صحبتهایی گرم درباره ی گل های اپارتمانی

سرویس اجتماعی تابناک: پریسا پروین مهر متولد 1352 تولید کننده بنفشه آفریقایی و گیاهان نادر، برنده متوالی مقام اول نمایشگاه های بین المللی تهران و گلکار نمونه سال های 1379 و 1384 است. او زنی فوق العاده دقیق و حساس است که این مسئله را از ظرافت و وسواس زیاد در مورد کارش می‌توان دریافت. مطلب زیر حاصل گفت‌وگوی مختصر اما دلنشین ما با اوست که محضرتان تقدیم می‌شود:

برای پرسش اول بفرمایید انگیزه شما از چنین کاری چه بوده و این حرفه را از چه زمانی آغاز کرده‌اید؟

انگیزه من عشق و علاقه ای بود که از زمان کودکی در من ایجاد شده بود. از زمانی که به یاد دارم بالکن اتاقم با شیشه محصور گشته و تبدیل به گلخانه ای کوچک شده بود جایی که پدرم به صورت تفریحی گیاهان نادر پرورش می داد، بالکنی کوچک که در آن زمان نمی دانستیم روزی تبدیل به گلخانه پریسا به وسعت دو هکتارخواهد شد.

زمانی که دیپلم گرفتم پدرم پیشنهاد کردند به جای مترجم شدن در یک شرکت خارجی به پرورش بنفشه آفریقایی و گیاهان نادر مشغول شوم ایشان معتقد بودند با این کار می توانم مردم را در لذت پرورش این گیاه زیبا شریک کنم. من هم که سالها با گل و گیاه هم اتاق بودم بالطبع از این کار استقبال کردم.

آیا این حرفه به اقتضای رشته تحصیلی شما بوده و یا علاقه‌تان به این کار، شما را هم‌اکنون در این جایگاه قرار داده است؟

من لیسانس زبان اسپانیایی دارم، پدرم مهندس نقشه برداری زمین و دریا از ایران و انگلستان هستند. هر دو عاشقانه مشغول کاری هستیم که با رشته تحصیلی ما هیچ ارتباطی ندارد من از سال 1370 کار خود را در فضایی کوچک حدودا 50 متر با راهنمایی ها و تجربیاتی که در آن زمان پدرم داشتند شروع کردم. همان سال و سالهای بعد به صورت متوالی در نمایشگاه‌های بین المللی گل و گیاه اول شدیم.

پدرم از زمان احداث گلخانه پریسا در شهر سرخرود مازندران یعنی از سال 1374 شغل قبلی خود را رها کردند و 15 سال است که در کنار هم مشغول کار و مطالعه هستیم. در واقع من کار و موفقیتم را مدیون پدرم هستم. پدری که همیشه مشغول فعالیت و علم آموزی هستند. سال 1384 که برای بار دوم گلکار نمونه شدم در سالنی که تنها خانم حاضر در آن من بودم جایزه و لوح تقدیرم را به پدرم به پاس زحماتشان تقدیم کردم.

اگر برای شما ممکن است، توضیح دهید که در این گلخانه از چه نوع گیاهانی با میانگین عمر (چندین ساله) نگهداری می‌شود؟ و یا هر گونه توضیحی درباره این گونه از گیاهان پرورشی دارید برای ما ارایه دهید؟

ابتدا توضیحی در مورد گلخانه بدهم. جایی که بنفشه آفریقایی پرورش می دهیم یک سوله با تجهیزات مدرن است که نور طبیعی ندارد ما با لامپ مهتابی گیاه پرورش می دهیم اولین چیزی که توجه هر کسی را جلب می کند تمیزی و نظافت اینجاست هیچکس را با کفش راه نمی دهیم دمپایی های سفید و بسیار تمیز و ضد عفونی شده برای پوشیدن مشتری همیشه حاضر است اعتقاد داریم علاج واقعه قبل از وقوع باید کرد نمی خواهیم آفات احتمالی با کفش وارد شوند.

کارمندان ما همگی خانم هستند و روپوش های سفید تمیز به تن دارند. هر روز در دو نوبت کف سالن ضدعفونی می گردد. حتی تمام خاکهای مصرفیمان پاستوریزه می شوند. به خریداران طرز نگهداری چاپ شده می دهیم که شماره تلفنمان هم برای سوالات احتمالی در آن درج شده، ما اولین گلخانه ای هستیم که گیاه را با دانش نگهداری می فروشیم.

ما 208 گونه مختلف بنفشه آفریقایی (عروس گلهای آپارتمانی) و 22 واریته از گیاهان هم خانواده آن را درحال حاضر تولید می کنیم. این گیاه سال هاست که محبوب ترین گیاه در آمریکا و کانادا و اروپاست زیرا تنها گیاهی است که 4 فصل در منزل گل می دهد و به دلیل اندازه کوچکش قابل نگهداری و پرورش و تکثیر در آپارتمان های نقلی امروزی می باشد. البته تنوع بسیار زیاد در رنگ و شکل گل ها و برگ ها نیز علاقمندان به گل و گیاه را بیشتر به خود جلب می کند.

