سفرنامه یزد قسمت اول (میدان امیرچخماق - مسجد جامع کبیر - باغ دولت آباد)
بالاخره در مسیر برگشت به خانه سر از یزد در می آوریم ؛مهمترین شهر خشتی و گلی دنیا که خاکش آنقدر سنگین است که ما را دوباره به سوی خود میکشد .
واژه یزد به معنی پاک و مقدس است و از ریشه یزدان گرفته شده نامی که در دوره ساسانی بر روی این شهر نهاده بودند قبل از آن نیز به ایزد و ایزدان و ایزدیس و ایستاتیس معروف بوده و ایستاتیس اولین نام ثبت شده بر این شهر باستانی بوده.امروز این نام بر روی سردر مغازه ها و پاساژها (بخصوص در مناطق مرفه نشین شهر ) به وفور دیده میشود یزد به اسامی و القاب بسیاری معروف است که مهمترین آنها شهر بادگیرها و دوچرخه ها و دارالعباده است
حوالی ظهر است که به یزد میرسیم و تا شب وقت داریم تا با یک یزدگردی توپ پرسه ای در دل تاریخ بزنیم و از بوی خشت و گل پس کوچه های آن سرمست شویم و خاطرات شیرین سفر دوسال پیشمان را زنده کنیم.این است که بدون معطلی به دل بافت تاریخی شهر میزنیم جایی موسوم به «میدان امیرچخماق» .
سنگ بنای این میدان توسط «امیرجلال الدین چخماق» از سرداران شاهرخ تیموری و حاکم یزد در قرن نهم،نهاده شد؛مجموعه کاملی شامل میدان و تکیه و کاروانسرا و حمام و خانقاه و مسجد و بازار و... البته ساختمان فعلی این تکیه که مهمترین بنای تاریخی یزد (بعد از مسجد جامع کبیر) به شمار می آید در عصر پهلوی ساخته شده و معماری اسلامی زیبا و بی نظیرش آن را به نمادی از شهر یزد تبدیل کرده .بنایی سه طبقه که با کاشیهای معرق آذین شده. وقتی که از آن پله های قدیمی نفس گیر بالا میروی و به طبقه آخر میرسی تمام شهر خشتی و گلی توی لنز دوربینت جا میگیرد
این موجود که تصویرش را ملاحظه میکنید،قدیمی ترین نخل جهان است میدانید که نخل نمادی از تابوت سیدالشهداست که در روز عاشورا توسط عزاداران حسینی حمل میشود این نخل تا همین سالهای اخیر هم نقش خودش را ایفا میکرده ولی به دلیل چندین مورد تلفات انسانی در حین حمل نخل، حالا بازنشست شده و به موزه تاریخ پیوسته و از آنجایی که هیچ موزه ای جا برای نگهداری آن ندارد و هیچ بنی بشری هم نمی تواند آن را کش برود با کمال آسودگی به بنای امیر چخماق تکیه داده
اطراف میدان پر است از جاذبه هایی که میتوان ساعتها آنها را به نظاره نشست و البته مغازه هایی که تویشان جیبت را خالی کنی و صندوق عقب ماشینت را تا خرخره پرکنی با قطاب و باقلوا و پشمک و پارچه های زربفت و ترمه و سفره و سفال .
از میدان امیرچخماق به سمت «مسجد جامع کبیر» میرویم مسجدی زیبا و منحصر به فرد که شهرتی جهانی دارد و داستان ساختش از خودش هم جالب تر.این مسجد هم مثل همتای اصفهانی خودش مسجد جامع عتیق (که شرحش را در سفرنامه اصفهان دادم ) بر روی بقایای یک آتشکده ساسانی بنا شده است ساخت آن 100 سال طول کشیده و در سه دوره تکمیل شده .نخستین بار کلنگش را «علاءالدوله گرشاسب » در قرن ششم قمری زد و قسمتهایی از آن را ساخت ولی ساختمان فعلی آن در دوره آل مظفر و شاهرخ تیموری (قرن هشتم و نهم ) تکمیل شد.مناره های مسجد با وجودیکه زیباییشان زیر داربستهای آهنی مخفی شده باز هم چشم نوازند و حاکی ذوق سرشار ایرانی .
از درب چوبی بزرگ منبت کاری شده که وارد صحن میشویم دنیایی از نقش و نگاره و رنگ در مقابل دیدگانمان ظاهر میشود.
