آداب و رسوم ازدواج و عروسی در روستای فامرین

آداب و رسوم ازدواج در فامرین :

ازدواج یکی از سنت های حسنه در اسلام و تاریخ بشری بوده در جهان بوده و در ایران اقوام و قومیت های مختلف آداب و رسوم خاص خود را دارند هر کدام از آنها زیبائهای خاص خود را دارد و آئیین های خاص خود را دارند .

روستای فامرین نیز از قدیم ایام آداب و رسوم خاص خود را در این سنت حسنه دارد و پس از ورود اسلام به ایران این سنت طبق آداب و احکام شرعی اسلامی با ظرافت و زیبایی خاصی برگزار می گردد که در روستای تاریخی فامرین بسیار زیبا و دوست داشتنی برگزار می شود که در این پست به ترتیب مراحل ازدواج فامرینی را برای دوستان و خوانندگان عزیز بیان می کنم :

اولین مرحله در خصوص ازدواج طبق همه مناطق ایران خواستگاری ایست که تقریبا در همه ایران به صورت یکسان برگزار می شود و در فامرین هم این چنین است مراسم عقد و نامزدی که در فامرین به زبان ترکی به آن « نشان » می گویند همانند جاهای دیگر برگزار می شود اما آنچه که برخی از مراسم های ازدواج و یا همان عروسی را در فامرین از سایر مناطق دیگر متمایز می کند مراسم های شب عروسی و روز عروسی می باشد که به ترتیب زمان و اولویت برگزاری از دیدگانتان خواهد گذشت :

شب حنا بندان در فامرین

شب حنا بندان یکی از به یادماندترین شبها برای عروس و دامادهای فامرینی می باشد در این شب اقوام عروس در خانه عروس جمع می شوند و مشغول پایکوبی و شاد باش گویی به عروس و آرزوی سلامتی و خوشبختی برای او و آینده او و زندگی جدید شان می کنند و متقابلا در آن سوی روستا اقوام و دوستان آقا داماد در منزل پدری وی جمع هستند و به شاد باش گویی و رقص محلی مشغول هستند و جوانانی که هنوز مجرد بود در تب و تاب رقابت برای ساقدوش شدن داماد هستند .

در این شب داماد باید دونفر از پسرها را برای خود به عنوان ساقدوش خود انتخاب کند در فامرین رسم بر این است نامزدهای ساقدوشی باید دل داماد را برای ساقدوش شدن به دست بیاورند بنابراین طبق سنت چند صد ساله روستای فامرین ساقدوشی که اولین خروس را به داماد بدهد او به عنوان اولین ساقدوش انتخاب می شود و دومین نفری که یک خروس دیگر را به داماد بدهد او به عنوان ساقدوش انتخاب می شود .

پس از انتخاب ساقدوش در شب حنا بندان و خوردن شام که میزبان به ضیافت عروسی تدارک دیده خواهر ها و دختران اقوام داماد به همراه مادر داماد حنا را پخته و در طبقی آراسته به گل و روبان قرمز یا سفید به همراه مشتی گل پرپر شده رز با گل محمدی ظرف حنا را که آنهم آراسته است را در داخل طبق قرار داده و چندین نفر از اقوام نزدیک داماد و دختران و زنهای فامیل داماد به همراه ساز و دهل زنان به سوی خانه عروس می روند .

پس از رسیدن کاروان عروسی آقا داماد ، طرف عروس با دود کردن اسفند و شاد بادش گویی و خوش آمد گویی به استقبال داماد و ساقدوش هایش و همراهان می روند در این زمان کسی که برای داماد اسفند دود کرده است داماد باید هدیه ای یا پول نقدی به آن به رسم فامرینیان بدهد .

پس از وارد شدن به خانه عروس ، پذایرایی از همراهان داماد به نحو مطلوب انجام می شود و خانواده عروس خانم با ساقدوشهای داماد آشنا می شوند و در حین پذیرایی آن در اتاقی دیگر که فقط خانم ها در آن هستند و عروس خانم گل سرسبد آن اتاق هست به انتظار آقا داماد نشسته ، در این زمان مادر عروس و مادر داماد با کسب اجازه از مهمان مرد و ساقدوشهایش داماد را به دستبوسی عروس خانوم می برند و پس از وارد شدن به اتاق خانم ها عروس خانوم به احترام آقا داماد بلند می شود و به استقبال او می آید و دست هم را گرفته و در محلی که به همراه دو صندلی که برای آنها تدارک دیده شده می روند و می نشینند و به مهمانان خوش آمد گویی می کنند .

