مواردي كه مهندسين بايد در طراحي و اجرایی و نظارتی ساختمان بتني و فولادی در نظر بگيرند

سلام

اين مطالب ازكتاب دكتر مهدي قاليبافيان نقل شده است.

.............................................................................................
به عنوان راهنمايي توصيه ميشود كه براي ساختمانهاي يك يا دوطبقه با دهانه هاي كوچك از بتن با مقاومت فشاري20 مگاپاسكال و براي ساختمانهاي تا6 طبقه ودهانه هاي متوسط مقاومت 25 مگاپاسكال وبراي ساختمانهايي كه به صورت ديوار باربر ودال ساخته ميشوند
مشروط بر اينكه دهانه ها بزرگ نباشند ميتوان تا حدود 10 طبقه از بتن با مقاومت25 مگاپاسكال استفاده كرد.براي ساير ساختمانها 30 پيشنهاد مي شود.
براي ساختمانهاي خيلي بلند به منظور تقليل بار مرده ساختمان از مقاومت 35 و گاهي 40 مگاپاسكال بايد استفاده شود.
..............................................................................................
معمولا به منظور صرفه جو يي در قالب،ابعاد ستونها را درهر طبقه تغيير نداده و چند طبقه درميان(به طور متعارف 3 طبقه)ابعاد مقطع عرضي ستون راكوچك مينمايند.
..............................................................................................
در عمل ابعاد ستون به صورت مضربي از5 درنظرگرفته شده و تغيير ابعاد مقطع ستون
نيز5 سانتي متربه5 سانتي متر يا به ميزان مضربي از5 سانتي متر انجام مي پذيرد.
..............................................................................................
عرض مقطع تيرها را معمولا مضربي از5 گرفته وتغيير عرض مقطع را 5 سانتي متر به 5 سانتي متر به عمل مي آورند.
درانتخاب عرض مقطع تير بايد به مساله قالب بندي تير توجه داشت.در صورتي كه در اجراي ساختمان از قالب فلزي استفاده كنيم بايدترتيبي اتخاذ كنيم كه درمحل برخورد تير به ستون در گوشه ها،شكستگي هاي كوچك كه با قالب فلزي قابل انجام نيستند به وجود نيايند.براي اين
منظور بايدحداقل در يك جهت عرض تير را با بعد ستون مساوي يا اندكي بزرگتر از آن در نظر بگيريم.

توضيح بيشتر:معمولا به جهت استفاده از قالب هاي چوبي در قالب بندي تيرها مشكل بالا در تيرها كمتر پيش مي آيد.اين مشكل معمولادر اجراي ستونهايي كه در بين آنها ديوار برشي قرار دارد يا ستونهايي كه به يكطرف يا دو طرف آنهاديوار برشي متصل است پيش مي آيد
بدين صورت كه اختلاف ابعادي ستون وديوار5 ،15 و يا دربرخي موارد25سانتي متر مي باشد (مثلا بعد ستون35 وضخامت ديوار برشي30 )، طبق نقشه هاي اجرايي وسازه اكس ديوار وستون برهم منطبق است وحال پيمانكار ميخواهد قالب بندي ستونها وديوار را انجام داده وبتن ريزي كند اما با يك مشكل مواجه ميشود ومشكل اين است كه اگر بخواهد اكس ستون وديوار روي هم منطبق شود در هرطرف ستون فاصله اي حدود2.5 سانت ايجاد ميشود وچون بعد كوچكترين قالب 5 سانتيمتر است نمي تواند اين فاصله را باقالب پر كند،بنابراين2 راه حل براي او وجود دارد :
اول اينكه ابتداميلگردهايي به شكل ال در ستون قرار داده وسپس ستون را بتن ريزي ميكند وپس از اينكه قالب هاي ستون را باز كرد پوشش ستون را كنده وقسمتي ازميلگردهاي كارگذاشته شده را به سمت داخل ديوار برشي خم كرده وسپس ديوار راقالب بندي وبتن ريزي ميكند.اين كار علاوه بر اينكه اجرا را كمي سخت ميكند به لحاظ اينكه بتن ريزي ديوار وستون يكجا انجام نشده كار درستي نيست.
دوم اينكه پيمانكار اكس ديوار را جابجا ميكند به گونه اي كه فقط در يك طرف ستون وآن هم 5 سانتيمتر فاصله ايجاد ميشود(براي حالتي كه اختلاف بعد ستون وضخامت ديوار5سانت است )وميتوان آن را قالب بندي كرد.اما اين كار نيز به شرطي درست ومنطقي است كه اين مورد در نقشه هاي اجرايي ومدل محاسباتي درنظر گرفته شده باشد.
بنابراين به دوستان توصيه ميشود كه اختلاف بعدستون وديوار را به گونه اي درنظر بگيريد كه مشكلي به لحاظ قالب بندي پيش نيايد.

