همه چیز در مورد رشته نقشه برداری

هدف از تشکیل رشته نقشه برداری:

هدف از اين رشته تربيت نيروهاي متخصصي است كه بتوانند در پروژه‌هاي مختلف عمراني در زمينه‌هاي ساختماني ، راه‌سازي ، پل‌سازي ، سازه‌ها و بناهاي آبي، جمع‌آوري و دفع فاضلاب و ... مسووليت برداشت طرح ، پیاده سازی طرح و نظارت بر اجرا را بر عهده گيرند. مهندسي عمران نقشه برداری از جمله رشته‌هايي است كه بيانگر كاربرد علم در ايجاد سازندگي و عمران كشور است.

نقشه برداری

نقشه‌برداری به علم اندازه‌گیری دقیق و تعین موقعیت نسبی عوارض روی سطح زمین اطلاق می‌شود. از این تعریف ساده چنین برداشت می‌شود که هدف، تعیین مختصات نقاط در سه بعد است. در بعضی موارد، برای تعیین موقعیت، بعد زمان نیز مورد توجه قرار می‌گیرد (سنجش‌های نجومی و نقشه برداری ماهواره‌ای). مختصات مطلوب می‌تواندمختصات دکارتی Z,Y,X و یا مختصات عرض و طول جغرافیایی باشد.

معمولاً عملیات نقشه‌برداری شامل سه مرحله شناسایی ، برداشت ،یا اندازه‌گیری، و محاسبه و ارائه نتایج کار است.

در مرحله اندازه گیری، از وسایل و دستگاه‌ها و نیز روش‌های مختلفی استفاده می‌شود تا داده‌های لازم برای مرحله بعدی بدست آید. نتایج کار به صورتهای آنالوگ(نقشه، مقاطع طولی و عرضی و...) و یا رقومی (مانند جدول‌ها، مدل‌های رقمی زمین) ارائه می‌گردد.

در نقشه‌برداری از مناطق کوچک اثر کرویت زمین تقریباً ناچیز است و می‌توان زمین را در منطقه کوچکی مسطح در نظر گرفت. در مواقعی که زمین را مسطح فرض کنیم روش نقشه‌برداری, مستوی نامیده می‌شود این فرضیه مادامیکه سطح منطقه مورد نظر از چند صد کیلومتر مربع تجاوز نکند قابل قبول است.

نقشه‌برداری مسطح(مستوی) برای کارهای مهندسی، معماری، شهرسازی، باستانشناسی، کارهای ثبت و املاکی، تجاری، اکتشافی بکار می‌رود. برای نمایش اطلاعات جمع‌اوری شده در نقشه‌برداری از سیستم تصویر استفاده می‌گردد.

توان مندی‌ها و ویژگی های لازم در نقشه برداری :

يك مهندس نقشه بردار بايد بسيار اجتماعي و داراي توان ايجاد ارتباط با سايرين باشد. چون رشته مهندسي عمران و بخصوص نقشه برداری يك رشته گروهياست.

يعني متخصص نقشه بردار در محيط كار خود با اقشار مختلف جامعه ازجامعه كارگران، تكنسين‌ها و مهندسان رشته‌هاي ديگر سروكار دارد و بايد باهمه اين افراد ارتباط خوبي برقرار كند تا بتواند شاهد پيشرفت و موفقيت كارشباشد. با توجه به كميت و كيفيت درس هايي كه در اين رشته ارايه مي‌گردد،داوطلب بايد از توان و دانش برتر در زمينه‌هاي رياضي و فيزيك برخوردارباشد. همچنين توان جسمي ، قدرت تجزيه و تحليل ، قدرت تجسم و دقت كافي دربسياري از مسايل را داشته باشد

رشته مهندسي نقشه برداری داراي دو بعد اجرايي و نظري و آزمايشگاهي است.

در اين ميان عده‌اي از مهندسين جذب كارهاي اجرايي مي‌شوند كه در اين صورت بايد آمادگي كار در كارگاههاي داخل و خارج شهر را داشته باشند يعني براي برنامه‌ريزي و سروكار داشتن با اقشار مختلف مردم آماده باشند و عده‌اي نيز جذب بعد نظري و آزمايشگاهي مهندسي مي‌شوند كه اين عده نيز بايد آمادگي كارهاي محاسباتي ، دفتري و آزمايشگاهي را داشته باشند. كارهايي كه به رياضيات و هندسه قوي و صبر و حوصله بسيار نياز دارد. شايان ذكر است كه بسياري از كارها و طرحهاي عمراني در خارج از محيطهاي شهري بوده و فعاليت نسبتا زيادي را مي‌طلبد لذا داوطلب اين رشته بايد علاقمند به كارهاي عمراني بوده و توانايي كار در محيطهاي پرجمعيت را داشته باشد.