پس از ورود آقا داماد تنها طبق سنت اسلام محارم داماد پوشش اسلامی ندارند ولی بقیه خانم های نامحرم حد پوشش اسلامی خود را رعایت می کنند .

قبل از حنا گذاشتن روی دست عروس خانوم ، او باید بلند شود و کمی برای آقا داماد برقصد و قتی عروس خانوم شروع به رقصیدن کرد داماد و اکثر آنهایی که در مجلس حضور دارند به عروس خانوم شاباش یا همان پول می دهند بعد زا آن دخترهای طرف داماد سینی یا همان طبق حنا را آورده و در اینجا مادر داماد یا یکی از خواهران داماد مقداری حنا برداشته و به دست عروس خانوم می گذارد و مقداری هم به داماد می هد تا او حنا در دستان عروس خانوم بگذارد و بعد از ختم حنا گذاری اقوام درجه یک و محارم عروس و داماد می آیند و در کنار آنها عکس یادگاری می گیرند تا بعدها فقط این شب برای آنها تبدیل به یک خاطره خوش شود . در این زمان مادر عروس خانوم باید به ساقدوش های داماد هم هدیه ای به رسم یابود بدهد که عرف روستای فامرین یک پیراهن به هراه جوراب و دستمال یزدی می باشد .

بعد از آن داماد و همراهان خداحافظی کرده و به منزل پدر داماد می روند در روستای فامرین این خداحافظی پایان شب حنابندان نیست تازه در نیمه های شب طرف عروس خانوم و خود عروس خانوم تقریبا شبیه آنچه که آقا داماد انجام داد را اجرا می کنند در روستای فامرین عروس خانوم هم باید برای داماد حنا ببرد هنوز پای داماد تازه به خانه نرسیده که مهمانان عروس خانوم به همراه خود عروس خانوم از راه می رسند و همان برنامه شب حنا بندان در خانه عروس خانوم در خانه داماد تکرار می شود و فقط با این اختلاف که هنگامی که داماد می خواهد بر دستان خود حنا بگذارد برادران داماد و پدر داماد و عمو و دایی و شوهر خواهر و شوهر خاله و عمه و... نزدیکان باید پولی به عنوان هدیه به داماد بدهند و بعد از آن داماد حنا را بر روی دستانش می گذارد و دست داماد را با دستمالی می بنند تا حنا رنگ بگیرد .

البته بزرگان فامرین نقل می کنند در قدیم فقط دستها را حنا نمی گذاشتند بلکه موی سر و پاهای داماد را هم حنا می گذاشتند این سنت در چند سال گذشته کم کم رو به فراموشی گذاشته است .

و اینجا داماد پس از این همه رفت و آمد تنها سه چهار ساعت وقت دارد تا استراحت کند تا فردا که اصل مراسم عروسی در آن برگزار می شود .

و اینهم پایان شب حنا بندان در روستای فامرین .

روز عروسی در فامرین

یکی از زیباترین روزها برای هر دختر و پسری در ایران و شاید بهترین روز زندگی اش و به یاد ماندنی ترین روز عمر ش روز عروسی می باشد در روستای فامرین روز عروسی واقعا برای آقادامادها و عروس خانم ها روز بسیار بیادماندنی می شود وقتی که آداب جذاب و رسوم زیبایی دارد .

حال که با شب حنا بندان فامرین آشنا شدید و می دانم منتظر آداب عروسی در فامرین هستید به روز عروسی در روستای زیبای فامرین می رویم .