درانتخاب مقطع تيرها بايد دقت نمودكه مقطع تير بيهوده بزرگ ياكوچك نباشد.
مقطع بزرگ هر چند كه به تقليل مقدار فولاد مصرفي منجر مي شود ولي باعث افزايش مقدار بتن مصرفي ،سنگين تر شدن بار مرده ساختمان واتلاف فضاهامي گردد .انتخاب مقطع كوچك براي تيرها و جبران كمبود منطقه فشاري با فولاد فشاري نيز علاوه بر اينكه مقدار فولاد را افزايش مي دهد و اقتصادي نيست از لحاظ ترك خوردگي و تغيير شكل هم وضع نا مناسبتري ايجادمي نمايد.
..................................................................................
نكته ديگري كه در مورد ثابت نگه داشتن ابعاد مقطع ستونها وجوددارد اين است كه همان گونه كه تنوع زياد مي تواند كيفيات مطلوب طرح را خدشه دار كند ،سعي در ثابت نگه داشتن مقاطع ستون ها به هرقيمت نيز باعث بروز اشكال مي گردد . مثلا اگر مقاطع همه ستون ها را نظير كم بار ترين ستونها در نظرگرفته و ضعف مقطع ستونهاي پر بار تر را با فولاد فشاري جبران نماييم ،علاوه بر اين كه از لحاظ اقتصادي مقرون به صرفه نخواهد بود ،از لحاظ كمانش ستونها و تغيير شكل جانبي مجموعه در مقابل بارهاي جانبي هم وضع نامناسبتري به وجود خواهد آمد .يااگر مقاطع همه ي ستونها رانظير پر بار ترين آنها در نظر بگيريم ،اختلاف تنش در مقاطع ستونها به اختلاف تغيير شكل و تغيير توزيع تلاشها در سازه منجر شده و اشكالاتي در سازه بروز خواهندكرد.در واقع تا موقعي كه ارتفاع ساختمان كم است اختلاف تنش در مقاطع ستونها مشكلي بوجود نمي آورد ولي وقتي ارتفاع ساختمان از حدي بيشتر شود ،اختلاف تنش و اختلاف تغيير شكل ناشي از آن به اختلاف تغيير مكانهاي قائم نقاطي كه قبل از بارگذاري با هم ،هم رقوم بوده اند منتهي شده و اين اختلاف نشست به بروز تنشهاي ثانوي مي انجامد كه هر چه ساختمان مرتفع تر باشد اثر تغيير مكانهاي قائم نا متجانس شديد تر خواهد بود .
با توجه به نكات فوق ،هرچه ساختمان مرتفع تر باشد بايد ابعاد مقاطع ستونها را با دقت بيشتر و در تناسب افزونتر با بار آنها تعيين نمود.
....................................................................................
دررابطه با آرماتورهاي طولي وعرضي به اين مطلب توجه شود كه علاوه بر رعايت مقادير حداقل وسايرشرايط آيين نامه اي،بايدحتي المقدورميلگردهاي آرماتور با قطر كمتر وتعداد بيشتر درنظر گرفته شده وترتيبي اتخاذ شود كه توزيع فولاد درحجم بتن يكنواخت تر باشد.

