گزارش اقدام پژوهی - دکتر ابوالفضل بختیاری

گزارش اقدام پژوهی

دکتر ابوالفضل بختیاری

چگونه مي توانم با استفاده از نمايش عروسكي اعضاي نوجوان پسرمجتمع كرج رابه انجام فعاليتهاي گروهي ترغيب نمايم؟

مجری طرح:مهري فلاح

کارشناس آموزش و پژوهش و رابط نمايش

فرانك فروزانفر: مربي فرهنگي رابط در مركز

كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان استان البرز

تابستان91

چكيده:

هدف پژوهش حاضر استفاده از نمایش عروسکی به عنوان فعالیتی جذاب ، عضو محور، دارای برنامه ی مدون و فرایندی،در جهت ترغیب اعضا به انجام فعالیت گروهی است.پژوهش حاضر از نوع توصیفی(اقدام پژوهی)با استفاده از ابزار مشاهده،پرسشنامه ی باز، مصاحبه ی عمیق و نرم افزار کتابداری[1] می باشد.جامعه ي آماري 118 نفر، که کلیه ی اعضاي نوجوان پسر مركز مجتمع كرج را تشکیل می داد و به طور میانگین مراجعه ی روزانه ی آن ها 15 نفر بوده است. نمونه ي آماري تعداد 7 نفر از اعضاي پسر مركز مجتمع کرج كه يك گروه نمايش عروسكي را تشكيل دادند، در یک برنامه ی 18تا20 جلسه ایی هر هفته 2 جلسه فعالیت نمایش عروسکی، می باشد.

نتایج این پژوهش نشان داد که نمایش عروسکی در ترغیب اعضای پسر نوجوان مجتمع کرج به انجام فعالیت گروهی و بهبود فعالیت گروهی و پایداری گرو ه تاثیر گذار است.

کلید واژه ها: فعالیت گروهی- نمایش عروسکی- کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.

سپاس

سپاس و تشکر از استاد بزرگوارم جناب آقای دکتر بختیاری که اولین جرقه های کار پژوهش را در کارگاه اقدام پژوهی در ذهنم ایجاد کرد ند و نوشته های سراسر ایرادم را با صعه ی صدر مطالعه می کردند و وقت گرانقدرشان را در اختیارم قرار دادند.

سپاسگزارم از جناب آقای کاظمی مدیر محترم آموزش و پژوهش که با برنامه ریزی های پر بار زمینه ی انجام فعالیت های پژوهشی را برای اعضا و مربیان فراهم نمودند.

تشکر می کنم از جناب آقای موذن مدیر محترم آفرینش های هنری و تاتر که همیشه مشوق و یاریگرم در انجام فعالیت های نمایشی بودند.

در پایان نیز از سرکار خانم شیخ سفلی کار شناس محترم فرهنگی حوزه ی معاونت سپاسکزارم که با مطالعه ی گزارش اقدام پژوهی رهنمود های لازم را نمودند.

فهرست

عنوان......................................................................................................................ا

چکیده.................................................................................................................... 2

سپاس......................................................................................................................3

مقدمه.....................................................................................................................6

بیان مسئله ................................................................................................................7

نیم نگاهی به پیشینه پژوهش............................................................................................11

هدف، سوال، ابزار، جامعه ی آماری...................................................................................12

شواهد1..................................................................................................................13

تجزیه تحلیل شواهد1...................................................................................................14

راهکار ها................................................................................................................16

تجزیه تحلیل راهکار ها.................................................................................................16

شیوه ی اجرا............................................................................................................17

شواهد 2.................................................................................................................20

تجزیه تحلیل شواهد2 ..................................................................................................22

اعتبار یابی...............................................................................................................24

نتیجه گیری..............................................................................................................24

محدودیت ها............................................................................................................25

پیشنهاد ها..............................................................................................................25

منابع.....................................................................................................................26

پیوست ها................................................................................................................27

مولای متقیان علی (ع) اهمیت تربیت درسن نوجوانی را بدین شکل توصیف کرده است :

" قلب نوجوان مانند یک زمین خالی آماده برای کشت است "

مقدمه:

فعالیت گروهی و ترغیب بچه ها به انجام آن، که عامل مهمی در جذب و تثبیت اعضا ی نوجوان به شمار می رود ،یکی ازدغدغه های دست اندرکاران کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان می باشد .لذا ترویج و سپس نهادینه کردن آن، در زمينه هاي مختلف به تحقق اهداف تربیتی مد نظركانون کمک خواهد کرد. براي رسيدن به اين منظور بهر ه گيري از فعاليت هاي فرهنگي هنري کانون که مي تواند بستر گسترده ايي را براي رشدبچه ها فراهم آورد، تاثير گذار است.

نمایش عروسکی یکی از این فعالیت ها است که پرداختن به آن نتایج مثمر ثمری رادر این خصوص در پی خواهد داشت بزرگترین حسن فعالیت گروهی این است که به نوجوان و باورهایش احترام گذاشته مي شود بنابراين با توجه به حساسيت و ارزشمند بودن سن نوجواني، اميد است كه در راه تربيت درست آن ها گام برداريم .

بر همین اساس این اقدام پژوهی به دنبال مطالعه این مسئله است که چگونه می توان با استفاده از نمایش عروسکی اعضای نوجوان پسر مجتمع کرج را به انجام فعالیت گروهی ترغیب نمود؟

بيان مساله و توصيف وضعيت موجود :

فعاليت گروهي در كودكان و نوجوانان باعث ايجاد تعامل بيشتر در آن ها مي شود و در نتيجه ي اين تعاملات اهداف تربيتي بسياري محقق خواهد گشت. از آن جايي كه بخش كثيري از جمعيت جامعه ي ما را كودكان و نوجوانان تشكيل داده است، تربيت آن ها امري ضروري و نيازمند برنامه ريزي اثر بخش مي باشد لذا مربيان مي بايست تلاش كنند تا روش هاي جذابتري را در جهت ايجاد انگيزه و ترغيب بچه ها به انجام فعاليت هاي گروهي به كار برند.

