بر رسي رابطه عملكرد تحصيلي دانش آموزان با سبك هاي يادگيري

بررسي رابطه عملكرد تحصيلي دانش آموزان استان لرستان با سبك هاي يادگيري

مجري: محمد سبزواري كارشناس ارشد مديريت آمو زشي

ناظر : دكتر سعيد فرحبخش

مقدمه : سبک های یادگیری در اوان کودکی به طور ناخودآگاه تحت تاثیر آمادگی های زیست شناختی فرد و عوامل محیطی او شکل می گیرند، افراد در یک موقعیت یکسان متفاوت یاد می گیرند که شاید مهمترین دلیل آن سبک های یادگیری متفاوت آنان باشد این سبک ها تعیین می کنند که در برخورد با یک موقعیت، فرد چه مدت، به چه چیز و به چه میزانی می تواند توجه کند. سبک های یادگیری شامل باورها، اعتقادات، رجحان ها و رفتارهایی است که افراد به کار می برند تا در یک موقعیت معین به یادگیری خود کمک کنند. افتخاری، (1379)

پژوهش « بررسی رابطه عملکرد تحصیلی دانش آموزان با سبک های یادگیری آنان» به منظور دست یابی به اهداف زیر اجرا گردیده 1- بررس رابطه سبک یادگیری دانش آموزان با عملکرد تحصیلی آنان 2- مقایسه سبک های یادگیری پسران و دختران 3- شناسایی سبک های یادگیری موفق و ناموفق مورد استفاده دانش آموزان، به منظور دست یابی به اهداف ذکر شده در چارچوب نظری هان[3] و دیوید کلب[4] ده سبک یادگیری وابسته، ناوابسته، تأملی، تکانشی، همگرا، واگرا، جذب، انطباق، عاطفی و فیزیولوژیکی مورد مطالعه قرار گرفت.

ابزار جمع آوری اطلاعات در این پژوهش شامل : 1- آزمون اشکال نهفته (GEFT)[5] 2- آزمون سبک یادگیری کلب[6] (LSI) 3- آزمون اشکال مشابه (MF.F)[7]4- پرسشنامه محقق ساخته می باشد. روش تحقیق توصیفی- همبستگی می باشد. نتایج تحقیق نشان داد که :

1- بین سبک یادگیری عاطفی و عملکرد تحصیلی رابطه وجود ندارد.

2- بین سبک یادگیری فیزیولوژیکی و عملکرد تحصیلی رابطه وجود دارد.

3- بین سبک یادگیری وابسته و نابسته به زمینه و عملکرد تحصیلی تفاوت وجود دارد.

4- بین سبک یادگیری واگرا، همگرا و عملکرد تحصیلی تفاوت وجود دارد.

5- بین سبک یادگیری انطباق،جذب و عملکرد تحصیلی تفاوت وجود دارد.

6- بین سبک یادگیری تاملی، تکانشی و عملکرد تحصیلی تفاوت وجود ندارد.

7- بین عملکرد تحصیلی دانش آموزان پسر و دختر تفاوت وجود ندارد.

8- بین سبک های یادگیری مختلف و عملکرد تحصیلی رابطه وجود دارد.

بیان مساله

سبک های یادگیری دانش آموزان استان لرستان کدامند و چه رابطه ای بین سبک یادگیری و عملکرد تحصیلی دانش آموزان استان لرستان وجود دارد؟

سبک های یادگیری یکی از موضوعات مربوط به تفاوت های فردی در یادگیری است که نقش موثری در فراگیری افراد ایفا می کنند. سبک های یادگیری را می توان توجیه کننده بسیاری از تفاوت های فردی در کلاس درس دانست. به سخن دیگر یکی از متغیرهایی که تاثیر بسزایی بر میزان یادگیری افراد دارد و در عین حال ارتباط کمی با هوش دارد سبک یادگیری افراد است کانیه (1368 )