همان طور كه ميدانيديكي از مراحل مهم طراحي ساختمانهاي بتني تهيه كروكي آرماتوربندي ميباشد.هرچه قدر يك طرح از لحاظ محاسباتي بسيارقوي ودقيق و نيز اقتصادي باشد به همان نسبت نيز تهيه جزييات ارماتور بندي به خصوص در اتصالات از اهميت بالايي برخوردار است.بنابراين نبايد فقط درمحاسبات دقت وحساسيت به خرج داد واز توجه به جزييات نقشه هاي اجرايي غافل بود وقسمت كمي ازوقت خود را صرف تهيه نقشه هاوفكر كردن به آنها كرد.درادامه نكاتي در رابطه با طرح كلي آرماتور بندي عنوان مي شود.
.............................
ميلگردهاي طولي روي تكيه گاهها بالاخص تكيه گاههاي انتهايي مهارشده باشند.
.....................................................................................
تغيير مقطع ناگهاني در آرماتورطولي داده نشده وتقليل سطح مقطع آرماتوربه تدريج انجام گرفته باشد.
.....................................................................................
درمحل برخورد تيرهاي عرضي وطولي،به خصوص وقتي كه اين برخورددرمحل ستون اتفاق ميافتد،نحوه عبور ميلگردها درجهات مختلف كاملا بررسي شده،از نظر عملي واجرايي بودن آن اطمينان حاصل گرديده وجزييات اجرايي مشخص شده باشد.
.....................................................................................
در صورتي كه تير وستون هم محور بوده وتعداد ميلگردهاي طولي ستون،درمحل برخورد تير به آن فرد اختيار شده باشدارجح است كه تعداد ميلگردهاي تحتاني وفوقاني تير زوج اختيار شود تا بتوان آنها را به آساني از لابلاي ميلگردهاي ستون عبور داده وشرط قرينه بودن ميلگردها در مقطع عرضي تير را مراعات نمود.

حتی المقدور رعایت 1سری نکات مثل اجرای {تای بیم} و میلگرد حرارتی و بخصوص بتن ریزی مداون برای جلوگیری از درز رعایت گردد.همچنین میتوان برای اجرای سقف از سیمان های ضد آب که متاسفانه در ایران کاربرد زیادی ندارد استفاده گردد

در طراحی ها سعی کنید بیشتر به زیبایی داخلی بپردازید.
وقتی فضای کافی وجود ندارد؛نیازی نیست راه پله در جلوی سازه باشد؛چون فضای نور گیری ساختمان را خراب میکند

بدبختانه کشور ما از لحاظ کارگران حرفه ای دچار کمبود می باشد در نتیجه در هنگام طراحی ساختمان ها همیشه طراحان به صورت دست بالا طراحی می کنند و از طرفی به دلیل همین اجراهای بد ضرایب اطمینان در طراحی ها بسیار بالا می می باشد که به نظر این حقیر ما در بخش صنعت ساختمان فقط مصالح و منابع کشور را در حال دفن کردن هستیم.

در ادامه مطالب ذکر شده نکات ÷یشنهادی زیر نیز قابل تامل می باشد:
1.در خصوص جمع شدگی ستونهای نما بویژه المانهای مرزی دیوار برشی و ساختمانهای مرتفع بهتر است در طبقات ستون از سمت نما دچار جمع شدگی نگردد چرا که در مرحله اجرای نما با نبشی کشی و اجرای رابیتس و هزینه بیشتر دوباره این جمع شدگی بایست در نما از بین برود و همچنین طراح می تواند دزآکسگی مرکز ثقل ستون در طبقات و لنگر ناچیز ناشی از مورد فوق را کنترل نماید.

2.در نقاط اتصال سقف به دیوار برشی به منظور یکپارچگی کامل سقف و دیوار بهتر است طراح دتایل دوخت سقف به دیوار را در نقشه ها ارائه نماید .

3.در خصوص باکس پله و تیر نیم طبقه اغلب مشاهده می گردد که در دهانه تیر نیم طبقه دیگر تیر تراز طبقه اجرا نمی گردد که این باعث ضعف و قطع در فریم بندی قاب می گردد لذا علاوه بر تیر نیم طبقه پاگرد پله ، تیر تراز طبقه نیز بایست اجرا گردد.

