معماري همساز با اقليم (گردآورنده :صمد وحدتی )

اقليم شناسي و اقليم شناسي كاربردي :<?xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" />

اقليم شناسي علمي است كه تلاش ميكند تفاوت ماهيت آب و هوا در مكانهاي گوناگون و چگونگي پيوستگي آن با عناصر محيط طبيعي و فعاليت هاي انساني را شرح دهد . اقليم شناسي عبارت است از مطالعة علمي اقليم يعني توصيف و نمايش اقليم ها تجزيه و تحليل عوامل تفاوت بين اقليمها و كاربرد اطلاعات اقليمي در حل مسائل جامعه به ديگر سخن اقليم شناسي كشف و تبيين رفتار طبيعي اتمسفر و بهره برداري از آن در راستاي منافع انسان است ( عليجاني 1376 ).

اقليم شناسي كاربردي ارتباط آب و هوا و ساير پديده ها را جستجو مي كند. و اثرات بالقوة آن را بر آسايش انسان و در نهايت امكان اصلاح اقليم و تغيير اقليم را بررسي مي كند تا اينكه انسان احتياجاتش را رفع نمايد. از اينرو تركيبات جديدي از اقليم شناسي عمومي مانند اقليم شناسي زيستي، اقليم شناسي كشاورزي، اقليم شناسي پزشكي، اقليم شناسي معماري، و اقليم شناسي شهري توسعه و گسترش يافته اند(محمدي1385) .

اسميت در 1987 اقليم شناسي كاربردي را استفاده از اطلاعات اقليمي بايگاني شده بمنظور حل مسائل مختلف اجتماعي اقتصادي زيست محيطي توسط متقاضيان و مديران رشته هايي مانند كشاورزي صنعت و انرژي تعريف كرد ( محمدي 1385) .

اقليم شناسي معماري :

امروزه اهميت و ضرورت توجه به شرايط اقليمي در طراحي و ساخت همة ساختمانها بويژه ساختمانهايي كه بطور مستقيم مورد استفادة‌ انسان و موجودات زنده قرار مي گيرند از دو نظر حائز اهميت مي باشد. از يك سو ساختمانهاي هماهنگ با اقليم و يا ساختمانهاي با طراحي اقليمي از نظر آسايش حرارتي انسان كيفيت بهتري دارند شرايط محيطي اينگونه ساختمانها بهتر است و تنوع و تغيير روزانه و فصلي نور حرارت و جريان هوا در اين ساختمانها فضاهاي متنوع و دلپذيري ايجاد ميكند از سوي ديگر هماهنگي ساختمان با شرايط اقليمي موجب صرفه جوئي در مصرف انرژي مورد نياز براي كنترل شرايط محيطي اينگونه ساختمانها ميشود. در برخي اقليمها ميتوان شرايط داخلي ساختمانهاي هماهنگ با اقليم را در تمام طول سال بطور طبيعي و بدون نياز به سيستم هاي مكانيكي حرارتي در حد آسايش انسان تنظيم كرد. براي دستيابي به شرايط آسايش بكارگيري راههاي تامين آسايش در ساختمانها مهمترين عامل مي باشد .براي تداوم مبارزه با محيط در احداث ساختمانها شرايط و مواردي بايد رعايت شوند.

1. طراحي ساختمان متناسب با محيط

2. انتخاب مصالح و مواد متناسب با محيط

ساخت و ساز بايد متناسب و متاثر از اقليم مناطق مختلف و با توجه به معماري سنتي منطقه باشد. لذا اقليم شناسان بايد با شناخت هر چه بيشتر و بهتر اقليم رهنمودهاي مناسب براي آسايش را در ساختمانها و محيطهاي طبيعي زندگي ارائه دهند . بايد با شناخت هر چه گسترده تر خصوصيات معماري گذشته و رابطة آنها با شرايط اقليمي حاكم طراحي نو ارائه داده شود و وضع موجود را با توجه به گذشته و حال و آينده به شكل مطلوب سازماندهي كرد. در طراحي ساختمانهاي شهري، روستائي و صنعتي بايد آب و هواي محل بطوركامل مورد نظر باشد و نسبت به عرض هاي جغرافيايي و وضع توپوگرافي سمت شيب زمين در جهات جغرافيايي و مقدار دريافت انرژي خورشيدي در فصل تابستان و سرماي زمستان طراحي مناسب ارائه شود .