برخی از دانش آموزان به سرعت پاسخ دهی در انجام تکالیف اهمیت می دهند. و دسته دیگر به صحت و دقت پاسخ اهمیت می دهند و چندان توجهی به سرعت در پاسخ دهی ندارند بنابراین بیشتر اوقات در حال مطالعه هستند، تعدادی از دانش آموزان تند، سریع و بدون معطلی و بدون صرف وقت زیاد یک مساله را حل می کنند چون که آنان با اولین جوابی که به ذهنشان می رسد پاسخ می دهند بنابراین بیشتر مرتکب خطا و اشتباه می شوند در مقابل برخی از دانش آموزان تکالیف را به آرامی و دقت ارزیابی می کنند و به جزئیات کارها نیز توجه می نمایند و با تاخیر و وقت زیاد به مسائل جواب می هند و کمتر مرتکب خطا و اشتباه می شوند. ادراک و به خاطرسپاری دانش آموزان در مورد مطالبی که قصد یادگیری آنان را دارند متفاوت می باشد، برخی از آنان در مقابل نقطه نظرات جدید و متفاوت از خود انعطاف پذیری نشان می دهند و در مقابل برخی از خود مقاومت نشان می دهند و در برابر راهکارهای جدید از خودشان انعطاف پذیری نشان می دهند. عده دیگر از دانش آموزان فقط به حفظ مطالب علمی می پردازند و عده دیگر توانایی برگرداندن نوشته های علمی را به زبان خود و جملات دیگری از خود نشان می دهند، تعدادی از آنان توان یادگیری و درک مقدار زیادی از اطلاعات و ترکیب آنها را دارند و در مقابل تعدادی فاقد این توانایی می باشند.

در یادگیری، برخی به صورت کلی و برخی به صورت تحلیلی مطالب علمی را یاد می گیرند، گروهی از دانش آموزان پشتکار خوبی در مطالعه و یادگیری دارند و برعکس بعضی از دانش آموزان برای رسیدن به اهداف تحصیلی و عملکرد تحصیلی بالا می بایست دائم به آنها گوشزد کرد و احتیاج به تشویق و تقویت دارند، خودانگیخته نیستند. در مقابل برخی نیاز به کنترل و احتیاج به تشویق و تقویت ندارند خود انگیخته هستند. تعدادی از دانش آموزان ترجیح می دهند با همکلاسی های شان به صورت گروهی یاد بگیرند و عده دیگر ترجیح می دهند که در موقع یادگیری به تنهایی مطالعه کنند و ... اما کدام سبک یادگیری با عملکرد تحصیلی دانش آموزان رابطه دارد و میتواند در عملکرد تحصیلی دانش آموزان موثر باشد؟ مبنای فکری پژوهش را تشکیل داده لذا در چارچوب نظری تئوری « هان و دیوید کلب» که بیان می دارند که سبک های یادگیری افراد شامل ده سبک یادگیری ( 1- فیزیولوژیکی 2- عاطفی 3- همگرا 4- واگرا 5- جذب 6- انطباق 7- وابسته 8- نابسته 9- تاملی 10- تکانشی) می دانند پژوهش « بررسی رابطه عملکرد تحصیلی دانش آموزان استان لرستان با عملکرد تحصیلی آنان» مورد مطالعه قرار گرفت.

اهداف تحقیق

هدف کلی: بررسی رابطه عملکرد تحصیلی دانش آموزان استان لرستان با سبک های یادگیری آنان

اهداف جزئی

- مقایسه عملکرد تحصیلی دانش آموزاتن پسر و دختر با انواع سبک های مورد پژوهش

- شناسایی رابطه بین عملکرد تحصیلی دانش آموزان استان لرستان با انواع سبک های یادگیری

فرضیات تحقیق

1- بين سبك يادگيري عاطفي و عملكرد تحصيلي رابطه وجود دارد.

2- بين سبك يادگيري فيزيولوژيكي و عملكرد تحصيلي رابطه وجود دارد.

3- بين سبك يادگيري وابسته و ناوابسته به زمینه و عملكرد تحصيلي تفاوت وجود دارد.

4- بين سبك يادگيري همگرا و واگرا و عملكرد تحصيلي تفاوت وجود دارد.

5- بين سبك يادگيري جذب و انطباق و عملكرد تحصيلي دانش آموزان تفاوت وجود دارد.

6- بين سبك يادگيري تاملي و تكانشي وعملكردتحصيلي دانش آموزان تفاوت وجود دارد.

7- بين عملكردتحصيلي پسران و دختران باسبک های یادگیری مختلف تفاوت وجود دارد.

