تحلیل محتوای خبر 14شبکه1سیما

طرح مسئله

در جهان معاصر که موسوم به «عصر اطلاعات و ارتباطات» است و رسانه ها همه چیز را در تسخیر خود در آورده اند؛ کارکرد و اهمیت رسانه ها بر کسی پوشیده نیست. کارکرد ویژۀ رسانه ها، اطلاع رسانی و پوشش خبری است. از گذشته تاکنون با تشکیل بنگاه های بزرگ و آژانس ها ی خبری، خبر گزاری های مختلف و شبکه های مهم تلویزیونی به این مهم پرداخته شده است. این مجموعه ها با پوشش خبری کامل زمینه های مختلف چه اجتماعی، چه سیاسی، اقتصادی و .... سعی در جهت دهی افکار عمومی به سمت اهداف خود دارند. که این کار لزوماً کار ناپسندی نیست. در کشور ما نیز از دیر باز خبرگزاری های مختلف، رادیو تلویزیون و روزنامه ها به این مهم پرداخته اند. در این میان توجه به فعالیت های خبری سازمان صدا و سیما که از گذشته، وظیفۀ خبر رسانی خود را با تشکیل واحد مرکزی خبر به عنوان منبع اصلی اخبار بخش های مختلف خبری خود انجام داده است، (البته جدای این مجموعه ها چند سالی است با تأسیس شبکه های خبری مستقل فارسی، عربی و انگلیسی فعالیت های خود را گسترده تر کرده است.) از اهمیت به سزایی برخوردار است. البته استفاده بیشتر از شیوه ها و تکنیک های خبری در امر خبررسانی از اهمیت شایانی برخوردار است. یکی از بخش های خبری پر مخاطب صدا و سیما، بخش خبری 14 شبکۀ 1 سیماست که ما در این مقاله در صددیم تا این بخش خبری را با استفاده از روش تحلیل محتوا بررسی کنیم تا بیبنیم این بخش خبری بیشتر از چه ارزش های خبری ای استفاده می کند.

ضرورت و اهمیت تحقیق

از آن جائی که رعایت مسائل فنی از جمله استفاده از ارزش های خبری و ..... جزء اولویت های حرفه ای کار خبری است. برای این که ببینیم آیا این بخش خبری استاندارد های حرفه ای خبر را رعایت می کند لازم است تا ببینیم از چه ارزشهای خبری ای بیشتر استفاده می کند.

اهداف تحقیق

1- تعیین ارزشها ی خبری

2- تعیین جهت گیری خبر

سوالات تحقیق

1- در این بخش خبری از چه ارزش های خبری ای استفاده می شود؟

2- کدام ارزش و عنصر خبری مورد تاکید بیشتری قرار گرفته است؟

فرضیات تحقیق

1- در این بخش خبری از ارزش های دربرگیری و شهرت ، بیشتر از دیگر ارزشها استفاده شده است.

2 - این بخش خبری بیشتر به مسائل سیاسی می پردازد تا مسائل فرهنگی

تعریف نظری مفاهیم

ـ خبرپيامي است كه احتمال صدق و كذب در آن وجود دارد.

اگر" خبر را گزارشي بي طرفانه، دقيق و در عين حال صحيح و عيني از يك رويداد مفروض بدانيم" ، وجود برخي از شاخص ها و معيارها به انتخاب آن "رويداد" ازميان هزاران رويداد ديگر به عنوان "خبر " كمك مي كند. اين عناصر موجود در رويداد را كه به گزينش رويداد و تبديل شدن آن به خبر مي انجامند، ارزش هاي خبري مي ناميم که شامل:1) دربرگيري، 2) شهرت، 3) برخورد(اختلاف و درگيري)، 4) استثنا و شگفتي، 5) بزرگي و فراواني تعداد و مقدار، 6) مجاورت، 7) تازگي می باشد كه مي توانند جنبه هاي ارزشي خبرها را پوشش دهند (شکرخواه، 1379،ص15-20)

دربرگیری یا فراگیری به معنی میزان تعداد افرادیست که خبرشامل آنها می شود؛ دربرگیری نسبی است.