طراحي اقليمي :

منظور از طراحي اقليمي يعني طرحيكه بتواند ضمن هماهنگي با محيط طبيعي پيرامون خود و بهرهگيري هر چه بيشتر از نيروي طبيعي موجود در محل تا حد امكان محيط طبيعي مناسبي براي استفاده كنندهگان ايجادكند. ( كسمائي 1369) .

واژة اجراي طراحي اقليمي به روشهاي ساختماني ويژه اي گفته مي شود كه هدف آنها كاستن هزينه هاي گرمايش و سرمايش با استفاده از جريانهاي انرژي طبيعي براي ايجادآسايش در ساختمانهاست ( قباديان و فيض مهدوي 1380 ) . براي محقق شدن اين هدف دو اقدام بايد صورت گيرد .

1. بررسي شرايط آب و هوايي محل از نظر آسايش انسان

2. طراحي كالبد ساختمان ( منظور از طراحي كالبد ساختمان چيزهائي از قبيل ابعاد ساختمان و مساحت آن نوع ديوارها اندازة‌پنجره ها و ... است )(عليجاني 1373 )

طراحي اقليمي روشي است براي كاهش همه جانبة مصرف انرژي يك ساختمان و اولين خط دفائي در مقابل عوامل اقليمي خارج بناست در تمام آب و هواها ساختمانهايي كه طبق اصول طراحي اقليمي ساخته شدهاند ضرورت گرمايش و سرمايش مكانيكي را بهكمترين حد كاهش ميدهند و در مقابل از انرژي طبيعي استفاده مي نمايند. روشهاي دستيابي به اهداف عمدة‌طراحي اقليمي بشرح زير مي باشد .

1. كاهش اتلاف حرارت در ساختمان

2. كاهش تاثير باد در اتلاف حرارتي ساختمان

3. بهره گيري از انرژي خورشيدي و گرمايش ساختمان

4. محافظت ساختمان در برابر تابش شديد خورشيد در مواقع گرم

عناصر اقليمي تاثير گذار در معماري :

آسايش انسان نتيجة‌تاثير متقابل عناصر اقليمي چون تابش خورشيدي، دما ،رطوبت ،باد،و ميزان بارندگي است كه در ذيل توضيحات مختصري در مورد هر يك از اين عناصر داده ميشود .

تابش خورشيدي :

كرة‌زمين تمام انرژي طبيعي خود را بطور مستقيم و غير مستتقيم از خورشيد دريافت ميكند اين امر به طرق فرآيندهاي مختلف انجام ميشود. انرژي تابشي گستره اي از طول موجهاست كه بنام طيف خورشيدي معروف است در اين طيف وسيع بلندترين امواج ( امواج راديوئي) حدود برابر امواج كوتاه (اشعة گاما) مي باشد.ولي حداكثر انرژي و مقدار زيادي از كل انرژي تابشي در محدودة‌كم عرض قسمت مرئي واقع است ( جعفرپور 1381 ).در فرآيند گرم شدن اتمسفر عواملي چون ( تشعشع زميني، انتقال آشفته، گرماي نهان، وپديدة گلخانه ) نقش مهمي دارند .

درجة حرارت :

درجة حرارت يا دما عبارتست از اندازهگيريگرماييكه درخاك و هوا قابل سنجش ميباشد و تمام ارگانيسم ها بطور مستقيم از اين دما متاثرند مطالعه در مورد بيلان انرژي نشان مي دهد كه دما در نتيجة تغيرات انرژي تابشي تغيير ميكند ( جعفرپور 1381 ) .

رطوبت هوا :

منظور از رطوبت هوا مقدار آبي است كه بصورت بخار در هوا وجود دارد. بخار آب از طريق تبخير از سطح اقيانوسها و درياها و سطوح مرطوبي چون گياهان وارد هوا ميشود و بوسيلة جريان هوا و باد به نقاط ديگر منتقل ميشود. هرچه هوا گرمتر باشد بخارآب بيشتري را در خود نگه ميدارد. مقدار رطوبت هوا را به روشهاي مختلفيچون رطوبتمطلق، رطوبتمخصوص، فشاربخار، رطوبتنسبي، ميتوان اندازهگيريو بيان نمود(كسمائي و احمدي نژاد1383) .

