خرده فرهنگ ها
شهر سازمان یافتگی اجتماعی در فضاست که فرهنگ در آن بازتولید می شود. " فرهنگ به عنوان نظامی سازمان یافته از ارزش ها، باور داشت ها، عقاید، دیدگاه های مشترک و رفتار های مبتنی بر آنها در یک جمعیت، که بوجود آورنده ی هویت فرهنگی است و می تواند همه ی یک جمعیت ساکن در محل واحد و یا
بخش هایی از آن را شامل گردد (محسنی، 1386: 26-25) بازتولین فرهنگ در
بستر شهر می تواند از خلال خرده فرهنگ ها صورت گیرد خرده فرهنگ هایی که
امروز با گسترش روز افزون شهرها و افزایش پیچیدگی در آنها، اشکال متنوع تری
را یافته اند.
واژه ی خرده فرهنگ (subculture) گاه در معنایی منفی و با ارزش گذاری منفی
درک شده است و در مواردی که به مخالفت سیستماتیک با فرهنگ غالب ( dominant
culture) تمایز بیابد امکان توصیف شدن آن به عنوان یک ضد فرهنگ (counter
culture) توصیف شود. کن گلدر (Ken Golder) در سال 2007 عنوان کرد که خرده
فرهنگ ها نه تنها با قرادادهای مشارکتی و ارزشهاو رسوم خود اجتماعی
هستندبلکه همچنین میتوانند پوشیده و یا در خود جذب شده به نظر آیند وجهه ای
که آنها رااز ضد فرهنگ هامتمایز می سازد (Gelder2007) .او 6 روش کلیدی که
در انها خرده فرهنگ ها قابل فهم هستند راتعریف ومشخص کرده است :
1- از طریق ارتباطات اغلب صنفی آنها با کار
2- از طریق رابطه منفی و دوگانه آنها با طبقه
3- از طریق پیوند وارتباطی که با قلم و دارند ( خیابان محله کلوپ و...)
4- از طریق جنبش ها و نهضت هایی که در خارج از خانه و درون اشکال غیرخانگی از تعلق دارند (دیگر گروهای اجتماعی در جای خانواده )
5- از طریق پیوندهای سبکی که باافراط و اغراق دارند.
6- از طریق ممانعت از زندگی معمول و هنجاری
خرده فرهنگ ها می توانند از طریق سن، قومیت، طبقه، مکان و یا جنسیت اعضا مشخص شوند. کیفیاتی که خرده فرهنگ را به عنوان ناحیه ای ( منطقه ای ) تعیین می کند ممکن است زبانشناسی، زیبای شناسی، مذهبی، سیاسی، جنسی ،جغرافیایی و یا ترکیبی از این عوامل باشد. " خرده فرهنگ ها را باید زیر مجموعه ای از فرهنگ غالب و یا به عبارت دیگر فرهنگ غالب درون یکی از گروه های اجتماعی دانست که در مجموعه بزرگ تری از یک فرهنگ غالب قرار می گیرد و با آن دارای تضاد نیست . جامعه ای که از لحاظ فرهنگی سالم باشد تلاش می کند که فضای لازم برای دامه حیات خرده فرهنگ ها را درون خویش فراهم کند.اصولا باید دانست هر اندازه ما وارد دوران مدرن می شویم و جوامع ما توسعه بیشتری می یابند به د لیل تنوع های فرهنگی موجود در جوامع انسانی خرده فرهنگ های بیشتری بوجود می آیند" ( رویور ،1380 : 251 – 250 ).
