انگور

معرفی و کاشت انگور

مقدمه

انگور از نظر ميزان توليد يكي از مهمترين ميوه هاي دنيا و ايران است . ايران يكي از كشورهاي عمده ي توليد كننده ي كشمش است و از نظر ميزان توليد بعد از كشورهاي آمريكا و تركيه قرار دارد.مهمترين استانهاي توليد كننده انگور عبارتند از خراسان، قزوين، آذربايجان شرقي و آذربايجان غربي.
عمر درخت انگور به طور متوسط75 تا 80 سال است. درخت انگور به 2 تا 3 ماه سرماي زمستاني نياز دارد براي تامين اين نياز سرمايي دمايي بين 7 تا 10 درجه سانتيگراد به مدت 2 تا 3 ماه لازم است . انگور در برابر سرما مقاوم است و مي تواند در زمستان تا 18- درجه سانتيگراد را تحمل كند ولي دماي پايين تر از اين باعث خشك شدن شاخه اي انگور مي شود.
ريزش باران در تابستان باعث پوسيدگي آن مي شود به اين ترتيب منطقه مي بايست فاقد باران هاي تابستان به ويژه در ماه هاي خرداد ، تير و مرداد باشد.

مراحل پرورش
1- مراحل آماده سازي زمين و كاشت
انگور مي تواند در اغلب خاكها رشد كرده و محصول بدهد و حساسيت مخصوصي نداشته و اغلب محدوديتهاي معمول خاك(شوري و قليائيت نسبي) را به خوبي تحمل مي كند.همچنين در برابر آهك خاك حساس نبوده و حتي در خاك هايي كه حاوي بيش از 50% آهكند به خوبي رشد مي نمايند اما بايستي تا حد امكان از خاك هاي سنگين فاقد زهكشي و خاك هاي همراه با نمك فراوان پرهيز نمود ، خاك هاي عميق با زهكشي خوب براي رشد انگور بسيار مناسب هستند .
روش هاي متداول كاشت انگور به صورت جوي پشته ايي و غرقابي مي-باشد كه ابتدا در اسفند ماه زمين را شخم زده و با نهركن يا بيل مكانيكي جوي به عمق 80 سانتي متر تا 5/1 متر تهيه مي كنند .در روش جوي پشته ايي چاله-هايي را به فاصله ي 5/1 متر از دو طرف پشته جهت غرس نهال آماده مي كنند. براي كاشت بوته مو ابتدا قلمه هايي از آن را در فصل بهار، قبل از جوانه زدن در جايي به عنوان مخزن مي كارند،در بهار آينده كه داري ريشه شد از مخزن با احتياط در مي آورند و آن را در گودال هايي كه در آن مخلوطي از كود حيواني و يا ماسه بادي و مقداري كود شيميايي فسفات و پتاس قرار دارد مي كارند.
2- مرحله داشت
اين مرحله شامل كود دهي، آبياري، مبارزه با علف هاي هرز، هرس كردن و مبارزه با آفات است.
كود دهي: در اين مرحله از كود ازت در فواصل آبياري كه در باغات 1 تا 4 ساله معمولاً 7تا 8 مرحله مي باشد استفاده مي كنند.از كود ازت جهت رشد رويشي انگور استفاده مي شود.
آبياري: درخت انگور از خرداد ماه تا آخر شهريور ماه كه ممكن است تا نيمه ي مهرماه هم طول كشد نياز به آبياري دارد هر درخت انگور در روش جوي پشته- ايي تقريباً100ليتر آب در هفته نياز دارد
مبارزه با علف هاي هرز : جهت مبارزه با علف هاي هرز ، تاكستان را در فروردين ماه هر سال زماني كه علف هاي هرز شروع به جوانه زدن مي كنند بيل مي زنند تا اين علف ها را از بين بروند اين عمل توسط نيروي انساني زيادي انجام مي گيرد
هرس كردن : به منظور تربيت مناسب بوته ي انگور به طرف پشته از سال سوم به بعد اقدام به هرس بوته ها مي كنند كه اين كار در زمستان زماني كه دماي محيط بيش از 5 درجه باشد يا در بهار پس از بيدار شدن بوته ها از خواب زمستاني ( زماني كه بوته ها تازه شروع به جوانه زدن مي كنند ) انجام مي گيرد.
مبارزه با آفات : آفات مهم انگور به شرح زير مي باشد :
1. زنجره مو
2. زنجرك مو
3. خوشه خوار انگور
و بيماري هاي انگور عبارت اند از :
1. بيماري سفيدك دروغين يا داخلي مو
2. بيماري پوسيدگي سفيد ريشه ي مو
3. بيماري سفيدك سطحي يا حقيقي مو
شايع ترين بيماري بوته ي انگور سفيدك سطحي يا حقيقي مو مي باشد كه عامل آن گونه اي از قارچ ها به نام تر پازول ها است . جهت مبارزه با اين نوع بيماري گوگرد جامد را به شكل پودر روي برگ ها مي پاشند همچنين براي اين كار از قارچ كش آبي توپاس استفاده مي كنند اين عمل 3 بار در تابستان به فاصله ي 1 ماه انجام مي شود .