برخورد حاوی اختلاف- کشمکش یا درگیری بین افراد، گروه ها و ملت ها و حیوانات با یکدیگر است. این برخورد می تواند جسمانی یا فکری باشد.شهرت شامل اشخاص حقیقی یا حقوقی می باشد.

استثنا و شگفتی به دلیل جالب بودن واقعه، تحریک حس کنجکاوی مخاطبان، دارای اهمیت است.

فراوانی شامل ارقام، تعداد نفر، میزان خسارت و درصد می شود. هرچه تعداد یا مقدار زیادتر باشد ارزش خبری آن بیشتر است.

مجاورت هم معنوی است و هم مادی و جغرافیایی.

تازگی توسط استفاده از واژه امروز و اولین بار القاء می شود. (قندی و بدیعی، 1382، ص26-20)

فصل دوم: مروری بر پیشینه تحقیق

بررسی تحقیقات پیشین

1- نظرسنجي فروردین 88 دربارۀ بخش خبري 20:30

ارائه سبك جديد خبر رساني، پخش اخبار مهم كشور، جذب مخاطبان جديد، و افزايش اعتماد مردم به صداوسيما از مهمترين موارد مطرح شده از سوي مخاطبان بخش خبري 20:30 است .

2- تحلیل محتوای لیدهای سایت اینترنتی بی بی سی فارسی به لحاظ ارزشها و عناصر خبری،

) 1385، دانشکده صدا و سیما(نتایج این تحقیق نشان می دهد اکثریت اخبار این سایت دارای موضوع سیاسی بوده و از لحاظ ارزش خبری نیز شهرت و برخورداری از بیشترین اولویت برخوردارند.

نظریه‌های مربوط به موضوع

الف) برجسته سازی

دو فرضیه بنیانی این نظریه که مبنای بسیاری از تحقیقات برجسته سازی است، عبارتند از:
1. مطبوعات و رسانه ها واقعیت را بازتاب نمی دهند. آنها واقعیت را از صافی های خود عبور می دهند و به آن واقعیت شکل می دهند.
2. تمرکز رسانه ها بر روی عده قلیلی از موضوعات و سوژه ها، باعث می شود، تا عموم مردم ( و به عبارتی بهتر افکار عمومی) این موضوعات را بسیار مهمتر از سایر موضوعات تلقی کنند. (مک کوایل، 1388، ص198)

ب) مارپیچ سکوت

این مدل بر اساس پاسخ گفتن به این سؤال که چگونه افکار عمومی تشکیل می شود؟ به وسیلۀ پروفسور (الیزابت نوئل –نئومن) (Elisabeth Noelle-Neumann) جامعه شناس آلمانی در سال 1974 طراحی شد. مدل مارپیچ سکوت در پاسخ گویی به سؤال مذکور، مسائل تأثیر متقابل بین ارتباط جمعی، ارتباط فردی و درک شخصی از فکر خویشتن را در رابطه با افکار دیگران در جامعه مورد بررسی قرار می دهد.

(محسنیان راد: صفحۀ 584-457)

ب) برجسته سازی

چارچوب نظری تحقیق

فرضیات زیر ساختار مارپیچ سکوت. را تشکیل می دهند:

1- اگر مردم احساس کنند که در عقاید خویش اشتراک دارند، دربارۀ آن ها با یکدیگر صحبت می کنند.اگر حس کنند که فقط خودشان صاحب عقیدۀ خاصی هستند، آن عقیده را آزادانه ابراز نمی کنند.

2- فرد ممکن است از رسانه های جمعی به عنوان یک محک استفاده کند، برای این که بداند یک عقیده تا چه اندازه شایع است. اگر آن عقیده در رسانه ها مطرح نشده باشد، فرد نتیجه می گیرد که آن عقیده در میان عموم پذیرفته نیست.