گرايش هاي تحصيلات تكميلي:

گرایش های تحصیلات تکمیلی در رشته نقشه برداری شامل: ژئودزی – فتوگرامتری –سنجش از دور – هیدروگرافی و GIS می باشد.

امكان ادامه تحصيل در اين رشته تا حد دکترا در داخل كشور موجود است. آموزش نقشه‌برداری در سطوح گوناگون آموزش داده می‌شود. داوطلبان ورود به این رشته باید درریاضیات (هندسه، مثلثات) و فیزیک دوره دبیرستان قوی باشند و نیز علاقه‌مندی و آمادگی جسمی لازم برای کارهای صحرایی را دارا باشند.

بعضی دروس تخصصی این رشته عبارت‌اند از: راه سازی، تئوری خطاها،سرشکنی, نقشه‌برداری، ژئودزی (جهت تعیین شکل زمین)، فتوگرامتری، کارتوگرافی، هیدروگرافی(نقشه‌برداری از بستر دریا)،نقشه برداری زیر زمینی و ژئودتیک , پروژه و کارآموزی می‌باشند.امکان ادامه تحصیل در این رشته تا حد دکتری در ایران موجود است.

سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی، وزارت راه و ترابری، وزارت نفت، سازمان آب، سازمان بنادر و کشتیرانی،سازمان جغرافیایی وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح و سپاه و بخش خصوصی از جمله محل‌های جذب فارغ‌التحصیلان این رشته‌است.شاخه‌هابه علت وسعت زیاد نقشه‌برداری تقسیمات مختلفی برای آن در نظر گرفته‌اند:۱

1- ژئودزی : برای تعیین و بررسی شکل و ابعاد زمین

۲- توپوگرافی : برداشت و نمایش شکل زمین و محاسبه مساحت وارتفاع هدف اصلی آن تهیه نقشه‌های ارتفاعی است

۳- فتوگرامتری : تهیه نقشه با عکس برداری زمینی، هوایی یا ماهواره‌ای

4- کارتوگرافی : مراحل ترسیم نقشه را گویند تنها بخش نقشه برداری است که هنر در آن دخیل است

۵- سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS):در این سیستم همه اطلاعات به صورت مکان مرجع دسته بندی می‌شوند و کاربردهای فراوانی دارد از جمله ذخیره، بازیابی، به هنگام سازی و پردازش داده‌های مکانی به منظور اتخاذ یا پشتیبانی یک تصمیم برای حل یک مسئله به بهترین روش و کمترین هزینه را ممکن می‌سازد.

۶- سنجش از دور (RS): جمع‌آوری اطلاعات از عوارض سطح زمین، بدون تماس فیزیکی بیشترین اتکای آن به تصاویر ماهواره‌ای است

۷- کاداستر: نقشه برداری ثبتی و یا نقشه برداری که ارزش حقوقی داشته باشد

۸- آب‌نگاری: یا همان هیدروگرافی تهیه نقشه و دادهای مکانی از ژرفای آب‌هارشته‌های مختلف نقشه‌برداری

۱-نقشه‌برداری مسیر: برای طرح و پیاده کردن مسیرها از قبیل راه و راه آهن و کانال کشی و غیره استفاده می‌گردد

۲-نقشه‌برداری زیرزمینی: موضوع آن برداشت یا پیاده کردن نقشه‌های تونل و معادن و غیره‌است

۳-نقشه‌برداری هیدروگرافی:به منظور داشتن موقعیت عمق دریاها و رودخانه‌ها جهت عبور و مرور کشتی‌ها، زیردریائی‌ها، محل عبور لوله‌های نفت وگاز دراعماق دریاها، ایجاد اسکله‌های جدید ومکانیزه، احیای بنادر و تاسیسات ساحلی متعلق به آنها و همچنان بهره‌برداری صحیح و بهینه از دریاچه‌ها و سدها برای مقاصد و اهداف مختلف از آن استفاده می‌شود.

