آسیت

روندهای اخیر:

شیوع آسیت در چند سال اخیر در جهان به شدت زیاد شده است. این شیوع مرتبط است با پیشرفت علوم ژنتیک و تغذیه در زمینه سرعت رشد و بازده جیره. در بررسی آسیت در دنیا در 18 کشور از 4 قاره مشخص شد که 4.7% از مرغهای گوشتی به آسیت دچار هستند.

در کانادا سهم تلفات ناشی از آسیت از 3.5% کل تلفات در سال 1986 به 19% در سال 1996 افزایش پیدا کرده. همین رقم در سال 2004 به مقدار 8.5% کاهش پیدا کرده. ضرر ناشی از آسیت در سال 2004 در صنعت طیور کانادا 2.25 میلیون دلار برآورد شده است. مقدار ضرر از محل مرگ و میر ناشی از آسیت در کل جهان سالانه از مرز 500 میلیارد دلار میگذرد.

جوجه‌های گوشتی به منظور رشد سریع و داشتن هیکل عضلانی مورد تحقیق هستند. به علت موفقیت علم ژنتیک سرعت رشد سالنه حدود 4 تا 5 درصد در طول 30 سال گذشته افزایش یافته است. بازده جوجه های گوشتی آنقدر زیاد شده است که دوران رشد برای یک وزن مورد نظر حدود 30% در 15 سال کاهش پیدا کرده است. در سال 1976 دروه پرورش یک پرنده به وزن 2 کیلو 56 روز بود. امروزه این وزن در کمتر از 40 روز قابل استحصال است. رسیدن به همچنین سرعت رشدی قلب و ششها را در تامین اکسیژن دچار مشکل کرده است.

تشخیص:

آسیت عموما در هفته‌های 4و5 مشاهده می‌شود. گرچه در سنهای بالاتر نیز گاهی دیده می‌شود. کمبود اکسیژن جنین در انکوباسیون نیز ممکن است منجر به آسیت شود.

اکثرا در جوجه های دچار آسیت له‌له زدن مشاهده می‌شود با وجود اینکه استرس‌های گرمایی وجود نداشته باشد. در واقع این له‌له زدن ناشی از محدودیت فیزیکی برای کیسه های هوای بزگ شکمی است. تجمع زیاد مایع شکمی منجر به کاهش مقدار هوایی می‌شود که مرغ در یک دم وباز دم تنفس می‌کند.

در سنین بالاتر که درگیری کمتری وجود دارد ممکن است علایم سیانوز دیده شود (کبودی، تغییر رنگ پوست و مایل شدن به آبی یا بنفش) مخصوصا در ناحیه تاج و ریش. همچنین سیانوز نشانه‌ای است از مراحل اولیه آسیت. مشاهده شده که پرنده‌هایی که دچار کبودی هستند خود بخود میمیرند، مخصوصا اگر تهییج شوند. کالبد شکافی پرنده‌های دچار آسیت نشان می‌دهد که پوست و بافتها به سرخی می‌گروند.

شکل 2: بالا پرنده مبتلا به آسیت و پایین پرنده سالم

با باز کردن محفظه شکمی پرنده دچار آسیت مایعی :کهربایی رنگ و یا بی رنگ خارج میشود. این مایع، مایع آسیتی نامیده می‌شود. در طیور دچارآُسیت قلب بزرگ شده است و در پریکاردیوم(غشاء خارجی قلب) آب دیده می‌شود. کبد ممکن است متورم و بسیار پرخون باشد یا دارای لخته خون باشد که تا بیرون آن را گرفته باشد. پلاسمای خون در سیاهرگهای کم فشار کبد جمع می‌شود برای اینکه حجم کافی از خون به قلب برنمی‌گردد.

شکل3: محفظه شکمی یک پرنده مبتلا. به فلب بزرگ و مایع آسیتی محفظه شکمی توجه کنید.

عوامل دخیل:

آسیت یک اختلال متابولیکی است و عوامل متعددی دارد. ممن جمله:

· عوامل محیطی

· دما

· ذرات معلق در هوای مورد استنشاق

· سطح دی اکسید کربن و اکسیژن موجود در هوا

· سرعت رشد بالا

· نرخ متابولیک بالا

· نسبتهای بالای انرژی

· به طور معمول مجموعه عواملی که منجر به ایجاد آسیت می‌شود زمانی اتفاق می‌افتد که مرغ پرنده شروعبه وزن گیری می‌کند

اتیولوژی(علت شناسی):

نرخ بالای رشد مستلزم نرخ بالای متابولیکی می‌باشد. نرخ بالای متابولیک نیاز به اکسیژن دارد. نژادهای گوشتی به طور ژنتیکی توانایی آنچنان رشدی را دارند که توانایی تهیه اکسیژن آن را ندارند. Witzel and associates (1990) نشان داد که نیاز اکسیژن میتواند از حد توانایی قلبی ریوی فراتر رود. در نتیجه با کمبود اکسیژن روبرو می‌شویم. قلب برای جبران مقدار خون بدون اکسیژن فرستاده شده به شش جهت کسب اکسیژن زیاد میکند.

