انواع تفنگهای شکاری

اگر از تعریف تفنگ که عموما با آن آشنایی دارند بگذریم، باید گفت که بطور کلی دو نوع تفنگ شکاری وجود دارد: تفنگ گلوله زنی (Rifle) و تفنگ ساچمه زنی (Shotgun). تفنگهای گلوله زنی برای پرتاب یک عدد گلوله(Bullet) سربی که عمدتا دارای روکش برنجی یا مسی هستند به کار می رود و تفنگهای ساچمه زنی برای پرتاب تعدادی ساچمه (Shot) سربی بکار گرفته می شوند. بدین ترتیب سلاحهای گلوله زنی دقیق و در عین حال مخربتر از تفنگهای ساچمه زنی هستند. از طرف دیگر تفنگهای ساچمه زنی نیاز به هدف گیری دقیق ندارند و لذا با این نوع تفنگها می توان اهداف متحرک را بهتر مورد هدف قرار داد، با این حال برد مفید این سلاحها بسیار کمتر از سلاحهای گلوله زنی هستند.

ذکر این نکته ضروری است که بعضی از افراد تفنگهای بادی را تفنگ ساچمه زنی می نامند. در واقع این دو از یکدیگر متمایز هستند. اگرچه تفنگهای بادی هم نوعی ساچمه سربی پرتاب می کنند اما از آنجا که انرژی آنها از هوای فشرده تامین می شود لذا به آنها تفنگ بادی گفته می شود (Air Rifle).

در جدول زیر مقایسه ای بین دو نوع تفنگ گلوله زنی و ساچمه زنی از جهات مختلف انجام شده است.

شرح	تفنگ گلوله زني	تفنگ ساچمه زني
تعدادگلوله در هر شلیک	یک گلوله	از يک (تک گلوله) تا صدها ساچمه
محل اصابت	یک نقطه	یک صفحه
تخریب	مخرب تا مسافتهاي نسبتا دور	مخرب در مسافتهاي نزديک تا متوسط (برحسب بزرگي ساچمه ها)
نشانه روی	نشانه روي دقيق	نشانه روي ويژه
وضعیت خان (Rifle) (شیارهای پیچشی در داخل لوله برای هدایت بهتر گلوله)	داراي خان	عمدتا بدون خان. البته انواع جديدي توليد شده است که داراي خان است و براي شليک گلوله های غلاف دار (Sabot) ساخته شده است و بنابراين شايد بهتر است آنها را به عنوان سلاحهاي گلوله زني طبقه بندی کنیم.
حیوانات مورد شکار	پستانداران	پرندگان
قطر داخلی لوله	کالیبر (Caliber)	نمره یا مقیاس (Gauge)
جنس پوکه فشنگ	فلزی (برنج)	پلاستیک و برنج
جنس گلوله	عمدتا سرب با روکش برنجی یا مسی	در مواردی آهن و در عمده موارد سرب که بندرت دارای روکش مسی یا نیکلی است

کاليبر و نمره در سلاحهاي گلوله زني و ساچمه زني

قطر داخلی لوله در تفنگهای گلوله زنی و ساچمه زنی دارای تنوع زیادی است.

قطر داخلی لوله در تفنگهای گلوله زنی را کالیبر (Caliber) می گویند که برحسب میلیمتر یا اینچ بیان می شود. تنوع کالیبر در تفنگهای گلوله زنی بسیار زیاد است. البته عدد یک کالیبر صرفا به قطر داخلی لوله تفنگ اشاره نمی کند بلکه فشنگ مورد استفاده در هر کالیبری از نظر ویژگیها و اندازه های پوکه، منحصر به فرد است.

