بررسي رابطه سكانس استراتيگرافي و ارزيابي كيفيت مخزني...

بررسي رابطه سكانس استراتيگرافي و ارزيابي كيفيت مخزني , سازند آسماري ميدان شادگان

مهديپور, ضرغام ـ اميني,عبدالحسين ـ جعفري, جليل.۱۳۸۳

بررسي داده هاي لرزه اي (سه بعدي) نمودارهاي چاه پيمايي و مغزه هاي موجود از سازند آسماري در ميدان شادگان منجر به تشخيص سه سكانس اصلي در اين واحد رسوبي گرديده است. سكانس 1 داراي دو سيستمتراكت , گستره پيشرونده (TST) در قسمتتحتاني و گستره تراز بالا (HST) در قسمت فوقاني مي باشد. سكانس 2 شامل سه سيسيتم تراكت مي باشد. اين سكانس در قسمت تحتاني شامل گستره حداكثر پايين افتادگي (FRST) , در قسمت مياني شامل گستره پيشرونده (TST) و در قسمت فوقاني شامل گستره تراز بال(HST) مي باشد. سكانس 3 در قسمت تحتاني شامل گستره تراز پايين(LST), درقسمت مياني شامل گستره پيشرونده(TST) و در قسمت فوقاني شامل گستره تراز بالا مي باشد. پس از بررسي هاي كيفيت مخزني با تكيه بر مشخصات سنگ شناسي , تغييرات تخلخل , عوارض اصلي دياژنز و شدت سيماني شدن و اشباع شدگي چهار زون مخزني در سكانس ها مختلف مشخص گرديد. نتايج حاصل از تلفيق مطالعات مذكور نشان مي دهد كه واحدهاي رسوبي گسترش يافته در گستره حداكثر پايين افتادگي(FRST) و گستره تراز پايين(LST) بهترين كيفيت محزني (تخلخل و تراوايي) را در بين زونهاي مورد مطالعه دارند. مطالعه حاضر نشان مي دهد كه با تكيه بر مطالعات سكانس استراتيگرافي (داده هاي سه بعدي) امكان بررسي گسترش جانبي زونهاي مخزني به خوبي ميسر است. بر اين اساس بيشترين ضخامت و مناسبترين شرايط مخزني در شمال و مركز ميدان تشخيص داده شده است.