3-مرحله برداشت
مهم ترين عامل در رسيدن حبه ي انگور مقدار دما مي باشد . تابش آفتاب و ميزان مناسب دما باعث بالا رفتن كيفيت انگور مي شود . توليد محصول انگور از سال سوم عمر نهال شروع مي شود زمان برداشت انگور بسته به نوع خاك ، دماي هوا ، ميزان آب از نيمه ي دوم شهريور ماه شروع و تا نيمه ي اول مهر ماه ادامه دارد اگر برداشت انگور جهت توليد كشمش باشد از 15 شهريور ماه اقدام به بر داشت اين محصول مي كنند برداشت انگور به وسيله ي نيروي انساني انجام مي گيرد . در باغ هاي مرغوب و در بهترين شرايط ميزان برداشت انگور 50 تن در هكتار مي باشد كه هر درخت انگور ممكن است تا 200 كيلو گرم انگور بدهد .

الف) عمليات قبل از كاشت :
1- انتخاب محل : با توجه به شرايط اقليمي استان لازمست باغ انگور ديم در مناطقي احداث گردد كه ميانگين بارندگي سالانه بيش از 600 ميليمتر و از پراكنش مناسبي برخوردار باشد.
ارتفاع محل : كمتر از 1000 متر بسيار مناسب و بين 1600 - 1000 متر نيز مناسب است.
شيب زمين : دامنه هاي شمالي با شيب 15-2 درصد بسيار مناسب و شيب 25-15 درصد نيز مناسب است.
شرايط خاك : خاك حاصلخيز با عمق مناسب، عدم شوري خاك ، بافت خاك متوسط مايل به سبك (لوم يا لوم شني) با زهكش مناسب.
2- آزمايش خاك :تهيه نمونه خاك از عمق 30-0 و 60-30 سانتيمتر و انجام آزمايش خاك قبل از احداث باغ و مصرف كود بر مبناي آزمايش خاك.
3- آب مورد نياز : تنها در سال اول بمنظور استقرار بوته ها ، 2 الي 3 نوبت آبياري در تابستان لازم است.
4- آماده سازي زمين : جمع آوري سنگ ها، حذف علف هاي هرز، ايجاد بانكت در اراضي شيب دار روي خطوط تراز به فاصله تقريبي3 متر، حفرچالههاي كاشت به فاصله 2 متر از يكديگر در داخل بانكت به عمق60 سانتيمتر و اختلاط كود دامي پوسيده وكودهاي شيميايي(بر اساس آزمون خاك) با خاك كنار چاله ها.
5- تهيه قلمه ريشه دار : قلمه ريشه دار و گواهي شده از ارقام مناسب در مرحله خواب تهيه گردد. قلمه داراي ريشه سالم و كافي باشد.قطرقلمه حداقل1 سانتيمتر وطول قلمه حداقل40 سانتيمترباشد.لازمست قلمه هاي تهيه شده سريعاً كاشت گردند.