قطر داخلی لوله تفنگهای ساچمه زنی را نمره یا مقیاس (Gauge) می گویند و واحد خاصی ندارد. لوله تفنگهای ساچمه زنی در نمره های مختلف از قبیل 10، 12، 16، 20، 28، و 410 عرضه می شود. این مقیاس دارای تعریف خاصی است. بنابراین تعریف، قطر داخلی لوله تفنگ ساچمه زنی در یک مقیاس معین برابر است با قطر همان تعداد گلوله سربی به نحوی که وزن آن تعداد گلوله سربی معادل یک پوند باشد. مثلا قطر داخلی لوله تفنگ نمره 12 معادل قطر یک عدد گلوله سربی است که وزنی معادل یک دوازدهم پوند داشته باشد (هر پوند معادل ۴۵۳گرم است). این قاعده در مورد تفنگ ساچمه زنی نمره 410 صادق نبوده و قطر داخلی لوله این تفنگ 410 هزارم اینچ است. بنابراین هر چه نمره یک تفنگ کوچکتر می شود، قطر داخلی لوله آن بزرگتر می شود. یعنی نمره 10 بزرگتر از نمره 12 است. متداولترین نمره در تفنگهای ساچمه زنی نمره 12 است. برعکس تفنگهای گلوله زنی، در تفنگهای ساچمه زنی تنوع زیادی از نظر طول فشنگ مشاهده نمی شود. معمولا پوکه این فشنگها در سه اندازه 70 میلیمتر (دو و سه چهارم اینچ)، 76 میلیمتر (سه اینچ) و 89 میلیمتر (سه و نیم اینچ) وجود دارد. در پوکه های 76 و 89 میلیمتری مقدار وزنی بیشتری ساچمه وجود دارد که به این نوع فشنگها اصطلاحا مگنوم (Magnum) می گویند.

انواع سلاحها از نظر مکانيزم فشنگ گذاري و مسلح شدن

کمرشکن: تفنگهای تک لول و دولولی هستند که برای فشنگ گذاری باید آنها را تا کرد.

چخماقي (Hammer): با بازکردن تفنگ، فشنگ گذاري مي شود و براي مسلح کردن بايد چخماق را عقب کشيد.

کوسه (Hammerless): چکش(ها) در داخل اسلحه جاسازی شده و از بیرون مشاهده نمی شود. با باز کردن سلاح، مسلح مي شود.

گلنگدني (Bolt Action): با زدن گلنگدن يک فشنگ از خزانه داخل لوله شده و همزمان تفنگ مسلح مي شود.

دستکش یا پمپی (Pomp Action): با کشيدن دسته ای که زیر لوله سلاح قرار دارد، يک فشنگ از خزانه داخل لوله شده و همزمان تفنگ مسلح مي شود.

اهرمي (Lever Action): با کشيدن اهرمی که زیر اسلحه و نزدیک ماشه قرار دارد، يک فشنگ از خزانه داخل لوله شده و همزمان تفنگ مسلح مي شود.

نيمه خودکار (Semi Automatic): فقط یکبار گلنگدن کشیده شده و بدین ترتیب یک فشنگ داخل لوله می شود و همزمان تفنگ مسلح می شود. بعد از هربار شلیک پوکه خالی به بیرون پرتاب شده و یک فشنگ دیگر در لوله قرار می گیرد و همزمان تفنگ مسلح شده و آماده شلیک بعدی می شود. تفاوت آن با تفنگهای خودکار (Automatic) این است که لازم است برای هر شلیک یک بار ماشه را چکاند و سلاح بصورت مسلسل عمل نمی کند. اصولا در شکار، از سلاحهای خودکار (مسلسل) استفاده نمی شود.

انواع سلاحها از نظر خزانه فشنگ

بدون خزانه فشنگ: فشنگ مستقيما داخل لوله سلاح قرار داده مي شود. در تفنگهای کمرشکن.

با خزانه فشنگ ثابت: عمدتا در تفنگهای گلنگدنی. مخزن فشنگ در زیر گلنگدن کار گذاشته شده و از بالا فشنگ داخل خزانه می شود.

با خزانه فشنگ متحرک (خشاب) (Magazine): عمدتا در تفنگهای گلوله زنی بخصوص نوع خفیف. تعدادی فشنگ در خشاب قرار داده شده و سپس خشاب از زیر تفنگ داخل می شود.