برخلاف برخی از مناطق و آداب و رسوم آنها ، مراسم روز عروسی در فامرین از اویل صبح آغاز می شود حدودا از ساعت ده 10 صبح آغاز می شود . در این زمان داماد در خانه یکی از اقوام یا دوستان خود شب را سپری کرده بعد از خوردن صبحانه میهان های آقا داماد به همراه ساقدوش های داماد و همشهری های داماد و جوانان جمع می شوند و با صدای ساز و دهل برای آوردن داماد به خانه پدری می روند که کاروانی که به همراه ساز و دهل از کوچه ها رد می شوند چشم هر بیننده ای را به خود جذب می کند و شور و نشاط خاصی دارد.

اصل این سنت ریشه تاریخی بسیار عمیقی در فامرین زمین دارد ، اصل ماجرا در قدیم اینگونه بوده که وقتی داماد شب حنا بندان بر دست ها و پاها و موی سر حنا می گذاشته آنرا سحرگاه به حمام خزینه ای که آن زمان در روستا بوده می بردند تا حمام کند و در اصطلاح این مراسم رفتن دنبال داماد در حمام بوده و به عنوان « آوردن داماد از حمام » شهرت داشته ولی امروزه به دلیل از بین رفتن حمام خزینه و تغییر روش زندگی در جوامع این سنت اجداد ما فامرینی ها هنوز زنده نگه داشته شده اما به شکل دیگری ، همان رفتن آوردن داماد به خانه پدری ایست که در بالا ذکر گردید.

پس از آودن داماد به خانه پدری داماد را به همراه ساقدوش هایش بر روی کرسی یا صندلی می نشانند و دستمال بزرگ قرمز رنگی را به دستان داماد می بندند و پس از کمی رقص محلی که در مقابل داماد انجام می شود پدر و مادرداماد رفته و روی داماد را می بوسد و هدیه ای در درون دستمالش قرار می دهد متقابلا داماد هم دست پدر و مادر خود را به رسم احترام بزرگترها که در روستای فامرین شهره است می بوسد و به ترتیب عموها و برادر ها و خواهرها و دامادها و.... با داماد روبوسی می کنند و هدیه ای در دستمال او قرار می دهند در زبان ترکی و محلی فامرین به این عمل « ال آشته » می گویند یعنی داماد دست حنا شده خود را باز کرد و بعد از آن رقص محلی آغاز می شود و جوانها داماد را در حلقه خود قرار می دهند و داماد باید در این زمان رقص محلی را انجام بدهد و اکثرا در این زمان به داماد شاباش می دهند .

بعد از این مراحل میهمانها آخرین ضیافت عروسی را درخانه داماد یعنی نهار را می خورند و خود را برای آوردن عروس خانوم به خانه آماده می کنند از آنجا که پدر و مادر نقش مهمی برا ی فرزندان فامرین دارند به رسم ادب پدر و مادر اتاقی را برای عروس و داماد آماده می کنند و عروس داماد به رسم احترام وادب چند روزی را بعد از عروسی در آنجا می مانند که به اتاق حجله معروف است .

بعد از خوردن ناهار که اصولا همه اهل فامرین در آن دعوت هستند به اضافه میهانان دیگری که از شهرها و روستاهای اطراف آمده اند در اتاقی بزرگ جمع می شوند در این زمان یک سینی بزرگ استیل ( در قدیم رسم بوده مسی باشد ) که در داخل آن دستمال قرمز رنگی بزرگ قرار دارد به همراه ظرفی پر از شیرینی به تعداد میهمانان و چند بسته پاکت خالی ، یکی از اقوام داماد این سینی را به ردون محل نشستن مهمانان مرد آقا داماد می برد و در مقابل نزدیکترین فامیل و بزرگ فامیل که اصولا و اکثرا عموی بزرگ داماد محسوب می شود قرار می دهد و عموی داماد هم با خوردن شیرینی و چای داخل سینی مبلغی که بعضا سنگین و زیاد هم هست در داخل سینی قرار می دهد و همه از او تشکر می کنند که این هدیه را به داماد داده است و بعد از آن یک نفر پاکت ها پس از آنکه عموی داماد به اصطلاح فامرینی « پول اندازی » کرد بین دیگران تقسیم می کند و هرکسی اسم خودش را بر روی پاکت می نویسد و هر اندازه که دوست دارد پول در داخل آن قرار می دهد و پول های جمع شده را که بعضا مبالغ قابل توجهی هست به عنوان سرمایه اولیه زندگی همه آن را به آقا داماد می هند و از آن پس آقا داماد باید در مراسم های عروسی کسانی که در این پول اندازی شرکت کرده است برود و لطف آنها را جبران کند .

