دستگاه گردش خون

دستگاه گردش خون یکی از دستگاه‌های بدن است. کار این دستگاه به گردش درآوردن خون در بدن به منظور رساندن غذاو مواد مورد نیاز و دفع مواد زاید از اطراف سلول هاست. ساختمان قلب:قلب به وسیلهٔ دو صفحهٔ عمود بر هم به چهار حفره تقسیم می‌شود،دهلیز چپ و راست،بطن چپ و راست.دهلیز راست در قدام دهلیز چپ قرار داردو بطن راست در قدام بطن چپ.دیوارهٔ قلب شامل سه لایه می باشد:

* لایهٔ خارجی احشایی از پریکارد سروزی(اپی کارد)

* لایهٔ میانی ضخیم از عضلهٔ قلب(میوکارد)

* لایهٔ نازک داخلی(اندوکارد)

لایه داخلی پوشش حفرهای دهلیزوبطن است.لایه میانی ماهیچه ای و ضخیم بخش قابل انقباض قلب است و لایه خارجی پوشش پیوندی یا آبشامه ی قلب را میسازد.

دستگاه گردش خون تشكيل شده است از

قلب

قلب عضوي است که آنرا موتور بدن نيز مي نامند . قلب انسان در هر دقيقه 70 تا 75 بار مي زند . اين تعداد در سنين مختلف فرق مي کند بطوريکه در يک کودک يک ساله ۱۳۰ و در ۱۰ سالگي ۹۰ و معمولاً از ۱۲ سالگي تا ۷۰ سالگي ۷۵ بار در در دقيقه ضربان دارد

در سنين پيري ضربان قلب دوباره زياد مي شود . ضربانات قلب بستگي به عوامل روحي و بدني نيز دارد بطوريکه در هنگام فعاليت بدني و نيز در هنگام خشم و تب زياد و اضطراب و ناراحتي مقدار آن زيادتر مي شود .

در جانداران هر چه جثه کوچکتر باشد ضربان قلب بيشتر است و هرچه بزرگتر باشد تعداد ضربان کمتر خواهد بود . مثلاً در اسب اين تعداد 30 و در موش حدود 300 است .

قلب تنها عضو بدن است که اعصاب خودکار دارد . بطوريکه اگر قلب قورباغه اي را از بدنش جدا کنيم به مدت حدود20 دقيقه به ضربان خود ادامه خواهد داد . قلب داراي ۴ حفره بنام دهليز و بطن است . دو حفره بالايي دهليز و ۲ حفره پائيني بطن نام دارند . دهليز و بطن چپ با هم و دهليز و بطن راست نيز با هم ارتباط دارند . بين ۲ طرف با هم ارتباطي وجود ندارد

بين دهليز و بطن دريچه اي وجود دارد که باز و بسته مي شود .

خون توسط سياهرگ به دهليز راست وارد مي شود و از آنجا به بطن راست مي رود و از بطن راست به ريه ها مي رود ، در آنجا تبادل گازي صورت مي گيرد و اکسيژن دار مي شود و بعد به دهليز چپ وارد مي شود . از دهليز چپ به بطن چپ توسط سرخرگ آئورت که بزرگترين سرخرگ بدن است بتمام نقاط بدن مي رسد . اين اعمال در اثر انبساط و انقباض قلب صورت مي گيرد . عضله قلب بسيار قوي است و مادامي که ما زنده هستيم مشغول فعاليت است . قلب در 24 ساعت 10080 ليتر خون بتمام نقاط بدن مي رساند .

خون

خون مایعی است که کار اصلی آن رساندن اکسیژن و مواد تغذیه‌کننده مانند گلوکز و سازنده به بافت‌ها و کمک به دفع مواد زائد (همچون دی‌اکسید کربن و اسید لاکتیک) از بافت‌های بدن و دفاع در برابر میکروارگانیسم‌ها می‌باشد. این مایع به‌وسیله پمپاژ قلب (یا ساختاری همانند) به تمام قسمتهای بدن منتقل می‌شود. خون هم یک شاره و هم یک نوع بافت، محسوب میشود و بافت نامیده ‌شدن آن، از آن روست که شامل مجموعه‌ای از سلولهای ویژه است که وظایف و اعمال خاصی را به‌انجام می رسانند. این سلولها در ماده‌ میان سلولی و زمینه‌ای مایعی به نام پلاسما شناورند که به خون حالت شاره می‌بخشد.[۱] به دانش بررسی خون، خون‌شناسی گفته می‌شود.

در حدود ۷ الی ۸ درصد وزن بدن را خون تشکیل می‌دهد و در انسان بالغ بطور متوسط ۵ لیتر از حجم بدن را خون تشکیل می‌دهد.

همگلوبین

* اکسیژنرسانی به سلولها، که توسط هموگلوبین انجام می‌شود.

* انتقال مواد مغزی همچون اسیدهای آمینه، گلوکز و اسیدهای چرب.

* برداشت مواد زاید همچون دی‌اکسید کربن، اوره و اسید لاکتیک از بدن.

* عملکردهای ایمنی با حمل گلبول‌های سفید و کشف مواد خارجی با استفاده از آنتی‌بادیهای محلول در آن.

* انعقاد خون که یکی از عملکردهای خود بهبودی بدن است.

* نقش پیام رسانی که با انتقال هورمون‌ها و پیام دهی در آسیب بافتی انجام می‌شود.

* تنظیم PH بدن

* تنظیم دمای بدن

* فعالیت‌های هیدرولیک.[۳]

یک میکرولیتر از خون دارای این مواد می‌باشد.