3- همۀرسانه ها،به شیوه ای تقریباً انحصاری، عقاید مشابهی را بیان می کنند و موجب می شوند که مردم، اغلب، از جو فکری جامعه تصویر نادرستی داشته باشند.

4- بنابر این، بسیاری از افراد، که عقیدۀ خاصی دارند، از ترس انزوا، از آن دفاع نمی کنند. هر چه بیشتر افراد ساکت بمانند، چیرگی عقیدۀ واقعی کمتر می شود و این حالت به ظهور یک مارپیچ سکوت می انجامد. افرادی که عقاید غیر معمول داشته باشند، هر چه می گذرد، کمتر ابراز عقیده می کنند و نظر رسانه ها هر روز بیش از پیش غالب می شود وبدیهی جلوه می کند.( ویندال، سون، صفحۀ 365-366 )

فصل سوم: روش تحقیق

روش تحقیق:

این تحقیق از طریق تحلیل محتوای مقوله ای انجام شده است.

متن مورد بررسی:

بخش خبری ساعت14 شبکۀ 1 سیما در تاریخ سوم خرداد ماه 1389

متغیرهای تحقیق

متغيرهاي‌ اين‌ تحقيق‌ عبارتند از:

ردیف	متغیرها	رده‌ها	سطح سنجش	واحد تحلیل
1	موضوع كلي خبري	1. سياسي 2. اقتصادي 3. فرهنگي- اجتماعي	اسمی	خبر
2	ارزش خبری دربرگيري	1. دارد 2. ندارد	اسمی	خبر
3	ارزش خبری شهرت	1. دارد 2. ندارد	اسمی	خبر
4	ارزش خبری برخورد، اختلاف و درگيري	1. دارد 2. ندارد	اسمی	خبر
5	ارزش خبری استثنا و شگفتي	1. دارد 2. ندارد	اسمی	خبر
6	ارزش خبری بزرگي و فراواني تعداد و مقدار	1. دارد 2. ندارد	اسمی	خبر
	ارزش خبری مجاورت	1. دارد 2. ندارد	اسمی	خبر
7	ارزش خبری تازگي	1. دارد 2. ندارد	اسمی	خبر
8	منبع خبر	1. داخلی 2 خارجی 3 ندارد	اسمی	خبر
9	جهت گيري	1. مثبت 2. منقي 3. خنثي	اسمی	خبر
10	لحن گوینده	1. شاد 2. غمگین 3. معمولی	اسمی	خبر

واحدهای تحلیل:

واحدهای ثبت، فحوی و واحدشمارش ،خبر قرار داده شده است.

جامعه آماری:

بخش خبری ساعت14 شبکۀ 1 سیما در تاریخ سوم خرداد ماه 1389

روش نمونه‌گیری:

در این تحقیق نمونه گیری صورت نگرفته است.

تعریف عملی مفاهیم (دستورالعمل کدگذاری)

1) اگر موضوع كلي خبر مورد بررسی، خبر سياسي باشد کد 1 و اقتصادي کد 2 و فرهنگي- اجتماعي کد 3

2) اگر خبر مورد بررسی، دارای ارزش دربرگيري باشد کد 1 وگر نه کد 2 .

3) اگر خبر مورد بررسی، دارای ارزش شهرت باشد کد 1 وگر نه كد 2 .

4) اگر خبر مورد بررسی، دارای ارزش برخورد، اختلاف و درگيري بود، کد 1 وگرنه كد 2 .

5) اگر خبر مورد بررسی، دارای ارزش استثنا و شگفتي بود، کد 1 وگرنه کد2 .

6) اگر خبر مورد بررسی، دارای ارزش بزرگي و فراواني بود،کد 1 وگرنه کد2..

7) اگر خبر مورد بررسی، دارای ارزش مجاورت بود، کد 1 وگرنه كد 2..