بر همين اساس مراكز كانون پرورش فكري كود كان و نوجوانان با عنایت به این که رشد فکر و خلاقیت کودکان و نوجوانان از اهداف اصلی و مهم آن قلمداد می شود[2]، زمینه ای فراهم نموده و فعاليت هاي فرهنگي هنري بسياري را به صورت فردي و گروهي انجام مي دهند.

نشريه ديواري[3]، بحث آزاد[4]، بحث كتاب[5]، نمايش عروسكي [6] تحقيق ( پژوهش)[7]، جشن ها و گرد همايي ها، بازي ها، اردو و... از جمله فعاليت هايي هستند كه در دسته بندي فعاليت هاي گروهي قرار مي گيرند و براي آن ها فرايند تعريف شده است كه طي اين فرايند اهداف تربيتي مشخصي محقق خواهد شد.يكي از اين اهداف تقويت روحيه ي جمعگرايي(كار گروهي) [8]و ترغيب اعضا به انجام فعاليت هاي گروهي است.

بر اساس نظر كارشناسان كانون ،تحقيقات و مطالعات انجام شده مي توان گفت كه فعاليت هاي گروهي[9] مي تواند عامل مؤثري در جذب و تثبيت و نهايتا تربيت اعضا باشد.

بر اساس نظر روانشناسان، نوجوانان در سن نوجواني تمايل زيادي به ابراز وجود دارند و همچنين به لحاظ شخصيتي گرايش خاصي به گروه همسالان نشان مي دهند، لذا به نظر مي رسد انجام فعاليت هاي گروهي بتواند نياز آن ها را برآورده سازد.

اما آن چه مرا بر انجام اين پژوهش ترغيب كرد. مشاهداتي بود كه در مركز داشتم و ملاحظه كردم بچه ها فعاليت هاي گروهي را به شكل فردي انجام مي دهند! با توجه به اين كه يكي از مهمترين اهداف فعاليت گروهي تقويت روحيه جمعگرايي و ترغيب اعضا به انجام فعاليت گروهي است چرا فعاليت گروهي مي بايست به شكل فردي انجام مي شد؟ و اين نشان از وجود مسئله ايي بود كه مي بايست به آن پرداخته مي شد.

مركز مجتمع كرج يكي از مراكز فعال استان البرز در منطقه ايي مسكوني و نزديك به مدارس متعددی است. اين منطقه به لحاظ فرهنگي متوسط رو به پايين و از نظر دسترسي به مركز شهر و امكانات رفاهي نيز نسبتا خوب است. مركز داراي دو سالن كتابخانه به تفكيك كودك و نوجوان، آسمان نما كه از نظرتجهيزات از بهترين رصد خانه هاي كانون محسوب مي شود، كارگاه هاي هنري مختلف ، سايت ، سالن سينما و... مي باشد. تعداد اعضاي مركز تا پايان ارديبهشت 91حدود 895 نفر كودك و نوجوان مي باشد از اين آمار تعداد532 دختر و363 پسر هستند و از بين دختران 158 عضو نوجوان و از بين پسران 118نفر، عضو نوجوان دارند. ميزان مراجعه ي اعضا ي نوجوان پسر به طور ميانگين 15 نفر واعضاي دختر نوجوان 23 نفرگزارش شده است.

مشاهدات نشان داد اعضا ي پسر مركز فعاليت هاي گروهی از جمله نشريه ديواري را به شكل فردي انجام مي دهند و ساير فعاليت ها همچون نمايش عروسكي اصلا مورد توجه قرار نگرفته است. در جلسات بحث آزاد كه مباحث هدفمند و حول يك محور براي دستيابي به هدفي مشخص(انجام يك پژوهش و..) در چند جلسه برنامه ريزي شده بود، اعضا ثابت نيستند و حضور مستمري ندارند.

مراجعه به نرم افزار كتابداري و بررسي آمار نيز نشان داد كه فعاليت گروهي رونق چنداني ندارد.

بر اساس مشاهدات مي توان گفت بچه ها به فعاليت گروهي علاقه نشان مي دادند و براي انجام فعاليت هاي گروهي اقدام به تشكيل گروه مي كردند. اما نكته اساسي اين بود كه گروه ها پس از مدت كوتاهي انسجام خويش را از دست مي داد و كار به سرانجام نمي رسيد و در برخي از گروه ها كارها توسط يك فرد به نتيجه مي رسيد و من هم نمي دانستم چرا گروه ها متلاشي مي شد؟ باتوجه به اين كه در سن نوجواني گرايش به گروه همسالان وجود داشت، نمي دانستم چرا حضور اعضا در كنار هم استمرار نداشت؟

نهايتا براي اين كه بتوانم درباره پرسشي هايي كه مطرح كرده بودم اطلاعات دقيق تري به دست آورم تصميم گرفتم موضوع را با همكاراني كه در اين زمينه صاحبنظر هستند درميان بگذارم.

مصاحبه با مربيان و كارشناسان در اين خصوص ، نیزحاكي از همین مشاهدات بود و از آن جايي كه ماهيت فعاليت مذكور، گروهي و داراي اهدافي بود كه تحقق آن ها براي نوجوانان ضرورت محسوب مي شد، انجام فعاليت به شكل فردي نتايج لازم را در بر نداشت. مربيان معتقد بودند گروه هاي تشكيل شده در اولين جلسات بعد از تشكيل متلاشی می شدند.