باد:

سيستم هاي فشار در اتمسفر مناطق وسيعي را در بر مي گيرند از اين سيستم ها پرفشار راآنتي سيكلون و كم فشار را سيكلون مي گويند باد جريان هوايي است كه از مراكز فشار زياد به طرف مراكز كم فشار و در جهت شيب فشار بحركت در مي آيد هر قدر شيب فشار (تفاوت فشار ) بين دو نقطه بيشتر باشد جريان هوا نيز بيشتر خواهد بود تفاوت فشار در دو نقطه را گراديان فشار يا شيب بارومتريك ميگويند (جعفرپور1381).

سيستم هاي باد : بطور كلي در هر نيمكرة زمين سه سيستم كلي باد وجود دارد . بادهاي تجاري بادهاي غربي وقطبي بادهاي موسمي علاوه بر اين بادهاي ديگري نيز وجود دارند كه يكي بادهاي محلي است كه در مناطق كوهستاني و دره ها جريان دارد همچنين نسيم شب و روز كه در سواحل دريا مي وزد از اين قبيل اند .

بارندگي :

بارش زماني اتفاق مي افتد كه هواي مرطوب و عامل صعود هر دو باهم در منطقه اي وجود داشته باشند. بعبارت ديگر هواي مرطوب بايد تا ارتفاع معيني بالا برود تا بر اثر سرد شدن آدياباتيك به نقطة‌اشباع برسد و در مرحلة بعد ابر را پديد آورد. نبود هر يك از اين دو عامل مانع وقوع بارش مي شود. در بوجود آمدن بارش مكانيزمهايي چون چرخندگي، همرفت، همرفت وزشي، همرفت حرارتي، و ناهمواريها موثرند . بارندگيها بصورت مايع و جامد ظاهر مي شوند .بارش مايع شامل باران، ريز باران، و رگبار و بارش جامد مانند برف، دانه يخ، سنجاقهاي يخي، برفدانة ريز، تگرگ نرم، تگرگ ريز، وتگرگ ( كاوياني و عليجاني 1382 )

كاربرد و نقش آب و هوا در معماري و پروژه هاي ساختماني :

در رابطه با كاربرد آبوهوا در معماري روابط بين آبوهوا و پروههاي ساختماني دو جنبة كلي وجود دارد .

1. اثرات آب و هوا بر روي طرح و شكل ساختمان و استقرار آن

2. اثرات مستتقيم آب و هوا بر روي فعاليتهاي ساختماني

در رابطه با اثرات آب و هوا بر روي طرح و شكل ساختمان و استقرار آن و برنامه ريزي مربوط به آن بايد موارد زير مورد تأكيد قرار بگيرد .

الف.مكانيابي مناسب و مطلوب

ب. نظم و ترتيب بناها نسبت به يكديگر و در رابطه با تاثير پذيري از عناصر اقليمي

ج . مقاومت مصالح بكار گرفته شده در برابر عناصر و عوامل آب و هوايي

د. پلان، شكل، و طراحي ساختمان نسبت به شرايط آب و هوايي

ﻫ .ظرايب راحتي و آسايش مبتني بر يك معماري همساز با اقليم ( توجه به بيوكليماي اقليمي )

الف. مكانيابي پروژه :

در رابطه با مكانيابي دو عنصر دما و باد بيشترين نقش را دارند بنابراين بمنظور آمايش شهري و بالاخص ساخت و سازهاي جديد لازم است بخشهاي خوشآب و هوا تر و داراي شرايط حرارتي مطلوبتر به مناطق مسكوني، آموزشي، اداري، خدماتي، و تفرجگاهي اختصاص يابند. و ابنيههايي مانند انبارها، و صنايع آلوده ساز به نقاط داراي هواي نامساعدتر هدايت شوند .

ب. نظم و ترتيب و جهتگيري بنا :

بعنوان مثال بناهاي مناطق سردسيري براي بهره برداري بيشتر از انرژي خورشيدي بايد فاصله دار باشند و توسط معابر عريضي از يكديگر دور باشند .

