زنچبیل

زنجبیل

زنجبيل

نام انگلیسی : Ginger
نام علمی : Zingiber officinale
تيره Zingibercea
فارسي: زنجبيل شنكليل؛

عربي: زنجبيل ، زنجفيل ، جنزبيل ، زنزبيل

اردو، هندي، كشميري، پنجابي : سونته ، اَدَرك

سانسكريت : اردركم، سرينجبر

بنگالي : آدا

تاميلي : اينجي

مراتي : آل

گجراتي : ادو

مليالمي : اينچي

انگليسي ginger :

فرانسوي : gingembre

آلماني : Zingiberi, Ingwer

يوناني zingberis :

اسپانيايي : jengibre

ايتاليايي : zenzero

روسي : imbir

لاتيني : zingiber

كليات گياه شناسي

زنجبيل از قديم الايام مورد مصرف مردم ايران ، هند و چين بوده است . زنجبيل اصالتاً يك گياه چيني و هندی است و در اين كشورها در طول بيشتر از 4000 سال در پخت و پز غذا مصرف شده است. از آنجا كه مردم علاقه وافري به طعم تند و بوي معطر آن داشته اند و نوعي خاصيت گرمايي داشته و براي درمان درد معده مؤثر بوده است، كاشفان و جهانگردان در سرتاسر نقاط گرمسيري آن را كشت داده اند. ريشه اين گياه در درمان سرگيجه، تعريق، تهوع و استفراغ ناشي از بيماريهاي حركتي يا دريازدگي مؤثر واقع ميشود. اين گياه همچنين گلودرد، سردردها، پاره اي از انواع دردهاي قاعدگي و آرتريت و تب و درد ناشي از انواع سرماخوردگيها و آنفلونزا را درمان مي كند.

معرفي گياه

زنجبیل گیاهی است پایا بیخ با ساقه زیرزمینی ضخیم غده ای شکل ، گره دار ، ناصاف ، برگهای آن متناوب نیزه ای ، بیضی ، دراز و نوک تیز که دمبر گ آن قسمتی از ساقه را در بر می گیرد . دارای 4-3 ساقه به ارتفاع 100-20 سانتی متر شبیه نی ، شاخه گلدار معمولا مستقلا از ریشه خارج می شود و گل هایی به رنگ زرد روشن با لکه های قهوه ای در انتهای ان ظاهر می شود. زنجبیل به حالت وحشی در هندوستان در مناطق zingi و gingi می روید . در سیلان و در چین نیز انتشار دارد . در ژاپن در افریقای جنوبی و مکزیک و تعدادی از مناطق گرم و مرطوب دنیا نیز کشت آن معمول است . تکثیر زنجبیل با کاشت قسمتی از غده زیرزمینی جوانه دار انجام می گیرد.

زنجبیل تجارتی غده زیرزمینی این گیاه است که از زمین خارج نموده شسته و ریشک های آن را قطع نموده و خوب با مالش در آب آن را تمیز می کنند .

به طور کلی 2 نوع زنجبیل در بازار عرضه می شود ، یکی خاکستری و دیگری سفید . نوع خاکستری که با پوست است به ضخامت یک انگشت و عبارت است از تکمه های متصل به هم و دارای بشره خاکستری زرد رنگ ، مغز آن سفید است .قسمت دوم یا قسمت سفید که بدون پوست خارجی است پهنتر و درازتر و باریکتر از خد ریشه تقریبا سفید و سبکتر و شکننده تر از زنجبیل خاکستری است . بوی آن کمتر ولی طعم آن تبدتر است .

تركيبات گياه

فرآورده هاي حاصله از زنجبيل از ريشه تازه يا خشك آن يا از طريق تقطير روغن از ساقه آن تهيه ميشود.

اشكال موجود

پس از قطع ساقة ريشه دار اين گياه، مواد شيميايي فعال موجود در گياه از قبيل "زينجيبرن"، "بنزابولن"، "جينجرول"، "شوقول" خاصيت ذاتي خود را از دست مي دهند. شركتهاي دست اندركار و فعال در زمينه فرآورده هاي گياهي، زنجبيل را به صورت عصاره، تنتور، انواع كپسول يا روغن آن عرضه مي كنند تا از زايل شدن اين مواد شيميايي جلوگيري شود. بنابراين فرآورده هايي را مصرف كيند كه به وضوح در برچسب خودش ميزان زنجبيل مورد مصرف شما را ذكر كرده باشد.

مي توانيد ريشه زنجبيل تازه را نيز بخريد، و با دكم كردن تكه هاي آن به اندازه نصب كف دست يا با نصف قاشق چایخوري دكمه رنده شده، شسته شده و پوست دار در آب گرم يا با ريختن نيم ليتر آب جوش روي 30 گرم ساقه ريشه دار، چاي زنجبيل درست و مصرف كنيد. براي اينكار بگذاريد چاي مورد نظر به مدت 15 دقيقه دم بكشد و سپس روزانه دو ليوان از آنرا ميل كنيد. ديگر منبع مناسب تهيه زنجبيل همانا زنجبيل كريستال شده است. ليكن فريب لايه پوششي قندي آن را نخوريد. چون زنجبيل كريستال شده مزة تندي دارد.