به عنوان مثال : در فعاليت نشريه دیواری مشاهده کردم اعضا تشكيل گروه دادند اما گروه به سرعت از بين رفت و كار توسط يك شخص به نتيجه رسید. بنابر اين وقتي فهميدم كه بچه ها در فعاليت نشريه ديواري كه فعاليتي گروهي است نمي توانند در كنار هم بمانند اين سوالات در ذهنم شكل گرفت آيا مشكل در نوع فعاليت است؟آيا بچه ها باهم دچار اختلاف مي شوند؟ آيا مربي تاثير گذار است؟علت اين گسستگي چيست؟

اين بود كه دوباره به سراغ اعضا و مربيان رفتم و از آن ها علت از هم گسختگي گروه ها را پرسيدم. مربيان مركز اظهار داشتند به دليل مشغله ي زياد مربي و ازدحام بچه ها مربي فرصت كافي براي حضور مستمر در بين گرو ه ها را نداشت و بچه ها با به وجود آمدن كوچكترين مشكل گروه را ترك مي كردند و قادر به حل مسائلشان نبودند.

ديگر اين كه آن ها از مهمترين عوامل از بين رفتن گروه ها را، تشكيل گروه ها ي كوچكتر در بين گروه مي دانستند كه باعث مي شد همه در مقابل هم قرار بگيرند و از سرگروه تبعيت نكنند همچنين عنوان كردند اين مشكل بين نوجوانان پسر بيشتر مشاهده مي شد.

مصاحبه با اعضاي مركز نشان از عدم جذابيت در شيوه ي برنامه ها بود. گروهي ديگر از اعضا بيان داشتند برنامه ي مشخصي نداشتيم در واقع در بين كار نمي دانستيم چه بايد بكنيم به عبارتي فرايند و مراحل كار به طور واضح برايمان مشخص نبود .گروهي از نوجوانان پسر نيز عنوان كردند كه سر گروه ها را قبول نداشتند و آن ها از عهده ي وظايف خويش بر نمي آمدند.

بنابراين به نظر مي رسيد علت از هم گسختگي گروه، ريشه در نوع ، شيوه و جذابيت فعاليت ، حضور مربي به عنوان هدايتگر و برخورد سرگروه ها داشته باشد لذا به دنبال راهي بودم كه بتوانم اين مسئله را حل كنم.

به عنوان کارشناس پژوهش و رابط نمايش استان مشاهده كردم در اين مركز هيچگونه فعاليت عروسكي انجام نشده است وقتي علت را بررسي كردم مربيان اظهار داشتند ما تخصص نمايش نداريم و اعضا نيز علي رغم علااقه ي زيادي كه به نمايش داشتند از انجام آن واهمه داشته، فكر مي كردند كاري دشوار است و با توجه به اين كه واحد توليد نمايش استان در حال راه اندازي بود و اولين نمايش عروسکی استان به روي صحنه رفت اعضا به انجام نمايش عروسکی ترغيب شدند اما چگونگي حفظ گروه، براي رسيدن به مرحله ي اجرا دغدغه ي آن ها بود و مي بايست راهي پيدا مي كردم که اعضا بتوانند ضمن نگهداري گروه به توليد نمايشي عروسکی كه حاصل كار گروهي عضو محور[10]باشد ، برسند.

بر اساس تعريفي كه كارشناسان كانون از نمايش عروسكي داده اند و آن عبارت است از"نمايش عروسكي فعاليتي است گروهي كه طي آن مربي در نقش با تجربه ترين و آگاه ترين عضو ، با مشاركت اعضا، با استفاده از اشيا، ابزار و مواد به عنوان عروسك بر اساس يك متن نمايش، زمينه هاي لازم را براي انتقال مفاهيم تربيتي آموزشي فراهم سازد"(شيوه نامه نمايش عروسكي 1391)

همچنين كارشناسان كانون معتقدند: امروزه يادگيري مشاركتي در مركز توجه صاحبنظران تعليم و تربيت است اما جلب مشاركت بايد بر اساس قواعد خاصي صورت بگيرد و نمايش عروسكي به عنوان فعاليت گروهي مي تواند آموزش از طريق همياري را تقويت كند. در اين فعاليت گروهي اعضا با بررسي جمعي تصميم مي گيرند، به جاي انتظار تشويق بيروني اعضاي گروه يكديگر را تشويق مي كنند در اين روش مسئوليت يادگيري بر عهده ي اعضا خواهد بود مربي گروه ، معيار ها را روشن مي كند تا اعضا قادر شوند كيفيت كار خودشان را مورد ارزيابي قرار دهند(شيوه نامه نمايش عروسكي،1391).

با عنايت به مباحث مطرح شده و اين كه نمايش عروسكي تا حصول نتيجه حضور مستمر همه ي اعضاي گروه را مي طلبد و حتي اجراي آن بدون حضور همه ي اعضاي گروه امكان پذير نيست، بر آن شدم از جذابيت نمايش عروسكي بهره بگيرم و از آن براي ترغيب اعضاي نوجوان پسر به انجام فعاليت گروهي استفاده نمايم.

بر اين اساس به نظر مي رسد اين فعاليت بتواند در تداوم كار گروه تاثير گذار باشد.

نیم نگاهی به پیشینه پژوهش

در پژوهشی از مریم حاتمی در کلار دشت در خصوص دانش آموزان کلاس با عنوان بهره گیری از فعالیت گروهی آمده است،یکی از روش هایی که موجب علاقمند کردن دانش آموزان به مطالب درسی می شود ، تشکیل گروه های درسی در کلاس می باشد اگر بتوانیم فعالیت های گروهی را در زمینه های مختلف نهادینه کنیم منجر به شکوفایی استعداد ها ، فراگیری مهارت ها و کم شدن فاصله ی مفاهیم درسی ودنیای واقعی خواهد شد .