۴-نقشه‌برداری نظامی:برای تهیه نقشه‌های نظامی و تعیین نقاط مهم استراتژیکی یک منطقه و برای اهداف نظامی و آرایش و استقرار نیروهای رزمنده و مواضع تعرضی و دفاعی با مقیاس بزرگ مورد استفاده قرار می‌گیرد

۵-نقشه‌برداری ثبتی:که هدف آن تعیین حدود اراضی و مساحت قطعات ملکی است

۶-نقشه‌برداری شهری:برای تهیه و اجرای طرح‌های جامع و تفصیلی و هادی شهرها به کار می‌رود.شرح خدمات شرکت های مهندسین مشاور نقشه برداری

: 1- نقشه برداری زمینی : شامل تهیه نقشه های توپوگرافی اعم از منطقه ای ، شهری و نقشه های کاداستر ، نقشه برداری و پیاده کردن نقشه ها شامل مسیرها ، خطوط لوله و انتقال نیرو ، نقشه های شهری و ثبتی ، تهیه پروفیلهای طولی و عرضی و تجمیع و افراز زمین ، نقشه برداری تونل و معدن ، میکروژئودزی ، مطالعات جا به جایی گسل ها ، رفتار سنجی سدها و ابنیه فنی و گسترش شبکه های ژئودزی و ترازیابی دقیق*، تعیین و اندازه گیری نقاط کنترل زمینی عکسی ، طراحی و ایجاد سیستم های اطلاعات جغرافیایی (GIS) ، سیستم های اطلاعات زمینی (LIS) ، کاداستر و همچنین جمع آوری و آماده سازی اطلاعات مکانی به منظور ورود به سیستم اطلاعات جغرافیایی و پردازش های کارتوگرافی و ترسیم رقومی نقشه های تهیه شده ، تالیف ، تدوین ، ترسیم و ارایه کلیه نقشه ها اعم از توپوگرافی ، جغرافیایی ، زمین شناسی و ... سایر امور کارتوگرافی تا مرحله چاپ .*میکرو ژئودزی ، مطالعات جابجایی گسل ها ، رفتارسنجی سدها و ابنیه فنی و گسترش شبکه های ژئودزی و ترازیابی دقیق صرفا مربوط به پایه 1 است .

2- فتوگرامتری : شامل تبدیل عکس ها و تصاویر هوایی و ماهواره ای به نقشه و تهیه انواع نقشه های عکسی و تصویری ، فتوگرامتری برد کوتاه و انجام خدمات سنجش از دور ، پردازش تصاویر و انجام تصحیحات هندسی مسطحاتی ، رفع جا به جایی ناشی از اختلاف ارتفاع ، انجام تصحیحات طیفی ، استخراج اطلاعات از داده های ماهواره ای و تهیه مدل ارتفاعی رقومی

(DSM,DEM,DTM) 3-هیدروگرافی : شامل عمق یابی و تهیه نقشه از کف دریاها و رودخانه ها و مطالعات جزر و مدی ، جریان سنجی حرکت آب و محاسبات و تهیه جداول مربوطه و پیاده کردن موقعیت سکوهای حفاری ، چاه های نفت و گاز در دریا ، نمونه برداری از کف دریاها ، دریاچه ها و رودخانه ها

نرم افزارهای نقشه‌برداری

با پیشرفت علم و گسترش نرم افزارهای کامپیوتری باعث شد که دیگر روش‌های سنتی جای خود را به نرم افزارهای بدهد. که می‌توان به چند نرم افزار پرکاربرد اشاره نمود

اتودسک اتوکد به انگلیسی: Autodesk Auto CAD): نخستین نرم افزار نقشه کشی جان واکر و پایه گذار شرکت اتودسک، مبتکر نرم افزار اتوکد که در سال ۱۹۸۲ وارد بازار شد. نخستین نسخه آن کمتر از دو مگابایت حجم داشت و تنها شامل ۱۷ دستور برای ترسیم بود. در حال حاضر ۲۴ نسخه (از اتوکد ۱ تا ۲۰۱۱) انشتار یافته است. در سال ۲۰۰۰ شرکت اتودسک رسما نرم افزار را که توانایی زیادی در زمینه نقشه برداری ، راهسازی ، کارتوگرافی و... به همراه داشت و نقطه عطفی در صنعت نرم افزارهای نقشه برداری گردید (نخستین نگارش آن اتوکد لند دولاپمنت ۲۰۰۰ و آخرین نگارش اتوکد لند دسکتاپ ۲۰۰۹) برای مهندسین نقشه براری عرضه گردید.

نرم افزار "اتوکد سیویل تری دی" ( Autodesk Auto Cad Civil 3D)بعد از نرم افزار" لند " به بازار آمد که بسیار کاربر پسند بوده و کارآمدتر از آن می‌باشد.

