چگونه می توان علاقة دانش آموزان نسبت به درس تاریخ را افزایش داد؟

یکی از علل عمدة ضعف در یادگیری و در نتیجه مشاهدة نمرات پایین میان دانش آموزان نداشتن انگیزه و علاقة کافی برای یادگیری است. البته انگیزه موضوعی نیست که تنها در سالهای اخیر مورد توجه قرار گرفته باشد، این مفهوم از دیر باز مورد عنایت اندیشمندان و بزرگان قرار گرفته است. از جمله بیت زیر نشاندهندة توجه گذشتگان به علاقه در امر تربیت و معلم بود:

درس معلم اربود زمزمة محبتی جمعه به مکتب آورد طفل گریزپای را

در واقع انگیزه عاملی است درونی که رفتار فرد را در جهت معینی هدایت میکند و راهنمای او برای گزینش، کوششی از میان کوششهای ارادی وی میشود.[1]جان دیویی در مورد علاقة فراگیرندگان میگوید: «علاقه جرقه ای است که بدون آن شعلة یادگیری فروزان نمیشود.»[2]هدف اصلی نگارنده این است که با چه تمهیداتی میتوان علاقة دانش آموزان را نسبت به درس تاریخ افزایش داد. وقتی که این امر تحقق یافت زمینه برای رشد خلاقیت ها، ابتکارات و اندیشه های نو فراهم خواهد شد.

در رویکردهای جدید تعلیم و تربیت عرضة اطلاعات کافی نیست. بلکه روش تدریس دوسویه از اهمیت ویژه برخوردار است.نقش اصلی بر عهدة فراگیران گذاشته میشود که با مشارکت مستقیم خود به فرایند یادگیری شکل میدهند و شیوه های تفکر کردن را تمرین میکنند.البته با کمک روش های دیگر و استفاده از وسایل و ابزار کمک آموزشی مثل رایانه، تصاویر، کتب و نقشه ها میتوان به افزایش انگیزه و مشارکت دانش آموزان و زمینه سازی بروز خلاقیت آنان کمک کرد.[3]بنابراین برای رفع مشکل علاقة دانش آموزان تصمیم گرفتم که آنان را در کلاس درس فعال سازم. برای رسیدن به هدف فوق تصمیم گرفتم یک راه حل موقتی که شامل هفت طرح بود را اجرا کنم.

1- پرسش و پاسخ گروهی

برای پرورش خلاقیت و روحیه جستجو گری ونقد پذیری دانش آموزان یکی از روش های موثر روش پرسش و پاسخ میباشد.[4] در این راستا دانش آموزان کلاس دوم انسانی به 5گروه 5 نفره تقسیم شدند. برای هر درس در ترم دوم مطالبی برای فعالیت گروهها مشخص شد.

دانش آموزان در منزل درس مربوط به هر گروه را مطالعه میکردند. پس از ارزشیابی درس گذشته در ابتدای درس جدید پرسشی را مطرح میکردم به طور مثال: چه عواملی باعث انحلال و سقوط حکومت طاهریان شد؟ دانش آموزان در گروههای خود به بحث میپرداختند و نتیجة بحث را به صورت گزارش ارائه میدهند. به عنوان مثال پاسخ گروه اول: فعالیت های جنبش عیاران در منطقة سیستان باعث سقوط حکومت طاهریان شد. پاسخ گروه دوم: فعالیت های شیعیان مثل علویان و سادات شیعی و.......باعث انحلال حکومت طاهریان شد. پس از ارائه گزارش گروهها اینجانب توضیحات کافی داده و در صورت لزوم دانش آموزان را راهنمایی خواهم کرد. از درس چهاردهم تا هفدهم کتاب هرجلسه کلاس دوم انسانی با این روش پیش رفت. این روش موجب اعتماد به نفس بیشتر در دانش آموزان شد و منجربه ایجاد علاقه و تفکر خلاق در آنها شد و قدرت اظهارنظر دانش آموزان را تقویت کرد. برای ایجاد رقابت میان دانش آموزان ارزشیابی مستمربه شکل تیمی و گروهی انجام میشد. که در پایان جلسه گروه های برتر نیز اعلام میشد.