جامعه شناسی و انسان شناسی شهری از ابتدا سهم عمده ا ی را در شناخت و
پژوهش در زمینه خرده فرهنگ های شهری داشته اند و این امر بر می گردد به
کاربردی شدن علوم اجتماعی که به ویژه در آمریکا بین دو جنگ جهانی اول و دوم
آغاز شده بود. دراین فاصله و در سالهای 1920 شهر شیکاگو در اوج شکوفایی
مکتب شیکاگو تبدیل شده بود به کلان شهری که میلیونها مهاجر را خود جای می
داد و عملا تبدیل به مکان مناسبی برای انجام مطالعات اجتماعی در زمینه های
مختلف شده بود. مکتب شیکاگو رویکردی عمدتا محیط شناختی داشت به همین دلیل
با نام دیگری یعنی محیط شناسی شهری (Urban Ecology) نیز شناخته می شد. از
نظر این مکتب شهر در آن واحد هم نظام پیچیده ای از افراد و نهادها ی به هم
وابسته بود و هم یک نظم اجتماعی که در آن پدید آمدن خرده فرهنگ ها و بیگانه
گرایی زمینه ای مساعد می یافت ( فکوهی،1383: 180)
این مکتب معتقد بود که استقرار سکونتگاههای بزرگ شهری و توزیع انواع مختلف
محلات در داخل آنها می تواند بر پایه اصول مشابهی درک شود. شهرها به طور
اتفاقی رشد نمی کنند بلکه در واکنش به ویژگی های مساعد محیط گسترش می یابد
(گیدنز 1382 : 606) در نظر اصحاب مکتب شیکاگو از جمله رابت پارک ارنست برگس
و رودریک مکنزی " شهر همانند یک اندام زنده اجتماعی محل اسکان طبیعی انسان
متمدن است. از این رو می توان یک سازمان محیطی را بوجود آورد. شهر نه تنها
مجموعه ای از افراد انسانی، امکانات اجتماعی، خیابان ها، ساختمان ها، چراغ
های برق متروها، نهادها، بیمارستانها و مدارس است بلکه یک قلمرو و منطقه
روانی که شامل مجموعه ای از شیوه های کار بردی نگرش های سازمان یافته و
احساسات است را تشکیل میدهد ( وبر ،1384 : 51) بنابراین شهر دارای دوجنبه
توامان می باشد : جنبه کالبدی و جنبه ماهیت انسانی .ماهیت انسانی ازا ین
لحاظ که شهر بازتاب تفکرات سازمان یافته در یک منطقه فرهنگی – فضایی ( وبر،
همان: 38) همراه با قوانین خاص خود می باشد. به نظر پارک مکتب شیکاگو شهر
ترکیبی از عناصر مادی و غیر مادی است که بخش دوم مهمتر است. پارک چارچوبی
را برای نظریه اقلیتی شهر ارائه داد او باین عقیده بود که شهر محل سکونت
طبیعی انسان متمدن است. بدین معنا که شهر نمایانگر یک ناحیه فرهنگی با
نمونه های فرهنگی ویژه است. پارک این پیش فرض را پیش گذارد که شهر به
منزله ی سامانه طبیعی تابع قوانین ویژه خود است و برای تغییر و تحول
اکتسابی : 1- در مساحت فیزیکی 2- نظم اخلاقی آن محدودیت وجود دارد. میتوان
برداشت پارک از شهر را در یک جمله خلاصه کرد: شهرنشان دهنده یک واحد سازمان
یافته بیرونی در فضایی است که با قوانین خودش پدید آمده ( همان : 65-63).
روشهای این مکتب عمدتا مبتنی بر مشاهده های دقیق و اقلیت های اجتماعی،
تدوین توصیف ها و تک نگاریهای شهری، تلاش برای ترسیم زندگی نامه ا ی از
خانواده های مهاجر و تحلیل آنها بود. موضوعات مورد علاقه این مکتب تمام
مسائل مربوط به شهر به ویژه مشکلات آن و اهدافش، ایجاد اصلاح اجتماعی، کاهش
تنش ها و بهبود سازوکارهای حیات شهری بودند.
Vasishth و Sloane (2000)، معتقدند تا زمانی که ترسیم شباهت ها میان
ارگانیسم طبیعی و موقعیت انسانی جذاب به نظر می رسد، مشکل، تقلیل گرایی
است، اینکه علم زیست شناسی در قوانینی خلاصه شده که به صورت مکانیکی برای
تبیین رشد و پویایی جوامع انسانی به کار می روند. اگر یک اجتماع انسانی
متشکل از گروهی از افراد است که در مکان مشابهی اقامت دارند، پس آیا جامعه ی
انسانی صرفا مجموعه ای از افراد و عملکردهای آنان است یا چیزی بیش از
تراکم و انبوهی از افراد؟ این نقدی است بر کاوش های برنامه ریزی در مورد
تعاملات افراد.
آیا تحقیقات در صورت تمرکز بر افرادی که یک گروه را شکل می دهند،
تأثیرگذار خواهد بود یا اجتماع به خودی خود موضوعی مناسب برای پژوهش های
مستقل در مورد افرادی است که آن اجتماع را شکل می دهند؟ اگر مورد اول را
بپذیریم، پس داده ها در مورد افراد، اجتماع را تبیین خواهند کرد اما اگر
اجتماع به صورت مستقیم و غیر مستقیم بر رفتار اعضای خود تأثیر می گذارد، پس
بایستی تحقیقات، الگوها و فرآیندهای اجتماعی را متمایز از الگوها و
فرآیندهای جمعیت های انسانی (population individuals)، مورد توجه قرار دهد.
