شهر سنندج
وجه تسمیه سنندج
درباره وجه تسمیه سنندج تاکنون نظریات مختلفی داده شده است . علی اکبر وقایع نگار می نویسد "این سنندج در اصل قریحه ای بوده است از قراء کردستان وبه « سینه »مشهور بوده ، به مرور دهور « سینه» سنه شده و قلعه ای که در اینجا بنا شده را « سنه دژ» و بعد از آن معرب شده، سنندج خوانده اند."
در مطالعات جامع توسعه اجتماعی ، اقتصادی استان کردستان در بخش پیشینه و سوابق تاریخی شهر ها درباره سنندج آمده است:" سنه یا سنه دژ از شهر های کهن و مقدس است . سنه در زبان اوستایی قدیم به معنی شاهین و سنه دزیت سنه دژ به معنی شاهین دژ است."
در مطالعات طرح ساختارکالبدی – فضایی بافت قدیم سنندج آمده است:"سلیمان خان اردلان والی کردستان در زمان شاه صفی هسته اولیه سنندج را بصورت قلعه ای بر فراز تپه ای طبیعی به ارتفاع 20 متر که بر اطراف احاطه داشت و در کنار روستای سینه بنا نهاد . با توجه به اینکه روستای سینه در پایین دست این تپه موجود بوده به همین مناسبت آن را « سینه دژ»نامیده اند."
چنانچه ملاحظه می شود در همه این نظریات به پیروی از وقایع نگار ،جزء دوم این واژه را «دژ» دانسته اند که در زبان فارسی به معنای «قلعه »است ودر توضیح تغییر شکل پان به «دج» dag نوشته اند که کلمه معرب شده است.»
دوران صفویه به بعد
« سنندج که تحت حکومت موروثی حکام خاندان اردلان بود تا سال 1132 ه.ق بدلیل اختلافات قومی و قبیله ای از رشد شهر نشینی قابل توجهی برخوردار نبود و محدوده کالبدی شهر در این دوره محدود به قلعه حکومتی و محله میان قلعه بود. از این زمان به بعد به دلیل درگیری ها و کشمکش هائی که در دوران حکومت صفویه و قاجاریه بین ایران و عثمانی جریان داشت موجبات ترقی و پیشرفت در این منطقه فراهم می گردد.
بویژه در این دوره به لحاظ مسائل مذهبی ، کردستان ازسوی حکام دولت مرکزی مورد بی توجهی قرار می گیرد و دولت عثمانی از این عامل برای توسعه نفوذ خود در منطقه استفاده می نماید واین امر باعث توسعه شهر سنندج می گردد. در این دوره مسجد و مدرسه ای بسیار عالی در جنب دار الحکومت بنا می شود و همچنین دو مناره رفیع درآن مسجد برپای می گردند که غریب یکصد سال در نهایت استحکام باقی می مانند.
در زمان کریم خان زند به دلیل سرپیچی حکام کردستان در سال 1164 ه. ق حکومت مرکزی وقت به شهرحمله وآن را ویران می کند. پس از یک دوره هرج و مرج با روی کارآمدن سلسله قاجاریه به پاس حمایت حکام کردستان از آقا محمد خان قاجار ، شهر مورد توجه قرار می گیرد و رشد و توسعه می یابد. با روی کار آمدن امان الله خان اصلاحات زیادی برای آبادی و عمران شهر صورت می گیرد. بطور کلی دوره حکومت امان الله خان ساختار کالبدی – فضایی شهر شکل می گیرد و تا سال 1300 ه .ق همین کالبد باکمی تغییرات باقی می ماند. در طول این دوره عناصر با ارزشی چون بازار ، مساجد، محلات و مراکز خدمات و گذرهای اصلی و فرعی و محلات به کالبد شهر شکلی می دهند و در واقع در این دوره بخش مرکزی و درونی شهر از عناصر عملکردی شکل می گیرد. معماری وشهرسازی این دوره به سبک اصفهانی انجام می گیرد چرا که امان الله خان با آوردن مهندس و معمار و کاشی کار از اصفهان به ساختن بنا ها و مجموعه های شهری مبادرت می ورزد.»
در سالهای ۱۳۰۰-۱۳۲۰
« شهر سنندج اهمیت خودرا در مقام حاکم نشین منطقه از دست می داد. با روی کار آمدن رضاشاه حکومت مرکزی توانست تا اندازه ای امنیت را در سر تا سر ایران تأمین نماید. در این زمان سنندج به عنوان مرکز سیاسی و اداری استان کردستان و مهمترین و بزرگترین شهر استان مطرح می بود
باکشیدن خیابان های صلیبی در شهر و ارائه عناصر جدید شهری مانند پادگان، کارخانه ، بیمارستان، ادارات در این دوره تغییراتی در ساخت کالبدی شهربوجود آمد ، بطوری که با احداث خیابان های انقلاب و فردوسی نظام محله بندی شهر از هم پاشید و ساختار کالبدی – فضایی انسجام و یکپارچگی خود را از دست داد و برون گرائی در سازمان دهی فضایی شهر با شدتی هرچه تمام تر آغاز شد .
