تاریخچه حمل و نقل

با استفاده وسیع از چرخ در حمل و نقل، نیاز به جاده هایی عریض تر، با کیفیت بالا و فنی تر نیز احساس گردید.طبق مدارک تاریخی راه و راهسازی از زمان های بسیار دور در ایران رایج بوده است. مهندسان پارسی به منظور پیشرفت اهداف جنگی، تسلط بهتر حکومت بر تمامی مناطق و تسهیل امور بازرگانی و حمل و نقل کالا اقدام به ساخت شاهراه هایی کردند که تمام پایتخت ها را به هم متصل می کرد. امتداد یکی از این مسیرها از شوش تا ساردیس، حدود دوهزار و چهارصد کیلومتر بود. راه ابریشم نیز از مرزهای شمال غربی کشور چین شروع می شد و پس از عبور از فلات ایران به بندر انطاکیه در کنار دریای مدیترانه می پیوست. راه ابریشم، بزرگراه معتبر بازرگانی دنیای قدیم به شمار می رفت. مهم ترین عامل اعتبار و رونق حمل و نقل، تضمین امنیت جاده ها از مخاطرات انسانی(راهزن ها) و طبیعی (بارش سنگین برف، ریزش بهمن، حمله حیوانات و ...) بوده است. به این منظور در پایان هر چهار فرسخ (بیست و چهار کیلومتر) کاروانسرا هایی باشکوه بنا شده بود و اسب هایی تازه نفس برای ادامه راه وجود داشت. در گذشته به کاروانسرا کاربات می گفتند که گاه تنها دارای دو یا سه اتاق بوده است. نمونه ای از آن کنار شاهراه کهن فارسی هنوز بر جای مانده است.

استفاده از عماری یا هودج (اتاقک های چوبی که برمرکب ها نهاده می شدند) پیش از اسلام در میان اعراب و نیز ایرانیان معمول بود. این وسایل را بر پشت چهارپایان قوی مثل اسب آفریقایی(دارای قد کوتاه و نیرومند برای باربری)، شتر، استر و فیل می نهادند. نوع دیگر این وسایل، محمل نام داشت که در انواع و اشکال مختلف ساخته می شد. یک نوع آن به شکل صندوقی بود که آن را بر روی شتر سوار می کردند. نوع دیگر آن دو صندوق مستطیلی بود که هرکدام بر یک سوی شتر متصل می شد و در هر سوی آن دو نفر می نشستند. در فارسی به این نوع محمل کجاوه می گفتند. گزارش ابن جبیر از سفر شاهزاده خاتون سلجوقی، نوع دیگری از وسایل نقلیه را نشان می دهد. این وسیله شامل یک تخت روان (هودجی که روی دو تیر چوبی قرار میگیرد) در میان دو شتر می باشد، بصورتی که تیر های چوبی تخت روان به موازات هم و به صورت افقی بر پشت دو حیوان محکم شود. مشابه تخت روان دُلی نام دارد. دُلی صندوقچه ای مسقف یا روباز بود که چهار گوشه آن بر دو ساقه بلند خیزران قرار می گرفت و دو یا چهار نفر آن را حمل می کردند. به نقل از ابوبکر طهرانی شاهرخ میرزا را در هنگام بیماری با تخت روان حرکت دادند. با گذشت زمان و پیشرفت بشر وسایل نقلیه دیگری به ایران آمد. درشکه و کالسکه کلماتی آلمانی و روسی ، دلیجان فرانسوی و گاری هندی است. وجه مشترک این وسایل نقلیه، در چرخ دار بودن و احتیاج آن ها به حداقل یک چهارپا بود. برخلاف کالسکه ها و در مرتبه بعد درشکه ها که مورد استفاده اعیان و دولتمردان بود گاری ها برای عموم نیز استفاده می شد.

در تقسیم بندی کاروانسراها دو نوع کاروانسرا داریم: دارای فضای میانسرا(حیاط مرکزی) و بسته (فاقد حیاط مرکزی). در کاروانسراهای نوع اول در گرداگرد حیاط، اتاق ها و در پشت اتاق ها محل نگهداری چهارپایان قرار داشته است.

تاریخچه استفاده از اتوبوس:

اتوبوس نیز برای اولین بار در نانتس فرانسه و در سال ۱۸۲۶ بعنوان وسیله نقلیه عمومی مورد استفاده قرار گرفت. در آن زمان صندلی های اتوبوس از چوب بود و از آن برای حمل نامه و بسته های پستی نیز استفاده می شده است. بعضی نیز بر این اعتقادند که اولین بار در انگلستان و در سال ۱۸۲۴ در مسیر منچستر به پندلتن بکار گرفته شده است. به تدریج کشورهای مختلف از جمله آمریکا به استفاده از آن روی آوردند و در سال ۱۸۳۱ در فیلادلفیا –۱۸۳۵در بوستون –۱۸۴۴در بالتیمور مورد استفاده قرار گرفت.

اولین اتومبیل هایی که به ایران وارد شدند سواری های فورد با لاستیک توپر بودند که مظفرالدین شاه قاجار آن را از کشور بلژیک خریداری کرد. اين اتومبيل كه دود زيادي از آن خارج مي‌شد به "كالسكه دودي" معروف بود. که سرعتی معادل ۴۰کیلومتر بر ساعت داشتند. این ماشین ها به دلیل نداشتن گیربکس در سربالایی ها متوقف می شد. بدنبال گسترش شهرنشيني ميزان واردات خودرو از سال۱۳۰۰هجري شمسي (۱۹۲۰ميلادي) افزايش يافت. بطوری که در سال ۱۳۰۵ تعداد اتومبیل های ایران به ۶۰۸ دستگاه رسید.

اولين اتوبوس در ايران توسط يک تاجر بلژيکي در شهر رشت به کار گرفته شد، اما به مرور زمان و با توجه به ميزان کرايه، سودآوري و زير ساخت هاي حمل و نقل توجيه اقتصادي آن رد شد و به همين دليل اتوبوس به کار گرفته شده به يکي از تجار ايراني به نام (معين التجار) فروخته شد. معین التجار پس از انقلاب مشروطه اتوبوس خود را به تهران آورد و در آنجا مشغول فعاليت شد که به مرور زمان تقاضا براي استفاده از اين خودرو بيشتر از قبل شد و پس از چند سال با ورود چند اتوبوس توسط تجار مختلف به شهر رونق زيادي در جابه جايي مسافر شکل گرفت. در زمان صدارت وثوق الدوله شهرداري موظف به وضع قوانيني شد تا تسهيلات لازم از جمله ميزان کرايه، زمان کار ناوگان، تثبيت خطوط و آيين نامه انضباطي را براي مسافران ايجاد کند.

تاریخچه حمل و نقل

مطالب مشابه :

طراحی ترمینال

مجموعه مطالعات ترمینال مسافربری

رساله پایان نامه برنامه فیزیکی فرودگاه

ضوابط طراحی استخر

دانلود مطالعات ترمینال

طرح نهایی

تاریخچه حمل و نقل

استاندارد ها ، مبانی ، ضوابط و مقررات طراحی و معماری فرودگاه

مطالعات دبیرستان پسرانه