ... احداث گرديده است.

ربع رشيدي (ثبت تاريخي 943)

ربع رشيدي كه امروز فقط آثار مختصري از آن باقي مانده از بناهايي است كه توسط خواجه رشيد الدين فضل الله وزير سلطان محمود غازان ايجاد شده است. بنا در زمان آباداني شامل 24 كاروانسراي وسيع و 1500 دكان و 30000 خانه و تعدادي حمام و باغ و كارخانه هاي پارچه بافي و كاغذ سازي و دارالضرب و توليد رنگ و نظائر آن بوده است. بدين ترتيب معلوم مي شود كه ربع رشيدي در زمان خود يك شهر علمي با كتابخانه اي حاوي هزاران جلد از كتب معروف زمان و آزمايشگاههاي متعدد كشاورزي بوده است پس از قتل خواجه رشيد الدين فضل الله كه در سال 718هجري قمري اتفاق افتاد دشمنان هر چه را كه داشت غارت كردند و اين شهر را با تمام امكاناتش ويران كرده و به غارت بردند.

 بازار تبريز (ثبت تاريخي 1097)

شهر تبريز بنا به مقتضيات جغرافيايي، وسعت، قدمت و اهميتي كه دارد داراي يكي از زيباترين و بزرگترين مجموعه بازارهاي ايران مي باشد.
سبك معماري، كثرت سراها و تيمچه ها و وجود تعدادي مدرسه و مسجد نيز به اين مجموعه اهميت و امتيازي خاص داده اند. از تاريخ بناي اوليه مجموعه بازار تبريز اطلاعي در دست نيست ليكن اكثر مورخين و جغرافي نويسان و جهانگردان اسلامي و خارجي كه از قرن چهارم هجري تا عهد قاجار از تبريز ديدن نموده اند اسناد مهم و مدارك ارزنده اي را درباره بازار و وضع بازرگاني تبريز ارائه داده اند.
از مقدسي ـ ياقوت، ماركوپولو، ابن بطوطه، حمدالله مستوفي، كلاويخو، جان كارت رايت انگليسي، شاردن، جملي كاردي جهانگرد ايتاليايي و دهها سياح و مورخ ديگر مطالب جالب توجهي به جاي مانده كه دال بر اهميت مجموعه بازار در دوره هاي مختلف بوده است. وجود مدارس و مساجد تاريخي مهم و معروفي چون مسجد جامع، مدرسه حاج صفرعلي، مدرسه صادقيه در اين بازار نيز گواه بر پيشينه تاريخي اين مجموعه بنا مي باشد.
بازار كنوني تبريز مربوط به اواخر زنديه (يعني بعد از زلزله اي كه در سال 1193 هجري قمري روي داد) و عصر قاجار مي باشد. در زمان عباس ميرزا كه تبريز وليعهد نشين و دارالسلطنه گرديد. سراها و تميمچه ها و بازارهاي عالي تازه اي احداث شد.
بازار تبريز با طاقها و گنبدهاي بلند آجري شامل بازار امير، بازار كفاشان، راسته بازار، بازار حلاجان، يميني دوز بازار، راسته كهنه، بازار حاج محمد حسين، بازار مشير، بازار دلاله زن بزرگ، بازارچه صفي، بازار امير ابوالحسن سراي حاج رسول، سراي حاج ميرزا علي نقي، تيمچه و سراي شيخ كاظم، تيمچه حاج صفرعلي، تيمچه و دالان ميرزا شفيع، تيمچه ملك، ... كه به اختصار چند اثر اشاره مي شود.
بازار تيمچه امير يكي از شاهكارهاي جالب معماري و با شكوه ترين تيمچه هاي بازار تبريز به حساب مي آيد.
تيمچه حاج صفرعلي بنائي است معظم كه باني آن حاج صفرعلي خوئي بازرگان معروف معاصر فتحعلي شاه قاجار مي باشد.

تيمچه مظفريه ـ تيمچه مظفريه نيز يكي از زيباترين بخشهاي بازار است كه حاج شيخ جعفر قزويني تاجر سرشناس دوره ناصرالدين شاه آن در سال 1305 ساخته بود و به مناسبت حضور مظفر الدين ميرزا وليعهد وقت دراين تيمچه به نام مظفريه نامگذاري  كرد.