خیابان های جدید الاحداث مرزبندی جدیدی احداث کردند که به نابودی محلات قدیمی و بافت شهری انجامید. هر چند فضا های باز شهری و محلات مسکونی در این دوره دچار آسیب های اساسی شدند بافت قدیم هنوز متکی به استخوان بندی و ساختار اصلی گذشته خود است و بازار شهر بصورت مرکز اصلی و خدماتی و تجاری شهر عملکرد خود را حفظ نموده است.»
که با اقدامات دولت رضا شاه آغاز شده بود با شروع جنگ جهانی دوم( 1324-1320) و اشغال ایران متوقف گردید و با برکناری دولت مرکزی دوره ای از نهضت های ملی و قومی از سال های 1320آغاز شد . در کردستان ، جمهوری مهاباد به رهبری قاضی محمد تأسیس گردید واز نظر سیاسی ، اقتصادی و اجتماعی اثراتی بر جای گذاشت بطور کلی فاصله سال های 1332-1320 را می توان دوره ای از رکود اقتصادی و ضعف قدرت دولت مرکزی برشمرد .
پس از وقفه سال های 1332-1320 با توسعه مدرنیزاسیون وبسط روابط سرمایه داری و ادغام هرچه بیشتر اقتصاد ایران در نظام سرمایه داری جهانی ،این کشور وارد بعد تازهای گردید . با اتکاء به درآمدهای روز افزون نفت ودخالت دولت در برنامه ریزی های عمرانی و اصل چهار ترومن در ایران وارائه طرح های هادی برای چند شهر از جمله سنندج در توسعه کالبدی – فضایی این شهرها اقداماتی صورت گرفت .در حالی که هر سال بخشی از جمعیت سنندج به علت کمبودزمین های زراعی و فراهم نبودن امکانات اشتغال در بخش های صنعتی و تولیدی و به طور کلی ضعف بنیه زیر ساخت های اقتصادی از این شهر مهاجرت می کرد. طرح هادی سنندج که مهندسین مشاور آمریکایی به نام آلتون با دیدگاهی کاملاً غربی و بیگانه با ویژگیهای اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی منطقه و شهر تهیه کردند ،برای بار دوم به ساختار کالبدی بافت قدیم شهر تعرض کرد و با پیشنهد احداث خیابانهای متقاطع، کالبد بیمار شهر را مجدداً جراحی نمود وباعث پراکندگی های کاربری شهری و گسیختگی استخوان بندی اصلی شهر گردید .
در این دوره بافت جدید به کلی در کنار بافت قدیم شکل گرفت.» تو پوگرافی و عوارض زمین شکل گیری این بافت بصورت ارگانیک و تبعیت از شیب زمین بوده و تبلور فضائی آن به شکل محلاتی با کوچه های تنگ با شیب های تند و معکوس و بافتی نامنظم و شعاعی است . از سوی دیگر بر اساس طرح جامع شهر که در سال 1352 توسط مهندسین مشاور مرجان برای شهر سنندج تهیه می شود توسعه شهر تابع ضوابط و مقررات طرح جامع انجام می گیرد و باایجاد خیابانهای نسبتاً عریض بصورت شطرنجی و امکان مانور بیشتر برای وسیله نقلیه ، تفکیک بصورت منظم انجام می شود. تبلور فضایی آن را می توان در محلات حسن آباد ، خسرو آباد و شریف آباد مشاهده نمود . بافت جدید شهر که از خیابان های نسبتاً عریض و ساختمان هایی با اسکلت فلزی و بتن آرمه شکل گرفته بافت قدیمی را کاملاً احاطه و در داخل آن نفوذ کرده است . در این دوره ساختار کالبدی – فضایی شهر ترکیبی از یک سری محلات قدیمی که از کلیه خدمات شهری برخوردار هستند و محلات جدید اعم از محلاتی که بدون اندیشه شهر سازی شکل گرفته اند و محلاتی که طبق برنامه توسعه یافته اند و فاقد هر گونه تأ سیسات و خدمات شهری هستند. بافت قدیمی شهر که حافظ هویت کالبدی شهر است هنوز با راسته ها و کوچه ها و میدان ها و فعالی های شهری از پویائی و تحرک ویژه ای برخوردار است.»« رشد سریع وگسترش افقی شهر ها دردهه های اخیر ، از سال 1357تقریباً در تمامی شهر های کشور و بالاخص در شهر سنندج نه تنها سیاست هایی شهرسازی را بطور وسیع تحت الشعاع قرار داده بلکه تبعات حاصل از ان در تشدید مسائل اقتصادی ، اجتماعی ، سیاسی ، مدیریتی و زیست محیطی نقش اساسی داشته است. دغدغه و نگرانی هی ناشی ز این پدیده موجب شده تغییراتی جهت حل یا مهار این بحران اندیشیده شود . زمینه های اصلی این تغییرات شامل سیاست های واگذاری زمین حمایتی ، وضع قوانین زمین شهری برای استفاده بهینه از آن ، طرح آماده سازی زمین و شهر های جدید ، نوسازی