خواص داروئي:

اين گياه همراه با گياهان ديگر بعنوان تقويت كننده معده و بدن بادشكن و ضد نفخ بكار مي رود . همچنين پزشكان چيني جديدا كشف كرده اند كه شربت زنجبيل بهترين داروبراي معالجه زخم معده مي باشد.
زنجبيل تازه وشربت زنجبيل با چاي زنجبيل در بدن گرما توليد كرده و بدين وسيله مواد سمي و زائد بدن را بصورت عرق از بدن خارج مي سازد . اين گياه براي خانم هائيكه عادت ماهيانه آنها عقب مي افتند تجويز شده است .
زنجبيل بهترين داروي سرماخوردگي و گلو درد ميباشد . هنگامي كه حس كرديد دچار سرماخوردگي شده ايد چند بار چاي زنجبيل بنوشيد و اگر گلو درد داريد علاوه بر آنكه چاي آنرا ميل مي نمائيد با آن نيز قرقره كنيد .
زنجبيل را حتي براي كمپرس نيز مي توان استفاده كرد كه سموم بدن را خارج مي سازد . براي اين منظورابتدا چاي زنجبيل استفاده كنيد دستمالي را با آن آغشته و آب اضافي آنرا فشار داده در محل زخم يا درد بگذاريد .
شربت زنجبيل براي زخم معده بسيار مفيد است .مبتلايان به زخم معده بايد هر روز قبل از غذا يك قاشق چايخوري از اين شربت را همراه با كمي آب بنوشيد زخم معده آنهاپس از مدتي التيام خواهد يافت .
زنجبيل محرك جهاز هاضمه و براي هضم غذا بسيار مفيد است. زنجبيل براي درمان سوه هاضمه، نفخ، قولنج، استفراغ، تشنج موضعي، حالتهاي درد ناك معده و تنگي نفس بسيار موثر است. عصاره زنجبيل همراه با آب ليمو و نمك طعام اگر قبل از غذا خورده شود، براي بي اشتهايي سودمند است. همچنين در مورد صفرا و سرسام تجويز مي شود.
در مورد سوزش گلو و گرفتگي سينه و صدا يك تكه زنجبيل را مي جوند تا بزاق خوب ترشح شود. عصاره زنجبيل براي درمان ديابت و رماتيسم مزمن مفيد است. دندان درد و سر دردهاي عصبي با خميري از زنجبيل خشك و آب تسكين مي يابد.

ابن سينا خواص تقويتي بسياري علاوه بر اين خواص برشمرده است. جالينوس استفاده از زنجبيل را در مورد فلج و همه بيماريهاي ناشي از سردي تجويز مي كند.
بسياري از كشورهاي جهان به ميزان فراوان زنجبيل توليد مي كنند كه هندوستان و مالزي و نيجريه در راس آنها قرار دارند. در هندوستان حدود چهل در صد از مجموع اين محصول را خشك مي كنند و بقيه به كشورهاي ديگر از جمله ايران، كويت، مراكش، عربستان، يمن، امارات متحده، انگلستان و آمريكا صادر مي شود. هندوستان از راه فروش زنجبيل ارز خارجي برابر با 200 ميليون روپيه به دست مي آورد. هنگ كنگ، چين و استراليا عمده ترين تهيه كننده و صادره كننده زنجبيل پرورده به بازارهاي غربي مي باشند

طرز استفاده:

زنجبيل، ريزوم اين گياه، ماده گياهي جالبي است كه اكنون در سراسر جهان به كار مي رود، و شامل روغني معطر است كه بويي خوش دارد. ماده اصلي اين روغن را كامفن، فلاندرين، زنجبرين، سينول و بورنوئل تشكيل مي دهد. اين روغن داراي رزيني چرب به نام جنجرين مي باشد. روغن زنجبيل، رزين چرب زنجبيل و زنجبيل پرورده از اقلام مهم تجارت بين المللي است. اين مواد در تهيه مواد خوراكي و نوشيدني مانند شيريني، بيسكويت، غذاهاي پرادويه، چاشني غذا، نان زنجبيلي، آبجو زنجبيلي، ترشيها، شربتها و مرباها به كار مي رود.
نحوه مصرف فرآورده هاي زنجبيل به سليقه شخصي شما و آنچه شما را آزار مي دهد، بستگي دارد. در كل، نبايد روزانه بيشتر از دو تا چهار گرم زنجبيل مصرف كنيد، چرا كه علاوه بر ميزان زنجبيلي كه مصرف مي كنيد ممكن است مقداري از اين ماده را نيز از طريق برنامه غذايي (يعني از موادي نظير آبجو زنجبيل، نان شيريني زنجبيل دار، نان زنجبيل دار يا مواد غذايي مخلوط و سرخ شده) جذب كنيد. اگر زنجبيل تازه مصرف مي كنيد، حتماً مقدار مصرفي را وزن كنيد تا تقريباً دريابيد كه چه حدي از آن معادل 2 تا 4 گرم است.براي درمان، تهوع، گاز معده يا سوء هاضمه روزانه 2 تا 4 گرم ريشه تازه (معادل 25/0 تا 1 گرم پودر ريشه) يا 5/1 تا 3 ميلي ليتر تنتور آنرا مصرف كنيد.