8- بين سبك هاي يادگيري مختلف دانش آموزان و عملكرد تحصيلي آنان رابطه وجود دارد.

روش اجرای تحقیق

روش تحقیق توصیفی می باشد که از الگوی همبستگی تبعیت می کند.

جامعه آماری: شامل کلیه دانش آموزان مقطع دبیرستان و دوره پیش دانشگاهی مدارس دولتی و غیر انتفاعی که در رشته های (ریاضی- تجربی- انسانی و عمومی) مشغول به تحصیل می باشند.

روش نمونه گیری: خوشه ای چند مرحله ای متناسب با حجم

نمونه آماری: تعداد 400 نفر با استفاده از فرمول کوکران جهت نمونه آماری مورد مطالعه به تفکیک جنسیت تعیین گردید.

ابزار اندازه گیری

1- آزمون اشکال نهفته ( GEFT) 2- آزمون اشکال مشابه (M.F.F) آزمون سبک یادگیری کلب (LSI)

4- پرسشنامه محقق ساخته

روایی ابزار اندازه گیری: از نظرات متخصصان مطلع به امر تحقیق و پژوهش استفاده گردید

پایایی ابزار اندازه گیری: پایایی ابزار اندازه گیری آزمون اشکال نهفته و آزمون اشکال مشابه و آزمون سبک یادگیری کلب به روش بازآمایی محاسبه گردید که ضریب محاسبه شده به ترتیب 99/0 – 89/0 – 97/0- تعیین گردید و همچنین پایایی پرسشنامه محقق ساخته به روش آلفای کرونباخ 9/0 محاسبه گردید.

بحث و نتیجه گیری

الف) انجام آزمون ضریب همبستگی پیرسون نشان داد که بین سبک های یادگیری عاطفی و فیزیولوژیکی با عملکرد تحصیلی رابطه وجود ندارد و به عبارت دیگر عملکرد تحصیلی دانش آموزان به کمک سبک های یادگیری فیزیولوژیکی و عاطفی قابل توضیح نمی باشد و عملکرد تحصیلی مستقل از سبک های یادگیری عاطفی و فیزیولوژیکی می باشد بنابراین دانش آموزانی که بر این باور هستند که سبک های یادگیری فیزیولوژیکی و عاطفی می توانند در عملکرد تحصیلی آنان موثر باشند و ترجیح می دهند که در زمان یادگیری به منظور ارتقاء عملکرد تحصیلی خود از این سبک های یادگیری استفاده نمایند باور و رفتاری نادرست می باشد. که این موضوع با نتایج تحقیق شمس، (1382) که بیان می دارد بین پیشرفت تحصیلی و سبک های یادگیری رابطه معناداری وجود ندارد مطابقت و هم خوانی دارد.

ب) اجرای آزمون T-test در مورد سبک های یادگیری وابسته، نابسته- همگرا، واگرا- جذب و انبطاق- تاملی، تکانشی- نشان داد که بین عملکرد تحصیلی با سبک های یادگیری وابسته، نابسته- همگرا، واگرا- جذب و انطباق تفاوت وجود دارد و با توجه به میانگین های مورد مقایسه عملکرد تحصیلی دانش آموزان با سبک های یادگیری واگرا، جذب، نابسته بالاتر از عملکرد تحصیلی دانش آموزانی می باشد که دارای سبک یادگیری همگرا ة انطباق و وابسته هستند هم چنین نتایج اجرای این آزمون نشان داد که بین عملکرد تحصیلی دانش آموزان با سبک یادگیری تاملی و تکانشی رابطه وجود ندارد.

ج) نتایج اجرای آزمون تحلیلی واریانس یک طرفه و آزمون شفه نشان داد که بین عملکرد تحصیلی دانش آموزان با سبک های یادگیری متفاوت تفاوت وجود دارد نتایج دقیق تر حاصل از این تجزیه و تحلیل حاکی از آن است که از بین سبک های مورد بررسی سبک های یادگیری نابسته، جذب، واگرا تاثیر معناداری بر عملکرد تحصیلی دانش آموزان دارند بر این اساس سبک یادگیری نابسته بیشترین تاثیر را بر عمکرد تحصیلی دانش آموزان دارد و سبک های یادگیری واگرا و جذب در رده های بعدی قرار دارند و تاثیر دیگر سبک ها بر عملکرد تحصیلی ناچیزی می باشد.

