طرح آبرسانی توسعه نیشکر خوزستان

از آنجا که گیاه نیشکر به عنوان ماده خام تولید شکر، تنها در اقلیم و شرایط آب و هوایی خاصی قابل کشت می باشد (نیشکر تنها در مناطق خاصی که رطوبت بالایی داشته باشند و حداقل میانگین درجه حرارت سالیانه آن ۲۰ درجه باشد، قابل کشت است) و استان خوزستان تنها ناحیه ای در کشور است که چنین قابلیت هایی دارد، پس از تشکیل شورای شکر در سال ۱۳۶۲ و مطالعاتی که از سال ۱۳۶۵-۱۳۶۳ توسط صندوق مطالعات نیشکر صورت گرفت ، ضرورت اجرای آن در سال ۱۳۶۶ به تصویب دولت رسید و در سال ۱۳۶۸ در قانون اول توسعه اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید. شرکت توسعه نیشکر و صنایع جانبی براساس مفاد بند " ه" تبصره ۲۹ این قانون در سال ۱۳۶۹ تاسیس و اجرای طرح مطالعاتی توسعه کشت نیشکر در استان خوزستان و پیاده کردن نتایج مطالعات مذکور را برعهده گرفت که عملیات اجرایی آن نیز در اواخر سال ۱۳۷۰ آغاز گردید.
در کل۱۰ مجموعه کشت و صنعت نیشکر، در قالب ۷ واحد در خوزستان وجود دارد که عبارتند از: کشت و صنعت فارابی، دعبل خزائی، سلمان فارسی ، امیرکبیرو میرزاکوچک خان در جنوب اهواز و کشت و صنعت دهخدا و امام خمینی در جنوب شوشتر و کشت و صنعت میان آب و هفت تپه و کارون بین شوشتر و شوش.
کشت و صنعت امام خمینی یکی از واحد های هفت گانه شرکت توسعه نیشکر و صنایع جانبی می باشد که مورد بازدید قرار گرفت. برداشت سبز نیشکر، مبارزه بیولوژیک با آفات، تصفیه پساب صنعتی و تولید سالانه یک صد هزار تن شکر، از ویژگی های این مجتمع به شمار می رود. لازم به ذکر است که این واحد، اولین دریافت کننده گواهینامه سیستم مدیریت یکپارچه IMS، در میان تولید کنند گان شکر می باشد.
میزان اراضی قابل کشت در کشت و صنعت امام خمینی، حدود ۱۲۸۰۰ هکتار می باشد، که پس از مراحل اولیه نقشه برداری، تسطیح اراضی، ایجاد زهکش های زیرزمینی( لترال)به طول بیش از ۲۰۰۰ کیلومتر، جمع کننده زه آب های زیرزمینی ( کلکتور ) به طول ۵۶ کیلومتر، در مورخ ۲۰/۲/۷۳ اولین مزرعه وارد مرحله آبشویی گردید و در تاریخ ۲۹/۵/۷۳ مزارع B-۱۳۲ و B-۱۳۴ با EC کمتر از ۳۰۰۰ شیرین شده و آماده کشت شدند. در شهریور ماه ۱۳۷۳ با تهیه قلمه از شرکت های کشت وصنعت نیشکر هفت تپه و میان آب، مزارع این شرکت نیز به زیر کشت نیشکر رفتند.
آبیاری مزارع

بر اساس نیاز آبی گیاه نیشکر و با توجه به قسمت های مختلف مزرعه، مقدار آب ورودی به مزرعه توسط دریچه هایی با دبی متغیّر (۱۵۰- ۲۵ لیتر در ثانیه) که بر روی کانال فرعی نصب شده اند، تنظیم می شود. در مرحله بعد آب وارد لوله های هیدروفلوم می شود. جنس این لوله ها پلی اتیلن ( قطر ۱۵ اینچ ) که با رول های صد متری و به وسیله رابط های فلزی به هم وصل می شوند و در طول مزرعه ( حدود یک کیلومتر) کشیده می شوند. در مقابل هر فارو یک روزنه توسط پانچ در لوله ایجاد می شود. با نصب دریچه های پلاستیکی بر روی لوله هیدروفلوم (با آبدهی حداکثر ۳ لیتر در ثانیه) می توانیم دبی ورودی هر فارو را تنظیم کنیم. به این ترتیب ،آبیاری مزرعه با سهولت و راندمان بالاتری صورت می پذیرد، به طوری که میزان آب مصرفی مورد نیاز در یک دور آبیاری برای گیاه نیشکر با روش آبیاری هیدروفلوم در این کشت و صنعت، حدود یک سوم در مقایسه با نمودار کلی و همچنین شرکت های مشابه کمتر شده است.
در این واحد دور از پیش تعیین شده ای برای آبیاری وجود ندارد. برای تعیین دور آبیاری از اندازه گیری رطوبت غلاف برگ استفاده می شود. بدین ترتیب که از هر ۴ مزرعه یک مزرعه به عنوان نمونه انتخاب گردیده و در این مزارع منتخب نیز ۵ ایستگاه مشخص شده است.
هر هفته نمونه ای برای اندازه گیری میزان رطوبت غلاف برگ برداشت می شود و با استفاده از جدولی که نشان دهنده میزان رطوبت در هر زمان است میزان کمبود رطوبت مشخص شده تا از طریق آبیاری کمبود رطوبت را جبران کنند.
به طور کلی نیشکر در طول دوره کاشت ۲۰- ۱۸ دور آبیاری می خواهد. عمق ریشه آن، حداکثر۴۰ سانتیمتر است ولی گاه تا ۱ متر هم می رسد.
لازم به ذکر است که سیستم آبیاری تحت فشار برای این منطقه و این الگوی کشت مناسب نیست چرا که تردد ماشین آلات زیاد است، به علاوه تراکم و ارتفاع نیشکر هم بالاست.

ایستگاه های پمپاژ آبرسان کانالهای آبرسان شبکه های زهکشی

قسمت اول قسمت اول قسمت اول

قسمت دوم قسمت دوم قسمت دوم

قسمت سوم قسمت سوم قسمت سوم

قسمت چهارم