کنتور آب

برای اندازه‌گیری میزان سیال در حال حریان از یك مسیر بسته (مانند خط لوله) یا مسیر باز

(مانند كانال) با سطح مقطع مشخص، می‌توان از وسایل و تجهیزات گوناگونی استفاده نمود. در

برخی از این وسایل حجم سیال در حال جریان بطور مستقیم خوانده می‌شود و در برخی دیگر پس از

اندازه‌گیری دبی سرعت و یا وزن سیال حجم آن با تقریب خوبی تخمین زده می‌شود.

طبق تعریف استاندارد OIML R 49 – 1 : 2000 كنتور آب وسیله‌‌ای است كه برای اندازه‌گیری

مداوم، حفظ و نشان دادن حجم آب عبوری از یك مسیر بكار می‌رود. با توجه به این تعریف می‌توان

قسمت‌های تشكیل‌دهنده كنتور را به سه بخش اصلی تقسیم نمود:

1 ـ بخش اندازه‌گیرنده

2 ـ بخش شمارنده

3 ـ بخش نمایش‌دهنده

بخش اندازه‌گیرنده كنتور قسمتی است كه وظیفه تبدیل حجم، دبی، سرعت یا وزن آب عبوری به

علائم یا سیگنال‌‌های قابل شمارش را بر عهده دارد. این سیگنال‌ها از طریق مكانیكی و یا

الكترونیكی به قسمت شمارنده منتقل و پس از شمارش و پردازش، نتایج حاصل از قسمت

نمایش‌دهنده قرائت می‌گردد.

هر یك از بخش‌های فوق می‌تواند در یك محفظه مجزا و یا اینكه هر سه آنها در محفظه‌‌ای مشترك

جاسازی شوند. بطور كلی با توجه به شیوع و نوع مكانیزم اندازه‌گیری، انواع كنتور را می‌توان در

چهار گروه اصلی زیر دسته‌بندی نمود :

- كنتورهای مكانیكی

- دبی‌سنج‌های مخصوص

- دبی‌سنج‌های استباطی

- كنتورهای مقداری

- كنتورهای مكانیكی

یكی از متداولترین انواع كنتور برای اندازه‌گیری مستقیم حجم آب مصرفی و محصول عمده

شركت‌های بزرگ كنتور ساز دنیا كنتورهای مكانیكی می‌باشد. در این كنتورها از یك جزء تشخیص

دهنده جریان نظیر پروانه یا پیستون متحرك استفاده می‌گردد كه میزان حركت و جابجایی آن متناسب

و متأثر از حركت سیال بوده و با انتقال حركت از این قطعه و از طریق محور مركزی به شمارنده،

میزان حجم آب عبوری اندازه‌گیری و ثبت می‌شود. انتقال حركت پروانه و یا پیستون به شمارنده هم

بصورت چرخ دنده‌‌ای (نوع گیربكسی) و هم بصورت تلفیقی از درگیری دو آهن‌ربای دائمی و تعدادی

چرخ دنده (نوع مغناطیسی) امكان‌پذیر است.

در كنتورهای نوع گیربكسی چنانچه كلیه قطعات داخلی، با آب در تماس باشند نوع تر و اگر به جز

بخش شمارنده بقیه قطعات با آب در تماس بوده نوع نیمه خشك و اگر فقط پروانه با آب در تماس

باشد (مانند كنتورهای مغناطیسی) نوع خشك نامگذاری می‌شوند.

مزیت كنتورهای مغناطیسی نسبت به كنتورهای گیربكسی كاهش میزان تماس قطعات داخلی با آب،

رسوب املاح موجود در آن و در نتیجه جلوگیری از خرابی كنتور در اثر گیركردن قطعات داخلی

می‌باشد. اما مواردی نظیر تأثیر میادین مغناطیسی خارجی روی عملكرد كنتور، بروز پدیده قطع

اتصال درآهن‌رباهای دائمی و یا جذب براده‌های فلزی احتمالی موجود در آب، از معایب این نوع

كنتورها است. بسیاری از شركت‌های معتبر كنتورسازی با طراحی اصولی و تعبیه حلقه ضد

مغناطیس و استفاده از آهن‌رباهای دائمی مناسب و دقیق اشكالات مذكور را در محصولات تولیدی

خود مرتفع نموده‌اند.

كنتورهای مكانیكی نوع سرعتی :

در كنتورهای سرعتی، جزء تشخیص دهنده جریان، توربین یا پروانه‌ای است كه در مسیر آب قرار

گرفته و توسط نیروی ناشی از حركت آ بطور آزادانه دوران می‌كند بواسطه حركت پروانه، حجم آب

عبوری از كنتور اندازه‌گیری می‌شود. طراحی پروانه و محفظه مربوطه به گونه‌ای است كه بین

چرخش پروانه و سرعت جریان سیال تناسب مستقیم برقرار می‌گردد. در این كنتورها چنانچه محور

توربین در امتداد مسیر جریان سیال قرار گیرد كنتور را توربین افقی و اگر محور مذكور بر مسیر

جریان سیال عمود باشد كنتور را توربین عمودی می‌نامند. كنتورهای توربین افقی معمولا در

سایزهای بالا (حجیم) و نوع توربین عمودی در سایزهای پایین (كنتورهای خانگی) بكار گرفته

می‌شود.