ارائه راهكارها و پيشنهادات آموزشي

1- با توجه به تاييد رابطه عملكرد تحصيلي دانش آموزان با سبك يادگيري آنان و همچنين نتايج تحقيقات داخلي و خارجي بيان شده در پيشينه تحقيق به منظور تسهيل امر يادگيري و مهار بخشي از افت تحصيلي، مردودي، تجديدي، ترك تحصيل پیشنهاد می شود که:

1- به منظور شناسايي سبك يادگيري دانش آموزان، توصيه مي شود مديران ابزار اندازه گيري سبك هاي يادگيري دانش آموزان را در اختيار دبيران قرار دهند و دبيران در اولين جلسه تدريس به كمك اين ابزار سبك يادگيري دانش آموزان هر كلاس را شناسايي و بر اساس سبك يادگيري آنان را گروه بندي نمايند تا بتوانند فعاليت هاي كلاسي و تكاليفي كه دانش آموزان مي بايست انجام دهند مطابق با سبك يادگيري آنان ارائه و تدوين نمايند.

2- در رابطه با شناسايي سبك يادگيري عاطفي و فيزيولوژيكي دانش آموزان، به مشاوران و مديران توصيه مي شود كه به كمك ابزار اندازه گيري، اين دو سبك يادگيري دانش آموزان را شناسايي نمايند و اطلاعات لازم را در رابطه با اين دو سبك يادگيري در اختيار اولياء آنان قرار دهند.

3- در جريان پژوهش مشخص گرديد كه دانش آموزان داراي سبك يادگيري تركيبي هستند و سبك يادگيري آنان بين ده سبك يادگيري فيزيولوژيكي، عاطفي، وابسته، نابسته، جذب، انطباق، واگرا، همگرا، تاملي و تكانشي پراكنده مي باشد كه اين موضوع بيانگر وجود تفاوت هاي فردي در بين دانش آموزان در فرايند ياد دهي- يادگيري مي باشد لذا توصيه مي شود كه دبيران مقطع متوسطه و پيش دانشگاهي به منظور دست يابي ساده تر به اهداف آموزشي، تسهيل امر يادگيري و ارتقاء عملكرد تحصيلي دانش آموزان روش تدريس خود را با سبك يادگيري دانش آموزان هماهنگ و سازگاري نمايند.

4- با توجه به تاييد تاثير سبك هاي نابسته- وابسته ، واگرا- همگرا، جذب- انطباق در عملكرد تحصيلي دانش آموزان بيانگر اين موضوع است كه اين سبك ها با عملكرد تحصيلي دانش آموزان رابطه دارند و مي توانند موجب تغيير در عملكرد تحصيلي دانش آموزان گردند لذا پيشنهاد مي گردد دبيران مقطع متوسطه و دوره پيش دانشگاهي شرايط و بستر زمينه استفاده نمودن از اين سبك ها را براي دانش آموزان فراهم آورند و روش تدريس و فعاليت هاي كلاسي خود را بر اساس اين سه سبك يادگيري طراحي و تدوين نمايند.

5- در جريان پژوهش تاييد سبك هاي يادگيري دانش آموزان كه با عملكرد تحصيلي رابطه دارند به دو گروه، سبك هاي يادگيري ناموفق و بدون رابطه با عملكرد تحصيلي (فيزيولوژيكي، عاطفي، تاملي، تكانشي، ) و سبك هاي يادگيري موفق و موثر در عملكرد تحصيلي (نابسته- وابسته، واگرا- همگرا و جذب - انطباق) دانش آموزان تقسيم گرديدند كه اين موضوع به دبيران مقطع متوسطه و دوره پيش دانشگاهي كمك مي كند كه اطلاعات لازم را در رابطه با باورها، عقايد و ترجيحات و روش هاي به ظاهر موثر در يادگيري، در اختيار دانش آموزان قرار دهند و شرايط و بستر زمينه استفاده از سبك هاي يادگيري موفق در عملكرد تحصيلي را براي دانش آموزان فراهم نمايند.

