جايزه‌ي نوبل و رياضي دانان

جايزه‌ی نوبل و رياضی دانان

جایزه نوبل معتبرترین جایزه علمی است که به یک دانشمند تعلق می‌گیرد.
آلفرد نوبل (1896-1833) در سوئد به دنيا آمد و در روسيه بزرگ شد، او شيمي و فن آوري را
در فرانسه و ايالات متحده آموخت. نوبل مخترع ديناميت بود.
از سال 1901 نوبل جايزه‌ای را بنيان نهاد كه در 5 رشته‌ فيزيک، شيمی، فيزيولوژی يا
پزشكی، ادبيات و صلح هر ساله اهدا میشود كه به نام خود او ناميده شد.
در سال 1968، جايزه‌ی ششم در اقتصاد به اين جايزه ها اضافه شد (که البته در لیست جوایز
مرتبط با بنیاد نوبل جایی ندارد) و توسط بانك سوئد به مناسبت جشن سیصدمین سالگردش
اهدا گرديد.

آكادمی سلطنتی علوم سوئد برندگان جايزه برای رشته‌های فيزيک، شيمی، ادبيات و اقتصاد را انتخاب ميیكند، انستیتو كارولينسكا جايزه رشته‌ فیزیولوژی یا پزشكی و موسسه نوبل نروژ (وابسته به پارلمان نروژ) جايزه صلح را اهدا می كنند. مقدار جايزه از سالی به سال ديگر متغير است، در سال 2003 مقدار جايزه 10 میلیون کرون سوئد در حدود 3/1 ميليون دلار بود. نوبل جايزه ای برای رياضيات قرار نداد.
بعضی ها علّت را در اين می دانند كه وی يك مخترع و صنعتگر بود و رياضی را علمی صرفاً نظری مي‌دانست و معتقد بود جايزه بايد به اموری اختصاص داده شود كه عملاً بيش‌ترين خدمت را به بشريّت ارائه مي‌دهند. بعضی هم علت را در خصومت شخصی وی با رياضيدان مشهور سوئدی گوستاميتاگ-لفلر (Gosta Mittage-leffler) ميدانند كه البتّه گواه تاريخی قابل استنادی در اين مورد در دست نيست و اين درحد شنيده‌هاست. امّا چند رياضيدان به خاطر فعّاليت‌هايشان در علوم ديگری چون اقتصاد، فيزيك و حتی ادبيات مفتخر به دريافت جايزه نوبل گرديده‌اند. در اين‌جا رياضيدانانی كه تاكنون مفتخر به دريافت جايزه نوبل در سال‌های گوناگون شده‌اند را آورده‌ايم.

1) سال 1902 لورنتز Lorentz (فيزيك)

2) سال 1904 راي لي Rayleigh (فيزيك)

3) سال 1911 وين Wien(فيزيك)

4) سال 1918 پلانك Planck(فيزيك)

5) سال 1921 اينشتين Einstein (فيزيك)

6) سال 1922 بور Bohr(فيزيك)

7) سال 1929 دِبورخلي de Broglie (فيزيك)

8) سال 1932 هايزنبرگ Heisenberg(فيزيك)

9) سال 1933 شرودينگرSchroedinger(فيزيك)

10) سال 1933 ديراك Dirac(فيزيك)

11) سال 1945 پاولي Pauli(فيزيك)

12) سال 1950 راسل Russell(ادبيات)

13) سال 1954 بورن Born(فيزيك)

14) سال 1962 لانداو Landau (فيزيك)

15) سال 1963 ويگنر Wigner(فيزيك)

16) سال 1965 شوينگرSchwinger(فيزيك)

17) سال 1965 فاينمن Feynman(فيزيك)

18) سال 1969 تينبرگن Tinbergen(اقتصاد)

19) سال 1975 كانترويچ Kantorovich(اقتصاد)

20) سال 1983 چاندراسكار Chandrasekhar(فيزيك)

21) سال 1994 سِلتن Selten(اقتصاد)

22) سال 1994 نَش Nash(اقتصاد)

البتّه امروزه براي قدرداني از زحمات رياضيدانان جوايز مختلفی درنظر گرفته شده، ازجمله جايزه‌ آبل كه به نوبل رياضيدانان مشهور است و دولت نروژ از سال 2001 اقدام به اهدای آن به رياضيدانان نموده است. اين جايزه از نظر مادی با جايزه‌ نوبل برابری ميكند. امّا جايزه‌ ديگری كه از لحاظ معنوی با جايزه‌ نوبل برابری ميكند، مدال فيلدز است كه اوّلين بار در سال 1936 در نروژ اهدا شد.

منبع: سایت ویکی پدیا - انجمن ریاضی دانان جوان

جايزه‌ي نوبل و رياضي دانان

مطالب مشابه :

سوالات امتحان انجمن ریاضی دانان جوان

سوالات ریاضی انجمن ریاضی دانان جوان سال 86

گزارش مركز ملي مطالعات تيمز و پرلز

جايزه‌ي نوبل و رياضي دانان