شکل4: دیاگرام نشاندهنده مسیر جریانهای خون در قلب

بطن راست قلب که خون را به شش میفرستد جهت برطرف کردن مشکل 2 کار انجام می‌دهد. افزایش حجم و افزایش ضربان قلب.

بطن نازک سمت راست شروع می‌کند به گسترش یافتن تا اینکه حجم زیاد کار را انجام دهد. در اثر بالا رفتن جریان خون و مقاومت خون فشار سرخرگی ریوی (فشار بین قلب و شش) زیاد می‌شود.

شکل 5: برش عرضی از دریچه بطن سمت راست. سمت راست پرنده سالم و سمت چپ پرنده بیمار

در جهت تلاش برای افزایش قابلیت حمل مقدار اکسیژن توسط خون گلبول قرمز بیشتری تولید می‌شود. به این اصطلاحا "کلفت شدن" خون میگویند که در اثر آن مقاومت در برابر جریان خون ایجاد می‌شود و باعث خونریزی کبدی میشود.

همزمان که بطن راست بزرگ میشود دریچه های قلب به صورت مفید بزرگ نمیشود. این امر باعث می‌شود مقداری از خون به دهلیز راست برگردد. نهایتا باعث از کارافتادگی بطن راست می‌شود. افزایش جریان برگشتی باعث خونریزی کبد(edema) میشود. زیرا که مویرگها نمیتوانند مایعات را تبادل کنند و فشار زیاد خون باعث می‌شود پلاسما از کبد به محفظه شکمی نشت کند.

امور مدیریتی جهت جلوگیری از آسیت:

محدودیت تغذیه

کاهش مقدار غذای مصرفی جوجه های گوشتی روند رشد را کاهش می‌دهد. محدود کردن تغذیه تنها کار مفیدیست که در زمان شیوع شدید آسیت می‌شود انجام داد.

از لحاظ دید متابولیکی سه هفته اول آغازین زندگی پرنده یک دوره فوق‌العده پر استرس است. در این دوره رشد ماهیچه و استخوان نسبت به دیگر بخش‌های بدن بیشتر است. جوجه‌های با رشد کمتر نیاز کمتری به اکسیژن دارند. محدود کردن خوراک باعث کاهش رشد شده و اجازه میدهد که اندام‌های قلبی ریوی همسان با نیاز بدن به اکسیژن رشد کنند.

محدوودیت تغذیه در انتهای دوره از اهمیت کمتری برخوردار است. زیرا که نسبت وزن گیری به سایز کم است. طیوری که در ابتدای دوره با محدوودیت نغذیه روبرو بوده‌اند با بخش قلبی ریوی قویتری وارد دوره رشد و پایانی می‌شوند. با یک محدودیت غذای متعادل و میانه رو یکنواختی گله نسبت به گله بدون محدودیت تغذیه بیشتر خواهد بود.

روشهای محدود کردن تغذیه

1- شکل غذا (پلت یا مش)

کم کردن مصرف مواد مغذی میتواند باعث کاهش آسیت شود. دان پلت نسبت به دان مش مواد مغذی بیشتری در اختیار پرنده قرار میدهد. بهتر است که در 21 یا 28 روز اول از دان مش استفاده شود. استفاده از دان مش در 4 هفته اول تاثیر چندانی بر پارامترهای اقتصادی ندارد.

2- ترکیب یا فرمولاسیون جیره (برنامه غذایی با مواد مغذی کمتر)

کیفیت پایین تر غذا را میتوان با کم کردن انرژی موجود در جیره بدست آورد. اگر این کار در سنین پایین انجام شود یعنی در زمانی که مصرف غذا برای هر واحد متابولیکی وزن حد اکثر است ، نیاز به اکسیژن کم میَود و در نتیجه آمادگی ابتلا به آسیت نیز کم می‌شود. همچنین گوشزد میشود که ترکیبات جیره‌ای که باعث بالا رفتن راندمان تبدیل میشود نیز باعث افزایش شیوع آسیت می‌شود. این عوامل یعنی سطح انرژی بالای جیره نسبت بالای پروتئین جیره و دان پلت عوامل اصلی هستند.