ج. مقاومت مصالح بكار رفته در بنا :

محيطوطبيعت معمولا مواد و مصالح مورد نياز و سازگار با افليم را در اختيار انسان قرار مي دهد مثلا در مناطق كويري و بياباني رس بسيار زياد است و خشت و يا آجر حاصل از آن كه در معماري شهرهاي كويري چون يزد مورد استفاده قرار ميگيرد.كه ضمن عايق بودن در مقابل تغييرات حرارتي از نظر استحكام نيز گاه با تير آهن رقابت مي كند و يا در مناطق مرطوب جنگلي مثل شمال جنس مصالح بكار رفته در بناها بايد بگونهاي باشد كه در برابر رطوبت و خورندگي ناشي از آن ( عمل هوازدگي شيميائي و فيزيكي ) مقاومت بيشتري داشته باشد .بطور كلي يك ساختمان مي بايد براي مقابله و مقاومت در برابر نيروهاي حاصل از عناصر و عوامل آب وهوايي نظير افت و خخيزهاي درجة‌حرارت ،تغيرات رطوبت ،باران ،‌بارسنگين برف و يخ و نيروي باد و فشار طراحي شود. درجة‌حرارت از عناصر اقليمي بسيار مهم است كه بايد در احداث ساختمان مورد توجه قرار گيرد بويژه در مورد مصالح فلزي كه تغييرات دما باعث انبساط و انقباضآنها ميشوددر اين مورد استفاده از رنگها كه بخش وسيعي از انسولاسيون خورشيد را منعكس مي كند به كم كردن اين گونه مسائل و مشكلات كمك مي كند. بطور كلي درجة‌حرارتهاي بالا و تغيرات ناگهاني درجة حرارت مشكلات زيادي را ببار مي آورند .

هنگاميكه درجة حرارت بسرعت به زير نقطة انجماد و يخبندان مي رسد بتن،سنگ،و ديگر انواع مصالح ساختماني دستخوش خساراتي مي شوند. انبساط يخ در درزها و شكافها عموما منجر به شكستگي و تخريب ساختمانها ميشود بنابراين در شهرهاي بويژه گرم و بياباني كه دامنة گرما زياد است ديوارها،‌بامها، و مصالح ساختماني با توجه به ضريب انبساط شان بايد انتخاب شوند . همچنين درجة‌حرارت در عرضهاي پائين اثر نامطلوبي بر روي بامهاي آسفالته و قيراندود شده مي گذارد زيرا زماني كه اين بامها در معرض تابش آفتاب قرار مي گيرند دماي آنها گاه به 130 تا 140 درجة ‌فارنهايت مي رسد و اين مساله ضمن افزايش گرماي فضاي درون ساختمان باعث ذوب و جاري شدن قير در سطح بام ميگردد از تاثيرات ديگر درجة حرارت اثر بر روي كارائي كارگران ساختماني در اجراي پروژة ساختماني ميباشد . درجة‌حرارت خيلي بالا بطور محسوسي كار يدي را كند ميكند و ممكن است به بيمار شدن افراد منجر شود همچنين درجة حرارت پائين نيز لباسها و پوشش بيشتري مي طلبد كه اين هم كار يدي را پيچيده و مشكل مي سازد .حوادث ايجاد شده طي دورههاي با درجة حرارت پائين تر از نقطة انجماد و يا گرماي زياد فراوانتر از شرايط طبيعي مي باشد .

رطوبت نسبي موجود در هوا نيز به لحاظ اينكه بر روي مواد و مصالح ساختماني ،پوشش يا روكش ساختمان، ورنگها اثر مي گذارد با اهميت است فلزات از نظر فساد و خورندگي تدريجي تحت شرايط رطوبت نسبي بالا بسيار مستعد هستند فساد فيزيكي و شيميائي رنگها نيز تحت تاثير رطوبت بالا افزايش مي يابد ريزش باران نه تنها اثرات مخرب رطوبت را بيشتر ميكند بلكه داراي آثار فيزيكي مستقيم بر روي سطوح روباز نيز هست بارانهاي سنگين بناهاي سفالي و خاكي را تخريب و فرسوده ميكند و روانابها و سيلهايي ايجاد ميكنند كه هم فوندانسيونها را تحليل مي برند. اين نوع بارانها بتن تازه ريخته شده را حفر و خاكريزهاي زمين را فرسوده و اكثر فعاليت هاي متحرك زميني را كند يا متوقف مي سازند . سدها ، كانالها، ستونها و پلها نيز بايد حداكثر مقاومت را در برابر بارانهاي سنگين و سيل ناشي از آنها را داشته باشند.