ب)مرحله كاشت :
1- زمان كاشت : بهترين زمان غرس قلمه ريشه دار مو، اواخر پاييز پس از يكبار بارندگي مؤثر مي باشد.كاشت قلمه ريشه دار در اواخرزمستان يا اوايل بهار نيز امكانپذير است. بطور كلي هنگام كاشت مي بايست خاك از رطوبت مناسبي برخوردار باشد. وقوع بارندگي پس از پايان كاشت مي تواند دركاهش تلفات و سبز شدن بوته ها بسيار مؤثر باشد.
2- روش كاشت : ابتدا با قيچي باغباني ضدعفوني شده ، ريشه هاي زخمي و پيچ خورده حذف مي گردند. درصورت امكان، فرو بردن ريشه ها درسطل حاوي آب (كه مقداري خاك و كود به آن اضافه شده) قبل از كاشت توصيه مي گردد. قلمه ريشه دار به گونه اي غرس گرددكه ريشه ها بر روي كپه اي از مخلوط خاك و كود دامي داخل چاله قرار گيرند بطوريكه از پيچ خوردن يا توزيع غيريكنواخت ريشه ها جلوگيري شود. سپس بقيه چاله با مخلوط خاك و كود دامي پوسيده پر شود و با پا فشرده گردد تا تماس كامل بين ريشه و خاك برقرار گردد. ايجاد چاله در پاي بوته مي تواند در تجميع بارندگي ها و حفظ رطوبت ميسر باشد.

ج)مرحله داشت (نگهداري) :
1- هرس پس از كاشت : بهتر است سربرداري قلمه هاي كاشته شده پس از پايان خطر يخبندانهاي بهاره انجام گيرد بطوريكه شاخه هاي اضافي حذف و تنها دو جوانه سالم بر روي قويترين شاخه باقي بماند.
2- هرس فرم : با توجه به عادت رشد ارقام مهم انگور ديم استان ، هرس فرم بصورت پاچراغي كوتاه انجام گيرد. به عبارتي بوته مو طي سالهاي اوليه به گونه اي هرس گردد كه فقط يك تنه اصلي داشت باشد و بازوها از ارتفاع نيم متري منشعب شده باشند.
3- هرس باردهي : انجام هرس تعادلي بصورت سبك (فرمول 20+40 براي ارقام رشه و خوشناو) با حفظ فرم بوته و باقي گذاشتن شاخه هاي جانشين
* انجام هرنوع هرس مي بايست بوسيله قيچي ضدعفوني شده با محلول 10% وايتكس انجام گيرد تا از انتقال بيماريهاي مهم جلوگيري شود.
*بهترين زمان هرس خشك، اوايل بهار قبل از باز شدن جوانه ها ست. اگر بوته ها زودتر هرس شوند، بيشتر در معرض خطر يخبندان قرار مي گيرند.
4- كوددهي : بر اساس آزمون خاك و آزمون برگ ، مصرف كود دامي پوسيده به همراه كودهاي شيميايي بصورت چالكود ، يك ماه قبل از بيدار شدن بوته هاي انگور انجام گيرد. در صورتيكه آزمايش خاك قبل از احداث باغ انجام شده باشد، براي كنترل وضعيت تغذيه لازم است در مرحله پس از ريزش گل از برگهاي روبروي ميوه نمونه برگ به همراه دمبرگ تهيه و ميزان عناصر ازت ، پتاسيم و فسفر تعيين و بر اساس نتايج آزمون خاك و آزمون برگ توصيه كودي انجام گيرد.
* روش چالكود : حفر 4-2 چاله به عمق 30 سانتيمتر و به فاصله 50-30 سانتيمتر از تنه درخت و يا توزيع كود در فاصله 50-30 سانتيمتري اطراف تنه و مدفون نمودن آن با بيل.
- به منظور افزايش تشكيل ميوه انجام محلولپاشي با كودهاي اوره، سولفات روي و اسيد بوريك با غلظت 15 در هزار(به نسبت مساوي از هر كود) بلافاصله پس از هرس خشك و قبل از باز شدن جوانه ها توصيه مي گردد.
5- كنترل آفات و امراض :
- زنجره مو : استفاده از سموم تماسي هنگام تخم ريزي حشره بالغ، هرس و انهدام شاخه هاي تخم ريزي شده در اواسط تابستان، مصرف سموم فسفره گرانوله هنگام پابيل و پاشيدن سموم پودري مانند ليندين ياسوين روي خاك در قسمت سايه انداز بوته در اواخر بهار و اوايل تابستان.
- زنجرك مو : استفاده از حشره كش هاي سيستميك يا سموم فسفره نفوذي در اواسط فصل ( 15 روز قبل از برداشت ميوه بصورت غوره)
-كنه نمدي مو: مصرف تركيبات گوگردي عليه سفيدك اين بيماري را نيز كنترل مي كند. يا مصرف كنهكش بعد از تشكيل ميوه
- خوشه خوار مو: استفاده ازحشره كش هاي فسفره نفوذي در فصل رشد 3-2 بار بر اساس اطلاعيه حفظ نباتات
- گال باكتريايي مو: استفاده از قلمه هاي ريشه دار گواهي شده و عاري از بيماري، استفاده از قيچي ضدعفوني شده و جلوگيري از تماس قيچي باغباني آلوده با بوته هاي سالم، سوزاندن بوته هاي آلوده به همراه طوقه و ريشه و ضدعفوني محل استقرار بوته با آب آهك.حفاظت تنه و شاخه ها در برابر سرماي شديد زمستان.
- سفيدك پودري: ايجاد تهويه با انجام هرس مناسب و مصرف كالكسين يا استفاده از سموم حفاظتي يا گوگرد 2 بار پس از تشكيل ميوه به فاصله 15 روز (مصرف سموم گوگردي در دماي بيش از 30 درجه انجام نگيرد).
- بيماريهاي ويروسي: استفاده از قلمه ريشه دار گواهي شده و سالم، انهدام بوته هاي آلوده، كنترل ناقلين و كنترل علفهاي هرز .
- آفتابسوختگي : هرس مناسب، تقويت بوته ها ، ايجاد چاله اطراف تنه جهت افزايش ذخيره رطوبت.
- كنترل علف هاي هرز : پابيل بموقع تاكستان ، استفاده از علف كش هاي قبل از رويش علف هرز، استفاده از علف كش هاي عمومي بصورت هدايت شده بين رديف .