در حالی که انسان قرن هاست به دنبال اکسیر جوانی می گردد جالب است بدانید عمر این گیاه در دست پرورش دهنده آن است با کمی تعویض خاک این گیاه جوان می شود در نتیجه طول عمری نمی توانیم برایش تعریف کنیم.

مسئله ای که این گیاه را جالبتر می نماید این است که به دلیل تنوع بسیار زیاد بنفشه آفریقایی ها دارای اسم هستند البته ما در ایران نام آنها را تغییر داده ایم چون نام ها انگلیسی هستند و بعضا با فرهنگ ما هم جور در نمی آیند در نتیجه ما از اسامی فارسی استفاده می کنیم از جمله اسامی بسیار زیبایی که ما بر روی گل هایمان گذاشته ایم می توانم از: خلیج همیشه فارس, ساحل کیش, نصف جهان, بهار شیراز, دوستی و سیزده بدر نام ببرم بعضی اسامی را نیز از اشعار فارسی انتخاب کرده ایم مثل نگاه کن, پری کوچک, تولدی دیگر.

مراقبت از گل و گیاه‌های گلخانه‌ای به چه شکل است، در این مکان، چند رسته از گیاهان و گل‌های گلخانه های و درخچه‌های تزیینی به دست شما پرورش می‌یابد؟

بهترین جواب برای این سوال این است که ما در واقع داریم با گیاهان زندگی می کنیم. کنترل و اداره یک گلخانه اصلا آسان نیست به طور مثال خوب است بدانید که ما تمام ایام عید را از ساعت 8 صبح تا 9 شب سرکار هستیم. از آنجایی که گلخانه ما در منطقه توریستی واقع شده هرگز قادر نبوده ایم که عید به مسافرت برویم و یا کمی استراحت کنیم ولی چون هر کسی که برای خرید می آید خوشحال است و از دیدن گلها لذت می برد همین برای رفع خستگی ما کافی است. تنوع گیاهان دیگر و درختچه هایی که در گلخانه ما پرورش می یابند شاید به بیش از هزار نوع برسد. البته عامل موفقیت ما در نمایشگاه های گل و گیاه و کسب مقامهای گلکار نمونه به دلیل پرورش تخصصی بنفشه آفریقایی و گیاهان نادر می باشد به همین دلیل در پاسخ هایم بیشتر به این گیاه اشاره می کنم.

می‌توانید برای ما شرح دهید که برای نمونه بذر، قلمه، نشاء و نهال این گلخانه را از کجا و چه کشورهایی تهیه می‌کنید؟ آیا در این باره از شیوه نگهداری کشوری خاص کمک می‌گیرید و با این که همه آنها حاصل تجربیات خودتان است؟

ما قلمه و بوته ها را از کشور آمریکا و کانادا می خریم، بذر نمی کاریم چون ما هر واریته ای را تولید نمی کنیم وقتی بذر کاشته می شود معلوم نیست چند درصد بوته ها عالی باشند، پس ترجیح می دهیم بوته ای بخریم که می دانیم چه مشخصاتی دارد. البته خودمان هم بذر می گیریم ولی با برنامه ریزی ژنتیکی. گاهی برای به دست آمدن یک بوته خاص 5 سال وقت صرف می کنیم. مثلا ساحل کیش بوته ای است بسیار زیبا که 6 سال زمان برایش گذاشتیم و البته افتخار می کنیم که گیاه به این زیبایی را به وجود آورده ایم.

در مورد شیوه نگهداری، ما از شیوه آمریکا استفاده می کنیم البته ناگفته نماند که تغییرات بسیاری در نگهداری ایجاد کرده ایم به طور مثال تمام آن موادی که نیاز داریم در دسترس ما نیست مثلا سمی که نیاز داریم گاهی پیدا نمی شود یا با تاریخ مصرف گذشته فقط در بازار به فروش می رسد، به طور مثال یکی از مواد اصلی کارمان 6 ماه در بازار موجود نبود. ما به طور دائمی گرفتار این جور مسائل هستیم. مثلا کودی را امتحان می کنیم تا جواب بگیریم که طول می کشد، بعد مراجعه می کنیم برای خرید، می گویند دیگر وارد نمی شود.

من همیشه می گویم که کشورهای دیگر اگر با شرایط ما تولید کنند شاهکار کرده اند. ما یک گلخانه مدرن احداث کرده ایم با نور مصنوعی گیاه پرورش می دهیم در حالی که گاهی گرفتار 2 ساعت بی برقی روزانه می شویم آن هم در تابستان که هوا گرم است و درجه حرارت نباید از یک حدی بالاتر برود ولی افتخار می کنم که با این شرایط باز هم کیفیت تولید گلخانه ما در حد گیاهان نمایشی آمریکا و اروپاست.