ذوق و هنر را در نقطه نقطه دیوارهایش در اتاقهای شبستان تابستانه و زمستانه اش در کاشیهای معرق محراب باشکوهش در گنبدخانه عظیمش میتوان دید نمیدانم از کجایش بگویم که هرکدامشان به تنهایی موزه ای هستند از هنر ایرانی.بخصوص آن هشتی ورودی با سقف گنبدی اش که انگار موزه ایست از کتیبه هایی که با انواع خطوط بر روی کاشی و سنگ نوشته شده .
گچ سفید گنبد دیوارها باعث انعکاس نور به داخل میشود و این از نکات مهم معماری بوده در روزگاری که تامین نور و روشنایی کاری بس سخت و پرهزینه بوده.
توی مسجد چشممان به غریبه هایی می افتد که با یک کوله پشتی و یک جفت دمپایی سبک و راحت، دوربین به دست گوشه گوشه مسجد را ضبط میکنند.با یکی از آنها که اهل بارسلونا (اسپانیا)است گپی میزنیم کتابی را از کوله اش در می آورد و عکس مسجد جامع را نشانم میدهد و راجع به مناره هایش داستانی عجیب تعریف میکند داستان از این قرار است که یک استاد و شاگرد در ساخت مناره ها با هم رقابت میکنند مناره سمت راستی را استاد میسازد و سمت چپی را به شاگرد میسپارد وقتی کار ساخت مناره ها تمام میشود استاد متوجه میشود که شاگردش دو ردیف پله در مناره تعبیه کرده تا افراد ضمن بالا و پایین رفتن از آن به هم برخورد نکنند نکته ای که به فکر استاد نرسیده بوده . استاد که نمیتواند این مسئله را تاب بیاورد خودش را از مناره اش پرت میکند .راست و دروغ این داستان را نمیدانیم ولی از این تعجب میکنم که یک آدم از آن سر دنیا آمده و برای ما ماجرایی را تعریف میکند که تا به حال نشنیده ایم .
همانطور که اصفهان است و مناره هایش ،یزد است و بادگیرهایش که از هر بام و برزنی سر برآورده اند و به کولرهای امروزی دهن کجی میکنند.به دیدن معروفترین بادگیر یزد میرویم در باغی که از معدود باغات ایران است که ثبت جهانی شده «باغ دولت آباد»
این باغ و عمارتش دویست سال پیش توسط محمد تقی خان بافقی (والی یزد در دوره افشاریه و زندیه ) ساخته شد که هم محل سکونت او بود و هم پایگاه حکومتی اش .عمارت شامل دو طبقه اتاقهای تودرتو است که بادگیر وسطش به آن شهرت جهانی بخشیده بادگیری به ارتفاع 33 متر که عنوان بلندترین بادگیر جهان را یدک میکشد .ساختمان از بیرون جلوه خاصی ندارد و همه جلوه اش در بادگیر بلندش است ولی داخل آن که میروی زیباییهای دلفریبی انتظارت را میکشند. اتاقهایی با پنجره هایی که نور را با رنگهای زیبا به داخل خانه مهمان میکنند و نقش و نگاره هایی بر روی دیوارها و طاقها و از همه مهم تر وقتی که کنار حوض زیر بادگیر می ایستی و خنکای باد زیر پوستت میدود و تا اعماق وجودت نفوذ میکند آن وقت شگفت زده و درمانده از معجزه بادگیرها میشوی
حیاط باغ با انواع درختان میوه و کاج و سرو و گلهای سرخ زینت شده و موسیقی دلفریبی از استاد «محمد رضا شجریان »همه فضا را پر کرده و حسی روحانی در این بعد از ظهر غریب بخشیده .
همراه من باشید ادامه دارد .
مطالب مشابه :
ويژگي هاي شهر زيباي يزد...
پزشکی علی ابن ابیطالب یزد 90 (ترمه یا انگشت بافت، زری، مخمل * حسینی نسب یزدی
نوروز و سفر ما در ایران ( 3 )
ترمه حسینی یزد که واقعا کارهای ترمه شان عالی بود و جیب خالی را به سخره می گرفت و بر
ادامه برنامه 9 ترمه رشته مدیریت دولتی
[email protected] - ادامه برنامه 9 ترمه رشته مدیریت دولتی وبلاگ شرکت دکتر حسینی گل
یادمان باشد........
پزشکی علی ابن ابیطالب یزد 90 - یادمان باشد محمد جواد ترمه باف; مینا حاجی حسینی;
سفرنامه یزد قسمت اول (میدان امیرچخماق - مسجد جامع کبیر - باغ دولت آباد)
حوالی ظهر است که به یزد میرسیم و تا عزاداران حسینی حمل میشود زربفت و ترمه و
برچسب :
ترمه حسینی یزد