ريزش برف و انباشته شدن آن مقاومت نسبتا زياد سازه ها را طلب ميكند در بناهاي نواحي كوهستاني و عرضهاي بالا بامها را آنقدر محكم بايد ساخت كه تاب نگاه داشتن برفهاي سنگين را داشته باشد تراكم برف روي ساير سطوح افقي وزن فوقالعادهاي را بوجود ميآورد كه در اين صورت احداث حفاضهاي مكمل و اضافي براي جلوگيري از ريزش آنها لازم است لازم بذكر است ساختمانهايي كه مملو از يخ و برف هستند در مقابل ديگر عوامل جوي مثل باد آسيب پذيرترند.

باد نيز يك فشار و نيروي مستقيم را در مورد ساختماها و سازه هاي واقع در مسيرش اعمال ميكند و لذا بايد حداكثر سرعت باد و فشار مورد انتظار را در طراحي ساختمانها ،برجها ،وپلها در نظر گرفته شود در اين رابطه محاسبات مبتني بر سوابق آب و هوائي و نيز آزمايشهاي مربوط به باد-تونل به مهندسي سازه كمك مي كند .

د.طرح و شكل :

از نظر تاثير آب و هوا بر شكل و طرح ساختمان بايد موارد زير مورد توجه قرار گيرند.

1. نور و روشنايي فضاي داخلي بنا

2. تعادل حرارتي داخل ساختمان

3. موقع و محل بنا در برابر باران و برف و يخبندان

4. شكل بنا در رابطه با دفع و كاهش نيروي تخريبي باد

5. دفع و كاهش آلودگيها

اگر بنا و ساختماني در برابر عناصر و عوامل اقليمي خوب طراحي شود و شكل و پلان آن بگونهاي باشد كه موارد بالا را تامين نمايد نه تنها ضريب ايمني و مقاومت سازه بالا مي رود بلكه راحتي و آسايش ساكنين بنا نيز از نظر بيوكليماي انساني فراهم ميگردد .

شكل بنا و نور و روشنائي :

عوامل موثر در نورگيري ساختمان عبارتند از عرض جغرافيايي و موقعيت خورشيد كه زاوية‌تابش و جهت تابش در اين مورد موثر مي باشد .

ü طول زمان تابش و شدت تابش كه اولي به تعداد ساعات آفتابي در روز و دومي يعني شدت تابش به عواملي نظير ارتفاع مقدار ابر ، هواويزه ،و آلودگي جو بستگي دارد .

ü بافت شهري و جهت گيري كوچه ها ،خيابانها ، و معابر كه مسلما بافت فشرده و متراكم و معابر تنگ نورگيري را كم مي كند .

ü تراكم و فشردگي مساكن كه به مساحت آنها بستگي دارد طبعا در زمينها و قطعات كوچك فاصله و در نتيجه نورگيري بنا كم مي شود .

ü فرم و جهت صحن حياط در ارتباط با موقعيت ساختمانهاي همجوار .

ü وجود و يا عدم وجود بالكن و همچنين ميزان كشيدگي بالكنها و ايوانها در ارتباط با تابش خورشيد و سايه گيري .

ü محل قرارگيري پنجره ها و تعداد آنها ،شكل و ابعاد آنها ، كه يكي از مهمترين مسائل در نورگيري ساختمانها مي باشد در عرضهاي پائين بايد ارتفاع پنجره كم و شكل آن عرضي باشد و بالعكس در عرضهاي بالا ارتفاع پنجره زياد و شكل آن طولي و در عرضهاي مياني ابعاد پنجره بايد در حد متوسط و به شكل مربع بايد در نظر گرفته شود.

ü جنس و رنگ مصالح روكار و نماي ساختمان نيز در ميزان نورگيري موثر است. ديوارهاي سفيد و يا داراي رنگهاي روشن چون آلبدو و ضريب انعكاس بالايي دارند نور را بخوبي منعكس و به ساختمانهاي همجوار منتقل مي كنند و رنگهاي تيره عكس اين عمل مي كنند .

شكل بنا و تعادل حرارتي :

ايجاد حرارت مناسب و تهوية مطبوع در فضاي داخلي بنا يكي از موارد مربوط به معماري است و كار ساده و آساني نخواهد بود چون در رابطه با آسايش و يا عدم آسايش انسان قرار ميگيرد و مفاهيم گرما وسرما ناشي از احساس طبيعي انسان و شرايط فيزيولوژيك وي مي باشد.