8) اگر خبر مورد بررسی، دارای ارزش تازگي بود، کد 1 وگرنه كد 2 .

9) اگر منبع خبر مورد بررسی، داخلي بود، کد 1 و اگر منبع خبر مورد بررسی، منبع و خبرگزاريهاي خارج از ايران بود، کد 2 و اگر منبع خبر ذكر تگرديده بود، كد 3 .

10) اگر خبر مورد بررسی، دارای جهت گيري مثبت بود، کد 1 و اگر داراي جهت گيري منفي بود، کد 2 و اگر داراي جهت گيري خنثي بود، کد 3 .

11) اگر لحن گوینده خبر ، شاداب ، جذاب باشد كد 1و اگر لحن گوینده خبر ، غمگین باشد كد 2 و چنانچه لحن گوینده خبر شامل کدهای 1 و 2 نباشد یعنی شاداب و یا غمگین نباشد، تحت عنوان رده معمولی تعریف کرده و كد 3 به آن داده می شود .

اعتبار

اعتبار در این تحقیق اعتبار صوری است.

پایایی

برای پایایی تحقیق با محاسبه ضریب پایایی اسکات، تحقیق را به کدگزار دوم می دهیم و به علت تشابه نتیجه می گیریم که تحقیقمان پایائی دارد.

فصل چهارم: یافته های تحقیق

در مقایسه رعایت هر یک از ارزشهای خبری در مورد هریک از موضوع های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی- اجتماعی، و نسبت هر یک با هم، باید از جدول دو بعدی استفاده کرد.

میزان رعایت ارزش تازگی در هر یک از موضوع ها به شرح جدول زیر (شماره 1) است:

جدول دو بعدی
	موضوع	کل
سیاسی	اقتصادی	فرهنگی- اجتماعی
تازه	دارد	Count	6	4	3	13
% within موضوع	85.7%	80.0%	75.0%	81.3%
ندارد	Count	1	1	1	3
% within موضوع	14.3%	20.0%	25.0%	18.8%
کل	Count	7	5	4	16
% within موضوع	100.0%	100.0%	100.0%	100.0%

جدول شماره 1

آنچنان که در این جدول نشان داده شده است، موضوع سیاسی 85.7% تازگی دارد و 14.3% ندارد.

موضوع اقتصادی80.0% تازگی دارد و 20.0% ندارد.

موضوعات فرهنگی-اجتماعی 75.0% دارای تازگی هستند و 25.0% آنها تازگی ندارند.

نتیجه گرفته می شود که موضوع سیاسی نسبت به دیگر موضوعها از تازگی بیشتری برخوردار است.

میزان رعایت ارزش فراوانی در هر یک از موضوع ها به شرح جدول زیر (شماره 2) است:

جدول دو بعدی
	موضوع	کل
سیاسی	اقتصادی	فرهنگی- اجتماعی
فراوانی	دارد	Count	5	0	1	6
% within موضوع	71.4%	.0%	25.0%	37.5%
ندارد	Count	2	5	3	10
% within موضوع	28.6%	100.0%	75.0%	62.5%
کل	Count	7	5	4	16
% within موضوع	100.0%	100.0%	100.0%	100.0%

جدول شماره 2

ارزش فراوانی در موضوع سیاسی بیشترین است و در اقتصادی کمترین.

نسبت ارزش مجاورت موضوع به شرح زیر در جدول آمده:

جدول شماره 3

جدول دو بعدی
	موضوع	کل
سیاسی	اقتصادی	فرهنگی- اجتماعی
مجاورت	دارد		4	0	1	5
	57.1%	.0%	25.0%	31.3%
ندارد		3	5	3	11
	42.9%	100.0%	75.0%	68.8%
کل		7	5	4	16
	100.0%	100.0%	100.0%	100.0%

در توصیف این جدول باید گفت: ارزش مجاورت، همچون ارزشهای دیگر تا به حال، در موضوع سیاسی از فراوانی بیشتری برخوردار است (57.1%) . و در موضوع اقتصادی از کمترین مجاورت برخوردار است(.0%).

