اخلاق اداري

اخلاق از علوم اجتماعى و انسانى است و از چگونه بودن و چگونه زيستن انسان سخن مى‏گويد و بر تعديل غرائز و تصحيح رفتار آدمى، پا مى‏فشرد .اخلاق اداري به چگونه كار كردن دراداره مي پردازد. <?xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" />

يك كارمند مسلمان بايدمتخلق به اخلاق ذيل باشد.

خوشخويى

از رموز موفقيت‏حضرت رسول(ص) در دعوت و رسالت‏خويش، اخلاق نيكو و برخورد شايسته و جذاب با مردم بود.

«حسن‏خلق‏» آن حضرت، امتياز بارز آن مظهر رافت و رحمت‏بود. با همين‏«اكسير اعظم‏» دلها را جذب مى‏كرد، دشمنان را دوست مى‏ساخت، كينه‏هارا به مهربانى مبدل مى‏كرد، الفت مى‏آفريد و پيوند مى‏داد، دلها را با دلها،دستها را با دستها! و به همين سبب مدال «وَإِنَّكَ لَعَلَى خُلُق عَظِيم» از خداى‏عظيم دريافت كرد.

كلام نرم، رفتار شايسته، گفتار مؤدبانه و جاذبه‏دار، تحمل فراوان وحلم و بردبارى و چهره گشاده و بشاش، از مظاهر و جلوه‏هاى «حسن‏خلق‏» است

پيامبر اكرم(ص) رابطه مؤمن با مؤمن و برخوردشان را با هم،همچون رسيدن يك تشنه به آب سرد و گوارا مى‏داند كه با آن سيرابى‏مى‏شود:

«ان المؤمن ليسكن الى المؤمن كما يسكن قلب الظمان الى الماء البارد.».

اسلامى بودن اخلاق هر مسلمان را بايد در نحوه معاشرتش باديگران جستجو كرد. خوش خلقى ، دين و مرام مسلمانى است. به‏فرموده حضرت رسول(ص): «ايمان كسى كاملتر است كه اخلاقش بهترباشد، كسى به پيامبر شبيه‏تر و به او نزديكتر است كه خوش خلق‏تر باشد» و به‏تعبير امام صادق(ع):

«پس از عمل به واجبات الهى، محبوبترين كارها نزد خداوند، آن است كه‏انسان اخلاقى سازگار با مردم داشته و اهل «مدارا» باشد.».

بارى ... گفتار و رفتار ما «آيينه شخصيت‏» ماست، بكوشيم هر چه‏روشنتر و شفاف‏تر باشد.

هدف بعثت پيامبر (صلى الله عليه وآله وسلم)

پيامبر اسلام هدف بعثت خود را كامل كردن ارزش هاى اخلاقى اعلام كردند :

إنَّما بُعِثْتُ لاُِتَمِّمَ مَكارِمَ الأخلاَقِ .

من فقط براى كامل كردن مكرمت ها و ارزش هاى اخلاقى به پيامبرى برانگيخته شده ام .

حسن خلق

از علل بسيار مهم و پرارزشى كه در زيبايى باطن نقش بسزايى دارد و در سالم سازى حالات و حركات سهم قابل توجهى را داراست ، حسن خلق است ، كه پيامبر بزرگ اسلام از آن تعبير به برگ درخت دين كرده است .

اخلاق نيكو از حقايق عظيم است.

از هيچ حكمى از احكام فقهى در قرآن مجيد با وصف عظيم ياد نشده است . در قرآن صوم عظيم ، صلاة عظيم ، جهاد عظيم و حج عظيم نيامده است ، ولى صفت عظيم همراه اخلاق ذكر شده است :

( وَإِنَّكَ لَعَلَى خُلُق عَظِيم ) .

و راستى كه تو را خويى والاست .

( وَلَوْ كُنتَ فَظّاً غَلِيظَ الْقَلْبِ لاَنفَضُّوا مِنْ حَوْلِكَ ) .

و اگر بداخلاق و سنگدل و خالى از رأفت و رحمت و رفق و مدارا بودى ، هر آينه از پيرامونت پراكنده مى شدند

پيامبر اسلام (صلى الله عليه وآله وسلم) كه خود داراى حسن خلق بود و به شدت از بداخلاقى و مفاسد نفسى و زشتى حالات نفرت داشت ، در رواياتى در رابطه با اخلاق نيك و اخلاق زشت مى فرمايد :

أوّلُ مَا يُوضَعُ فى ميزانِ العَبدِ يَومَ القِيامَةِ حُسنُ خُلقِهِ(1) .

اول چيزى كه روز قيامت در ترازوى عبد مى نهند حسن خلق اوست

سُوءُ الخُلقِ ذَنبٌ لاَ يُغْفَر .

بداخلاقى گناهى غير قابل آمرزش است .

الخُلقُ وِعاءُ الدّين .

اخلاق ظرف دين است .

دين آنجا قرار مى گيرد كه حسنات اخلاقى وجود داشته باشد . به عبارت ديگر حسنات اخلاقى و دين ، لازم و ملزوم يكديگرند .

مَكارِمُ الأخلاقِ مِن أعمالِ الجَنّة.

ارزش هاى اخلاقى از روش هاى بهشتى است .

حُسنُ الخُلْقِ نِصفُ الدّينِ .

حسن خلق نيمى از دين است .

أحبّ عبادِ اللهِ إلى اللهِ أحسَنُهُم خُلْقاً .

محبوب ترين بندگان خدا نزد خدا خوش اخلاق ترين آنهاست .

إنّ حُسنَ الخُلقِ يُذيبُ الخَطِيئةَ كَما تُذِيبُ الشمسَ الجَليد .