3- دسترسی محدود به غذا

برنامه خاموشی روشی است برای محدود کردن دسترسی به دان. برنامه‌های خاموشی برای کاهش ابتلا به عوارض پا، سندرم مرگ ناگهانی و آسیت استفاده می‌شود. سندرم مرگ ناگهانی در ممکن است با آسیت یا اختلاط بطن راست مرتبط باشد. به کار بردن خاموشی در مقایسه با سیستم بدون خاموشی تحرک و در نتیجه آن نیاز به اکسیژن را کم میکند.

4-قطع یک روزه

قطع یک روزه خوراک توصیه نمی‌شود مگر اینکه مرگ و میر ناشی از آسیت به شدت بالا باشد. به این خاطر که عقب افتادن رشد ناشی از محدودیت شدید تغذیه (قطع)، عدم محدودیت در تغذیه در سنین پایین را نمی‌تواند جبران کند. Arce معتقد است که قطع یک روزه خوراک در دوره آغازین اثرات منفی دیرتر بر روی جذب را کاهش می‌دهد. موثرترین مورد گزارش شده در این مورد از کشور کنیا بوده است. قطع یک روزه دان در دوره آغازین و در روزهای 7،9،11 و 13 انجام شده. همچنین در جیره آغازین مورد استفاده از مقدار پایین پروتئین استفاه شده است (به صورت مش). این برنامه در طول دو سال موفقیت آمیز اجرا شده و توانسته تلفات سالینه را از 30% تا 5% کاهش دهد. ( در نیبرو ارتفاع از دریا 5600 متر). (آمار از Maxwell and Robertson, 1997)

گرچه محدودیت تغذیه آثار جالب توجهی در کاهش ابتلا به آسیت دارد باید به صورت بسیار صحیح مدیریت شود. یک عادت مدیریت شده محدودیت تغذیه میتواند به طور قابل توجهی در کاهش ابتلا به آسیت موثر باشد.

عوامل محیطی

دما- دما از جهت جلوگیری از ابتلا به آسیت در دوران هچری بسیار مهم است. زیرا که دمای پایین جوجه را مجبور به مصرف انرژی میکند جهت بالا بردن دمای بدن که خود نیازمند صرف اکسیژن میباشد. این خود گله را در معرض آسیت قرار میدهد. هر چند که آثار آسیت بعدا ظاهر شود.

کیفیت هوا- هر گونه عامل مزاحمی در مقابل پرنده برای مبادله اکسیژن میتواند زمینه ساز آسیت شود

گرد و خاک-هوا خاک آلود به اشاعه آسیت کمک می‌کند. McGovern (1998) دریافت بطن سمت راست در صورت عدم وجود گرد و غبار کمتر رشد میکند. گرد و غبار را میتوان با پاشیدن روغن کانولا به میزان 0.8 لیتر بر متر مربع بستر در تمام طول دوره پرورش از بین برد. بیماریهایی که باعث ایجاد میکروارگانیزم‌ها میشوند نیز ممکن است به ذرات گرد و غبار چسبیده و با آنها استنشاق شوند و منجر به سوزش و یا عفونت شش‌ها شوند. که این خود منجر به کاهش تبادل اکسیژن می‌شود.

آمونیاک- مقدار بالای آمونیاک در سالن باعث ناراحتی شش شده و در اثر آن مقدار اکسیژن تبادل شده کاهش می‌یابد

اکسیژن- مقدار 2500 ppm دی‌اکسیدکربن قابل قبول است. مقدار قابل قبول اکسیژن در واقع همان پایین بودن مقدار آمونیاک و ذرات گرد و غبار است. در اختیار قرار دادن میزان کافی هوا متد اساسی جلوگیری از آسیت است.

آسیت

مطالب مشابه :

براورد هزینه ها و درآمد یک واحد مرغداری

آسیت

فروش جوجه بوقلمون

سکته در مرغ

کلیه سیستم های نوری مورد نیاز در واحد های مرغداری ( گوشتی - تخمی - قفس )

سالن های پرورش طیور

التهاب روده، نابودگرترین بیماری باکتریایی مرغداران گوشتی

کارکرددریچه های ورودی هوا(اینلت ها) درسالنهای پرورش مرغ گوشتی

درباره مرغ جولا