این شغل از روی علاقه شما بود و یا این که علاوه بر میل شما به این کار، جنبه اقتصادی آن نیز مد نظر شما بوده است؟ به تعبیری آیا این حرفه، در کل صرفه اقتصادی دارد؟

سالها این کار برای ما صرفه اقتصادی نداشت هزینه برق گلخانه سرسام آور بود هر چه مراجعه کردیم کسی به دادمان نرسید البته ناگفته نماند که سازمان محترم جهاد کشاورزی محمود آباد خیلی تلاش کرد ولی در جواب می شنیدیم که شما کشاورزی نمی کنید که برق کشاورزی می خواهید. از نظر بعضی مسئولین، کشاورزی فقط کاشت پیاز و سیب زمینی بود و ما لابد تولید کننده لباس و پوشاک بودیم نه باغدار. در حالی که مرتبا برای صادرات به ما مراجعه می کردند و ما قادر به گسترش کارمان نبودیم.

برای اداره و چرخاندن گلخانه از چه گروه‌های شغلی کمک می‌گیرید؛ از دوستان هم رشته در این کار یا تنها علاقه و عشق به این کار کافی است؟ آیا در این کار کسانی در هزینه‌های آن شما را یاری رسانده‌اند؟

از افراد معمولی استفاده می کنیم ترجیح می دهیم تحت نظر ما آموزش ببینند بعضی از بهترین کارمندان ما شاید دو سه کلاس سواد دارند ولی در عوض از احساس مسئولیت بالایی برخوردارند و کاری هستند. سطح تحصیلاتشان برای من مهم نیست کسی را می خواهم که پا به پای من کار کند. کارمندان ما همه خانم هستند. بعضی وقتها مشتری ها تعجب می کنند برایشان جالب است.

تنها عشق و علاقه کافی نیست ما مرتبا در حال مطالعه هستیم و چون به 3 زبان هم مسلطیم با بزرگترین پرورش دهندگان این گیاه در کشورهای دیگر در ارتباطیم، کتاب می خوانیم و اطلاعاتمان را به روز نگه می داریم. گاهی هم آنها از تجارب ما استفاده می کنند. در حال حاضر هم مشغول نوشتن یک کتاب برای علاقه مندان هستیم.

در مورد هزینه ها، خیر کمکی دریافت نکرده ایم حتی تقاضای وام کردیم طرح ما برای گسترش کارمان تصویب شد موافقت اصولی هم گرفتیم ولی بعد شنیدیم که بودجه تصویب نشده!

در حال حاضر به سختی و با هزینه خودمان به دلیل مراجعه مکرر و تقاضای صادرات مشغول احداث سوله دیگری هستیم. البته دوستان بسیاری داریم که همین جا از همگی آنها تشکر می کنم. جهاد کشاورزی محمود آباد همیشه برای کمک به ما تلاش کرده است. مثلا روز زن از طرف فرمانداری, جهادکشاورزی، نیروی انتظامی, بسیج و اماکن محمود آباد خانمهایی برای تبریک به من آمده بودند و به من به عنوان گلکار نمونه زن هدایایی لطف کردند.

البته بقیه هم لطف دارند مهمانهای خارجی و داخلی شان را برای بازدید می آورند ولی لطفشان در همین حد خلاصه می شود و حمایت دیگری ما از ایشان نمی بینیم ولی به هر صورت خوشحالیم که باعث سر افرازیشان هستیم.
شما چه مدت زمانی است به این کار مشغول هستید و آیا انتظاراتتان در این مدت برآورده شده است؟

دقیقا 18 سال می شود. خیر برآورده نشده هنوز خیلی فکرها داریم. برای کسی که تمام انتظاراتش برآورده شده دیگر پیشرفتی در کار نخواهد بود و من فکر می کنم روز مرگ من روزی است که از پویایی باز ایستم.

لطفا برای ما توضیح دهید که به طور میانگین چه مدت زمان برای به بار آمدن گل و گیاههان تزیینی و یا درختچه‌ها نیاز است و نیز پایداری آنها تا چه هنگام است؟ آیا عمرشان همان عمر گل است و یا این که برای پایدار نگه داشتن آن خرق عادتی انجام شده است؟

بنفشه آفریقایی یک سال طول می کشد تا برای فروش حاضر شود.

و پرسش پاياني این که آیا با توجه به تجربیاتی که دارید این حرفه را به دیگران نیز پیشنهاد می‌کنید؛ برای نمونه به علاقه‌مندان به این کار که جنبه اقتصادی کار نیز برایشان مهم است؟

این کار عشق می خواهد کاری است که برای موفقیت در آن باید تمام سرمایه مالی و جانی خود را بگذارید. برای مثال گلخانه ما فقط 3 روز در سال تعطیل است روز عاشورا روز سال تحویل و سیزده بدر. در این کار بارها و بارها شاید مجبور شوید از صفر شروع کنید ما دو سال پیش که به طور غیر منتظره در استان مازندران برف بارید 60 درصد گیاهانمان از بین رفتند گیاهانی که برای بعضی از آنها سالها وقت صرف کرده بودیم.

بهترین پیشنهاد من این است که چنانچه قصد دارید با وجود مشکلات به این کار روی آورید ناامید نشوید به یاد داشته باشید شما هرگز تنها نیستید خداوند یکتا همیشه در کنار شماست خدایی که بی قید و شرط به بندگانش یاری می رساند