د) مرحله برداشت :
- زمان برداشت : بهترين زمان برداشت انگور هنگامي است كه دم خوشه ها شروع به خشبي شدن كند.
- روش برداشت : خوشه ها بوسيله قيچي باغباني يا چاقوي تيز به گونه اي برداشت شوند كه هيچ نوع فشار يا آسيب مكانيكي به حبه ها وارد نشود. هنگام بسته بندي حبه هاي فاسد و خوشه هاي آسيب ديده جدا گردند.

منبع: مرکز مقالات کشاورزی

دستورالعمل فني احداث و نگهداري باغ انگور ديم

تهيه زمين و بستر سازي:

در اين زمينه، بايستي همزمان دو كار متفاوت انجام گيرد:

1. سطح زمين را بصورتي شيب بندي كرد كه براي هر درختچه مو يك حوزه آبگير ايجاد شود، بطوريكه اين حوزه آبگير در فاصله بين دو بوته مجاور تقسيم شده باشد، با اين كارآبهاي ناشي از بارندگي هاي فصلي را به سمت هربوته هدايت نموده و بدين ترتيب استفاده بهينه از نزولات جوي بعمل مي آيد.

2. در حوزه نفوذ ( اطراف تنه ) مي بايست نفوذپذيري را افزايش و روان آبي را كاهش داد به اين منظور، بايد اين منطقه را شخم زد از مالچ و از مواد جاذب الرطوبه، كود دامي و مواد آلي نيز در اين منطقه استفاده كرد.

چاله كني:

مي بايست از اواخر مرداد تا اوايل شهريور ماه چاله هاي كاشت حفر شوند. ابعاد گودال 100×100 سانتي متر با ارتفاع 120 سانتي متر انتخاب مي شود، البته در خاكهاي حاصلخيزتر مي توان ابعاد چاله ها را كمتر از ميزان فوق الذكر در نظر گرفت. جهت پركردن چاله هاي كاشت، علاوه بر خاك سطحي مي توان از كود دامي ، پوشال برنج، سوپرجاذبها و يا مواد ديگري كه نفوذپذيري خاك را افزايش مي دهند استفاده كرد. معمولاً تا حدود 20 سانتي متر از ته چاله را با مخلوط كودهاي دامي، فسفاته و پتاسه پر نموده و سپس بر روي آنها 30-20 سانتي متر خاك سطحي ( ترجيحاً خاك سبك ) ريخته و سپس قلمه انگور را كه در حال گذراندن دوران خواب است داخل گودال مي كاريم سطح چاله بايستي پايين تر از سطوح خاك اطراف بوده بصورتيكه با يك شيب ملايم آب اطراف را به چاله ها هدايت نمايد، پس از سبز شدن قلمه، توصيه مي شود از مالچ پلاستيكي روي سطح چاله استفاده كرده و آن را با لايه نازكي از خاك بپوشانند، اين كار به منظور كاهش ميزان تبخير و تعرق، انجام مي شود.