سكانس استراتيگرافي
پس از بررسي فعاليت هاي تكتونيكي در طول اليگوسن و ميوسن در پليت عربي و حاشيه جنوبي ايران و همچنين نحوه فرونشيني حوضه آسماري در زمان مذكور و با تكيه بر مشخصات سنگ شناسي قابل درك از روي مقاطع نازك تهيه شده از مغزه ها و خرده هاي حفاري , نموداره هاي چاه پيماي و بر اساس تجريه و تحليل فرم هندس و گسترش واحدهاي مذكور در روي داده هاي لرزه اي تغييرات نوع رخساره در ميادين مختلف و ميرانحمل ذرات آواري در منطقه سه سكانس اصلي در سازند آسماري به شرح زير تشخيص داده شد.
سكانس1
اين سكانس شامل رسوبات شيلي سازند پابده و كربناتهاي آسماري تحتاني مي باشد. درياي پابده در زمان پالئوسن بروي شيلهاي گورپي شروع به پيشروي كرده و باعث رسوبگذاري پكستون هاي حاوي گلوكونيت شده كه اين روند تا اوليگوسن مياني ادامه داشته است. اين رسوبات آهكي با توجه به محتويات فسيلي به بخشهاي زيرين آسماري نسبت داده شده اند. (Honford, 1993) مجموعه رسوبات شيلي پابده و كربنات هاي گلوكونيت دار قاعده آسماري را ميتوان تحت يك سيستم پيشرونده در نظر گرفت. بر روي اين رسوبات پكستونهاي با خرده هاي فسيلي فرامنيفر بزرگ قرار ميگيرند كه از ثابت بودهن سطح آب و فعاليت جريانهاي آشفته حكايت دارند و بيانگر محيط بالاي شيب حوضه مي باشند (walker, 1982) . ته نشست رسوبات پكستوني با محتوي جلبكي ليتوفيلوم و بايندستونهاي مرجاني معرف تغيير شرايط حوضه به محيط كم عمق (حداكثر 10 تا 20 متر) با نور مناسب(Photic zone) مي باشد. وجود رسوبات مادستوني كاملاً دولوميتي شده با تخلخل شبكه اي وغاري نشانگر يك محيط سوپراتاتيدال در زمان ته نشين آنهاست. اين قسمت از سكانس به يك گستره تراز بالا (HST) نسبت داده مي شود.
سكانس 2
قسمت ابتدايي اين سكانس با نهشته هاي مربوط به يك گستره حداكثر پايين افتادگي (FRST) شروع مي شود كه شامل رسوبات آواري است. وجود رخساره كنگلومرايي با برتري خميره در آن مي تواند نشانگر فعاليت اوليه يك سيستم رودخانه اي در مرحله فرسايشي باشد (Reading, 1986). اين رخساره به تدريج به يك رخساره ماسه سنگي دانه متوسط باي مدال با جورشدگي و گردشدگي متوسط تبديل مي شود كه فاقد هر گونه سيمان شدگي دريايي است و در بعضي مواقع داراي سيمان هماتيتي نيز مي باشد. رخساره ماسه سنگي سازنده ي تواليهاي ريز شونده اي است كه در آنها شيل هاي قرمز , سياه و سبز نيز مشاهده مي شوند. با توجه به مشخصات رخساره اي مي توان يك سيستم رودخانه اي را براي رسوبگذاري آنه محتمل دانست (Reading, 1986). بالا آمدگي سريع سطح آب دريا و رسوبگذاري كربناتها پايان گستره حداكثر پايين افتادگي(FRST) و شروع گستره تراز پيشرونده (TST) را نشان مي دهند. وجود پكستونهاي با محتواي فسيلي آركياس و پنروپليس در يك زمينه ميكريتي نشانگر يك محيط ساب تايدال است(Tucker, 1982) ادامه اين روند و گسترش پكستونهاي شيلي و شيل در افقهاي بالا نشان از حداكثر گستردگي آب دريا در خشكي (MFS) و پايان گستره تراز پيشرونده(TST) را دارد. بنظر مي رسد كاهش عمق حوضه در اين مرحله به فعاليت تكتونيكي منطقه مربوط است كه منجر به رسوبگذاري پكستون , وكستون و مادستونهاي ماسه دار گرديده است. ادامه اين روند باعث بيرون زدگي كامل رسوبات كربناته گسترش كارست در آنها و در نتيجه ايجاد مرز سكانس در قسمت بالايي اين سكانس گرديده است. اين قسمت از سكانس به گستره تراز بالا (HST) نسبت داده مي شود.
سكانس3
در قسمت ابتدايي اين سكانس يك گستره تراز پايين(LST) قرار دارد كه با ماسه سنگ بسيار دانه ريز تا ريز با جورشدگي خوب و گردشدگي متوسط مشخص است. اين رسولات فاقد هرگونه آثار فسيلي و سيمان شدگي دريايي مي باشند, لذا مي توان جريانهاي باد را نيز در رسوبگذاري آنها سهيم دانست. با توجه به وجود لايه هاي آهكي در بين اين افقهاي ماسه سنگي بنظر مي رسد رسوبگذاري در يك محيط ساحلي انجام گرفته است. بالا آمدگي آرام سطح دريا و تبديل محيط ساحلي به شرايط لاگوني نشان گر پايان گستره تراز پايين(LST) و آغاز گستره پيشرونده(TST) مي باشد. رسوبات اين گستره شامل پكستون با محتوي ميليوليدا, پلت با جداره هاي ميكريتي شده و يك خميره آهكي مي باشد. در زمينه اين پكستونها آثاري از فعاليتهاي زيستي مشاهده مي گردد. ذرات ماسه دانه متوسط نيز در آن مشاهده مي شود كه مجموعه اين علائم گوياي ته نشست اين رسوبات در يك محيط لاگوني مي باشد كه تحت تاثير رسوبات آواري بسيار اندكي بوده است(Wilson.1976) . با ادامه بالا آمدگي آب دريا رسوبگذاري رسوبات شيلي در حوضه اتفاق افتاده اين رسوبات نشانگر پايان تراز پيشروده (TST) و تبديل آن به گستره تراز بال (HST) مي باشند. بنظر مي رسد كه سطح آب محيط هاي لاگوني پس از مدتي روبه اهش گذاشته كه اين امر را ميتوان مرتبط با آخرين فازهاي تكتونيكي درياي سرخ و خليج عدن در اوايل ميوسن دانست كه باعث برخورد پليت عربي با ايران مركزي شده اند(Muzzull, 1991) ادامه اين فعاليتهاي تكتونيكي باعث تبديل محيط هاي لاگوني به سابخايي و قاره اي گرديده است كه در آنها توالي وكستون , مادستون دولوميت و انيدريت رسوبگذاري كرده اند. اين قسمت از سكانس به يك گستره تراز بالا (HST) نسبت داده مي شود.
زون بندي مخزني
با استفاده از روشهاي پتروگرافي مشخصه هاي اصلي سنگ شناسي , انواع تخلخل و فرايندهاي اصلي دياژنز مورد بررسي قرار گرفت . متداولترين تخلخلها شامل تخلخل بين دانه اي , بين بلوري , شكستگي و شبكه اي مي باشد. فرايندهاي دياژنز در سازند آسماري شامل گسترش انواع سيمانها نظير كلسيت و دولوميت , انحلال و تراكم مي باشند. با استفادهاز داده هاي چاه پيمايي تغييرات تخلخل و اشباع شدگي در بخشهاي مختلف بر روي نمودارهاي نوترون , گاما و مقاومت الكتريكي مورد بررسي قرار گرفت. محاسبه تخلخل و اشباع شدكي از روي روابطNCSH*VSH) NC-( NSH- وRW/Rt]1/n×N sw=[a/ صورت گرفت (Asquith, 1989) (جدول1).