2- استفاده از رایانه و نمایش فیلم

یکی دیگر از ابزارهای موثر کمک آموزشی برای درک بهتر حوادث تاریخی فیلم های آموزشی هستند. چون در بیشتر کلاسهای درس روش تدریس به صورت سخنرانی، سنتی و تکراری است، دانش آموزان از نمایش فیلم و استفاده از رایانه استقبال میکنند. در مبحث هخامنشیان برای کمک به تدریس از فیلم شکوه تخت جمشید در کلاس دوم انسانی استفاده شد. در کلاس سوم انسانی نیز درس سیزدهم کتاب ( اوضاع ایران از سقوط دولت صفویه تا قاجاریه) با استفاده از اسلایدهای آموزشی تدریس شد. در مبحث تاریخ انقلاب نیز برای کمک به تدریس از فیلم داستان انقلاب در کلاس سوم ریاضی استفاده شد.

3- استفاده از تصاویر و نقشه ها

یکی از راههای افزایش درک بصری در تفهیم و تفسیر مطالب تاریخی استفاده از تصاویر است. به عنوان نمونه در مبحث هخامنشیان وقتی که از اقدامات کوروش کبیر گفته شد، در قسمت تدوین اولین منشور حقوق بشر از پوستر مربوط به این اثر استفاده شد. در مباحث دوران پیش از تاریخ، تصاویر یافته های تازة باستان شناسی تصاویر سگ های مومیایی شده درمصر، ارابة طلایی مربوط به گنجینة جیحون و تابوت لک لک در مصر نشان داده شد.

استفاده از نقشه ها در کلاس دوم و سوم انسانی در بیشتر دروس کاربرد دارند. به دلیل این که اولاً دانش آموزان با قلمرو حکومت های مختلف، اقتدار ایران در دوره های گذشته، همسایگان ایران و مرزبندیهای داخلی و خارجی آشنا شدند. ثانیاً آنها ابراز تاسف میکردند که چرا از قلمرو ایران کاسته شده است. ثالثاً افتخار به فرهنگ وتمدن ایرانی در میان آنها مشهود بود. بنابراین متوجه شدم با استفاده از نقشه ها، تصاویر و اسناد دوره های گذشته قدرت درک، استدلال و قضاوت دانش آموزان و به تبع انگیزة آنها در مطالعة درس تاریخ افزایش یافت.

4- خواندن مطالبی جذاب برای افزایش آگاهی

از آن جا که هدف اصلی نگارنده در این پژوهش خارج شدن کلاس از جنبة خشک و بی روح بودن بود، تصمیم گرفتم مطالبی که برای دانش آموزان جذابیت دارد برای افزایش علاقة آنها در کلاس استفاده کنم. در مبحث اقدامات کوروش کبیر ترجمة منشور حقوق بشر ، در مبحث اقدامات داریوش کبیر متن وصیت نامة داریوش اول، در مبحث فرمانروایان سومری مطالبی از اسطورة گیل گمش، مطالبی در مورد شب یلدا، جشن اسفندارمذ، سفره هفت سین، جشن چهارشنبه سوری و آیین های ایرانیان در عید نوروز برای دانش آموزان گفته شد.

در کلاس سوم نیز در مبحث تاریخ پهلوی از کتاب خاطرات حسین فردوست استفاده شد. موضوعاتی مثل خصوصیات و روحیات رضا شاه و محمد رضا شاه ، وضعیت دربار که در کتاب درسی به آنها اشاره نشده است بیان شد که این مطالب خارج از درس بسیار مورد توجه دانش آموزان قرار گرفت.

5- بازدید از اماکن تاریخی

یکی از روشهای موثر برای یادگیری پایدار و عینی در درس تاریخ روش گردش علمی میباشد. در این راستا تاكنون نزديك به 25 گردش علمی با هدف آشنایی دانش آموزان با آثار تاریخی ایران زمین ترتیب داده شد، كه به تعدادي از آنها اشاره مي‌نماييم.

1- تخت جمشيد : واقع 60 كيلومتري شيراز و در جوار شهر مرودشت وتاريخ‌ بازديد سال‌هاي 73، 74، 75، 76، 77، 79 و 82 سه بار در اين سال و 85

2- پاسارگارد: واقع در 15 كيلومتري سعادت‌شهر استان فارس و تاريخ بازديد سال‌هاي 73، 74، 79 و 82 و .85.

3- آثار تاريخي همدان و غار علي‌صدر: در سال‌ 85.

4- آثار تاريخي اصفهان: بازديد در سال 85 و 86.

