ورزنه نگین شرق اصفهان

شهر سبا يا سرا در واقع نامي است كه ساكنين شهر ورزنه و روستاهاي اطراف آن، منطقه ي مسكوني قديمي مدفون ده در زير تپه هاي شني حاشيه ي غربي تالاب گاوخوني بدان نام مي شناسند و عقيده دارند كه با توجه به آثار بر جاي مانده از آن شهر كه گاهگاهي با جابجايي ماسه ها توسط باد،پديدار مي شود در زير شنهاي روان شهري به نام سبا مدفون است به اين امر در بيشتر نوشته هاي قديمي كه در آن نامي از ورزنه يا گاوخوني برده اند نيز اشاره شده است. در بخشهايي از كتاب تاريخ اصفهان و ري و همه ي جهان مي خوانيم:«حجاج نايب اصفهان را گفت تو را به شهري مي فرستم كه سنگش سرمه و مگس آن زنبور عسل و گياهش زعفران است. از اشعار عرب پديدار مي شود كه پيشين زمان دهقانان زعفران در آنجا به عمل آورده و مخصوصا به حدود ورزنه رويدشت جايي است كه آن را شهر سبا نامند و امروزه ويران است و گلرنگ شبيه زعفران در آنجا بسيار يافت مي شود».و يا در بخشهاي از همين كتاب آمده است:« شهر سبا آخر گاوخاني است كه ماسته گرفته و مرد وسوار در آن فرو مي رود.»
منبع:سایت میراث ورزنه

ورزنه تنها شهری است که زنانش چادر سفید بر سر کردند.

پوشش خانمها در ورزنه چادر سفید است.که در اولین برخورد نظر هر بیننده ایی را به خود جلب میکند.علت انتخاب پوشش زنان ورزنه دلایل متفاوتی ذکر شده است که از جمله می توان آنرا یادگار ایران قبل از اسلام و زرتشت دانست.

وجه تسمیه شهر ورزنه
در كتب نامه هاي شهر ها و روستا هاي ايران، حتي در كتب لغت فارسي به ويژه لغت نامه ي دهخدا نشاني از اين واژه ديده نمي شود، لذا احتمال مي رود كه چون در عهد حكمرانان سلجوقي كه حكوت سيستان ميراث خانوادگي آنان بوده واژه "ورزنه" كه همانل سيستاني"ورغنهvar-gana" وبه معني پهن و گسترده بود به اين سرزمين اطلاق گرديده گرچه واژه هاي سيستاني خود ريشه در زبان زردشت دارد و از واژه هاي قراء و مزارع نزديك شهر ورزنه مي توان به بدان پي برد. مانند واژه ي مرزعه"يسنا" كه واژه هاي اوستا يي است و واژه مزرعه "پچويز" (پچهpace) به معني "توتن ران"و واژه هاي "ارغن"(argan)و ارغنه(argane)به معني زيرك و زبده كه تمام آنان سيستاني است.
مطالعات تاريخي نشان مي دهد كه تكلم به زباني كه تقريبا"به زبان زردشت باشد خاص مردم مشرق بوده و "بارتولومه" با توجه به اشارات جغرافيايي پشتهاي كهن و به همين نتيجه رسيده كه اوستايي به احتمال قوي از مشرق ايران آمده است و در يشت 19(زامياد يشت)نام درياچه ك-س-ا-ي kosaoya به نحوي ذكر مي شود كه در تطبيق با درياچه كنوني هامون ترديدي باقي نمي گذارد و گروهي نيز معتقدند كه مولد زردشت نيز در مشرق ايران بوده لذا مي توان چنين باوري داشت كه واژه "ورزنه" همان واژه سيستان نيز زردشتي (ورزنه)به معني گسترده و پهن مانند "ارغن و ارغنه" و "ورثرغنه varsuyna)"سردار جنگجويي كه يشت 14 (بهرام يشت) خاص او سروده شد.
اين واژه در زبان پهلوي و رهران و فارسي به بهرام تبديل شده است .صورت اوستايي آن از دو جزء "ورثر"به معني حمله و پيروزي و جزء دوم و ريشه "غنyen" به معني زننده است و اين همان است كه در فارسي و بعضي لهجه ها (سنگسري)در "ارژن"به "ژن"تبديل شده لذا واژه "ورغنه"نيز به تبعيت از قانون فوق به "ژن" تغيير يافته و واژه "ورژنه" بوجود آمده و بعد از حمله اعراب به ايران حرف "ژ"به "ز"وواژه "ورزنه "شكل گرفته است .
افرادمحلي اعتقاددارندكه "ورزنه"به معني كشت دانه وكاربربرروي دانه است.بهرحال لغت ورزنه القاءكننده مفهوم كشت وكشتكاران وهمجنين محل كارو كوشش پياپي است كه با خصوصيات اقليمي و خاك و نيز اهميت كشاورزي مناسبت دارد .
ورزكار =كشاورز ، ورزاو=گاو ، ورزنده=برزگر
سرانجام آنكه آنكه چون ريشه يابي در واژه هاي اوستايي بسيار پيچيده است بهتر آن است كه ما به واژه با شكوه فارسي "ورزنه" از ريشه "ورزيدن" بسنده كنيم .