شکل (1)

شکل (2)

انواع سیمانها نظیر کلسیت و دولومیت، انحلال و تراکم می باشند. با استفاده از داده های چاه پیمانی تغییرات تخلخل و اشباع شدگی در بخشهای مختلف بر روی نمودارهای نوترون، گاما و مقاومت الکتریکی مورد بررسی قرار گرفت. ). (جدول 1)

شکل 2-ادامه

شکل (3)

با تكيه بر مشخصه هاي اصلي سنگ شناسي , نوع تخلخل , شدت سيمان شدگي و اشباع شدگي سازند مورد مطالعه به 6 زون تقسيم گرديده است (جدول1)

جدول (1)

مطالعات لرزه اي
بعد از تعيينزونهاي مختلف مخزني بررسي گسترش آنها از اهم مسائل مطالعات مخزني ميباشد(Hart, 1999). براي تفسير زونهاي مختلف بايد افقهاي مورد نظر در روي داده هاي لرزه اي تعريف گردند. به همين منظور ابتدا افقها در روي داده لرزه اي در محل چاه هاي موجود مشخص گرديدند و با استفاده از روشهاي (ASAP. Autotrac) تفسير شدند (شكل4). پس از تعيين افقهاي مختلف لرزه اي با توجه به اختلاف زماني كه بين بالا و پايين زونهاي لرزه اي وجود دارد مي توان تغييرات ضخامت لايه ها را در كل منطقه بدست آورد. در مطالعه حاضر با تكيه بر روشهاي فوق الذكر گسترش زونهاي اصلي سازند آسماري مطابق شكلهاي 5 تا 6 بدست آمده است.