رهاوردهای گردش علمی:

پس از گردشهای علمي به دانش آموزان گفته شد که از بازدید خود گزارش بنویسند. در گزارشهای آنها مشخص شد که علاقمند به تاریخ و فرهنگ ایران زمین شدند، به ایرانی بودن و فرهنگ شش هزارسالة خود مفتخر بودند، از این که یک روز درس تاریخ در آثار تاريخي و موزه برگزارشد، مسرور بودند، همین‌طور علاقمند به شغل راهنمای موزه‌ها و کاخ ها شدند و در این مورد سوال میکردند که راه دست بابی به شغل فوق چگونه است.

6- روش نمایشی

هدف از روش نمایشی آشنایی دانش آموزان و ایجاد انگیزة بیشتر برای مباحث درس سیزدهم قسمت دوران نادر شاه افشار بود. دانش آموزان حکایت نادرقلی خان افشار و تهماسب دوم(آخرین بازماندة صفوی) را اجرا کردند.

7- دست سازه های تاریخی دانش آموزان

ساخت دست سازه ها در کلاس دوم و سوم انسانی اجراشد. هدف اصلی از اجرای این روش آشنایی با دوران باستان برای سال دوم و آشنایی با تاریخ جهان برای سال سوم انسانی بود. کلاس دوم انسانی به هشت گروه سه نفره برای ساخت ماکت تقسیم شدند، بدین ترتیب:

1- گروه پروشات: دیوار چین-

2-گروه کوروش کبیر:پاسارگاد-

3- گروه داریوش کبیر:اهرام مصر-

4- گروه پرسپولیس: معبد چغازنبیل-

5- گروه پاسارگاد: لوحه های گلی-

6- گروه چغازنبیل:بنای پارتنون-

7- گروه آتوسا: مهره های گلی-

8- گروه کوروش اردشير بابكان: لوحة چینی.

کلاس سوم انسانی نیز به هشت گروه دو یا سه نفره برای تهیة روزنامه دیواری تقسیم شدند، بدین ترتیب:

گروه اول: هیتلر

گروه دوم: استالین

گروه سوم: موسولینی

گروه چهارم: سید جمال الدین اسدآبادی

گروه پنجم: سازمان ملل متحد

گروه ششم: جنگ جهانی دوم

گروه هفتم: جنگ سرد

گروه هشتم: بیسمارک. از آثار دانش آموزان در دهة فجر نمایشگاهی ترتیب داده شد.

8- استفاده ازIT (فن آوري اطلاعات) به عنوان شيوه اي نوين در تدريس تاريخ

در طول تاريخ بشري ، انسان ها هماره سعي نموده اند تجارب و يافته هايشان را به فرزندان و نسل آينده منتقل نمايند . در جوامع اوليه ، ياددهي و يادگيري به شيوه سنتي و از طريق بازسازي تجارب صورت مي گرفته است . اما امروزه توليد و گسترش روزافزون اطلاعات ، دانش و مهارت ها ، وظايف نسل امروز را در مقايسه با نسل گذشته ، افزون تر ساخته است . حتي اختراعات و اكتشافات امروزي جامعة ما را بسيار متحول نموده است ، به حدي كه مقايسه بين عصر حاضر وگذشته اختلاف ها و فاصله ها را بسيار مي نمايد .

با توجه به اين كه متأسفانه كشور ايران جزء كشورهاي در حال توسعه به شمار مي آيد و از لحاظ دست آوردهاي علمي و اكتشافات و اختراعات ، تا حدودي نسبت به قافله ي تمدني و كشورهاي پيشرفته عقب مي نمايد در نتيجه بهترين راه حل براي جبران اين خلاء سرمايه گذاري در بخش آموزش و پرورش است به قول آلفرد مارشاد ، اقتصاد دان معروف جهان « هيچ گونه تغيير و تحولي به اندازه بهبود مدارس ، به خصوص مدارس متوسطه ، به شدت و سرعت موجب افزايش ثروت ملي نمي شود! »[5]