در صورتی كه آب از چند روزنه به پروانه برخورد كند، كنتور چند افشانه و اگر از یك جهت به

پروانه برخورد نماید تك افشانه نامیده می‌شود. كنتورهای تك افشانه نسبت به كنتورهای چندافشانه

در سرعت‌های كمتر آب شروع بكار می‌كنند. در صورتی كه كنتورهای چند افشانه مقاومت بیشتری

نسبت به ضربات دینامیكی از خود نشان می‌دهند.

نصب، بهره‌برداری و نگهداری كنتورهای مكانیكی :

كنتور آب یكی از وسایل ابزار دقیق است كه توجه به نصب و نگهداری صحیح آن موجب بهره‌گیری

طولانی مدت و كاركرد بهینه آن خواهد شد. در این رابطه توجه به نكات زیر ضروری است :

ـ كنتورهای مكانیكی، برخلاف استحكام ظاهری به دلیل داشتن چرخ‌دنده‌هایی كه همواره میزان

درگیری و لقی بین آنها باید در حد تعریف شده‌ای باشد، نسبت به ضربات حساسند و به همین دلیل

شركت‌های معتبر تولیدكننده كنتور بر روی بسته‌بندی این محصولات علائم شكستنی را حك

می‌نمایند.

ـ محل نصب كنتور باید به گونه‌‌‌ای باشد كه از وارد آمدن هرگونه ضربه احتمالی مصون باشد. اكثر

خرابی كنتورهای برگشتی از شبكه ناشی از نصب نادرست آنها می‌باشد. آثار مصالح ساختمانی

به جا مانده بر روی برخی از كنتورها بیانگر بهره‌برداری نادرست و عدم توجه به حساسیت این

وسیله می‌باشد.

ـ معمولاً عمده دلیل خرابی كنتورهای نو ناشی از ورود ذرات خارجی (نظیر گل و لای، ذرات بجا

مانده از محل برش لوله و غیره) به داخل كنتور می‌باشد. لذا تمیز نمودن لوله قبل از نصب كنتور

بوسیله عبور آب آزاد می‌تواند از بروز این نوع خرابی‌ها جلوگیری نماید.

ـ موقعیت كنتور در خط لوله بایستی به گونه‌ای باشد كه از ورود هوا به داخل آن اجتناب شود. در

صورتی كه جلوگیری از ورود هوا به داخل كنتور امكان‌پذیر نباشد، نصب شیر اتوماتیك تخلیه هوا

قبل از كنتور می‌تواند راهگشا باشد. بعد از نصب كنتورهای نو، هواگیری و پر نمودن خط لوله و

كنتور می‌باید با جریان آرام آب (بازكردن آهسته) صورت پذیرد. باز نمودن ناگهانی شیر آب موجب

ضربه دیدن مكانیزم داخلی كنتور می‌شود.

دستورالعمل نصب و نگهداری كنتورهای سایز پایین (خانگی) :

با توجه به مشخصات آب و شبكه مورد نظر (اعم از حداقل دبی عبوری، حداكثر فشار كاری، سختی

آب، ذرات معلق و ماكزیمم درجه حرارت آب) بخش عمده‌ای از مشكلات كنتور مربوط به نحوه

نصب، نگهداری و بهره‌برداری از كنتور می‌باشد. در این ارتباط توجه به موارد ذیل ضروری است.

1 ـ قبل از نصب كنتور باید از سالم بودن پلمپ، وجود فیلتر و عدم ذرات خارجی در محل اتصال

اطمینان حاصل نمود. توصیه می‌شود قبل از نصب، مقداری آب با فشار زیاد از لوله عبور داده شود.

2 ـ محل نصب باید به شكلی انتخاب گردد كه اولاً كنتور را از یخ‌زدگی مصون دارد، ثانیاً در حد

امكان از خالی شدن كنتور از آب جلوگیری نماید، ثالثاً تا حد ممكن مانع از فشارهای ضربه قوچ

شود.

3 ـ كنتورهای سرعتی باید بصورت افقی نصب گردد، بطوری كه صفحه شمارنده رو به بالا باشد.

هرگاه انحراف كنتور از حالت افقی باعث كاهش دقت كاری این وسیله می‌شود. (نصب كنتورهای

حجمی از این قاعده مستثنی می‌باشد).

4 ـ به منظور جلوگیری از برگشت آب خروجی بخصوص ورود آب گرم به داخل كنتور، نصب شیر

یكطرفه بعد از كنتور ضروری است.

5 ـ از پرتاپ نمودن و ضربه زدن به كنتور اجتناب شده و در هنگام نصب به هم جهت بودن فلش

حك شده روی كنتور و جهت جریان آب توجه گردد.

6 ـ پس از نصب كنتور و به منظور تخلیه كامل هوای داخل آن باید آب را به تدریج از كنتور عبور

داد.

7 ـ در صورت رعایت نكات توصیه شده متوسط عمر مفید كنتور حدود پنج سال می‌باشد، به همین

دلیل لازم است پس از گذشت زمان مربوطه كنتور مورد تعویض قرار گیرد.

کنتور آب

مطالب مشابه :

توصیه های ایمنی برق

ایمنی برق در منزل-ايمنی در شبکه های عمومی برق-توصيه هاي ايمني ، فني ، اقتصادي و اقدامات لازم هنگام ق

این مقاله در مورد برق گرفتگی و کارهایی هستش که باید در این مورد

ایمنی در منزل

کنتور

واژگان بیگانه و معادل فارسی آن

دستورالعمل نصب انشعاب آب

دستورالعمل حصول اطمینان از کارکرد درست کنتورهای عادی (تکفاز و سه فاز)و دیماندی (سه فاز)

کنتور آب

کشاورزان بمی آب کشاورزی می نوشند (+تصاویر)