خزانه فشنگ لوله اي (Tube Magazine): در برخی از کالیبرهای تفنگهای گلوله زنی مثل خفیف و در تعدادی از تفنگهای ساچمه زنی بخصوص از نوع دستکش و اهرمی. فشنگ گذاری معمولا از زیر تفنگ به داخل لوله ای که حکم خزانه فشنگ را دارد و در زیر لوله و به موازات آن کار گذاشته شده است، انجام می گیرد.

انواع سلاحها از نظر تعداد لوله

تک لول (Single Barrel): عمده سلاحهای گلوله زنی و تعدادی از سلاحهای ساچمه زنی دارای یک لوله هستند.

دولول (Double Barrel): معدودی از سلاحهای گلوله زنی و بسیاری از سلاحهای ساچمه زنی دارای دو لوله هستند. در برخی از تفنگها یکی از لوله ها گلوله زنی و یکی دیگر ساچمه زنی است. سلاحهای دولول در دو شکل دولول کنارهم (Side by Side) و دولول روی هم (Over/Under) وجود دارند.

چندلول: عمدتا سه لول و در مواردی چهار لول هم مشاهده می شود. البته بیشتر در سلاحهای قدیمی دیده می شود. عمدتا ترکیبی از گلوله زنی و ساچمه زنی هستند.

انواع سلاحها از نظر ظرفيت تعداد شليک

تک گلوله در تفنگهای تک لول (Single Shot)

چند گلوله متناسب با تعداد لوله های تفنگ

چند گلوله در تفنگهای تک لول با توجه به ظرفيت خزانه فشنگ

فشنگ سلاحهاي گلوله زني و ساچمه زني

گلوله زني: معمولي

ساچمه زني: ساچمه ای Shot، چهارپاره Buck Shot، تک گلوله Slug، زابوتSabot

قوانین استفاده از تفنگهای شکاری در ایران

در ایران هر فرد دارای 18 سال می تواند سه تفنگ داشته باشد. یک تفنگ گلوله زنی برای شکار پستانداران، یک تفنگ گلوله زنی با کالیبری کوچکتر از 6 میلیمتر برای تمرین تیراندازی (به این نوع سلاحها اصطلاحا خفیف گفته می شود و معروفترین آن کالیبر 22 است) و یک تفنگ ساچمه زنی برای شکار پرنده (البته اقلیتهای دینی می توانند برای شکار برخی از حیوانات دیگری مثل گراز و خرگوش با تفنگ ساچمه زنی نیز پروانه شکاردریافت کنند). برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد نحوه دریافت مجوز سلاحهای شکاری به مطلب مصاحبه با معاونت محترم اسلحه ومهمات ارتش جمهوري اسلامی در وبلاگ آشنایی با انواع سلاح، مراجعه فرمایید.

شایان ذکر است صدور مجوز نگهداری و حمل سلاح به عهده نیروهای نظامی و صدور مجوز شکار با تفنگهای شکاری به عهده سازمان حفاظت محیط زیست است. براساس قوانين ايران، به تفنگهایی که کاليبر آنها کوچکتر از 6 ميليمتر باشد، پروانه شکار داده نمی شود. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد نحوه دریافت پروانه شکار به سایت سازمان حفاظت محیط زیست مراجعه فرمایید.

انواع تفنگهای شکاری

مطالب مشابه :

انواع تفنگهای شکاری

صدور مجوز برای سلاح های شکاری غیر مجاز

سلاح شکاری ساچمه زنی

انواع سلاح شکاری

مطالبی خواندنی درباره تفنگ شکاری و انواع شات گان در ایران و قیمت تفنگ شکاری

مقررات ورود و خروج انواع سلاح و مهمات شکاری

اسلحه شکاری و توضیحاتی در باره ی آن ( ادامه مطلب منتظر کنجکاوی شماست )

صدور مجوز قانونی سلاح شکاری هدیه مجلس به حیات وحش!

قیمت سلاح شکاری

قوی ترین و احمقانه ترین سلاح های شکاری (عکس)