اين در صورتي است كه در اكثر كشورهاي پيشرفته ، مراكز متعددي جهت به روز كردن اطلاعات همكاران هر رشته وجود دارد و از جديدترين علوم و فنون در رشته ي تخصصي خويش استفاده مي كنند . به عنوان نمونه ، در انگلستان به معلمين تاريخ در زمينة مسائل زير آموزش داده مي شود . « چگونگي استفاده از IT در آموزش تاريخ ، بررسي برنامه هاي نرم افزاري در آموزش تاريخ ، ايجاد شبكه هاي آموزش online ، منافع و مضار استفاده از IT در آموزش تاريخ »[6] « امروزه خيلي از معلمان تاريخ انگلستان ، به آموزش تاريخ از طريق رايانه و «IT» رو آورده اند ، آنان سعي مي كنند سر كلاس تاريخ ، فيلم هاي ويدئويي به بچه ها نشان دهند . »[7]

حال اين وضعيت را با كشور خودمان مقايسه نماييد. نتايج مأيوس كننده خواهد بود. براي جبران اين نقيصه سعي و تلاش نويسندگان بر آن بوده است كه تا حدودي يكي از شيوه هاي نوين تدريس كه مبتني بر مهارت هايي چون مشاركت ، جستجوگري ، خلاقيت و نوانديشي است را معرفي نمايند .

اميد است گامي ناچيز در اشاعه ي روش تدريس نوين درس تاريخ برداشته باشيم و اطلاعات ارائه شده مورد استفاده و توجه خوانندگان فرهيخته واقع گردد.

تعريف فن آوري اطلاعات «IT»

فن آوري اطلاعات «IT» از دو قسمت (Information) به معني اطلاعات و (Technology) يعني فن آوري تشكيل شده است . فن آوري اطلاعات عبارت است از « مجموعه تكنيك ها و ابزارهايي كه ما را در ضبط ، ذخيره سازي، پردازش ، بازيابي ، انتقال و دريافت اطلاعات ياري مي رساند.» [8]

اجزاي تشكيل دهنده ي فن آروي اطلاعات

برخي از مهم ترين اجزاي تشكيل دهنده ي فن آوري اطلاعات را به شرح ذيل مي توان بيان كرد:

1- نرم افزار: يعني برنامه هاي كامپيوتري كه به منظور دريافت ، پردازش و توليداطلاعات به كار برده مي شوند.

2- سخت افزار : امكانات ومنابعي كه به منظور پردازش (كامپيوترهاي شخصي) و يا جهت ذخيره و بازيابي اطلاعات ( ديسك ها ، CDو ...) استفاده مي شود .

3- سخت افزار ارتباطي : امكاناتي كه براي زيرساختارهاي فني جامعه و به منظور ارتباط ميان كامپيوتر ها و پشتيباني فني ، مانند تلفن ، خدمات مخابراتي و يا شبكه هاي كامپيوتري استفاده مي گردد.

4- نيروي انساني : افرادي كه در اين تكنولوژي شاغل هستند و هم چنين آناني كه مصرف كننده ي محصولات اين فناوري مي باشند.

5- داده ها و منابع : داده ها به عنوان مواد اوليه و اطلاعات خام فناوري اطلاعات مي باشند كه ركن اصلي در كاركرد فناوري اطلاعات محسوب مي گردد. البته اين داده ها بايد قابل اعتماد ، جديد و دقيق باشند. [9]

محاسن استفاده از روش IT در تدريس تاريخ

برخي از اصلي ترين اهداف اين الگوي تدريس را مي توان به شرح زير بيان داشت :

1- ايجاد انگيزه و علاقه در فراگيران به موضوع تاريخ

2- تقويت حس مشاركت ، همكاري ، فعاليت هاي گروهي و اعتماد به نفس

3- ايجاد روحيه و تفكر خلاق در فراگيران

4- گرايش فراگيران به كاوشگري ، تحقيق و تفحص در رويدادهاي تاريخي

5- پيش رفتن فراگيران بر اساس سرعت مناسب خود و كنترل يادگيري خود

6- كسب نگرش و بينش تاريخي و داشتن نگاه نقادانه و جامع نگري به موضوعات تاريخي

7- دسترسي به اطلاعات فراوان و پديده هاي بديع تاريخي از قبيل تصوير ، موسيقي ، متن ، نماهنگ و ... با استفاده از شبكه جهاني اينترنت

8- تعميق آموخته هاي تاريخي در فراگيران در جريان مطالعه و تحقيق مستقيم آن ها در مورد رويدادهاي تاريخي

9- توليد برنامه ها و نرم افزاهاي آموزشي تاريخ توسط فراگيران

10- رشد فرايندهاي پيچيده ذهني ( داشتن تفكر استقرايي و استدلال هاي علمي در تاريخ )

11- فعال بودن معلم و فراگير در فرايند ياد دهي و يادگيري

12- كاربرد داشتن اين روش در تمام موضوعات و درس ها

محدوديت هاي استفاده از روش IT در تدريس تاريخ

1- اجراي اين روش نياز به وقت و زمان زيادي دارد . در صورتي كه معلم با محدوديت زمان روبرو باشد ، نمي تواند از اين الگو استفاده نمايد .