پيشنهاداتي براي پژوهشگران

با توجه به اهميت و ضرورت سبك شناسي و رابطه سبك يادگيري با عملكرد تحصيلي دانش آموزان به منظور تسهيل امر ياددهي- يادگيري و توجه نمودن به تفاوت هاي فردي دانش آموزان و همچنين متناسب نمودن روش تدريس معلمان با سبك يادگيري دانش آموزان و فعاليت هاي كلاسي آنان به منظور ارتقاء عملكرد تحصيلي دانش آموزان ضروري است انجام تحقيقات در اين زمينه همچنان تداوم داشته باشد. در اين راستا موضوعات پژوهشي زير به پژوهشگران توصيه مي گردد.

1- بررسي رابطه عملكرد تحصيلي دانش آموزان با سبك يادگيري آنان به تفكيك مناطق آموزشي در مقطع متوسطه و پیش دانشگاهی

2- بررسي ميزان آشنايي معلمان با سبك هاي يادگيري دانش آموزان

3- مقايسه عملكرد تحصيلي دانش آموزان با سبك هاي يادگيري در سه مقطع تحصيلي (راهنمايي- ابتدايي- متوسطه)

4- شناسایی سبک یادگیری دانش آموزان دوره پیش دانشگاهی با عملکرد تحصیلی بالا و عملکرد تحصیلی پایین

5- شناسایی سبك يادگيري دانش آموزان مقطع متوسطه با عملكرد تحصيلي بالا و عملكرد تحصيلي پايين

6- شناسايي سبك يادگيري دانش آموزان در مقطع متوسطه و پیش دانشگاهی به تفکیک مناطق آموزشی

7- شناسایی سبک های یادگیری موفق و ناموفق در عملکرد تحصیلی دانش آموزان به تفکیک مناطق آموزشی

منابع فارسي

1- افتخاري، فرنگيس (1379) رابطه بين سبك شناختي وابسته به زمينه و نابسته به زمينه و عملكرد در انواع آزمون هاي پيشرفت تحصيلي دانش آموزان پسر و دختر پايه سوم راهنمايي، پايان نامه كارشناسي ارشد، دانشگاه علامه طباطبايي تهران

2- آزاد مرد، شهنام (1379) بررسي رابطه يادگيري وابسته/ نابسته به زمينه و توانايي حل مساله دانش آموزان سال سوم شهرستان اردبيل، پايان نامه كارشناسي ارشد، دانشگاه علامه طباطبايي.

3- بيلر،رابرت(1378)كاربرد روان شناسي در آموزش،ترجمه پروين كديور،جلد دوم چاپ اول،مركزنشردانشگاه تهران.

4- بيلر، رابرت (1378) كاربرد روان شناسي در آموزش، ترجمه پروين كديور، جلد اول، تهران مركز نشر دانشگاهي

5- پارسا، محمد (1371) روان شناسي يادگيري بر بنياد نظريه ها، چاپ اول، انتشارات بعثت، تهران

6- تقوايي، ناصر (1382) مقايسه سبك هاي يادگيري ( همگرا، واگرا، جذب، انطباق) معلمان و دانش آموزان مركز پيش دانشگاهي پسرانه رشته هاي علوم انساني، تجربي و رياضي شهرستان ورامين، پايان نامه كارشناسي ارشد، تهران دانشگاه تربيت معلم، دانشكده روان شناسي و علوم تربيتي

7- حسيني، محمد صادق (1379) رابطه اضطراب رياضي و سبك هاي يادگيري دانش آموزان با توجه به جنسيت و مقطع تحصيلي، پايان نامه كارشناسي ارشد، تهران، دانشكده روان شناسي

8- حسيني لرگاني، مريم(1377) مقايسه سبك هاي يادگيري دانشجويان كارشناسي ارشد زن و مرد، قوي و ضعيف سه رشته علوم انساني، پزشكي و فني و مهندسي، پايان نامه كارشناسي ارشد دانشگاه علامه طباطبايي

9- سرمد، زهره، بازرگان، عباس و حجازي، الهه (1379) روش هاي تحقيق در علوم رفتاري، چاپ سوم، انتشارات آگاه تهران