شکل (4)

شکل (5)

شکل (6)

نتيجه گيري:
     سازند آسماري يك سازند هتروژن متشكل از رخساره هاي كربناته و آوري است كه رخساره هاي كربناته عمدتاً داراي تخلخل بين بلوري , حفره اي و قالبي هستند, تخلخل اين رخساره ها تحت تاثير فرايندهاي متعدد دياژنزي مانند سيمان شدگي , انحلال و تراكم قرار گرفته و به شدت كاهش پيدا كرده است. رخساره هاي كربناته سازنده اصلي زونهاي 1 . 3. 4. 6 مي باشند كه هيچكدام از آنها موقعيت مخزني قابل توجه ندارند. اين رخساره ها در شرايط گستره تراز بالا و پيشرونده تشكيل شده اند. اما رخساره هاي آواري عمدتاً داراي تخلخل بين ذره اي هستند و كمتر تحت تاثير فرايندها ي دياژنز قرار گرفته اند. رخساره ها آواري اغلب به صورت نهشته هاي سست هستند و سازند اصلي زونهاي 2,5 هستند (جدول1). اين زونها داراي كيفيت مخزني نسبتاً خوبي هستند. رخساره آواري در شرايط گستره تراز پايين (LST, FRST) تشكيل گرديده اند. به نظر مي رسد شرايط حاكم بر محيط رسوبگذاري عامل اصلي و اوليه كنترل كننده كيفيت مخزني بوده است. بر اين اساس واحده هاي گسترش يافته در گستره هاي تراز پايين (آواري) از كيفيت مخزني خوبي برخوردارند. ولي در افقهاي كربناته , فرايندهاي دياژنتيك عامل كنترل كننده شرايط مخزني بوده اند.
   بررسي هاي پتراگرافي و چاه پيمايي نشان مي دهد كه زونهاي 2 و 5 سازند آسماري از كيفيت مخزني خوبي در ميدان شادگان برخوردار هستند. اين زونها در قسمتهاي شمال غربي و مركزي ميدان داراي بيشترين ضخامت هستند. لذا بر اساس مطالعه حاضر بهترين شرايط مخزني زون2 در اطراف چاههاي2و1 (قسمت مركزي ميدان) و براي زون 5 در اطراف چاه8 (قسمت شمال عربي ميدان) پيش بيني مي گردد. منابع:
     Asquith, 0., 1989, well logs for geologists. A.APG, 73 ,21-35.
   Hart, s., 1999, Definition of subsurface stratigraphy and rock properties from 3D seismic data. Earth Science Reviews, 4’7,.pp 189-218
   Flonford, G. R., 1993, Carbonate depositional sequence system tract, response of carbonate platforms to Relative sea level change .AAPG. Mem # 57, 3-47.
   Reading, H. G., 1986, Facies in sedimentary environment and faciese Black well scientific, 55Opp.
   Tucker, M.E. ,1999, Sedimentry petrology. Black well.350pp.
   Walker, R. 0., 1992, Facies models. GAC, 4O9Ppp.
   Wilson, R. ,1976, Carbonate facies in geological Hstory. Springer verlag, berlin, 471pp.

بررسي رابطه سكانس استراتيگرافي و ارزيابي كيفيت مخزني...

مطالب مشابه :

بررسي رابطه سكانس استراتيگرافي و ارزيابي كيفيت مخزني...

ارزيابي مقايسه‌اي تاثيرگذاري معادن زغال‌سنگ طزره و تخت بركيفيت و توزيع غلظت عناصر B و Br در منابع آب

ارزيابي مخزن- آناليز مغزه

عنوان مقاله : ارزيابى ذخيره کانسار فسفات اسفوردى به کمک نرم¬افزار DATAMINE

آشنایی با منگنز قسمت ششم : اکتشاف ، ارزیابی و استخراج منگنز

معرفی رشته مهندسی معدن

مواد امتحاني و ضرايب کنکور کارشناسي ارشد رشته مهندسي معدن

آگهي مزايده محدوده هاي اكتشافي و معادن استان آذربايجان غربي

اشنایی با رشته مهندسی معدن