2- اين روش نيازمند كارگاه IT است . لذا در مدارسي كه با كمبود تجهيزات و امكانات مواجه اند ، كمتر استفاده ميشود.

3- اين الگو بر اي دانش آموزان خردسال دوره ي ابتدايي كار آيي زيادي ندارد ، زيرا در اين روش به جستجو در اينترنت ، تجزيه و تحليل اطلاعات و طراحي نرم افزارها احتياج است كه اين توانايي ها در كودكان سنين پايين تر كمتر به چشم مي خورد. اما از دوره راهنمايي به بالا مي توان از اين روش استفاده كرد .

نكاتي در استفاده از روش IT در تدريس تاريخ

در هنگام به كار بردن اين الگوي پيشنهادي حتماً بايد به نكات زير توجه شود .

1- معلم روشي مناسب و خلاق در جهت ارائه مطالب متناسب با موضوع درس را بيان نمايد ( استفاده از حكايت ها ، داستان ها ، طنزها ، شعرها ، فيلم ها ، مجسمه ها ، عكس ها ، گاهي يك پرسش و ... ) تا در فراگيران ، علاقه ، انگيزه و كنجكاوي براي يادگيري مطلب جديد ايجاد شود و حواس آن ها را به خود جلب كند . با توجه به اين كه هر درس و موضوعي متفاوت ، روش خاصي براي برانگيختن حس كنجكاوي فراگيران مي طلبد و اين مورد به ابتكار و نوآوري معلم بستگي دارد .

2- در مرحله ي ايجاد انگيزه ، معلم بايد توجه كند كه فراگيران نكات كليدي و مفاهيم اصلي را جهت پژوهش يادداشت كنند .

3- معلم و فراگير بر مفاهيم و مهارت هاي رايانه اي تسلط داشته ، توانايي كار با رايانه را داشته باشد.

4- از فراگيران بخواهيد در مرحلة كاوش و جستجو از سايت هاي معتبر علمي و دانشگاهي استفاده نمايند.

5- معلم و فراگير حداقل با يك يا چند بزرنامة كاربردي مثل power point ، word،internet و ... آشنايي داشته باشند.

6- با توجه به اين كه برخي از فراگيران احتمالاً با رايانه آشنايي نداشته و توانايي استفاده از آن را نيز ندارند ، بهتر است كه آنان در گروه ها به طور مساوي تقسيم شوند و نيز در تركيب گروه ها تفاوت هاي فردي فراگيران ، لحاظ گردد.

7- فراگيران در اين روش براي كاوش ، جستجو ، طراحي نرم افزار و ارائه ي آن در كلاس وقت زيادي صرف مي كنند . معلم بايد به همة تلاش ها ارج گذاشته و اعضاي گروه ها را تشويق نمايد .

8- معلمين ارجمند توجه داشته باشند كه بسته ي آموزشي با نوع رايانه هاي موجود و نرم افزار هاي موجود در آن هماهنگي داشته باشد .به عنوان مثال ممكن است شما براي ارائه ي مطالب خود ، بسته ي آموزشي powerpoint را نياز داشته باشيد و اين بسته با سيستم رايانه مدرسه هماهنگي نداشته باشد . پس بهتر است قبلاً مشكلات جانبي را بررسي نماييد .

چند پيشنهاد براي ترويج فناوری الکترونیکی(IT) در آموزش و پرورش

برای اینکه بتوان به فراگیران کمک کرد تا به سطوح عالی حیطه شناختی علوم برسند، لازم است علاوه بر آشنایی با دیگر شیوه های نوین تدریس، زمینه استفاده از رسانه های سنگین آموزشی و شبکه های نرم افزاری درون کلاسی و برون کلاسی، اقدامات زیر صورت گیرد:

1-برگزاری کلاس های آموزش ضمن خدمت برای معلمان، گردهمایی علمی- آموزشی، همایش های تخصصی، برگزاری جشنواره های الگوی تدریس برتر و جلسات ادواری تخصصی حوزه ای و رشته ای، تا آنان با روش های فناوری اطلاعات (فناوری اطلاعات) و آموزش و پرورش تطبیقی کشورهای پیشرفته آشنا شوند و ترس آنها برای استفاده از رایانه در کلاس درس کاهش یابد و پاسخگوی ضرورت های قرن بیست و یکم.