بطوركلي انسان براي برقراري تعادل حرارتي و آسايش گرمائي به شيوه هاي گوناگون به مبارزه با محيط و شرايط آب و هوائي مي پردازد مثلا از طريق غذا و خوراك ، لباس و پوشاك، ورزش، وسائل گرمائي و سرمائي ،ويا خانه و مسكن وامثال آن استفاده مي كند تا دماي بدن خود را كنترل كند در شرايطي كه ( منطقة آسايش ) فراهم گردد در اين هنگام انسان مي تواند راندمان كار خود را بالا ببرد بخوبي بخوابد و استراحت كند تاخستگي ناشي از كار روزانه را از بدن خارج سازد و بطور كلي احساس آسايش نمايد بديهي است كه يكي از معيارهاي مهم براي ايجاد تعادل حرارتي و در نتيجه منطقة آسايش بكار گيري استانداردهاي معماري و طراحي ساختمان براي افزايش يا كاهش دماي درون بنا ميباشد براي نيل به اين هدف مي بايست عوامل موثر در حرارت فضاي دروني بنا را بشناسيم و سپس با توجه به نيازهاي حرارتي طرح و شكل مناسب را انتخاب كنيم تا هم تعادل حرارتي و احساس آسايش بدست آيد و هم هزينه هاي مربوط به دستگاههاي حرارتي و برودتي به حداقل خود برسد عمده ترين عوامل موثر در حرارت بنا عبارتند از

ü تقريبا تمام عوامل موثر در نورگيري بنا در شرايط حرارتي آن نيز موثر مي باشند

ü شكل بام و جنس مصالح بكار رفته در آن

ü ارتفاع سقف نسبت به كف

ü ضخامت ديوارها،ديوارهاي عايق

ü تعداد لايه هاي بكار رفته در بام يا سقف، جداره يا ديواره و پنجره ها

ü تهوية عرضي

در اقليمهاي گرم و بسيار گرم ساختمان باد بگونهاي طراحي شود كه حرارت خارج را بخود جذب نكند بويژه حرارتي كه توسط اشعههاي مستقيم خورشيد توليد ميگردند بعنوان مثال در اينگونه اقليم ها استفاده از بامهاي گنبدي توصيه مي شود .برعكس در آب و هواهاي سرد و بسيار سرد طرح و شكل ساختمان و حتي مصالح بكار رفته در آن بايد بگونهاي باشد كه حرارت درون بنا را حفظ كند براي اين مناطق بامهاي مسطح مناسب مسي باشد زيرا به نسبت حداكثر جذب انرژي خورشيدي صورت ميگيرد .شكل بنا در رابطه با برف و باران نيز اهميت دارد .

در مورد باد نيز بايد براي جلوگيري از اثرات مخرب آن مقاومت مصالح و نيز طرح و شكل بنا و طرز قرارگيري بنا بسيار مهم است شرايط و ويژگيهاي باد در رابطه با طراحي ساختمان اصولا عبارت است از آشفتگي باد ( توفاني بودن باد) سرعت بالا (بالاخص سرعت زياد) ، جهت باد ، وزش باد در سطح زمين وتداوم باد، بررسي اين ويژگيها مي تواند در مورد بادهاي غالب ، بادهاي محلي ،ويا حالات استثنائي باد ، (مثل تورنادوها و هاريكن ها ) صورت گيرد . اثرات كلي باد بر روي اشياو عوارض ثابت و مستقر در مسيرش را مي توان بشرح زير بيان كرد .

ü فشار مستقيم و مثبت

ü كشش آئروديناميك

ü فشار منفي (مكش)

ü اثرات جنبشي

ü اثرات هارمونيك ( ارتعاش ، لرزش )

ü اثرات روبيدگي و تنظيف

اصول كلي كه در طراحي ساختمان در رابطه با باد بايد مورد توجه قرار گيرند عبارتند از :

ü ساختمانهاي داراي شكل مدور نسبت به بناهاي زاويه دار و حاوي سطوح صاف مقاومت بالاتري در مقابل باد دارند. به همين خاطر در مناطق گرم و خشك و بياباني كه باد نيز زياد است بناهاي گنبدي شكل مناسب هستند.