* ۴٫۷ تا ۶٫۱ میلیون (مردان), ۴٫۲ تا ۵٫۴ میلیون(زنان) گلبول قرمز

* ۴٬۰۰۰-۱۱٬۰۰۰ گلبول سفید

* ۲۰۰٬۰۰۰-۵۰۰٬۰۰۰ پلاکت[۳]

رگ

رگ‌ها لوله‌هایی باریک در بدن جانوران و بخشی از دستگاه گردش خون هستند که خون را در سراسر بدن حمل می‌کنند.

طول مجموع رگ‌های بدن انسان برابر با ۱۰۰٬۰۰۰ کیلومتر ‏(۶۰۰۰۰ مایل) می‌شود که دو برابر دور زمین است.[۱]

انواع رگ‌ها

– سرخرگ ها : رگهايي هستند که در آنها خون قرمز يا تصفيه شده جريان دارد . خون با فشار سرعت زياد در سرخرگ ها جريان دارد . جهت خون در سرخرگ ها از قلب به طرف اندامها است . با اينکه خون از قلب به طور متناوب در سرخرگ ها مي ريزد ، جريان خون در آن مداوم و پيوسته است و اين بخاطر خاصيت الاستيکي جدار سرخرگ هاست .

در بيماري آترواسکلروز يا تصلب شرايين اين خاصيت از بين مي رود .

اگر دست را روي يک سرخرگ قرار بدهيم ، نبض يا ضربان قلب را مي توان لمس کرد . خون با فشار زياد در سرخرگ ها جريان دارد و مقدار فشار خون در يک فرد بالغ و سالم 120 ميلي متر جيوه ( فشار بالا ) روي 80 ميلي متر جيوه ( فشار پائين ) مي باشد .

سياهرگ ها : رگهايي هستند که در آنها خوني که از اندامها آمده جريان دارد و توسط سياهرگ هاي بزرگ به قلب يعني دهليز راست مي ريزد . بنابراين جهت سياهرگ از اندامها به طرف قلب است . فشار خون در سياهرگ خيلي کم است بطوريکه در نزديکي قلب بصفر مي رسد ولي عواملي هستند که به بازگشت خون به قلب کمک مي کنند . عامل اصلي فشار ناچيزي است که بوسيله انقباض بطن چپ در رگها حاصل شده است . ديواره سياهرگ از سرخرگ نازکتر است و نيز مقاومت کمتري دارد . ساختماني بنام دريچه لانه کبوتري وجود دارد که مانع بازگشت خون در سياهرگ مي شود . مهمترين بيماري سياهرگها واريس است

.مویرگ

مویرگ‌ها -رگ‌های خونی بسیار ظریفی هستند که شریانچه‌ها به آن‌ها می‌رسند. مویرگ‌ها در حدود ۹ - ۷ میکرومتر قطر دارند و فضای درونی آنها برای جاگیری یک گویچه قرمز کفایت می‌کند. دیواره مویرگ متشکل از یک ردیف سلول پهن و نازک به نام آندوتلیوم، تیغه پایه و شبکه ظریفی از الیاف رتیکولر می‌باشد.

کارکرد

مویرگها رابط بین شریانچه‌ها و وریدچه‌ها بوده و به علت گستردگی زیاد خود، داشتن دیواره نازک و کاهش سرعت جریان در آنها، مناسب‌ترین جای برای مبادله مواد غذایی، اکسیژن و دی‌اکسید کربن بین خون و مایعات بافتی می‌باشد. مبادله مواد از راه پراکندگی، گذر از منافذ دیواره مویرگ‌ها، گذر از پیوندهای بین سلولی و بدست وزیکول‌های پینوسیتوزی انجام می‌گیرد

ساختار

تمامی مویرگها از فقط یک لایه بافت پوششی سنگ فرشی تک لایه ساخته شده‌اند. این بافت پوششی دارای منافذی است که از طریق آنها مواد شامل گازهای تنفسی، آب، مواد غذایی ساده و مولکولهای ریز می‌توانند بین خون و سلولها مبادله شوند.

نکته مویرگهای مغز تنها مویرگهایی هستند که هیچ منفذی در سطح خود ندارند؛ تا بدین ترتیب خیلی از موادی که در متابولیسم سلولهای مغزی نقش ندارند و همچنین میکروبها نتوانند وارد مغز شوند. (ایجاد سد خونی – مغزی برای محافظت بیشتر از مغز) توجه کنید که گلوکز و اکسیژن به راحتی می‌توانند از مویرگهای مغزی عبور کنند و به سلولهای مغزی بروند. هر مویرگ از ابتدا توسط دریچه‌ای از جنس بافت ماهیچه‌ای صاف حلقوی به سرخرگ متصل است. این دریچه که تحت فرمان نخاع می‌باشد، دارای دو نقش می‌باشد:

۱) فشار زیاد سیستولی خونی که قرار است وارد مویرگها که دارای مقاومت بسیار کمی هستند را تا حد زیادی کاهش می‌دهد تا این فشار زیاد باعث پاره شدن دیواره مویرگها نشود.

۲) این دریچه خون را فقط در موقع لزوم (مواقعی که سلولهای بدن نیاز به تبادل مواد با محیط دارند) وارد مویرگها می‌کند. هر مویرگ از انتها نیز توسط دریچه‌ای به سیاهرگ متصل و مربوط می‌شود.

دستگاه گردش خون

مطالب مشابه :

ماکت سازی

ساخت ماکت بازو

چگونه یک پروژه علمی را انجام دهیم 1

کارکلاسی صفحه ۱۳ کتاب کاروفناوری پایه هفتم پودمان 1 نوآوری و فناوری بررسی سیستم در بدن انسان

ساخت مدل ماکت ریه

طرح درس روزانه در مورد درس پرورشی تنظیم کننده: خانم قربانی

نرم افزار های پزشکی

دستگاه گردش خون