اما این امر نیازمند تعریف و تمایز میان "الگو" و "فرآیند" است. ساختارها،
اشکال و الگوها به لحاظ مشاهده و اندازه گیری به نسبت آسان هستند، اما
آنها چیزی نیستند به غیر از اثبات فرآیندها ی اصولی و عملکردهایی که نیروها
ی شکل دهنده ی واقعی در طبیعت و جامعه، به شمار می آیند. مکتب شیکاگو در
پی بهبود در ابزار تحقیق بود و سپس می خواست بواسطه ی برنامه ریزی شهری
هدایت یافته و شیوه های مداخله ی اجتماعی، در جامعه تغییر ایجاد کند. مشخص
بود که گسترش شهری امری اتفاقی نبود بلکه شدیدا توسط نیروهای تراز اجتماعی
(community-level) همچون بهای زمین، آیین نامه های ناحیه بندی (zoning
ordinances)، سیمای منظر، گردش دهلیزها (کریدورها) و اقبال تاریخی، کنترل
می شد. این مکتب محیط شناختی عنوان گرفت، زیرا عوامل بیرونی نه تصادفی
بودند و نه خود خواسته، بلکه ترجیحا از عوامل طبیعی در محیط سرچشمه می
گرفتند که انطباق فضایی و ارتباطات موقتی میان افراد را محدود می ساخت. این
مکتب در جستجوی این بود تا الگوها را از مطالعه ی فرآیندها استنتاج کند تا
اینکه فرآیندهایی را توصیف کند که به مشاهده ی الگوها می پردازند و
الگوهای استخراج شده قویا یادآور نظریات Clements درباره ی توسعه ی اجتماعی
هستند.
منابع:
ریویر، کلود. درآمدی بر نسان شناسی، ناصر فکوهی، تهران، نی، 1381
فکوهی، ناصر. انسان شناسی شهری، تهران، نی، 1383
گیدنز، آنتونی. جامعه شناسی، منوچهر صبوری، تهران، نی، 1376
ماکس، وبر. شهر در گذز زمان، شیوا کاویانی، تهران، شرکت سهامی انتشار، 1384
محسنی، منوچهر. بررسی در جامعه شناسی فرهنگی ایران، تهران، پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات، 1386
en.Wikipedia.org/wiki/Chicago_ school
en.Wikipedia.org/wiki/subculture
www.report.aruna.ir.
مطالب مشابه :
خرده فرهنگ ها
مردم شناسی - خرده فرهنگ ها - بررسی جریان زنده و جاری فرهنگ در جوامع مختلف
حجاب در جوامع مختلف ابعاد گوناگونی دارد
حجاب در جوامع مختلف ابعاد در راستاي فرهنگ سازي و آگاهي بخشي عمومي درخصوص
تعریف فرهنگ
رفتارها به صورت مشخص و خط کشی شده وجود ندارد و حتی رفتارهای مردم در جوامع مختلف فرهنگ در
بررسی رابطه میان اقتصاد و فرهنگ در جوامع مختلف
فرهنگستون - بررسی رابطه میان اقتصاد و فرهنگ در جوامع مختلف - عرصه فرهنگی، عرصه جهاد است
خرافات در زندگی مردم
در فرهنگ نفیسی مفهوم با نگاهی به گستره ی خرافات در جوامع مختلف در می یابیم که این
فرهنگ
فرهنگ در برگیرنده تمام چیزهایی در مورد برآوردن نیاز تغذیه در جوامع مختلف اشکال
عملکرد اساسی فرهنگ و مشخصه های مختلف آن
صورت باستانی فرهنگ در فـرهـنـگ هـر جامعه متشكل از مجموعه هاى فرهنگى است كه در جوامع مختلف
تاثیر اینترنت بر ابعاد مختلف توسعه جوامع
تاثیر اینترنت بر ابعاد مختلف توسعه جوامع توسعه در علوم و فرهنگ های مختلف در معانی مختلف
تدفین در جوامع مختلف
مراسم دفن در جوامع مختلف/ فرهنگ و ارتباطات
برچسب :
فرهنگ در جوامع مختلف