كاشت قلمه:

اگر در منطقه مورد كاشت، زمستان با يخبندان شديد توام باشد بايستي در اواخر زمستان اقدام به كشت قلمه نمود، ليكن اگر زمستان ملايم باشد مي توان قلمه را در اواسط پاييز در محل اصلي كاشت در اين حالت، آب حاصل از بارش باران و برف، باعث استقرار اوليه قلمه مي شود. قلمه به طول يك متر خواهد بود كه بصورت مورب در چاله قرار مي گيرد(بهتر ايت از قلمه پاشنه دار استفاده شود).

فواصل كاشت انگور ديم به ميزان بارندگي بستگي دارد و از 4*5متر در منطقه با بارندگي بيش از 500 ميليمتر تا 7*7 متر در مناطق با بارندگي 200 ميليمتر متغير است. ( در مناطق با بارندگي 300-200 ميليمتر فواصل كاشت 6*6 متر است ).

در بسياري از موارد كاشت نهال نتيجه بهتري از قلمه بدنبال خواهد داشت بخصوص اينكه داراي تلفات كمتري خواهد بود.

- تامين نهال:

نهال مورد استفاده از ارقام مرغوب تجاري ، اصيل ، سالم و با كيفيت انتخاب شود كه تحت نظارت كميته فني نهال استان توليد وداراي گواهي بهداشتي از مديريت حفظ نباتات و مورد تاييد موسسه تحقيقات ثبت وگواهي بذر و نهال باشد، از نهال انگور سالم و مناسب براي تازه خوري كه داراي حبه درشت، بازار پسند، بيدانه و خاصيت حمل و نقل بالا باشد استفاده شود.

استاندارد نهال انگور:

ارتفاع نهال حداقل 30 سانتيمتر و قطر آن يك سانتيمتر سن نهال از زمان كاشت قلمه حداكثر 2 سال باشد.

- پوشش و قيم گذاري نهال:

نهال هايي كه واكاري مي شوند مي بايست از قيم براي هدايت رشد و حفاظت نهال در برابر باد استفاده گردد، پوشانيدن نهالها با شاخ و برگ درختان براي حفاظت آنها در برابر سرمازدگي زمستانه امري بسيار مهم مي باشد.

- انجام هرس فرم دهي:

پس از اینکه نهالهاي انگور جدید کشت شدند سر نهال در 50 سانتی متری از سطح خاك قطع می شود. در طول اولین فصل رشد، جوانه برداری بهاره یا تابستانه که رشد درخت در فصل اول را هدایت می کند می تواند نخستین هرس دوره خواب را تسهیل نماید اما این عمل ضروری نیست. قطع شاخه های متقاطع، پاجوش و نرکها می تواند موثر باشد. به عنوان یک قاعده تا آنجا که ممکن است باید سطح برگ را بیشتر کرد تا رشد درخت به حداکثر برسد.

هرس انگور پس از اولین فصل رشد در تعیین شکل نهائی و عملکرد آن سرنوشت ساز است. حذف شاخه های غیراصلی غالباً نخستین هرس دوره خواب نامیده میشود.

در كاشت ديم بايستي طوري هرس كنيم كه اولاً رشد رويشي بيش از حد نشود و ثانياً نور زياد به درون تاج نرسد. معمولاً هرس شديد زمستانه منجر به رشد رويشي زياد از حد در تابستان خواهد شد كه در كشت ديم، نامطلوب مي باشد. اگر چه انجام هرس زمستانه در انگور ضروري است در كشت ديم حتي الامكان از بريدن شاخه هاي اضافي اجتناب مي شود.

- نگهداري باغ قبل از شروع باردهي:

اين عمليات شامل مواردي نظير شخم ساليانه بين رديفها ، تهيه ، حمل و پخش كودهاي دامي وشيميايي، مبارزه با آفات، بيماريها و علفهاي هرز، هرس و... مي باشد.