به راستى حسن خلق گناه را آب مى كند همان گونه كه خورشيد يخ را آب مى كند .

الخُلقُ السَيّىءُ يُفسِدُ العَملَ كَما يُفسِدُ الخَلُّ العَسلَ .

بداخلاقى عمل را فاسد مى كند ، همان گونه كه سركه عسل را فاسد مى نمايد .

پيامبر (صلى الله عليه وآله وسلم) فرمود :

مَا مِن شَىء فِى المِيزانِ أَثْقَلُ مِن حُسنِ الخُلقِ .

چيزى در ترازوى سنجش سنگين تر از حسن خلق نيست .

عَلَيكُم بِحُسْنِ الخُلْقِ ; فَإنَّ حُسنَ الخُلْقِ فِى الجَنَّةِ لاَ محالَةَ . وإيّاكُم وَسُوءَ الخُلْقِ ; فَإنّ سوءَ الخُلْقِ فِى النّارِ لاَ مَحالَةَ .

بر شما باد به حسن خلق زيرا حسن خلق ناگزير در بهشت است . و از سوء خلق حذر كنيد زيرا سوء خلق بناچار در دوزخ است .

حضرت صادق (عليه السلام) در تفسير آيه ى شريفه ى

( رَبَّنَا آتِنَا فِي الدُّنْيَا حَسَنَةً وَفِي .. مى فرمايد : مراد از حسنه ى آخرت رضا و خشنودى خدا و بهشت است . و مراد از حسنه ى دنيا فراخى رزق و معاش و حسن خلق است .

حضرت على (عليه السلام) به يكى از يارانش به نام نوف فرمود :

صِل رَحِمَك يزيدُ اللهُ فِى عُمرِكَ ، وحَسِّن خُلقِك يُخفِّفُ اللهَ حِسابَ .

صله ى رحم كن تا خدا به عمرت بيفزايد و اخلاقت را نيكو گردان تا خدا حسابت را بر تو آسان گيرد .

پيامبر اسلام (صلى الله عليه وآله وسلم) فرمود :

مِن سَعادةِ المَرءِ حُسْنُ الخُلُقِ وَمِن شَقاوَتِهِ سُوءُ الخُلُقِ .

از خوشبختى مرد حسن خلق و از بدبختى اش بدخلقى است .

أفضلُ عَمل يُؤتِى بِه يَومَ القِيامَةِ خُلقٌ حَسَن.

برترين عملى كه روز قيامت آورده مى شود اخلاق نيكوست .

أفضَلُ مَا اُعطِىَ المُسلِمَ خُلقٌ حَسَن .

برترين چيزى كه به مسلمان عطا شده اخلاق نيكوست .

إنَّ هذِهِ الأخلاق منائِح من اللهِ ، فَإذا أحبّ الله عَبداً مَنَحَه خُلقاً حَسناً ، وَإذا أبغضَ اللهُ عَبداً مَنَحَه خُلقاً سيئاً .

اخلاق عطاياى خداست ، هنگامى كه خدا بنده اى را دوست بدارد خلق حسن به او عطا مى كند و هنگامى كه بنده اى را دشمن بدارد خلق زشت به او مى دهد

خوش رويى

از خصلت هاى بسيار زيبا كه غم و اندوه را از دل ديگران مى زدايد نشان دادن خوش رويى است ، كارى كه براى انسان هيچ هزينه اى ندارد .

چقدر شايسته است انسان هنگامى كه مى خواهد با زن و فرزند ، پدر و مادر ، اقوام و خويشان و همه ى مردم برخورد كند همه ى غم و اندوهش را در پس پرده ى باطن پنهان نمايد و همه ى نشاط و سرسبزى و خرمى اش را در چهره ظاهر كند و با خوش رويى كامل با همگان ديدار كند .

اميرالمؤمنين (عليه السلام) وقتى خصلت هاى مؤمن را مى شمارد مى فرمايد :

المُؤمِنُ بِشرُهُ فِى وَجهِهِ وَحُزنُهُ فِى قَلْبِهِ .

مؤمن شادى و خرمى اش در چهره اش نمايان و غم و اندوهش در دلش پنهان است .

البَشاشَةُ إحسان .

خوش رويى احسان و نيكى نسبت به مردم است .

البَشاشةُ حِبالَةُ المَودّة .

خوش رويى ريسمان محبت و عشق است .

البِشرُ يُطفِئُ نارَ المُعانَدة .

خوش رويى آتش دشمنى و كينهورزى را خاموش مى كند .

البِشرُ شِيمَةُ الحُرّ .

خوش رويى خصلت آزاده است .

بِشرُكَ يَدلُّ عَلى كَرَمِ نَفسِك وَتَواضُعِك يُنبِئُ عَن شريفِ خَلقِك .

خوش روييت دليل بربزرگوارى نفست وفروتنى خبردهنده ىاخلاق بلند مرتبه مى باشد .

طلاقَةُ الوَجهِ بِالبِشرِ وَالعَطيّةُ وَفِعلُ البِرّ وَبذلُ التَحيّةِ داع إلى محبّةَ البَريّة(2) .

گشاده روييت با خوش رويى و دست دهنده ات و كار نيكت و سلام كردنت كشاننده ى تو به سوى محبوبيت نزد همه ى مردم است .

اخلاق اداري

مطالب مشابه :

اخلاق اداري

اخلاق اداري : بایدها (معروفها) و نبایدهای (منکرهای) اداری

اخلاق اداری

مصاديق منكردر محيط اداري

مديريت اخلاق در سازمانها

مفهوم اخلاق اداري

اقدامات لازم براي تهيه و تدوين منشور اخلاقي در سازمانها

معرفی کتاب: ارباب امانت، اخلاق اداری در نهج البلاغه