 خانه كوزه كناني (ثبت تاريخي 1171)

خانه مرحوم حاج ميرزا مهدي كوزه كناني در جنب مجموعه بازار بزرگ تبريز و در كنار خيابان جديد الاحداث استاد مطهري واقع شده و در زمان مشروطيت و پس از آن محل تجمع سران و بازماندگان صدر مشروطيت از جمله ستارخانه، باقرخان، ثقه الاسلام، حاج ميرزا آقا فرشي، حاج ميرزا حسين واعظ و اكثر مشروطه خواهان بوده است.
خانه مزبور درسال 1247 هجري شمسي  به دست حاج ولي معمار تبريزي كه ساليان متمادي در روسيه زندگي مي كرده ساخته شده و در سال 1344 توسط مالكان جديد آن مرمت گرديده است.

بقعه صاحب الامر و مدرسه اكبريه

بقعه صاحب الامر در كنار خيابان مدرس قرار دارد و از آثار زمان شاه طهماسب صفوي مي‌باشد اين بنا در سال 1045 هجري توسط سپاهيان سلطان مراد چهارم تخريب شده كه در زمان شاه سلطان حسين صفوي، و از طرف ميرزا محمد ايراهيم وزير آذربايجان مرمت گرديد.

 بقعه سيد ابراهيم و سنگ بسم الله

بقعه موسوم به سيد ابراهيم در خيابان شمس تبريزي و در محله دوه چي قرار دارد. پاره اي از مورخين، سيد ابراهيم را از اولاد امام زين العابدين مي دانند ليكن در زيارت نامه، وي را فرزند موسي بن جعفر نوشته اند.
و سنگ معروف بسم الله نيز در قسمت پايين ديوار جنوبي نصب شده بود كه اخيراً به موزه تبريز منتقل گرديده است.

مدرسه تومانيان

اين مدرسه به نام دبيرستان اسدي شهرت دارد. قسمتي از ساختمان آن در 1895 توسط خانواده تومانيان ساخته شده و به ارامنه اهداء شده است.

 بقعه عون بن علي (عينالي)

اين بقعه برقراز بلندترين قله كوه سرخاب واقع شده است، سنگ بنا شيوه ايلخاني دارد در زمان تسلط عثماني ويران شده و در زمان شاه عباس تجديد بنا يافته اس. بنا به روايتي مقبره دو تن از اولاد حضرت علي (ع)، عون علي و زين علي در آنجاست.

 بقعه شيخ محمد سياهپوش

در كوچه علي سياهپوش در خيابان منجم واقع شده است. جاي تاريخ در سنگ نوشته ريخته و ناپيداست. ارادت به شيخ معروف داشت و به جاي او نشسته است. تاريخ در گذشت وي معلوم نيست ولي احتمالاً در دهه پنجم قرن دهم اتفاق افتاده است.

 آرامگاه دو كمال

در محله بيلانكوه تبريز در ميان باغي مشجر و بنايي متين و زيبا دو تن از بزرگان ادب و هنر كشورمان آرميده اند. كمال الدين مسعود خجندي از شعراي معروف قرن هشتم و نهم هجري و كمال الدين بهزاد معروفترين نقاش مينياتوريست قرن دهم هجري.
مقابر ياد شده در سال 1338 توسط فرهنگ دوستان كنجكاو شهر تبريز كشف و بعدها به همت انجمن آثار ملي مرمت و لوحه يادبود در آن نصب گرديد.

ايل گلي ( شاهگلي)

 مجموعه تفريحي و تفرجگاه ايل گلي در جنوب شرقي شهر تبريز واقع شده است.
  تاريخ بناي استخر آن معلوم نيست ولي در زمان عباس ميرزا تعمير شده است، از آن زمان اين استخر براي ذخيره كردن آب جهت آبياري مزارع و باغ هاي شهر مورد استفاده قرار مي گرفت از سال 1309 به صورت گردشگاه عمومي درآمده است.

 موزه آذربايجان

   از ديگر نقاط ديدني شهر تبريز موزه آذربايجان را بايد نام برد، اين موزه در مساحتي قريب 2000 مترمربع در سال 1341 مورد بهره برداري قرار گرفته است و مشتمل بر 3 سالن نمايش، 2300قطعه شيء ثبت شده مي باشد. جا دارد از ساختمان زيباي شهرداري تبريز نيز به عنوان يكي از نقاط ديدني قابل توجه شهر ياد كرد.

كليساهاي تبريز

   شش كليسا در تبريز وجود دارد:

 يك كليسا متعلق به آودنتيست ها، سه كليسا به ارامنه گريگوري، يك كليسا به پروتستان ها و يك كليسا متعلق به كاتوليك ها.