براي پيشگيري از استفراغ، هر 4 ساعت يك گرم پودر زنجبيل (نصف قاشق چايخوري) يا معادل آن يا روزانه سه بار دو عدد كپسول زنجبيل(يك گرم) مصرف كنيد. البته مي توانيد يك تكه 8 گرمي زنجبيل تازه را نيز بجويد.براي بيماريهاي ناشي از سرماخوردگي، تب ناشي از آنفلونزا، گلودرد، گرفتگيهاي ناشي از قاعدگي يا سردرد، دو قاشق غذاخوري از دم كرده زنجبيل يا چندين ورق از ساقه ريشه دار تازه آنرا بخور دهيد. براي درمان درد ورم مفاصل از آب، عصاره يا چاي زنجبيل تازه به ميزان روزانه 4 گرم مصرف كنيد يا روغن آنرا روي مفصل دردناك بماليد يا ريشه تازه آنرا در ضماد داغ يا گازهاي ضمادي قرار دهيد و روي نقاط داراي درد بگذاريد.

يك قاشق چايخوري پودر خشك زنجبيل و يا دو قاشق چايخوري زنجبيل رنده شده تازه را در داخل قوري ريخته روي آن آب جوش بريزيد و به مدت پنج دقيقه آنرا با حرارت ملايم دم كنيد و سپس آنرا با عسل شيرين كرده و ميل كنيد .
چاي زنجبيل هر چقدر بيشتر بماند و دم بكشد تند تر مي شود .حتي مي توان چاي زنجبيل را بعد از سرد شدن در داخل يخچال گذاشت و خنك كرد و مانند يك نوشابه سرد استفاده نمود .
براي تهيه شربت زنجبيل يك قسمت زنجبيل رنده شده را با سه قسمت عسل مخلوط كرده و در شيشه دربسته در يخچال نگهدري كنيد و هر موقع خواستيد مصرف كنيد .
براي درست كردن تنتور زنجبيل مي توانيد از الكل 50 درجه استفاده نمائيد . يك قسمت زنجبيل رنده شده را با سه قسمت الكل 50 درجه مخلوط كرده و داخل يك شيشه تيره رنگ بريزيد و بمدت چهارده روز آنرا چند بار در روز تكان دهيد . بعد ازاين مدت آنرا صاف كرده و در جاي خشك و خنك نگهدري كنيد .

نكات احتياطي

انجمن فرآورده هاي گياهان دارويي آمريكا ريشه زنجبيل تازه را از نظر درجه بندي سلامتي و بي خطري در رديف اول قرار داده است لذا زنجبيل گياهي بي خطر و وسيع الطيف است. با اين وجود ميزان تجويزي آن بايد رعايت شود. انجمن آمريكايي مذكور ريشه زنجبيل خشك را در مرتبة دوم سلامتي و بي خطري قرار داده است و توصيه مي كند كه از مصرف آن در طول بارداري اجتناب گردد. برخي از زنان براي رهايي از علايم بيماري صبح دم از زنجبيل استفاده مي كنند ليكن مصرف زنجبيل براي اين هدف بحث انگيز است. براي رعايت اصول ايمني و سلامتي هرگز نبايد بيش از ميزان معمولي آن مصرف گردد. زنجبيلي كه به عنوان بخشي معمولي از برنامه غذايي فرد مصرف مي شود بي خطر تلقي مي شود.

اگر از سنگ صفرا رنج مي بريد، از مصرف زنجبيل بپرهيزيد. هر چند كه مصرف زنجبيل معمولاً فاقد عوارض جانبي است، اما مصرف بيش از حد آن مي تواند سبب گرمازدگي جزيي گردد.

تداخل هاي احتمالي

اگر داروهاي تهيه شده از سير يا داروهاي ضد انعقادي نظير وارفارين يا داروهاي مربوط به درمان ديابت مصرف مي كنيد و مي خواهيد جهت پيشگيري از بيماري مسافرت، سرگيجه، ميگرن، گرفتگيهاي رحمي يا ورم مفاصل زنجبيل مصرف كنيد، ابتدا با پزشك خود مشورت كنيد. هر چند هيچ مطالعه اي تداخل اين گياه دارويي را با ساير داروها نشان نداده است، ليكن اين خطر وجود دارد كه زنجبيل اثرات برخي از اين داروها را خنثي و يا تشديد كند.

زنچبیل

زنجبیل

مطالب مشابه :

سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی استان کرمانشاه باز هم در صدور خدمات فنی و مهندسی درخشید

صورتجلسه 185شورای سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی استان کرمانشاه

سازمان جهادکشاورزی استان کرمانشاه پیشتاز طرح توسعه کشاورزی کشور

شروع ثبت نام استخدام از مهندسين ناظرین کشاورزی

زنچبیل

خرید نهال

طرح توجیهی

كشاورزي و توسعه