فعالیت های گروهی دارای فواید بیشماری از جمله پرورش اعتماد به نفس،تقویت روحیه انتقاد پذیری،تقویت قدرت مدیریت و رهبری فراگیرا نمی باشد. تنوع مطالب باعث افزایش شور و هیجان دانش آموزان شده نهایتا به افراد فرصت تفکر داده می شود تا خود به حل مسائل بپردازند و آن را به گروه ارئه کنند .

همچنین درروند کارفرد می آموزد که به پیشرفت گروه فکر کند و به جای رقابت به تشریک مساعی بپردازد. تقسیم وظایف در گروه موجبات گسترش دانش و ایجاد خلاقیت و رشد اجتماعی را فراهم می آورد. .

در این مقاله آمده است عواملی نیز وجود دارد که به پایداری گروه کمک می کند در این راستا ابتدا باید هدف گروه مشخص و معین باشد و نیز هدفی باشد که مورد علاقۀ اعضای گروه باشد دیگر آن که هر گروهی به یک مسئول نیاز دارد مسئول گروه باید سختکوش تر و مطلع تر از دیگران باشد که بتواند زمینه ای برای همبستگی بیشتر در گروه را بوجود آورد . صبر و انعطاف پذیری نیز یکی از صفات پسندید ی اعضای گروه می باشد( حاتمی 1389).

نتایج پژوهشی با عنوان تاثير نمايش عروسکي (همراه با نور UV)[11] در کاهش پرخاشگري دانش آموزان عقب مانده ذهني آموزش پذير مقطع ابتدايي نشان داد که بين ميانگين نمرات پيش آزمون و پس آزمون پرخاشگري کل، پرخاشگري کلامي و غير کلامي به خود، پرخاشگري کلامي و غير کلامي به غير خود گروه آزمايش در مقايسه با گروه کنترل تفاوت معناداري وجود دارد (P<0.001).در نتیجه نمايش عروسکي همراه با نور UV ميزان پرخاشگري را در دانش آموزان دختر عقب مانده ذهني آموزش پذير کاهش مي دهد(هاشمي جوزداني و همکاران،1389).

کودکان منشا پيشرفت هاي علمي جامعه در آينده خواهند بود يکي از هدف هاي اصلي کانون پرورش فکری کودکان و کشف و پرورش استعداد هاي و نهایتا تفکر بچه هاست اين امر در فضاي نمايش عروسکي محقق مي شود همواره، وقتي از مربيان کانون مي پرسيم کدام يک از شيوه هاي کانون در تربيت کودکان و نوجوانان اثربخش تر است از نمايش عروسکي نام مي برند(چيني فروشان،جشنواره سیزدهم نمایش عروسکی1388).

نمایش عروسکی به باور ما ارجمند است چون می تواند مانند چراغی پیش روی کودکان و نوجوانان نوری از تعلیم و تربیت آیین الهی و وحیانی دین مبین اسلام بر جان، روح و قلب فرزندانمان بتاباند از سویی اگر فضای پاک کتابخانه های کانون را قبله بدانیم بی تردید نمایش عروسکی یکی از ارکان اصلی روی آوردن به سوی این قبله ی بی بدیل فعالیت های کانون است(رضایی، جشنواره چهاردهم نمایش عروسکی، 1390) .

هدف كلي:

ترغيب اعضاي پسر نوجوان مركز مجتمع كرج به انجام فعاليت گروهي با استفاده از نمايش عروسكي.

در حقیقت می توان گفت هدف اصلی این مطالعه شناسايي شيوه هاي مناسب ترغيب اعضاي كانون به فعاليت گروهي با استفاده ا زنمایش عروسکی است.

سوال اصلي:

چگونه مي توانم اعضاي نوجوان پسر مجتمع كرج را با استفاده از نمايش عروسكي به انجام فعاليت هاي گروهي ترغيب نمايم؟

سوالات فرعي:

1- آيا داشتن برنامه ي فرايند محور نمايش عروسكي مي تواند اعضاي نوجوان پسر مجتمع كرج را به انجام فعاليت گروهي ترغيب نمايد؟

2- چگونه يك برنامه ي فرايند محور نمايش عروسكي مي تواند در ترغيب اعضاي نوجوان پسر مجتمع كرج به انجام فعاليت گروهي تاثير گذار باشد؟

3- آیا نمایش عروسکی می تواند در بهبود فعالیت گروهی و پایداری گرو ه تاثیر گذار باشد؟

ابزار:

مشاهده، مصاحبه و پرسشنامه ی باز،نرم افزار كتابداري

جامعه آمارِي:

جامعه ي آماري کلیه ی اعضاي نوجوان پسر مركز مجتمع كرج به تعداد118 نفر که به طور میانگین مراجعه ی روزانه ی آن ها 15 نفر می باشد . نمونه ي آماري تعداد 7 نفر از اعضاي پسر مركز مجتمع كه يك گروه نمايش عروسكي را تشكيل داده اند.

شواهد 1:

اطلاعات استخراج شده از نرم افزار كتابداري بر اساس جداول ذيل حضور كمرنگ اعضاي پسر را در فعاليت هاي گروهي نشان داد.

