نوروز روز نو شدن

بنام خدا

آخرین ساعات سال 1387 در حال گذر است و تلفن همراهم، هر از چند وقت یکبار با ترنمی، دریافت پیام تبریک دوستان را به مناسبت فرا رسیدن نوروز 1388 نوید میدهد. شاید بعضی ها ندانند و یا آنهایی که سن و سال بیشتری دارند فراموش کرده باشند درگذشته که ایمیل و SMS نبود، در نوروز چگونه به یکدیگر تبریک میگفتند و شبکه ارتباطات بین افراد چگونه شکل میگرفت؟

آن وقتها پیام تبریک نوروز با نامه ردوبدل میشد. خیلی ها نامه دستخط معمولی مینوشتند و ارسال کارت پستال جنبه رسمی تر داشت. تلگراف هم وجود داشت که برای موارد مهم استفاده میشد. بیاد دارم که پدربزرگم (خدایش بیامرزد) برای بیشتر دوستان و نزدیکان خود نامه با خط نستعلیق، با جوهر و دوات و مزین به شعرهای زیبا مینوشت. ولی پدر و عموهایم برای دوستان و همکاران خود کارت پستال و بطور محدود تلگراف ارسال میکردند. خب البته مشخص بود که فرایند تهیه و ارسال و دریافت نامه و کارت پستال از سی تا چهل روز قبل از عید نوروز شروع میشد تا پستچی محترم بتواند - سوار بر دوچرخه - بموقع این پیام های شادباش را به دست گیرندگان برساند. شبکه مخابرات فراگیر و SMS وجود نداشت که چند ثانیه بعد از ارسال، گیرنده آن را دریافت کند و حتی گاهی پیش می آمد که در این فرصت طولانی برخی افراد از دنیا میرفتند و نامه و کارت تبریک در کنار مزارشان قرار داده میشد! ما هم که بچه بودیم، به تقلید از بزرگترها برای همکلاسیها و معلمهای خود نامه و کارت پستال تهیه میکردیم و بطور دستی در آخرین روزهای سال با یکدیگر رد و بدل کرده و جالب اینکه، تا مدتها هم آنها را مانند کالای گرانبها نگهداری میکردیم.

در محله قدیم ما (محله مسجد شوشتری در خیابان وصال شیراز) نزدیک عید که میشد، تنها فروشگاه خرازی محل بمناسبت عید نوروز ریسمانهای ضخیمی را به درخت های روبروی مغازه می بست و کارت پستالهای رنگارنگ به آنها آویزان میکرد. قیمت هر کارت براساس چاپ و کاغذشان از 2 تا 5 ریال بود. البته یکسری کارت پستالهای دیگر هم بودند که به آنها 2 بعدی میگفتند. داخل جلد پلاستیکی شیکی قرار داشتند و بسته به زاویه دید، 2 تصویر زیبا در آنها قابل مشاهده بود. قیمت اینها هرکدام 15 ریال بود و فقط داخل مغازه نگهداری میشدند و بیشتر از یکبار هم اجازه دیدن داده نمی شد! ما زمانهای طولانی جلوی قطار کارت ها می ایستادیم و بر اساس موجودی پولمان، به اینکه به چه کسی کارت بدهیم و به چه کسی ندهیم، کدام کارت را بخریم و کدام را نخریم، کدام طرح را به چه کسی بدهیم و... موضوع را دهها بار در ذهن مرور میکردیم. تازه بعد از همه اینها و خرید، باید متن تبریک را انتخاب میکردیم. معمولا در 99 درصد موارد در متن تبریک، عبارت "عید سعید باستانی" تکرار میشدند. مطلع آن هم معمولا با دوخط شعر صمیمانه شروع میکردیم. مانند: "گل سرخ و سفید و ارغوانی.....فراموشم نکن تا میتوانی" و یا : "مرکب در قلم مانند آب است.....ببخشید که خطم خراب است" و ...

بگذریم. شاید امروز اینها بنظر شما خنده دار بیایند ولی همگی جزئی از مراسم نوروز و در واقع موجب تجدید و نگهداری شبکه ارتباطات اجتماعی بودند که با جدیت و درعین حال صمیمیت خاصی انجام میشدند. توجه کنید که با وجود همه مشکلات ارتباطی، آن زمان ها افراد از حال یکدیگر و مشکلات بیشتر خبر داشتند و به هدف کمک به یکدیگر، احوالپرسی و ارتباط سازی را وظیفه خود می دانستند. شبکه های ارتباطی میان افراد، در جهت کمک و یاری رسانی بکار میرفت.