اجراي سيستم رو سيمي روسيمي

انتخاب نوع سيستم روسيمي يا كوردون به شرايط آب و هواي هر منطقه بستگي دارد . سيم مورد استفاده مي بايست گالوانيزه از نوع مرغوب باشد و از نظر استحكام و مقاومت توان تحمل بار اضافه شده را داشته باشد. در صورتي كه از آهن آلات براي پايه هاي استفاده شود زدن ضد زنگ براي پيشگيري از خورده شدن آهن ضروري است و اگر از پايه هاي بتني استفاده شود عيار بتن مورد استفاده بايد طوري باشد كه بتواند مقاومت كافي را ايجاد كرده و در برابر يخبندانهاي زمستانه دوام كافي را داشته باشد. ( عيار سيمان 250 باشد ) همچنين استفاده از ميلگرد مناسب در درون بتن پايه ها الزامي است. ( رعايت كليه اصول مربوط به استحكام بتن از جمله دانه بندي و نوع شن و ماسه و استفاده از ويبره و ... ضروري است ). فواصل پايه ها از يكديگر حداكثر 6 متر و از مهار بتني يا مهاركششي براي ثابت نگهداشتن ستونهاي ابتدا و انتهاي خط استفاده شود.

پايه ها مي بايست طوري در خاك قرار گيرند و مهار شوند كه در اثر بار حاصل از شاخ و برگ و ميوه هاي باغ و همچنين سرعت و قدرت باد منطقه دچار خمش يا جابجايي نشوند.

-نياز آبي:؛

نیاز آبی انگور بر حسب منطقه و رقم 7-5 هزار متر مکعب برای هر هکتار در سال می باشد. در آبیاری قطره ای نیاز آبی حدود 5-4 هزار متر مکعب برای هر هکتار در سال می

تغذيه:

در زمان كاشت قلمه 150 گرم كودفسفاته و 150 گرم كود پتاسه بهمراه كود دامي پوسيده در چاله كاشت قرار مي گيرد. ميزان كود دامي مورد نياز 10 تن در هكتار در زمان كاشت و سپس هر دوسال يكبار20 تن در هكتار مي باشد. البته به منظور توليد ميوه مطلوب و اقتصادي، تغذيه تكميلي باغ ديم ضروري مي باشد كه بهتر است با استفاده از نتايج آزمون برگ و خاك انجام شود. ضمناً توصيه مي شودكه كود نيتراته و پتاسه را بصورت سرك و سالانه در اوايل بهار و در صورت امكان بهمراه آبياري تكميلي، در اختيار گياه قرار دهند.

- مراقبت و نگهداري:

در سالهاي خشك و كم باران و در موارد حاد، معمولاً يك يا چند نوبت آبياري تكميلي انجام مي دهند و همچنين به منظور جلوگيري از آفتاب سوختگي تنه از چسب چوب سفيد يا رنگ پلاستيك سفيد براي پوشش تنه استفاده مي شود. ضمناً در سالهاي كم آب بايستي مبارزه با علفهاي هرز و كنه ها با جديت و در چند نوبت انجام شود.

-عمليات ذخيره و حفظ رطوبت:

به منظور افزايش ظرفيت نگهداري آب خاك در منطقه ريشه از مواد جاذب الرطوبه مثل خاك برگ، پوكه هاي معدني، كود دامي، مالچ و سوپرجاذبها استفاده مي شود كه بويژه سوپرجاذبها قادرند تا چندين برابر وزن خود آب جذب كرده و ضمن بهبود نفوذپذيري خاك، در جذب و نگهداري رطوبت و در اختيار گذاشتن آن براي گياه در مواقع مورد لزوم موثر باشند. بطور كلي در كاشت ديم بايستي طوري عمل كرد تا از يك بارندگي مختصر، حداكثر بهره برداري بعمل آيد و آب در نواحي بين درختان جاري شده ( نفوذ نكند ) و به سمت منطقه ريشه (حوزه نفوذ) هدايت شود، اين كار به روشهاي مختلفي صورت مي پذيرد كه از جمله مي توان به:

نوارهاي كنتوري، تراسهاي كنتوري، تراسهاي ابرويي، انواع بانكتهاي هلالي، مثلثي و قايقي شكل، ريز حوضه مربعي، كرت بندي و نيم بندهاي دايره اي اشاره نمود.

انگور

مطالب مشابه :

معرفی محصولات کویر خودرو-کویر خودرو-کمپرسی بی ام سی-کامیون بی ام سی-کشنده بی ام سی

اشنایی با ماشین الات معدنی(شاول )

ماشین آلات ساختمان(2)

شایعه ی خورده شدن مرده ها توسط حیوان عجیب تکذیب شد !

انگور