جدول1-1

نتایج حضور اعضا در سه جشنواره ايي كه آثار ارايه شده در آن ماهيت گروهي دارد در سال 90

جنسيت	نشريه ديواري	پ‍ژوهش	نمايش عروسكي
پسر	0	2 پژوهش تك نفره كه يكي تا پايان ادامه نداد	0

جدول2-1

دفعات حضور اعضا در 5 فعاليت گروهي منتخب اعضا در شش ماه اول سال90

رديف	نام و نام خانوادگي	امانت کتاب	تاريخ عضويت	نمايش عروسكي	پژوهش	نشريه ديواري	بحث آزاد	بحث كتاب	جمع
1	حسين ترابي	45	28/4/89	0	6	3	5	2	10
2	امير علي كاظم ستوده	50	9/5/89	0	6	6	8	3	17
3	توحيد محمدي	57	9/8/89	0	4	3	4	4	11
4	پدرام قورچ بيگي	18	12/5/90	0	1	3	2	1	6
5	محمد حسين راضي پور	54	19/4/89	0	4	4	8	3	15
6	محمد حسين رجبي	47	27/3/89	0	3	-	6	2	7
7	محمد حنان	6	22/4/89	0	-	1	1	-	2
8	سپهر خاكي فيروز	24	12/4/90	0	1	2	1	-	3
9	سجاد لازمي	14	1/6/90	0	1	-	1	1	2
10	ابوالفضل ابوطالبي	8	24/3/89	0	0	-	-	-	-
11	امير هراتي	-	18/4/91	0	-	-	-	-	-
12	عرفان شباني	30	31/3/89	0	-	-	3	1	4
13	امير حسين قورچي بيگي	-	18/4/91	0	-	-	-	-	-
14	محمد رضا بهرامي آذر	-	27/7/90	0	-	-	-	-	-
15	محمد عبادي	69	2/4/90	0	3	-	5	2	7
	جمع	396		0	29	21	20	44

مشاهدات انجام شده و مصاحبه با مربیان و اعضا حاکی از فرو پاشی گروه های تشکیل شده در اولین جلسات بعد از تشکیل ، عدم انسجام گرو ه ها و انجام کار های گروهی به صورت فردی بود.

تجزيه تحليل شواهد1:

بر اساس جدول 1-1، مشاهده شد نتایج فعالیت اعضا در جشنواره ی نشریه دیواری 0 در پ‍ژ‍وهش 1 و در نمايش عروسكي 0 بود که ميزان قابل توجهی نبود وبسيار ناچيز است!

برای روشن شدن مطلب می بایست تعداد دفعات حضور اعضا در فعالیت های گروهی را طی شش ماه اول سال که بیشترین میزان حضور اعضا ست، بررسی می کردم برای رسیدن به این مقصود ليستي از فعاليت هاي گروهي را به همه ي 15 عضو حاضر که ميانگين مراجعه روزانه ي اعضاي نوجوان پسر مركز را تشکیل می دادند و اکثر آن ها اعضای تمدیدی[12] بودند،دادم و خواستم 5 فعاليت مورد علاقه ي شان را انتخاب كنند. نمايش عروسكي- پژوهش- نشريه ديواري- بحث كتاب و بحث آزاد نتايج انتخاب اعضا بود سپس با استفاده از نرم افرار كتابداري ميزان دفعات حضور اين اعضا در اين فعاليت ها را در سال 90 بر اساس جدول 2-1 استخراج كردم.

بر اساس جدول مذکور مجموع دفعات حضور اعضا در فعاليت نشريه ديواري 21 دفعه برای2 گروه به ثبت رسيدبدین معنی که به طور میانگین یک گروه3 یا 4دفعه وگروه دیگر فقط 1دفعه در فعالیت نشریه دیواری شرکت کردند که برای انجام کار گروهی رقم نتیجه بخشی نیست همچنین با عنایت به آمار جدول 1-1 که نشان دهنده ی نتایج فعالیت ها در جشنواره ها بود، نشریه دیواری 0 گزارش شده بود به عبارتی هیچ خروجی نداشت اين امر نشان دهنده ي اين بود كه اعضا، گروه نشريه ديواري تشكيل داده اند امادر اولین جلسات پس از تشکیل گروه از بین رفته بود .اظهارات مربیان نیز تایید ی بر این مسئله بود.

در فعاليت هاي پژ‍وهشي بر اساس جدول2-1 مجموع دفعات حضور 15عضو در شش ماه اول سال90، 29دفعه می باشد در این جدول،آمارحضورامیر علی کاظم ستوده و حسین ترابی در فعالیت پژوهش که به صورت انفرادی کار می کردند 6 دفعه و برای سایر اعضا 1 یا3و بعضا4دفعه ثبت شده بودکه این آمار برای انجام کار پژوهش بسیار اندک می باشد.اطلاعات جدول 1-1 که نتایج فعالیت های گروهی را نشان می داد این امر را به خوبی نمایان می سازد ومی توان گفت در این فعالیت دو نفر به صورت انفرادی کار پژوهش را پیش بردند که فقط يك نفر به اصرار مربي كار را به سر انجام رساند و ديگري كار را در بين راه رها كردبه طور کلی اعضا در جلسات اول کار پژوهش را رها کردند.

گروه نمايش عروسكي هم كه کلا تشكيل نشده بود.

آمارجدول 2-1 نشان داد حضور اعضا در فعاليت بحث آزاد و بحث كتاب نسبت به ساير فعاليت هاي گروهي نسبتا خوب بود مربيان اذعان داشتند اعضاي مركز علاقمند به اظهار وجود در جمع هستند و تمایل دارند اطلاعاتشان را به يكديگر نشان دهند.به همين دليل از اين فعاليت ها استقبال خوبي داشتند.بر همين اساس مي بايست برنامه ی مورد نظرم راطوري تنظيم مي كردم كه از اين دو فعاليت(بحث آزاد و بحث كتاب) كه مورد توجه بچه ها بود بهره مند شوم.

