نحوه طراحی سوال در درس جغرافیا
به نام خدا
همكار محترم درس جغرافيا با عرض سلام و خدا قوت قبل از طرح سؤالات امتحاني توجه شما را به نكاتي بسيار مهم جلب مي نماييم :
((چگونه مي‌توان يك آزمون جغرافيايي خوب طراحي كرد?))
از مهمترين ودر عين حال پيچيده‌ترين اركان نظام تعليم وتربيت،ارزشيابي پيشرفت تحصيلي يادگيرندگان و دانش‌آموزان است واز آنجا كه هدف آموزش وپرورش ايجاد تغييرات مطلوب در رفتار فراگيران است ،هدف آزمون اندازه گيري وسنجش و كمي سازي اين تغييرات است، آزمون ها تنها يكي از وسايل اندازه گيري است.
v يك آزمون جغرافيايي خوب چيست ؟
يك آزمون خوب جغرافيا، آزموني است كه شما را در راستاي رسيدن به اهداف متنوع شناختي،مهارتي ونگرشي در حوزه علم جغرافيا ( جغرافيا علمي براي زندگي) ياري دهد ، يك آزمون خوب بايد شامل نمونه جامعي از محتوا بوده وهدف‌هاي اساسي درس را بسنجد.براي تهيه آزمون مناسب مي‌توان از جدول مشخصات استفاده نمود. جدول مشخصات به عنوان پيش‌نويس امتحان براساس هدف‌هاي عملي تدريس ومحتواي درس ومطالبي كه بايد در امتحان پوشانده شود،تنظيم مي‌گردد. تهيه اين جدول نشان مي‌دهد كه كدام هدف با كدام قسمت محتوا ارتباط دارد.
v چگونه مي توانيم يك آزمون جغرافياي خوب بسازيم ؟
اغلب آزمون‌هاي كلاسي با يكي از اهداف زير طراحي مي‌شوند:
× اظهار نظر درخصوص ارتقا ءبه كلاس بالاتر.
× تعيين ميزان دستيابي هردانش آموز به اهداف آموزشي.
× تشخيص مشكلات دانش آموزان ورفع مشكل آنها.
× تصميم در خصوص بهسازي فرايند آموزش.
هرنوع وسيله اندازه گيري به هرمنظوري كه تهيه مي‌شود بايد ويژگي هايي را دارا باشد تا آن وسيله براي منظوري كه ساخته شده است مفيد باشد. براي دست يافتن به يك ارزشيابي قابل اعتماد ودقيق بايد اندازه گيري دقيق وقابل اعتماد انجام داد،همچنين هنگامي يك اندازه گيري درست خواهد بود كه وسايل مورد استفاده دقيق وقابل اعتماد باشد.
v چگونه مي توان روايي آزمون را افزايش داد؟
يك امتحان خوب بايد شامل نمونه جامعي از محتوا بوده وهدف هاي اساسي درس را بسنج بنابر اين بايد تلاش كرد برگه آزمون چكيده جامعي ازاهداف كتاب باشد.
v تعيين اهميت نسبي مطالب وهدف ها :
براي تعيين تعداد سئوال هايي كه مربوط به هرموضوع درسي مي‌باشد بايد به ميزان اهميتي كه دركلاس به آن داده مي‌شود،توجه كردوتعداد سئوال هاي مربوط به هدف رابراساس اهميتي كه معلم با توجه به سطح توانايي دانش آموزان خودبراي آن هدف قائل است در نظر گرفت .انتخاب تعداد سئوالات يك آزمون وانتخاب سئوالات ه بخش را مي توان از زمان صرف شده براي هر فصل كتاب در جريان تدريس نيز انجام داد.
v تعيين نوع يا انواع سئوال هاي آزمون :
تعيين نوع يا انواع سئوال كه درامتحان استفاده مي‌شود بستگي به هدف مورد سنجش ،محتواي امتحان ومهارت معلم در تهيه آنها دارد.بهتر است پرسش‌هاي عيني ازاهداف سطوح پايين حيطه شناختي يعني دانش انتخاب شوند وپرسش‌هاي انشايي شامل سطوح بالاتر حيطه شناختي باشد.
v تعيين تعداد كل سئوال هاي آزمون :
طراح سوال در تعيين تعداد سئوال هاي آزمون بايد به 2 مسئله توجه نمايد:
الف) نوع سئوال هاي آزمون ب) مدت آزمون
حجم آزمون بستگي به حجم مطالب درسي وهدف هايي دارد كه بايد در آن آزمون، اندازه گيري شود.توصيه مي شود پرسش هاي يك آزمون(عيني-انشايي)بيش از30مورد نباشد.
v مدت وطول آزمون :
مدت زماني راكه لازم است براي پاسخ به سئوات هاي امتحاني در نظر گرفت به عوامل زير بستگي دارد:
1- نوع سئوال: براي پاسخ دادن به سئوال هاي كوته پاسخ كه امتحان شونده در ان ناچار است پاسخ را با خط خودش بنويسد از سئوال درست،نادرست يا چندگزينه‌اي وقت بيشتري لازم دارد. مثال:
((تعريف جغرافيا را بنويسيد ))
2-سطح سني وتحصيلي فراگيران
3-سطح توانايي فراگيران: دانش‌آموزاني كه از استعداد زيادتري برخوردارهستند نسبت به دانش آموزان كم استعدادتر نه فقط مهارت خواندن ونوشتن آنان پرورش بيشتري يافته است بلكه به طور كلي قدرت تصميم گيري بهتر ونيز مهارت بيشتري در حل مسئله دارند،بنابراين در سرعت نوشتن نيز با هم تفاوت دارند.