بعد زا آن ساقدوش ها و پدر و مادر و برادرها و عموها و خواهر ها و محارم داماد در اتاقی دیگر جمع می شوند وکت و شلوار دامادی را که خانواده عروس برای داماد خریده است را به تن او می پوشانند و پدرو مادر داماد و اقوام بالاخره به آرزوی خود می رسند و پسر خود را در لباس دامادی می بینند که آرزوی هر پدر و مادری ایست .

بعد از پوشیدن لباس دامادی میهمانها و آقا داماد همگی شال و کلا می کنند و می روند به سمت خانه عروس تا عروس را به خانه بخت بیاورند .

پس از خوش آمدگویی خانواده عروس به میهمانان به چیز داماد و نزدیکانش همه پشت در خانه عروس به انتظار می نشینند تا بالاخره هر طوری شده عروس را به خانه بخت ببرند .

اما در خانه عروس برخلاف داماد که همه مشتاقند عروس خانوم را زود ببرند اکثرا ناراحت هستند هرچند به ظاهر خوشحال جلوه می کنند ولی در باطن از اینکه یکی از اعضای خانواده از آنها جدا می شود برایشان سخت است ولی با این حال آرزوی خوشبختی برای آنها دارند .

وقتی عروس خانوم به همراه آقا داماد می خواهد از خانه پدری ان شاالله برای همیشه به عنوان دوشیزه خداحافظی کند و از پس باید به عنوان شوهر دار در خانه پدر رفت و آمد کند باید طبق سنت فامرین از آن خانه پدری و اهل آن خداحافظی کند که در این زمان کمی نان به نشانه اینکه عروس در خانه پدر نان آن را خورده و کمی نمک به نشانه اینکه نمک خانه را خورده می آورند و عروس کمی از آن را می خورد به نشانه اینکه هرگز نان و نمک خانه پدر خود را فراموش نخواهد کرد و بعد از اهل خانه خداحافظی می کند و با چشم گریان سوار بر مرکب بخت خود به همراه آقا داماد می شود .

در مسیر بردن عروس از خانه پدری عروس تا خانه داماد جوانان و زنان و مردان روستای فامرین و میهمانان دیگر آنها را مشایعت یا اسکورت می کنند و هلهله کننان و شادی کننان به سمت خانه داماد می روند در بین راه همسایه ها و اهل روستای با فرهنگ فامرین با شیرینی و شربت و اسفند دود کردن به استقبال کاروان عروسی و عروس و داماد می روند و به آنها شاد باش و تبریک می گویند و بالاخره پس از چندین مرتبه متوقف شدن کاروان عروسی به دلیل پذایرایی همسایه ها و اهالی روستا کاروان عروسی کم کم به آخر راه یعنی خانه بخت می رسد .

در این زمان یکی از خواهرهای داماد آیینه ، آیینه شمدان عروس خانونم را برداشته و قبل از آن که عروس و داماد به در خانه برسد پایکوبان آیینه را به نشان روشنایی و اخلاص در زندگی مقابل عروس و داماد می گیرد تا عروس و داماد با نگاه کردن به آیینه و دیدن خود در آن پای در خانه بخت بگذارند .

قبل از ورود عروس و داماد به خانه گوسفندی را به یومن ورود عروس خانوم و پا قدم او جلوی پای او از طرف پدر داماد قربانی می شود و عروس خانوم باید از روی خون این قربانی رد شده و وارد حیاط خانه شود در این زمان مادر داماد پیش آمده و گردنبد و یا سینه ریزی از طلا را به دور گردن عروس خانوم یا روی همان چادر سفید عروس خانوم می بندد و با چند بیت شعر ترکی به عروس خانوم خوش آمد گویی می کند و عروس خانوم هم به رسم ادب از او تشکر می کند و دست او را می بوسد در این زمان اقوامی که دوست دارند می آیند و بر روی چادر عروس خانوم اسکناس و پولی را با سنجاق به چادر آن می بندند و پس از آن عروس خانوم اولین قدم خود را در خانه بخت می گذارد و با هلهله کرّ کشیدن زنان حاضر وارد خانه می شود و سیل جمعیت پشت سر انها وارد حیاط خانه می شوند .