 كليساي آدونتيستها در خيابان شريعتي جنوبي واقع و به صورت تالار كوچكي است كه چندان مورد استفاده نيست.

 كليساهاي گريگوريان عبارتند از:
 سركيس مقدس – كه در سال 1845 ميلادي تجديد بنا شده است و در مرحله بارون آواك تبريز قرار دارد.
شوغاگات مقدس – كليساي نوساختي است واقع در گورستان ارمنيان و در كنار كليساي قديمي مريم نه نه قرار دارد و در محله مارالان واقع شده است.
   كليساي مريم مقدس در نبش خيابان شريعتي شمالي و جمهوري اسلامي واقع شده و ساختمان آن در سال 1785 ميلادي پايان يافته است. بزرگ ترين و قديمي ترين كليساي تبريز است.
 كليساي كاتوليك ها، عذراي توانا نام دارد در پشت خيابان امام خميني و در داخل كوچه ميارميار واقع شده است. در سال 1910 ساخته شده است.

مسجد حسن پادشاه

   توسط اوزون حسن يا فرزندش يعقوب ساخته شده است. اكنون به صورت متروكي درآمده است. چند ستون سنگي و پاره اي سنگ نوشته هاي شكسته و درهم ريخته تنها باقي‌مانده از آن مسجد است.

مسجد شاهزاده ( شهداء فعلي)

          در ميدان شهداي فعلي روبروي بانك ملي قرار گرفته است و به مسجد شهدا معروف است. در زمان عباس ميرزا وليعهد شروع به ساختمان شده و در زمان مهديقلي ميرزا برادر محمدشاه تكميل گرديده است.

 مسجد مقبره

           در اول بازار كفاشان قرار دارد نه ستنون سنگي خوش تراش دارد. گنبدهايش بلند و ضربي است. در زلزله 1193 سقف آن فرو ريخته و بعداً ساخته شده است. اين كار توسط مرحوم ميرزا مهدي قاضي طباطبايي انجام پذيرفته و چون مقبره خودشان در آن جاست به نام مسجد مقبره خوانده شده است. مقبره آيت ا... شهيد سيدمحمد علي قاضي طباطبايي نيز در همين مسجد قرار دارد.

 مسجد ظهيريه

 در جانب غربي بقعه سيد حمزه واقع شده است. مسجدي بدون ستون و در ابعاد 8*20 متر داراي گنبدي بزرگ است. تزيينات و نوشته هاي سقف مسجد ( مذهب) هستند. باني اين مسجد ظهيرالدين پسر صدرالدين وزير آذربايجان است كه بقعه و مدرسه سيد حمزه را تعمير و اين مسجد را در سال 1087 هجري احداث نموده است. اين مسجد داراي وقف نامه اي است و آخرين بار در 1297 در زمان ناصرالدين شاه دوباره سازي شده است.

برج خلعت پوشان

          در ده كيلومتري تبريز و يك كيلومتري شمال جاده تبريز – تهران – در روستاي كركج بري آجري بلندي وجود دارد كه به برج خلعت پوشان معروف است. بناب مزبور كه از آثار اواخر دوره صفويه مي باشد. در دوره قاجاريه در اين بنا خلعت اعطائي پادشاهان بر دوش حاكمان آذربايجان انداخته مي شد. برج به صورت كثيرالاضلاع شانزده ضلعي و سه طبقه است. اضلاع شرقي، غربي، شمالي و جنوبي بزرگ تر و داراي درگاه هاي بلند باز هستند و دوازده ضلع ديگر داراي طاق نماهاي تزييني مي باشند.

 مقبره قطب راوندي واقع در خسروشهر

     آرامگاه قطب الدين راوندي در محله قطب راوندي است كه به صورت گنبد مخروطي شكل در ميان درختان سرسبز و خرم جلوه گر است و دل هر عاشقي را مي ربايد.

مقبره شيخ سلارديلمي ( سلار)

      مقبره الشيخ الاما ابولعلي حمزه بن عبدالعزيز ملقب به سلارديلمي كه در زاويه غربي قبرستان كهنه يا قديمي خسروشهر كه در كنار جاده ترانزيتي خسروشهر – مراغه قرار دارد و اخيراً توسط سازمان ميراث فرهنگي و شهرداري مرمت و بازسازي گرديده است.
    شيخ سلار از اهالي ديلم و طبرستان و از اعاظك و مجتهدين و دانشمندان شيعه است كه علما رجل نويس شيعه و سني به اتفاق به شرح زندگي آن پرداخته و او را ستوده اند. او از شاگردان جناب شيخ مفيد و سيد مرتضي علم الهدي است و بنا به نوشته در ماه صفر سال 447 هـ درگذشته است و در خسروشهر مدفون است.