عجیب بودن و شگفتی در موضوعات سیاسی و اقتصادی و فرهنگی-اجتماعی چگونه می تواند باشد؟ این سوالی است که جدول دو بعدی زیر به آن پاسخ می دهد:

جدول دو بعدی
	موضوع	کل
سیاسی	اقتصادی	فرهنگی- اجتماعی
شگفتی	دارد	Count	5	0	2	7
% within موضوع	71.4%	.0%	50.0%	43.8%
ندارد	Count	2	5	2	9
% within موضوع	28.6%	100.0%	50.0%	56.3%
کل	Count	7	5	4	16
% within موضوع	100.0%	100.0%	100.0%	100.0%

جدول شماره4

71.4% از کل مطالب سیاسی دارای ارزش شگفتی هستند و موضوعات اقتصادی دارای هیچگونه ارزش شگفتی ای نیستند. در حالیکه وجود و عدم شگفتی در موضوعات اجتماعی-فرهنگی مساوی می باشد.

ارزش برخورد و درگیری نسبت به موضوع ها به شرح زیر است:

جدول دو بعدی
	موضوع	کل
سیاسی	اقتصادی	فرهنگی- اجتماعی
برخورد	دارد	Count	6	0	2	8
% within موضوع	85.7%	.0%	50.0%	50.0%
ندارد	Count	1	5	2	8
% within موضوع	14.3%	100.0%	50.0%	50.0%
کل	Count	7	5	4	16
% within موضوع	100.0%	100.0%	100.0%	100.0%

جدول شماره 5

این ارزش در سیاسی کماکان بیشترین است85.7% و در اقتصاد کمترین.0% و در اجتماعی مساوی50.0%

درصد مشهور بودن موضوعات نسبت به یکدیگر در جدول زیر آمده:

جدول دو بعدی
	موضوع	کل
سیاسی	اقتصادی	فرهنگی- اجتماعی
شهرت	دارد	Count	7	4	3	14
% within موضوع	100.0%	80.0%	75.0%	87.5%
ندارد	Count	0	1	1	2
% within موضوع	.0%	20.0%	25.0%	12.5%
کل	Count	7	5	4	16
% within موضوع	100.0%	100.0%	100.0%	100.0%

جدول شماره 6

ارزش شهرت را می توان بیشرین ارزش مشاهده شده در موضوعات دانست.

این ارزش در موضوعات سیاسی100.0% رعایت شده است، و در اقتصاد 80.0% و در فرهنگی-اجتماعی 75.0% رعایت شده است.

نسبت ارزش دربرگیری به موضوعات گوناگون به شرح زیر است:

جدول دو بعدی
	موضوع	کل
سیاسی	اقتصادی	فرهنگی- اجتماعی
دربرگیری	دارد	Count	5	1	3	9
% within موضوع	71.4%	20.0%	75.0%	56.3%
ندارد	Count	2	4	1	7
% within موضوع	28.6%	80.0%	25.0%	43.8%
کل	Count	7	5	4	16
% within موضوع	100.0%	100.0%	100.0%	100.0%

جدول شماره 7

همانطور که در این جدول مشاهده می شود،71.4% از موضوعات سیاسی دارای ارزش دربرگیری می باشند، و20.0% از موضوعات اقتصادی دارای این ارزش می باشند، و 75.0% از موضوعات فرهنگی-اجتماعی دارای دربرگیری هستند.

این ارزش در موضوعات اجتماعی بیشتر رعایت شده است.