10- سيف، علي اكبر (1375) روان شناسي پرورشي، انتشارات آگاه چاپ پانزدهم

11- سيف، علي اكبر( 1380) روان شناسي يادگيري و آموزش، تهران، چاپ آگاه

12- ساروخاني، باقر (1378) روش هاي تحقيق در علوم اجتماعي، جلد اول، تهران پژوهشكده علوم انساني و مطالعات فرهنگي

13- سرايي، حسن (1372) مقدمه اي در نمونه گيري در تحقيق، تهران، انتشارات سمت

14- سيف، علي اكبر( 1382) روان شناسي پرورشي، روان شناسي يادگيري و آموزش

15- شمس، حسن (1382) مطالعه سبك هاي يادگيري و رابطه بين سبك هاي يادگيري با پيشرفت تحصيلي و جنسيت دانش آموزان شهر زنجان

16- شريعتمداري، علي (1369) روان شناسي تربيتي، تهران، انتشارات امير كبير

17-كارلسون،نايل آ(1374)مباني روان شناسي فيزيولوژيكي، ترجمه مهرداد پژمان، چاپ اول، انتشارات غزل اصفهان

18- كرد نوقابي، رسول (1378) رابطه سبك هاي شناختي وابسته/ نابسته به زمينه دانش آموزان و شيوه هاي تربيتي مورد استفاده والدين آنها، پايان نامه كارشناسي ارشد دانشگاه علامه طباطبايي

19- گانيه، آر. ام (1373) شرايط يادگيري و نظريه آموزشي، ترجمه جعفر نجفي زند، تهران: انتشارات رشد

20- گانيه (1368) شرايط يادگيري، ترجمه جعفر نجفي زند، انتشارات رشد تهران

21- ماير، ريچارد، اي (1376) روان شناسي تربيتي، ترجمه محمد تقي فراهاني، جلد اول، انتشارات جهاد دانشگاهي، دانشگاه تربيت معلم تهران

22- هومن، حيدر علي(1374) استنباط آماري در پژوهش رفتاري، چاپ سوم، تهران نشر پارسا

فهرست منابع خارجي

1- Anderson. E.L (1986). The relationship of cognitive Style to academic achievement and social competence to fourtn and fifth degree student

2- Dunn , R., and Dunn , k.(1976) Teaching students through their individual learning style, Reston , VA: preston.

3-DeGecca , TP, and crowford. R.C.(1974) The psychology of Learning and instruction: Educational psychology

4- Frank. B. M (1983). Flexibility of information processing and the memory of FI and FD Learning Tournal of Reserch on Personality.

5- fritz . R.L (1994) Teaching and Learning at the application Level journal of Vocational and Technical Education.

6- Hohn , R.L (1995) classroom learning and teaching. USA: Longman.

7- Hickson. T. and Baltimore. M(1996)Gender Related Learning style patterns of middle school pupils school psychology international

5- Kagan. J (1964) impulsive and reflective children in J.D. krumbolz (Ed), Learning and the educational process Chicago : Rand mcnally.

9- Kolb, D (1985) the learning style inventory Technical manual Boston, MA mcber

10- Truman, SF " Learning style , General description" Brimingham and solihull conm, Queen Elizabeth medical center. Edghaston brimming ham. B 152 th 1998.

11-Willcoxson , Lesley , " the four stages of the Learning cycle and yor Learning strengths" western Australia 6750 , South street , moudoch university, 1998.

[1] کارشناس ارشد مدیریت آموزشی

[2] دکترای علوم تربیتی

[3] Hone

[4] David colbe

[5] Group Embedded Figures test

[6] Kolb. Learning style inventory (1985)

[7] Matching Familiar Figures

بر رسي رابطه عملكرد تحصيلي دانش آموزان با سبك هاي يادگيري

مطالب مشابه :

سنجش حافظه ی دیداری به کمک ترسیم: آزمون آندره ری

آزمون شخصیت NEO PI-R

کارمند یابی و فرایند آن در سازمان های مختلف

هنجاریابی برخی آزمون ها در ایران

بر رسي رابطه عملكرد تحصيلي دانش آموزان با سبك هاي يادگيري

چیستی « مدل یابی معادلات ساختاری »

مدل یابی ساختاری

مدل سازی معادلات ساختاري

روش تحقیق

مدل معادلات ساختاری