4.در دیوار برشیهای داری بازشو در صورت لزوم به اجرای تیرهای کوپله محدودیت حداقل ضخامت دیوار با توجه به صعوبت اجرای تیر کوپله و تراکم میلگرد در مقطع دیوار و احتمال کرمو شدگی دیوار پس از بتن ریزی، رعایت گردد که از پیشنهاد می شود حداقل ضخامت دیوار در مورد فوق 30 سانتیمتر لحاظ گردد.

5.اجرای وصله ستونها همانگونه که مستحضرید از نظر تئوری در نقاط حداقل تقاضای برش و لنگر و سایر نیروها بایست باشد یعنی در وسط ستون بتنی قاب خمشی .حال آنکه با توجه به صعوبت امکان اجرای وصله در وسط ارتفاع طبقه ، همواره محل وصله ستونها در ابتدای ارتفاع طبقه می باشد که این نکته نیز توسط طراح بایست مد نظر قرار گیرد .

6.در سقفهای تیرچه بلوک در خصوص شبکه میلگردهای حرارتی بایست توجه شود که میلگرد فوقانی تیرچه نقش حرارتی را نیز ایفا می نماید و لذا میلگرد اضافی بر روی تیرچه به عنوان میلگرد حرارتی نیاز نمی باشد.

یکی از نکاتی که در بتن ریزی ها رعایت نمیشود عمل آوری بتن می باشد
توجه به این نکته الزامی است که مقاومت فشاری بتن fc که در محاسبات در نظر گرفته میشود مربوط به نمونه استوانی است که 28 روز در آب عمل آوری شود ( برای بتن با سیمان پوزولانی 42 روز عمل آوری ) در صورتی که در اجرا فقط یک هفته بتن عمل آوری میشود زمان عمل آوری به صورت زیر محاسبه می گردد:
مجموع زمانی که رطوبت بتن از 85 درصد کمتر نباشد
برای مثال اگر بتن 40 روز فقط شبها مرطوب شود تقریبا زمان عمل آوری 17 روز می باشد که نصف زمان عمل آوری بتن می باشد
در صورت استفاده از کیورینگ نیز باید به رطوبت داخلی بتن و روش صحیح استفاده از کیورینگ توجه نمود.

دوستان عزیز مد نظر داشته باشند که حتما ارتفاع تیرهای یک طبقه رو هم اندازه بگیرند چون اغلب آرماتور بندها در اجرای آویز تیرهای یک طبقه در چند ارتفاع مشکل دارند
حتی المقدور در ساختمانهای متعارف ارتفاع تیر بالاتر از 50 سانتیمتر در نظر گرفته نشود چون کارفرماها ( بساز و بفروشها) در ساخت برای زیبایی سقف ارتفاع تیر رو کم می کنند

راه پله حساس ترین قسمت ساختمان می باشد. برای اجتناب از سرگیری و شانه گیری باید در نقشه های معماری دقت کافی شود. در برش های معماری ابعاد تیرها و ستونها باید دقیق ترسیم شوند. مخصوصاً در قسمت درب ورودی ساختمان این نکته حساس می باشد.

نکته خیلی مهم: در ترسیم نقشه های معماری حتماً در ستون گداری درز انقطاع را مد نظر قرار دهید تا در اجرا آکس ستونها به هم نخورد. مثلاً اگر درز انقطاع 10 سانتی متر باشد ستون را به فاصله 10 سانتی متر از مرز ملک مجاور قرار دهید.

مواردي كه مهندسين بايد در طراحي و اجرایی و نظارتی ساختمان بتني و فولادی در نظر بگيرند

مطالب مشابه :

انواع پله های ساختمانی

فضای مورد نیاز سیستم آسانسور

نکاتی در مورد اجرای پله

اموزش کشیدن مقطع برش در ساختمان

برش يا مقطع( (section)

بالا رفتن از پله‌ ها؛ صعود به سمت سلامت

مراحل ترسیم مقطع ساختمان های طبقاتی

مواردي كه مهندسين بايد در طراحي و اجرایی و نظارتی ساختمان بتني و فولادی در نظر بگيرند