بنابراين به نظر مي رسيد داشتن يك برنامه مدون كه فعاليت هاي آن مورد علاقه ي اعضا باشد و روند كار در آن تا حصول نتيجه به وضوح مشخص باشد، همچنين آشنا كردن اعضا با وي‍ژگي هاي يك رهبر يا سرگروه ، بتواند در برطرف كردن مشكل تاثير داشته باشد.

در صورتي كه مربي نيز بتواند برنامه ي كاري خويش را به گونه ايي تنظيم كند كه امكان حضورش در بين اعضا بيشتر شود احتمال حل شدن مساله دور از دسترس نخواهد بود.

بنابراين دوباره از بچه ها خواستم از سه فعاليت نشريه ديواري نمايش عروسكي وپژوهش يكي را انتخاب كنند. تعداد 7 نفر نمايش عروسكي 5 نفر نشريه ديواري 2 نفر پژوهش و بقيه هيچ فعاليتي را انتخاب نكردند هدايت گروه نمايش عروسكي را بر عهده گرفتم و گروه نشريه ديواري و پژوهش را به همكارانم سپردم.

راهكارها:

1- از مربيان مراكز خواستم تا راهكار هايي را كه به انجام فعاليت گروهي با استفاده از نمايش عروسكي كمك مي کند، همچنین شیوه هایی جذاب کردن فعالیت، برنامه ریزی منظم در حضور مربی،سرگروه مورد تائید گروه و... را ارئه دهند.

راهكار هاي ارائه شده به شرح ذيل مي باشد:

2- به اعضا نمايش های عروسكي یا فیلم های نمایش عروسکی نشان دهیم تا ما حصل يك كار گروهي را ببينند و به انجام كار گروهي ترغيب شوند.

3- براي اعضا جلسات آشنايي با گروه هاي مختلف نمايش عروسكي ترتيب دهيم تا از نزديك با افرادي كه كار گروهي انجام داده اند آشنا شوند و از تجربيات آن ها استفاده نمايند.

4- اعضا نمايش هايي ببينند كه پيامش اثرات مثبت كار گروهي باشد.

5- اعضا يك نشريه ديواري (نشريه ديواري در دسته بندي فعاليت هاي گروهي است) با موضوع تاثيرات كار گروهي با استفاده از نمايش عروسكي درست كنند.

6- اعضا در يك جلسه بحث آزاد(بحث آزاد در دسته بندي فعاليت هاي گروهي است)به تاثيرات كار گروهي با استفاده از نمايش عروسكي پي ببرند.

7- اعضا گروه هايي تشكيل دهند و يك نمايش عروسكي را طي يك فرايند آماده كنند.

تحليل را هكار ها و انتخاب راه حل مناسب:

با توجه به راهكار هاي پيشنهادي موارد 1و2و3 فقط تاثيرات يك كار گروهي را نشان مي داد.

درموارد 4 و5 اعضا به انجام يك كار گروهي مي پردازند ولي استفاده ي خاصي از نمايش عروسكي نكرده اند.

در راهكار شماره6تشكيل گروه و آماده سازي يك نمايش عروسكي با استفاده از يك برنامه ي زمانبندي شده كاربردي تر به نظر مي رسد به عبارتي شايد بتوان به كمك آن ضمن اين كه اعضا تا حصول نتيجه بايد مدتي در كنار هم باشند، احتمال مي رود اهداف اقدام پژوهي مورد نظر نيز محقق شود.

شيوه ي اجرا

جلسه اول و دوم و سوم

اسامی اعضا : محمد عبادی- امیر علی کاظم ستوده- ابوالفضل ابوطالبی- محمد حسین رجبی- محمد حسین راضی پور. پدرام قورچ بيگي- محمد حنان

جلسه توجیهی در خصوص شیوه ی کار در این جلسه همچنین مقرر شد اعضا در پایان هر جلسه صورتجلسه تنظیم کنند.

نمونه ايي از صورتجلسه ي اعضا

متن صورتجلسه بر اساس نوشته ی اعضا:در جلسه دوم گروه نمایش عروسکی کنار هم جمع شدند و سر گروه با انتخاب اکثریت آراء انتخاب شد پس از آن تصمیم گرفته شد موضوع نمایش توسط اعضا انتخاب شود و چون بین اعضا اتفاق نظر وجود نداشت سر گروه پیشنهاد کرد دو کتاب مرد و نامرد و چرا دریا عصبانی شد توسط اعضا مطالعه شود و انتخاب موضوع به جلسه ی بعد موکول شد.

حاضرین:امیر علی کاظم ستوده- ابو الفضل ابو طالبی-محمد حسین رجبی- محمد حسین راضی پور

غایبین:محمد عبادی-پدرام قورچ بيگي- محمد حنان

از گروه خواستم تا برای خودشان سرگروه انتخاب کنند از آن جا که احساس كردم اعضاي گروه تمایلی به انتخاب سر گروه ندارند، به عبارتي در انتخاب سرگروه به توافق نمي رسند و از مربی می خواستند سرگروه را انتخاب کند،برنامه ی بحث آزاد با موضوع ملاک های یک سرگروه خوب برگزار شد.

در نهايت با توجه به بحث های انجام شده و صحبت های خود اعضا در خصوص ویژگی های یک سرگروه خوب ، گروه ها توانستند با اکثریت آرا برای گروه خود یک سر گروه تعیین نمایند و امیر علی کاظم ستوده به عنوان سرگروه انتخاب شد.

مواردی که اعضای گروه در جلسه بحث آزاد مذکور به آن رسیدند:

- قدرت رهبری کردن داشته باشد.

- پشتکار داشته باشد.