2- تشکیل کلاس های زبان انگلیسی و رایانه برای معلمان تا بتوانند با رایانه کار کنند و از متون علمی- تربیتی مؤلفان خارجی بهره مند شوند و از آخرین دستاوردهای آموزشی و پرورشی و پژوهشی مطلع شوند.

3-تشکیل کلاس های زبان انگلیسی و رایانه برای دانش آموزان از دوره ابتدایی با استفاده از بازی های رایانه‌ای.

4- تقویت فناوری نوین آموزشی در مدارس و اعطای کارت های رایگان اینترنت و ای میل به معلمان و شاگردان تا هم نوشته های خود را روی وب سایت بنویسند و هم مدارس سنتی به مدارس هوشمند تبدیل شوند.

5-جایگزین کردن سی دی های آموزشی به جای کتاب های درسی و دیکشنری در نظام آموزشی.

6- برگزاری مسابقات بین معلمان و همچنین بین دانش آموزان در زمینه زبان انگلیسی و رایانه.

7-اجباری کردن درس مبانی کامپیوتر و انفورماتیک در دوره های تحصیلی راهنمایی و متوسطه به فراخور ظرفیت روانی و فکری دانش آموزان. دروسی مثل شیمی و جغرافی توسط موضوعات به خصوصی باعث می شود آنان بتوانند فهم یکدیگر را از یادگیری به چالش بکشند و از طریق مشارکت، مطالب بیشتری را فراگیرند.

[1].ابراهیمی، غلامرضا، «راه های ایجاد انگیزه در درس تاریخ» ، www.go-ra-kiar.blogfa.com.، 9/10/90.

[2].خیراندیش، عبدالرسول، « درس تاریخ و مسئلة حفظ کردن آن» ،از مجموعه راهکارهای آموزش تاریخ به کوشش نصرالله صالحی، تهران، شورا، 1388.

[3].سلیقه دار، سکینه، «نقش دبیران تاریخ در رشد و خلاقیت دانش آموزان، رشد، دورة دوازدهم، ش3، بهار 1390.

[4].فضلی خانی، منوچهر، راهنمای عملی روش های مشارکتی و فعال در فرایند تدریس، تهران، آزمون نوین، 1384.

[5].عبادي ، رحيم، فناوري اطلاعات و آموزش و پرورش ، تهران، موسسه ي فرهنگي منادي تربيت ، چاپ اول ، 1382، ص21‍‍.

[6].افضلان ، فريده ، سرفصل هاي آموزشي تاريخ در انگلستان ، رشد آموزش تاريخ ، تهران ، انتشارات كمك آموزشي ، 1385، شمارة 22، ص 12.

[7].كولويل، يان ، آموزش تاريخ در انگلستان ، رشد آموزش تاريخ ، تهران ، انتشارات كمك آموزشي ، 1383، شمارة 17.، ص 5

[8].عبادي ،همان، 1380:ص30

[9].عبادي ،همان، 1380:ص31

چگونه می توان علاقة دانش آموزان نسبت به درس تاریخ را افزایش داد؟

مطالب مشابه :

برنامه سالانه و تقويم اجرايي

برنامه سالانه و تقويم اجرايي مصوب مجتمع آموزشی پرورشی شهید طباطبائی نژاد

برنامه سالانه و تقويم اجرايي مصوب مجتمع آموزشی پرورشی شهید طباطبائی نژاد

تقويم اجرايي مجتمع آموزشي و پرورشي شهيد تيمور گرامي سال تحصيلي 91-92

معرفی رشته عکاسی

برنامه سالانه مدرسه شهیدکلانتری سال93-92

معرفی رشته تولید چند رسانه ای شاخه کاردانش (کامپیوتر)

برنامه سالانه

منابع کارشناسی ارشد تاریخ

چگونه می توان علاقة دانش آموزان نسبت به درس تاریخ را افزایش داد؟