اما در طی سالیان اخیر علیرغم رشد سریع فناوریهای ارتباطی و بکارگیری آن در زندگی و رفع مشکلات قبلی (این روزها اغلب افراد از تلفن همراه شخصی برخوردارند)، با این وجود افراد کمتر از حال یکدیگر باخبر هستند و به رفع مشکلات یکدیگر می شتابند. امروزه تلفن همراه، SMS و اینترنت وسایل خوبی برای ایجاد و توسعه شبکه های اجتماعی شده اند. به ما مکررا گفته میشود که با کمک اینها چگونه ارتباطات بین انسانها را ایجاد کنیم و از آن فرصتهای مناسبی برای پیشرفت و رشد کسب و کار فراهم نمائیم. اما مشکل همینجا است و چیزی در این میان فراموش شده است!

اینکه "چقدر افراد بیشتری را می شناسیم" جایگزین "چقدر از مشکلات همدیگر اطلاع داریم" شده است. در واقع آنچه مورد تاکید مداوم قرار میگیرد، ایجاد شبکه های ارتباطی پیشرفته ای است که در ذات خود حالت یکطرفه دارند و بیشتر در جهت ایجاد منافع و سودجوئی بکار میروند تا ایجاد همکاری و یاری رسانی. این دقیقا همان نکته ای است که مورد تاکید قرار نمیگیرد و در زرق و برق فناوری فراموش میشود.

دیگر کسی وقت خود را صرف نوشتن نامه و کارت پستال نمیکند. خیلی زحمت بکشیم با عجله چند کلمه تبریک بصورت SMS یا ایمیل ارسال می کنیم. مبادا که بخواهیم صدای یکدیگر را بشنویم و از مشکل هم با خبر شویم. اما در عوض ساعتها وقت میگذاریم و اصول ایجاد شبکه های اجتماعی و ارتباطات را برای موفقیت در کسب وکار تعریف، سازماندهی و ایجاد میکنیم!

بنظر من این نوع نگاه به شبکه های اجتماعی و ارتباط سازی نمیتواند موفق باشد. حتی اگر با بهترین و پیشرفته ترین فناوری های ارتباطی مجهز شده باشد و هرچند که در کوتاه مدت موفقیت هائی هم بدست آورد. زیرا این رویکرد، ناقض این اصل بدیهی است که هر ارتباط صحیحی دو طرفه است. وقتی درخواست کمک میکنیم، باید برای کمک دیگران هم اقدام کنیم.

فناوری با همه قدرت خود نمیتواند ارزشهای انسانی را تغییر دهد. پس بهتر است ذوق زده فناوری نشویم و هدف را گم نکنیم. در ایجاد و توسعه شبکه های ارتباطاتی انسانی، هدف اصلی باید همکاری بمنظور رفع مشکلات هر دو طرف باشد، نه سودجوئی یکطرفه ای که در غالب موارد مشاهده میشود.

و اما نوروز....

نوروز کهنسال که هر سال موجب نو شدن میشود، خود از همه قدیمی تر است. نوروز روز نو شدن است. بهانه ای برای برهم زدن قوائد کج زندگی است. دلیلی برای ایجاد، تقویت و رشد ارتباطات صحیح انسانی است و شاید هم آخرین سنگر حفظ ارزشها و ایجاد ارتباط های واقعی و صمیمی بین افراد باشد.

اما آنچه در این سیر طولانی زمانه نوروز را در دلها ماندگار و جاودان کرده، تنها ناشی از قدرت ارتباط سازی بین افراد نیست. بلکه نیکی و خیرخواهی نهفته در ذات این ارتباط سازی است. آنگونه که در دعای حضرت زرتشت برای این روز متجلی شده است: " در نوروز، خوی بد شکست یابد و منشِ نیکو پیروز گردد. روزی که دروغ به سرانجام خود شکست رسد و راستی برآن پیروز شود" . روزی که به تعبیر مولا علی (ع) : "زشتی در آن نیست".

پس بیائیم به بهانه نوروز، حتی اگر با هدف رشد کسب و کارمان هم باشد، ارتباط های خود را با سایرین پالایش کنیم و آن را از نو بر مبنای خیرخواهی و همکاری بسازیم. به ارتباط واقعی مبتنی بر منافع دو طرفه و یاری رساندن به یکدیگر پایبند باشیم. منش نیکو و راستی را در ارتباط هایمان جاری سازیم و زشتی و پلشتی را از آن دور سازیم. در این صورت مطمئن باشید موفقیت در انتظار شما و کسب وکار شما خواهد بود... "حول حالنا الی احسن الحال"

برای همگی در سال جدید تندرستی، بهروزی و پیروزی آرزومندم.

علی عظیمی- 29 اسفند 1387

نوروز روز نو شدن

مطالب مشابه :

4640 کارت پستال های آماده برای نوشتن متن

هنر در خانه آموزش ساخت کارت پستال سه بعدی

کارت پستال عید قربان کارت پستال عرفه

نوروز روز نو شدن

کارت پستال های عید سعید فطر

روش جدید حل تقسیم در پایه چهارم دبستان