4-طول سئوال وپيچيدگي آن: اگر سئوال هاي آزمون نياز به تفكر،جدول بندي،ترسيم داشته باشد لازم است براي امتحان وقت اضافي در نظر گرفته شود. مثال :
نيمرخ منحني ميزان مقابل را در امتدارد خط XY ترسيم نماييد
فاصله تراز 10متر ، كمترين ارتفاع 100متر
y X
5- نوع هدف : سئوالهايي كه در سطوح دانش مطرح مي‌شود وهدف آن سنجش ميزان دانش است نسبت به سئوال هايي كه قدرت تفكر دانش آموز را مورد سنجش قرار مي دهد به زمان كمتري نياز دارد وبا توجه به محدوديت زمان مي توان برحجم اين گونه سئوال ها افزود اما در سطوح بالاتر بايد از تعداد سئوال ها كاسته شود تادر زمان مورد نظر بتوان آنهارا مورد سنجش قرار داد.
6- مقدار محاسبات يا تفكر كمي مورد نياز : تحقيقات نشان مي دهد كه اكثر دانش آموزان در آزمون هاي كمي وعددي ،آهسته تر از زماني كه با مواد كلامي سر وكار دارند، كار مي‌كنند.بنابر اين اگر پاسخ دادن به سئوال ها نياز به محاسبات عددي دارد وقت لازم براي آن بايد بيش از زماني باشد كه به سئوال هاي كلامي اختصاص داده مي شود. چون عامل زمان تقريباً محدود است هرچه عامل فوق افزايش پيدا كند از تعداد سئوال ها كاسته خواهد شد. مثال:
درنقشه‌اي با مقياس 200000 : 1 اندازه يك پل برروي رودخانه‌اي 3سانتي متر است مسافت پل رامحاسبه نماييد.
v تعيين سطح دشواري سئوال هاي آزمون :
آخرين تصميمي كه با يد در مراحل طرح ريزي مقدمات آزمون درنظر گرفته شود مربوط به سطح دشواري مطلوب سئوال هاست بايد توجه داشت كه مفهوم درجه دشواري ازلحاظ انواع مختلف آزمون ها مانند آزمون هاي انشايي، كوته پاسخ وياعيني معاني مختلف دارد. يك سئوال انشايي زماني داراي سطح دشواري مناسب است كه همه افراد كلاس با توجه به آگاهي خود بتوانند به نحوي به آن سئوال پاسخ دهند وسئوال مزبور بتواند واكنش ها وپاسخ هاي دانش آموزان رااز نظر كامل بودن ،انديشيدن وكيفيت سازمان دادن افكار مختلف ومتنوع مورد سنجش قراردهد.
در تهيه سئوال هاي آزمون بيش از توجه به سطح دشواري بايد دونكته ي زير را مد نظر داشت :
الف) سئوال ها بايد بتوانند براي محتوا وهدف‌ها پوشش خوبي فراهم آورند.
ب)هرسئوال بايد داراي آن چنان قدرت تشخيص ونيروي تميز باشد كه شاگردان قوي تر بيشتر از ساير شاگردان به آن پاسخ درست بدهند.
v راهنمايي لازم به هنگام نوشتن سئوال هاي يك آزمون :
براي پرهيز از مشكلات در نوشتن سئوال هاي آزمون به راهنمايي هاي زير توجه كنيد :
ü سطح مناسبي از دشواري رابراي دانش آموزان در نظر بگيريد.
ü بيان ساده ،مختصر، مفيد وروشن داشته باشيد.
ü اطلاعات بي ربط ودانش جزئي رامورد پرسش قرار ندهيد ( سئوال از روايي ظاهري وروايي محتوا برخوردار باشد.
ü از به كار بردن لغات واصطلاحاتي كه باعث شود دانش آموز جواب سئوال را حدس بزند پرهيز كنيد.
ü از طرح سئوال هاي كليشه‌اي ويكنواخت دوري كنيد.
v راهكارهاي پيشنهادي قبل از طراحي آزمون :
¨ در طراحي آرمون بايستي ويژگي هاي دانش آموزا
مطالب مشابه :
نحوه طراحی سوال در درس جغرافیا
پيشرفت تحصيلي يادگيرندگان و دانش‌آموزان است واز آنجا كه هدف آموزش وپرورش ناحیه 4قم.
نمونه سوال ریاضی هفتم و هشتم
19- آموزش وپرورش ناحیه 4. 20-فیش سوالات خانم احمدی فر از ناحیه 4قم
برچسب :
آموزش وپرورش ناحیه 4قم