- به صحبت ها و خواسته های اعضای گروه احترام بگذارد.

- بین اعضای گروه تبعیض قائل نشود.

- انتقاد پذیر باشد و آرامش خود را حفظ کند.

- قدرت تقسیم کار وبرنامه ریزی داشته باشد.

- و...

در پایان برای انتخاب موضوع سرگروه دو کتاب به اعضا معرفی کرد.

جلسه چهارم

موضوع انتخاب و نوشتن متن آغاز شد. سرگروه با كمك بچه ها صحنه به صحنه نمايش را مرور كردند كار نوشتن متن به خوبي پيش مي رفت.

جلسه پنجم

متن نمايش با آخرين ويرايش آماده شد .

جلسه ششم و هفتم

تصمیم گیری در انتخاب نقش

در جلسه ششم بین آن ها اختلاف پیش آمد اما در جلسه ی هفتم مشکلشان را حل کردند.

جلسه هشتم:

در مورد عروسك ها و مواد لازم براي ساخت آن ها بحث شد.اعضا نظرات مختلفي داشتند(ابر پارچه كاغذو...). در نهايت قرار شد عروسك ها با استفاده از دوريختني ها ساخته شوند يكي از بچه ها پيشنهاد استفاده از بطري هاي دوغ راداد.

در پايان يكي از بچه ها كه در كاردستي ماهر تر از بقيه بود قبول كرد تا براي جلسه بعد نمو نه ايي از آن را بسازد و به همراه آورد.

جلسه نهم:

بچه ها نمونه ي ساخته شده را با مختصر تغييراتي پذيرفتند و همه مشغول ساخت شدند.

جلسه دهم:

تصميم گيري راجع به ساخت دكور

جلسه يازدهم و دوازدهم و سیزدهم:

ساخت دكور

جلسه چهار دهم و پانزدهم و شانزدهم:

تمرين

جلسه هفدهم :

اجراي آزمايش

جلسه هجدهم:

اجرا براي اعضا

شواهد2:

اطلاعات نرم افزار كتابداري بر اساس جداول ذیل

جدول3-1

حضور اعضا در سه جشنواره ايي كه آثار ارايه شده در آن ماهيت گروهي دارد سال 91

جنسيت	نشريه ديواري	پ‍ژوهش	نمايش عروسكي
پسر	يك گروه سه نفره كه گروه ازبين رفت و كار با يك نفر انجام شد	انفر	يك گروه 7نفره

جدول4-1

دفعات حضور اعضا در 5 فعاليت گروهي در شش ماه اول سال91

رديف	نام و نام خانوادگي	امانت کتاب	تاريخ عضويت	نمايش عروسكي	پژوهش	نشريه ديواري	بحث آزاد	بحث كتاب	جمع
1	حسين ترابي	54	28/4/89	0	6	3	6	7	16
2	امير علي كاظم ستوده	50	9/5/89	8	4	6	5	3	19
3	توحيد محمدي	40	9/8/89	0	3	1	6	4	11
4	پدرام قورچي بيگي	38	12/5/90	8	-	1	2	4	12
5	محمد حسين راضي پور	21	19/4/89	8	1	1	5	5	16
6	محمد حسين رجبي	35	27/3/89	8	2	1	4	5	15
7	محمد حنان	24	22/4/89	8	1	-	4	4	13
8	سپهر خاكي فيروز	32	12/4/90	-	1	1	3	3	7
9	سجاد لازمي	45	1/6/90	-	4	3	5	6	14
10	ابوالفضل ابوطالبي	29	24/3/89	8	1	-	2	4	11
11	امير هراتي	12	18/4/91	-	-	1	1	4	6
12	عرفان شباني	36	31/3/89	-	1	-	2	3	5
13	امير حسين قورچي بيگي	28	18/4/91	-	-	-	2	4	6
14	محمد رضا بهرامي آذر	-	27/7/90	-	-	1	5	4	10
15	محمد عبادي	42	2/4/90	8	-	2	3	3	13
جمع	486	-	56	24	21	63	55

بر اساس اطلاعات استخراج شده از نرم افزار کتابداری موجود در جدول 4-1 گروه نشريه ديواري 21 جلسه داشتند که به جز یک نفرهر عضو فقط 1،2 و یا 3 دفعه در فعالیت شرکت کرده اند.

مجموع دفعات حضور 15 عضو حاضردر فعالیت پژوهش 24 دفعه که نسبت به سال گذشته رشد نزولی داشت . حضور یک عضو در این فعالیت 6 دفعه و بقیه ی اعضا 1،3 و یا 4 دفعه ثبت شده است.

در فعالیت ها بحث آزاد و کتاب رشد صعودی نسبت به سال قبل دیده می شود.

گروه نمایش عروسکی درمجموع 56 جلسه برگزار کردند که هر کدام از اعضا در 8 جلسه شرکت کردند.

مشاهدات نشان داد اعضا ي گروه نمایش عروسکی همچنان منسجم تا حصول نتيجه به كار خود ادامه می دهند مصاحبه با اعضا نشان داد آن ها از روند كارشان رضايت داشته و اين كه هر بار توانسته بودند مسائلشان را خودشان حل كنند احساس خوبي داشتند .

كارشناسان نيز از روند كار و حضور مستمر و پر تلاش گروه نمایش عروسکی در برنامه خبر دادند.

درحين كار مسائل زيادي نزديك به برهم خوردن گروه نمایش عروسکی بوجود آمد، اما حضور مستمر مربي و اقدامات انجام شده توسط وي و هدايت درست اعضا مانع گسستن گروه شد.