- ورز= كشتكار و زرع
2- ورز كار = كشتكار و زرع و برزگر
3- ورزاو = كار و زراعت و گاوي كه بدان زمين را شيار كنند.
4- ورزي = كشت كار زمين
5- ورزيدن = كشتن و زراعت كردن
6- ورزيد = كاسته شده
در ادبيات باستاني ايران اينگونه آمده است:
زرتشت ياران خود را به سه گروه بخش مي‌كند:
خيتو يا خودماني كه بي‌اندازه به او نزديك بوده‌اند.
ورزنه يا ورزندگان كه كشاورزان و دامپروران بوده‌اند.
آريا منش كه از دوستان و ياران زرتشت بوده‌اند.
درلغت نامه دهخدا ورزنه عنوان محلی جزء دهستان رودشت شهرستان اصفهان واقع در کنار زاینده رود نوشته شده است که آب کشاورزی آن از زاینده رود تامین می شود و محصولات آن غلات،پنبه ، هندوانه و شغل اهالی زراعت و قالی بافی است
-5- ممکن است از کلمه ورزنا گرفته شده باشد که از تقسیمات کشوری یا اجتماعی زمان ساسانیان بوده است.
- 6-ممکن است از دو کلمه ور + زندک رود گرفته شده باشد زیرا که به نام زاینده رود زندک رود نيزگفته می شود و کلمه ور نیزبه معنی کنار جمعا به معنی شهر کنار زاینده رود.

وجه تسمیه هایی که در مورد ورزنه آمده است به
از مطالب فوق مي‌توان حداقل يك احتمال را داد و آن اينكه از آن جايي كه ورزنه روزگاري سرزمين زرتشتيان بوده است لذا ممكن است آنان اين نام را انتخاب كرده باشند.

موقعیت جغرافیایی

شهر ورزنه مركزبخش بن رود در فاصله ي 105 كيلومتري جنوب شرقي شهر اصفهان قرار گرفته و محدود است از شمال به راه آهن سراسري ، ازجنوب به اراضي مزروعي ورزنه، از شرق به اراضي مرزوعي و تالاب گاوخوني(درفاصله25 كيلومتري و نزديكترين نقطه به تالاب ) و از غرب به مزارع كشاورزي و روستاهاي اشكهران و بزم و قلعه امام اين شهر در طول جغرافيايي52درجه و39 دقيقه شرقي و عرض 32 درجه و 25 دقيقه ي شمالي واقع شده و11549 نفر جمعيت و 8/229 هكتار وسعت و تراكم در شهر معادل 9/45 نفر در هكتار و ارتفاع آن از سطح دريا 1475 متر است و شهر ورزنه به شكل دايره بوده و گسترش به سوي شمال دارد و خندقي گرداگرد آن را از قديم الايام قرار گرفته بعد از انقلاب روي آن را پوشانده و عنوان خيابان استفاده مي شود رودخانه زاينده رود از شمال شهر عبور كرده شهر را به دو قسمت شمالي جنوبي تقسيم مي كند قسمت شمالي آن نوساز، و تقريبا بعد از سال 58 شكل گرفته و شهرك امام جعفر صادق عليه السلام نام دارد.
اوضاع اقليمي آب و هوا:
شهر ورزنه به علت نزديكي به كوير داراي آب و هواي گرم و خشك مي باشد به طوري كه ماههاي مرداد و شهريور از حداكثر خشكي هوا برخوردار و ميزان متوسط بارندگي در ورزنه 80 ميليمتر است.
حداكثر سرعت باد در ورزنه 35 متر در ثانيه و جهت وزش با اغلب ، شمال غربي به جنوب شرقي است.ولي جريان باد غربي به شرقي هم وجود دارد .رطوبت نسبي در اواخر ساعات شب و صبحا بيشتر از ساير ساعات شبانه روز است و قبل از طلوع آفتاب به حداكثر و حداقل آن بعد از ظهر است.
معدل حداكثر در جه حرارت در بخش بن رود در تيرماه 42 درجه و معدل حداقل در آذر ماه 5.6 درجه و متوسط درجه حرارت ورزنه 14.1 درجه سانتيگراد است.

پارک ساحلی شهر و پل تاریخی ورزنه در حاشیه زاینده رود

مسجد جامع 600 ساله ورزنه در آستانه فرو ریختن اصفهان - خبرگزاری مهر: مسجد جامع شهر ورزنه که از شهرهای قرار گرفته در حاشیه جاده ابریشم است در اثر بی توجهی متولیان و به دنبال بارندگیهای اخیر در معرض تخریب و فروریختگی جدی قرار گرفته است. به گزارش خبرگار مهر در اصفهان، مسجد جامع شهر ورزنه از نزدیکترین مناطق حاشیه تالاب گاو خونی با سابقه ای حدود 600 سال در حال تخریب و تهدید جدی است این مسجد جامع و شهر ورزنه در مسیر حاشیه جاده ابریشم قرار گرفته و بسیاری از کتب تاریخی و سفرنامه سیاحان به آن اشاره کرده اند.
این مسجد اگر چه از نظر انجام مراسم مذهبی همچنان یکی از پر رونق ترین مساجد منطقه محسوب می شود، لیکن از نظر مرمت ساختمانی و حفظ و نگهداری آسیبهای قابل توجهی دیده است.

ورزنه نگین شرق اصفهان

مطالب مشابه :

* افتتاح سایت گردشگری کویری "واحه" در ورزنه

خاطرات حاج آقا خاطره!

ورزنه نگین شرق اصفهان

نماز باران در طلب نزول رحمت الهی در شرق اصفهان اقامه می شود

پروژه های شرق اصفهان را در اولویت قرار دهید

نشست صمیمانه نمایندگان مردم بخش بن رود با فرماندار اصفهان

زاینده‌رود، یک سرو هزار سودا!