آينده شغلي و بازاركار:مراكز مختلفي به صورت مستقيم و غيرمستقيم در فعاليتهاي عمراني نقش دارند كه هر يك به تناسب نوع فعاليت خود، اقدام به جذب فارغ‌التحصيلان اين رشته مي‌كنند.وزارت‌خانه‌هاي مسكن و شهرسازي، راه و ترابري، جهاد کشاورزی، وزارت نيرو به صورت گسترده‌تر و ساير وزارت‌خانه‌ها، اداره‌ها ، سازمانها ، مراكز دولتي و خصوصي نظير : وزارت‌خانه‌هاي آموزش و پرورش ، فرهنگ و آموزش عالي، بانكها و ... به صورت مستقيم براي كارهاي عمراني خود مثل طرح و محاسبه، اجرا و نظارت بر اجرا، نياز به استخدام مهندسان عمران دارند. علاوه بر آن ، شركتهاي مختلف مهندسان مشاور كه در كشور به صورت گسترده وظيفه طراحي ، محاسبه و نظارت بر اجراي پروژه‌هاي ساختماني را بر عهده دارند؛ همچنين شركتهاي ساختماني و راه‌سازي دولتي و خصوصي كه در اجراي اين طرحها فعاليت دارند، تعداد كثيري از فارغ‌التحصيلان رشته عمران را استخدام مي‌كنند.

اصولا مهندس نقشه بردار شانس كاري زيادي دارد چون در برداشت و پیاده سازی و نظارت، بسياري از كارهاي عمراني مانند: راهها ، پل‌ها ، سدها ، سازه‌هاي دريايي براي سكوهاي نفتي، آشيانه‌هاي هواپيما و خانه‌هاي مسكوني مقاوم در مقابل زلزله‌، مهندسين نقشه بردار حضوري فعال دارند

. متخصصاني كه يا در دفترهاي مشاوره به طراحي پروژه‌هاي فوق مي‌پردازند و يا مجري كارهاي عمراني مذكور بوده و به كيفيت اجراي آنها نظارت دارند.البته بايد توجه داشت كه هر دانشجوي مهندسي نقشه برداری نمي‌تواند فرصت‌هاي شغلي خوبي داشته باشد. بلكه بايد در دوران تحصيل به دنبال پژوهش ، تحقيق و يادگرفتن باشد نه اين كه تنها واحدهاي دانشگاهي را پاس كند و يا حتي به فكر يك معدل خوب دانشگاهي باشد. چون شركتهاي عمراني خصوصي و دولتي به دنبال يك نيروي كارآمد هستند نه يك شاگرد اول دانشگاه .با توجه به نكات مذكور بايد گفت كه دانشجويان رشته مهندسي نقشه برداري بايد به دو مسئله مطالعات تئوريك و مشاهدات عملي توجه بسزا داشته و در عين حال نظر به گسترش تكنولوژي هاي نو، توفيق در مطالعه و كار با نرم افزارهاي بي شمار موجود در اين رشته و اينترنت يكي ديگر از كليدهاي موفقيت دانشجويان مي باشد.در حال حاضر يكي از خصوصيات منحصر به فرد گرايش تحصيلي ژئودزي و ژئوماتيك آن است كه اين رشته تمامي خواسته‌ها و سلايق تئوريك و عملي دانشجويان خود را ارضا خواهد كرد.شايان ذكر است جايگاه كنوني رشته نقشه‌برداري از حيث تئوري و عملي در كشور، قابليت رقابت با مسائل روز دنيا را دارد به شرط آن كه در زمينه‌هاي عملي و كاربردهاي مختلف نيز زمينه‌هاي فرهنگي لازم براي ارجاع كار به فارغ التحصيلان مهندسي نقشه برداري كشور، فراهم شود

همه چیز در مورد رشته نقشه برداری

مطالب مشابه :

بسته جامع آموزشی مهندسی عمران

دانلود پلان _ نما _ برش بناهای قدیمی شوشتر

مهندسی عمران،معرفی رشته مهندسی عمران:

همه چیز در مورد رشته نقشه برداری

جزوه کلاسی آموزش نرم افزار مطلب و کاربرد آن در محاسبات عددی

مدیریت جامع آبخیزداری ابزاری برای مدیریت منابع آب و توسعه اقتصادی و اجتماعی

توضیحاتی در مورد مسجد شیخ لطف الله اصفهان