پس از مقایسه هر یک از ارزش های خبری نسبت به موضوعات سه گانه و میزان رعایت آنها در موضوعات، نوبت به یک سری از متغیرها و نسبت رعایت آن در هر یک از موضوعات می رسد. میزان امیدبخشی، لحن صدای گوینده، و منبع خبر در هر یک از موضوعات چگونه است؟

امیدبخشی:

جدول دو بعدی
	موضوع	کل
سیاسی	اقتصادی	فرهنگی- اجتماعی
امید بخشی	مثبت	Count	3	5	3	11
% within موضوع	42.9%	100.0%	75.0%	68.8%
منفی	Count	1	0	0	1
% within موضوع	14.3%	.0%	.0%	6.3%
خنثی	Count	3	0	1	4
% within موضوع	42.9%	.0%	25.0%	25.0%
کل	Count	7	5	4	16
% within موضوع	100.0%	100.0%	100.0%	100.0%

جدول شماره8

همانطور که در این جدول آمده در موضوعات سیاسی 42.9% امیدبخشی وجود داشته، و 14.3% نبوده، و 42.9% نسبت به هر یک از امیدبخشی و عدم آن خنثی بوده.ُ و موضوع اقتصادی 100.0% مثبت بوده. و در موضوعات فرهنگی-اجتماعی75.0% مثبت، و 25.0% خنثی بوده بدون سمت گیری منفی.

لحن اخبارگو:

جدول دو بعدی
	موضوع	کل
سیاسی	اقتصادی	فرهنگی- اجتماعی
لحن اخبارگو	شاد	Count	1	0	1	2
% within موضوع	14.3%	.0%	25.0%	12.5%
خنثی	Count	6	5	3	14
% within موضوع	85.7%	100.0%	75.0%	87.5%
کل	Count	7	5	4	16
% within موضوع	100.0%	100.0%	100.0%	100.0%

جدول شماره 9

لحن شاد در موضوعات خیلی کم بوده و بیشتر لحنی عادی و خنثی داشته است

بیشترین لحن شاد را موضوعات و اخبار فرهنگی داشته اند.

منبع:

جدول دو بعدی
	موضوع	کل
سیاسی	اقتصادی	فرهنگی- اجتماعی
منبع	داخلی	Count	7	5	4	16
% within موضوع	100.0%	100.0%	100.0%	100.0%
کل	Count	7	5	4	16
% within موضوع	100.0%	100.0%	100.0%	100.0%

جدول شماره 10

منابع همگی در تمام موضوعات و اخبار داخلی بوده اند.

فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهاد:

با توجه به جداول و یافته های تحقیق به نتایج زیر می رسیم:

1- تمام منابع خبری در اخبار بخش ساعت 14 داخلی بوده اند.

2- در این بخش خبری بیشترین استفاده از ارزش شهرت است و بعد از آن ارزش تازگی در رتبۀ بعد قرار دارد.

3- مجری برنامه با لحن شاد بسیار کم صحبت کرده است.

سید روح الله دعائی

فهرست منابع و مآخذ:

شکرخواه، یونس؛ خبر، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، مرکز وطالعات و تحقیقات رسانه ها، 1379

مک کوایل، دنیس؛ درآمدی بر نظریه ارتباطات جمعی، تهران، دفتر مطالعات و توسعه رسانه ها، پرویز اجلالی، 1388، چاپ سوم،

نعیم و قندی، حسین؛ روزنامه نگاری نوین، تهران، انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی، 1382، چاپ سوم

تحلیل محتوای خبر 14شبکه1سیما

مطالب مشابه :

آرشیو اخبار بیست و سی 20:30 و تماشای شبكه هاي تلویزیوني ایران به صورت آنلاين

وبگردی 20:30

یگیری خبر 20:30 درباره تبدیل وضعیت نیروهای شرکتی

.:: سايت وبگردی 20:30 هم، به جمع سايت ها اضافه شد ::.

گاف تکراری خبرهای سیما (شما بخوانید الزایمر مزمن ) درمورد بازاریابی شبکه ای

خبر 20:30

رواج بی حیای و فهشا درمیان ایرانیان در فیسبوک + عکس

تحلیل محتوای خبر 14شبکه1سیما

اخبار 20:30 و نحوه پخش خبر بابک زنجانی