مسجد جامع خسروشهر

     مسجد جامع خسروشهر از قدمت تاريخي بيشتري برخوردار است. قرائن موجود نشان مي دهد كه اين مسجد حدود هفت قرن پيش ساخته شده است و بيش از سه هزارنفر گنجايش دارد.

زيارتگاه امامزاده سيدمحمد (كرجان)

       زيارتگاه سيدمحمد كججاني كه در شرق روستاي كرجان از روستاهاي دهستان سرد صحرا واقع شده و بنا به اقوال مشهور به يكي از نوادگان حضرت امام زين العابدين (ع) مي باشد كه شرح مفصل آن در كتابهاي روضات الجنات و جنات الجنان آورده شده است.
 

مسائل و معضلات شهرستان ، حاشيه نشيني، قتل ، سرقت ، منکرات ، قاچاق ، تکدي ، خودکشي

شهر تبريز بعلت مركز استان بودن و وجود جاذبه‌هاي متعدد شهرنشيني و داشتن امكانات متعدد باعث شده بيشترين مهاجرين سطح استاني را پذيرا باشد كه از روستاها و شهرهاي اطراف مي آيند و اين مهاجرين معمولاً توان تامين و تهيه محلي مناسب براي سكونت در نقاط مركزي شهري را ندارند ناچاراً در حاشيه شهر تبريز اقدام به ساخت و سازهاي غيرمجاز مي نمايند و معمولاً مهاجرين مربوط به يك منطقه و يا روستا در نقاط بخصوصي از حاشيه شهر بوضوح ديده مي شود و بنظر مي رسد حاشيه نشيني از مشكلات عمده شهرستان تبريز بوده و اين معضل مادر و زاينده و عامل اصلي ساير مسائل و معضلات اجتماعي ديگر اعم از قتل، سرقت ، منكرات، قاچاق و تكدي و خودكشي مي باشد و اين مشكلات بيشتر در نقاط حاشيه اي تبريز ديده مي شود و موارد ذكر شده در مراكز اصلي تبريز كمتر بوده و اگر موردي هم در مراكز اصلي و شهري ديده شود بيشتر مربوط به افراد حاشيه نشين مي باشد كه با عنايت به نبود اطلاعات بيشتر به ريز موارد فوق نمي پردازيم.

خصوصيات فرهنگي

بررسي وضعيت زبان و ادبيات موجود شهرستان (گويش هاي محلي، شعر و ادب و ...)

          زبان امروزي مردم شهرستان تبريز به تركي آذري و بقولي تركي آذربايجان يا آذربايجاني معروف است. زبان آذري به زباني گفته مي شود كه امروزه در سراسر آذربايجان و سرزمينهاي وسيعي از نواحي شرقي تركيه و عراق گرفته تا كوهپايه هاي خراسان و از سواحل خزر تا سرزمينهاي فارس و كرمان به آن تكلم مي كنند.
از نظر شعر و ادب نيز تبريز همواره مهد دانش پروري و فرهنگ شعري بوده است. شمس تبريز، قطران و بسياري از سخنوران نامي ايران از اين ديار برخاسته اند.
حمدا... مستوفي در نزهه القلوب درخصوص مقبره الشعراء چنين نوشته است: در مقبره الشعراء سرخاب:

مطالب مشابه :

دانلود پرسش و پاسخ تمامي فصلهاي علوم چهارم ابتدايي

من مهدي برّي،دانش آموز پايه چهارم دبستان شهيداسماعيلي ناحيه دو تبريز هستم.

---

تبریز

از ناحيه سليمانيه بعيد نيست يکي از اين دو کلمه نام قديمي تبريز کنوني تبريز قلب شمال

---

شهرستان تبريز

چگونگي پستي و بلندي شهرستان تبريز از دو ناحيه كوهستاني و دشت تشكيل شده ارتفاع از سطح دريا

---

چكيده پژوهشهاي انجام شده در ناحيه يك تبريز

اباذر کاظمی - چكيده پژوهشهاي انجام شده در ناحيه يك تبريز - علمی .پژوهشي . تحقیقی . فرهنگي .

---

برچسب :
ناحيه دو تبريز