این پایان مراسم های عروسی در فامرین نیست ، ادامه دارد ، پس از ورود عروس به خانه هرماه با هلهله و صدای شادی و ساز و دهل داماد به همراه ساقدوش هایش به پشت بام خانه می رود و جمعیت به همراه عروس خانوم آن پایین به داماد و ساقدوش هایش چشم دوخته است .

طبقی با یک بشقاب جو و گندم ، چند دانه میوه ، یک دانه سیب سرخ سرخ ، یک دانه انار ، چند ظرف شکلات و یک ظرف پر از سکه های رایج کشور را ساقدوشاها در مقابل داماد قرار می دهند بالای پشت بام خانه ، داماد سیب سرخ را برداشته و منتظر اجازه عروس خانوم برای گاز زدن به سیب است اما از آنجائیکه عروس های فامرین ناز زیادی دارند و خیلی عزیز هستند به این سادگی اجازه نمی دهد بنده خدا پدر یا برادر داماد با دادن مبلغی به عنوان حق اجازه به عروس خانوم و چسباندن آن به چادر عروس خانوم ، بالاخره اجازه صادر می شود و آقا داماد اولین سیب زندگی خود را یک گاز می زند و تا آنجا که دستانش قدرت دارد سیب را به آن سوی جمعیت پرت می کنند به نشانه اینکه از خوشحالی در پوست خود نمی گنجد.

و بلافاصله آقا داماد و ساقدوش هایش جو وگندم را به سمت جمعیت می پاشند به نشانه رحمت و روزی این خانه و این جمعیت افزوده شود و و میوه های درون سینی را به سمت پسزان و دخترانی که آن پایین هستند دانه دانه پرتاب می کنند و در نهایت سکه ها را به سوی جمعیت می پاشند و دختران و پسران مجرد برای بدست آوردن این سکه ها نهایت تقلای خود را می کنند به امید اینکه هرچه زودتر بخت آنها هم باز شود پسر ها هم مثل آقا داماد ما روزی بر پشب بام بیایند و دخترها هم روز مثل عروس خانوم ما به خانه بخت بروند .

و اینجا پس از پایین آمدن آقا داماد از پشت بام خانه بزرگ روستا یا عالم و روحانی روستا با ذکر صلوات و چند تا دعا کردن پایان مراسم عروسی را اعلام می کند و و بالاخره پای عروس داماد بعد از این همه مراسم ها و انتظار ها به اتاق حجله باز میشود تا سر آغازی باشد برای زندگی جدید و در کنار هم . و مردم هم کم کم متفرق شده و به خانه های خود می روند و برای عروس داماد بهترین ها را آرزو می کنند. ان شاالله همه دختر و پسر های فامرین و همه کشور خوشبخت و سرافراز و سربلند باشند .

این برخی از مراسم هاس عروسی در روستای عزیزمان فامرین بود که به صورت کلی اکثرا اجرا می شود ولی برخی آداب دیگر هم هست که کلیت ندارد از زکر آن خودداری کردم امید است مقبول واقع شود .

هرگونه کپی برداری و رونوشت از این مطلب یا مطالب دیگر بدون ذکر منبع طبق جرائم رایانه ای جرم محسوب شده و حق پیگیری قانونی برای صاحب وبلاگ محفوظ می باشد.

این وبلاگ دارای مجوز ثبت وزارت ارشاد جمهوری اسلای ایران می باشد .

آداب و رسوم ازدواج و عروسی در روستای فامرین

مطالب مشابه :

مراسم حنا بندان

آهنگ مرتضی اشرفی به نام حنا بندان مخصوص شب حنابندان عروس و داماد

رسم حنابندان از رسوم قديمي در عروسي ها

عروسی عمه طاهره

رسم و رسوم عروسی در اردبیل

آداب و رسوم ازدواج و عروسی در روستای فامرین

آهنگ حنا بندان

سبزه و حنا