و بهسازی بافت های فرسوده شهری (رشد شهر از درون ) ، توانمند سازی بافت های حاشیه ای ، سیاست افزایش تراکمن جمعیتی و ساختمانی ، بلند مرتبه سازی و انبوه سازی بوده است. هرکدام از سیاست ها و برنامه های مذکور موجبات توسعه کالبدی شهر را بصورت افقی یا عمودی فراهم ساخته است و تبلور فضای آن در ریخت شناسی و نقشه شناختی شهر به خوبی هویدا می گردد. علاوه براین مجموعه ای از بافت های ارگانی و خودرو که ناشی از میزان افزایش جمعیت با نرخ بالا و مهاجرت بی رویه روستائیان به شهر و عواملی چون جنگ تحمیلی عراق علیه ایران در دهه اول انقلاب بود در جوار روستا های اطراف شهر و حاشیه خارجی آن شکل گرفت که ساختار کالبدی و فرم آنها تابع عوارض زمین است واکثراً به صورت یک طبقه ودر قطعات کوچک بنا شده اند که با توجه به وضع توپوگرافی ، نورگیری آنها تأمین شده است . این بافت ها فاقد زیرساخات های شهری استاندارد و تأسیسات خدماتی روبنائی متعارف هستند و علیرغم این کمبود ها با توجه به پیوستگی های اجتماعی و فرهنگی خود ، دارای هویتی ویژه می باشند . از جمله این محلات عباس آباد ، فرجه ، قشلاق ، اسلام آباد و کانی کوزله هستند که در این دوره توسعه یافته اند . همزمان با این بافت های خود رو و بدون برنامه ، در اجرای قانون اراضی شهری و زمین شهری تا سال 1364 و صرفاً با دیدگاه واگذاری زمین جهت ساخت سر پناه ، احداث واحد های مسکونی باسرعت بسیاری شکل گرفت و توسعه افقی شهر را رقم زد. درحالیکه سایر خدمات زیربنایی آن به آینده موکول گردید. تفاوت این طرح ها با توسعه های خودرو صرفاً در قالب طرح های برنامه ریزی شده بود که از نظر طراحی شهری مشکلی نداشتند. محلاتی چون شهرک قدس ، تکیه و چمن، شهرک نور در این دوره شکل می گیرند . در اواخر سال 1364 به دلیل گسترش سریع شهر ها و عدم سازگاری طرح های مذکور با معیار های شهرسازی و توسعه شهری با اتخاذ سیاسی همه جانبه جهت سامان دهی و هدایت توسعه های جدید، طرح های آماده سازی به مقوله فراگیری تبدیل گردید و با اجرای کلیه زیر ساخت ها و روبناهای شهری شهرک های جدید شکل گرفت. ازجمله می توان به شهرک بهاران ، شهرک سعدی، شهرک مولوی، و ... اشاره نمود. از سال 1376 و همزمان با اجرای برنامه پنج ساله سوم روبنا های شهری در قالب طرح های آماده سازی ، شهرک های جدیدی بصورت پیوسته توسعه کالبدی شهر سنندج استخوان بندی آن را مطابق طرح های جامع و تفصیلی مصوب 1365 و 1372 متبلور ساخته که هر کدام از این شهرک ها با توجه به عناصر و شاخص های جدید دارای هویت خاص هستند . با اجرای ضوابط و مقررات و محدودیت توسعه افقی شهر ها و توجه به بهسازی بافت های قدیمی و تشویق انبوه سازی و استفاده بهینه از اراضی شهر و توجه ویژه مدیریت شهری به این موضوع در اکثر محلات شهر پدیده افزایش تراکم و رونق انبوه سازی و احداث مجتمع های آپارتمانی و رشد و توسعه عمودی شهر جلوه گر شد و اثرات آن بر روی سیماو نمای شهر و خط آسمان شهری مشخص است.»
مطالب مشابه :
شهر سنندج
وجه تسمیه سنندج درباره وجه تسمیه سنندج تاکنون نظریات مختلفی داده شده است . علی اکبر وقایع
آخرین فهرست شركت هاي مورد تاييد ارائه دهنده سيستم نرم افزار نظام نوين اموال منقول غير مصرفي
شركت داده نگار سنندج شركت خدمات طرح پردازان
شاه بانو
سنندج شهر هزار تپه وقایع نگار در شرح به خودش اختصاص داده و دومین شهر لقب‌دار ایران
تاریخچه شهر سنندج
« گسترش شهر سنندج داده شده است . علی اکبر وقایع نگار می نویسد "این سنندج در اصل
اسامی پذیرفته شدگان سقزی آزمون سراسری ورود به دانشگاه ها
جداول زیر اسامی قبول شدگان، رتبه و نام دانشگاه ها را در خور جای داده است. سنندج: ۱۵: نگار
سنه دژ
سنندج مرکز استان نظریات مختلفی داده پیروی از وقایع نگار ،جزء دوم این واژه را
عمارت آصف سنندج
عمارت آصف که با نام خانه کرد در سنندج معروف است، به اختصاص داده شامل و نگار) مسقف شده
برچسب :
داده نگار سنندج