در راستاي تشكيل گروه و انتخاب سرگروه و در حین كار مسائل بیشماری به شرح ذيل بین اعضا ی گروه نمایش عروسکی به وجود آمد که بي توجهي به آن ها باعث از بين رفتن گروه مي شد بر همين اساس و با توجه به هدف اصلي شیوه نامه ی فرایند محور، که نمایش عروسکی وسیله ایی است تربیتی، مورد توجه قرار گرفت .

در ابتداي كار مقرر شد گروه برای خود سرگروه انتخاب کنند از ابتدا همه نام امیر علی را به زبان آوردند من نيز تمایل داشتم امیر علی سر گروه شود اما این انتخاب را بر عهده ی خود آن ها گذاشتم از آن ها خواستم تا دلایل انتخابشان را باز گو کنند و پس از طی مراحلی( جلسات بحث آزاد با موضوع ويژگي هاي يك سرگروه خوب) امیر علی به عنوان سرگروه انتخاب شد.

وقتی نوبت به انتخاب موضوع رسید بچه ها با هم در مورد نمايش فانتزي و رئال به توافق نمی رسیدند و امیر علی هم که احساس کرد اعضای گروهش معنی نمایش های تخیلی را متوجه نمی شوند کتاب های چرا در یا عصبانی شد و مرد و نامرد را به آن ها معرفی کرد و از آن ها خواست مطالعه کنند که به مقاومت بچه ها و به هم خوردن جلسه انجامید و همه خواستار این بودند که سرگروه باید عوض شود ولی خواسته ی من این بود که باید فکر کنید چطور مشکل را حل کنید چون خواسته ی امیر علی نا به جا نبوده و از امیر علی هم خواستم تا در باره ی حل مساله فکر کند. در جلسات بعدی بچه ها توانستند این مشکلشان را حل کنند و در اين ارتباط كتاب هاي زيادي را مطالعه و راجع به آن بحث كردند یعنی با دلیل، هم امیر علی را پذیرفتند و هم یاد گرفتند چگونه با هم تعامل داشته باشند .

در جلسه بعدي نيز بين بچه ها بحث پيش آمد و بچه ها داشتند كم كم متفرق مي شدند اين جا بود كه دوباره بين آن ها حضور پيدا كردم و متوجه شدم پدرام (يكي از اعضاي گروه)كه يكي دو سال از امير علي(سرگروه) بزرگتر بود سعي در برهم زدن جلسه داشت و بچه ها را تحريك مي كرد كه به مخالفت با سر گروه بپردازند و به اصطلاح در حال تشكيل گروه كوچكي در درون گروه بود امير علي در همين جا جلسه را به پايان رساند .

بعد از جلسه از من خواست تا پدرام را به عنوان سرگروه انتخاب كنم چون احساس مي كرد نمي تواند با او كنا ر بيايد. به او گفتم كه نبايد عقب نشيني كند و به جاي فرار، سعي كند مشكلش را حل كند به او پيشنهاد كردم از پدرام راهنمايي بخواهد و او را در بخش هايي از نمايش مشاركت دهد .

جلسه بعد را امير علي اين طور شروع كرد كه من به نقش ها فكر كردم و بر اساس شخصيت هر كس يك نقش براي او درنظر گرفتم شما هم نظر بدهيد. سپس يكي يكي نقش هاي مشخص شده را اعلام كرد همه راضي بودند جز محمد حسين كه مي گفت نقش من كم است و مي خواست جلسه را به هم بزند امير علي گفت مي تواني براي خودت دو نقش انتخاب كني چون اين امكان وجود دارد ولي او قبول نكرد .

پدرام پيشنهاد داد بهتر است همه به نقش ها فكر كنند و جلسه بعد نقش هاي پيشنهادي خويش را با ذكر دليل بياورند همه از اين پيشنهاد استقبال كردند من نيز از اين كه پدرام دست از آزار و اذيت برداشت و يكي از اعضاي فعال گروه شده بود خوشحال بودم بنابراين بچه ها در اين جلسه هم، توانستند بر مشكلي ديگر فائق آيند و گروه خود را حفظ كنند.

تجزيه تحليل شواهد2:

اطلاعات آماري استخراج شده از نرم افزار كتابداري بر اساس جدول3-1 در سال 91که نتایج فعالیت ها را مشخص می کرد نشان داد در فعاليت نشريه ديواري كه سال قبل هيچ گروهي تشكيل نشده بود، يك گروه 3 نفره، تشکیل و کار با یک نفر به نتیجه رسید فعاليت هاي پژ‍وهشي همانند سال گذشته فقط يك اثر از يك نفر به سر انجام رسيددر فعاليت نمايش عروسكي ، يك گروه 7 نفره تشكيل شدکه همچنان منسجم به کار ادامه می دهند..

مجموع دفعات حضور 16 عضو كه روزانه مراجعه ي مستمري را داشتند در سال 91 بر اساس جدول 4-1 در فعاليت نشريه ديواري همانند سال گذشته 21 دفعه بود که هر عضو در یک یا دو جلسه شرکت کرده است فقط امیرعلی کاظم ستوده 6 دفعه به کار ادامه داد که براساس جدول3-1 و اظهارات مربیان توانست نشریه ی اعضای گروهش را به صورت فردی به اتمام برساند.

آمار مجموع دفعات حضور اعضا در فعاليت پژوهش 29دفعه ثبت شده که هرعضو در یک، دو و یا سه جلسه شرکت کرده است حسین ترابی با 6 دفعه حضور،کار را به صورت

گزارش اقدام پژوهی - دکتر ابوالفضل بختیاری

مطالب مشابه :

كاردستي با دوريختني ها

آموزش کاردستی با وسایل دوریختنی

هنر در دوره ی ابتدایی...!؟

گزارش اقدام پژوهی - دکتر ابوالفضل بختیاری