ü ساختمانهاي بلند و مرتفع كه داراي ابعاد افقي كوتاه هستند در برابر واژگون شدن و يا خم شدن كامل در قسمتهاي فوقاني شان مستعدترند بناهاي پهلو باز و يا بناهاي داراي اشكال بادگير چون تمايل دارند باد را به چنگ در آورند نسبت به آنهائي كه در برابر فشارهاي عمومي طراحي شده اند نيروي باد را بيشتر خواهند كرد ساختمانهاي روباز و صاف نيز بايد بمنظور مقابله با نيروهاي اصلي بيروني كه بر سطوح داخلي واقع مي شوند ارزيابي گردند.

ü بر آمدگي يا جلو آمدگي بنا جان پناهها و ديوارهاي بلند، نرده هاي سخت و محكم ، سايه بانها ، و بالكنهاي سكونت ، پيش آمدگيهاي عريض و ديوارهاي بيروني بي دوام و ناپايدار و امثال آن باد نسبتا زيادي را به چنگ مي اندازند و در نتيجه بر اثر كششي همه جانبه بر ساختمان مي افزايند .

ü علائم و نشانه ها ، دودكشها ، آنتنها ، چهارطاقي ها و ساير تجهيزات روي بام ساختمانها نيز دستخوش اثر روبيدگي قرار مي گيرند.

ü يكي ديگر از موارد مهم مربوط به در ها و پنجره ها مي باشد شيشه ها بايد بگونه اي نسب شوند كه به بعضي جابجائي هاي شيشه نسبت به چهارچوب امكان بدهند چهارچوبها نيز بايد به صورتي كار گذاشته شوند كه به برخي حركات و جابجائي هاي سازة بنا اجازه بدهد بدون اينكه باري به چهارچوب در و پنجره ها منتقل شود.

ضرايب راحتي و آسايش در ساختمانها :

بديهي است كه در معماري و برنامه ريزي و طراحي ساختمان اگر به مواردي كه تاكنون بيان گرديد توجه داشته باشيم و آنها را رعايت كنيم شرايط زيستي مناسب فراهم مي گردد يكي از معيارهاي مهم آسايش وجود شرايط حرارتي مطلوب مي باشد. به هر حال امروزه بايد در حداقل فضاي ممكن بنايي احداث شود كه نيازآسايش انسان در تمام فصول را برآورده سازد براي نيل به اين منظور بايد سعي نمود در زمستان به جاي استفاده از سوخت هاي فسيلي و دستگاههاي گرم كننده بيشتر از انرژي خورشيدي و طبيعت بهره گرفت و در تابستان نيز از حداكثر سايه ، باد و ديگر ويژگيهاي اقليمي سود جست.

منابع:

1. زمرديان، جعفر- كاربرد جغرافياي طبيعي در برنامه ريزي شهري و روستائي -دانشگاه پيام نور ،1374

2. كسمائي ،مرتضي . احمدي نژاد، محمد - اقليم و معماري - نشرخاك، 1383

3. محمدي، حسين - آب وهواشناسي كاربردي - دانشگاه تهران ،1385

4. جعفرپور، ابراهيم -اقليم شناسي - دانشگاه تهران ، 1381

5. عليجاني ، بهلول . كاوياني ، محمد رضا - مباني آب و هواشناسي - انتشارات سمت ،1382

6. رجائي ،عبدالحميد - كاربرد جغرافياي طبيعي در برنامه ريزي شهري و روستائي - انتشارات سمت ،1382

7. قباديان ، وحيد . فيض مهدوي ، محمد - طراحي اقليمي - دانشگاه تهران، 1380

معماري همساز با اقليم (گردآورنده :صمد وحدتی )

مطالب مشابه :

ماوقع جلسه 3/6/1393 با مدیر عامل محترم شركت مخابرات ایران

تکذیب خبر درگیری فرماندار صحنه با همکار شبکه بهداشت این شهرستان

معماري همساز با اقليم (گردآورنده :صمد وحدتی )

فشار خون ونحوه گرفتن آن

دکتر سیدهاشمی :حوزه ثابت مخابرات ایران باید با مدیریت یکپارچه اداره شود

۳۸ کاندیدای انتخابات اتاق بازرگانی کرمانشاه تایید صلاحیت شدند

ویژگی های مدیر از دیدگاه قرآن و حدیث