اهمیت درس علوم اجتماعی

تدریس علوم اجتماعی در دوره های مختلف ابتدائی، راهنمائی و دبیرستان بخش مهمی از فعالیت اساسی و هدفداری است كه تحت عنوان "جامعه پذیری كودكان و نوجوانان" می توان آن را جمع بندی و خلاصه نمود.

كتب درسی در ایران بصورت متمركز و از بالا به پایین تهیه می شود و علیرغم تلاش فراوانی كه مؤلفین ودست اندركاران امور انجام می دهند. فاصله بین مفاهیم و دنیای ایجاد شده توسط كتب درسی با واقعیت های موجود در جامعه به ویژه با توجّه به تنوع فرهنگی در خرده فرهنگ های مختلف بسیار است و گاهی معلمان در ارائ? مطالب و محتوای گردآوری شده دچار مشكلات متعدد هستند.

در سطوح ابتدائی سعی شده است مطالب اجتماعی به صورت كمی ارائه شود زیرا در این مقطع هنوز دانش آموز قادر به تفكیك ودرك بسیاری از مطالب به صورت مجزا نیست. بنابر این آنچه كه لازم است تا یك كودك بتواند ارتباط درستی با پیرامون خود برقرار كند با هم به او ارائه می شود.

دروس مطالعات اجتماعی مجموعه ای بسیار ساده از موضوعات متفاوت مانند تاریخ ، جغرافیا ، اقتصاد ، مردم شناسی ، جامعه شناسی و روان شناسی می باشد كه در ارتباط با انسان است. این علوم بدون این كه هویتشان زیر سوال برود همگی با هم به كودك آموزش داده می شود.

فردی از نظر اجتماعی رشد یافته است كه به راحتی بتواند با استفاده از مهارتهای اجتماعی با دیگران ارتباط برقرار كند یعنی با دیگران زندگی كند و سازگاری داشته باشد. رشد اجتماعی مهمترین جنبه شخصیتی افراد است كه هر قدر فرد سازگارتر و دارای روابط اجتماعی قوی تر باشد می تواند در بستر اجتماع از نظر شخصیتی، شغلی موفق تر باشد.

ویژگیهای مطالعات اجتماعی :
 

1-   متغیر بودن مفاهیم

2-   توجّه به ارزشها

3-   آزمایشگاه علوم اجتماعی

4-   تـاثیر دیدگاه معلم اجتماعی

5-   انتقال مفاهیم

6-   تحوّل مطالعات اجتماعی

7-   مشكلات بررسی زمان و مكان در گذشته

مطالعات اجتماعی چیست؟
انسانها امروزه در ارتباط تنگاتنگ با یكدیگر زندگی می كنند . و این ارتباطات طوری فواصل مكانی و زمانی را در نوردیده كه از دنیا به عنوان دهكده جهانی ذكر می شود. انسانها باید قادر باشند كه روابط دوستی با یكدیگر برقرار نمایند ، حداقل این ارتباط رابطه ی انسانی است كه پیرامون افراد صورت می گیرد. و روابط انسانی عبارت است از: برقراری ارتباط انسانی با افراد از طریق پذیرفتن وجود ، شخصیت وویژگی افراد با تمام تفاوتهای آنان.

شناخت كودك از محیط، ایجاد ارتباط با محیط از بدو تولد آغاز می شود و خانواده به عنوان اوّلین مكان برای اجتماعی كردن كودك محسوب می شود. مدرسه بعد از خانه سعی دارد كه به صورت منطقی و منظم فرد را اجتماعی كند. برای این امر از دو طریق عمل می نماید. اوّل این كه كودك با ورود به مدرسه باید بداند كه وارد جامعه ی بزرگی شده است كه دارای قوانین خاص خودش می باشد و او ملزم است كه با رعایت این اصول و قوانین با افراد مخاطب خود ارتباط برقرار كند. در مرحله ی دوم دروسی در ارتباط با اجتماعی نمودن دانش آموزان در نظر گرفته شده كه سعی دارد كودك درك درستی از جامعه و مسائل اجتماعی، اقتصادی و سیاسی داشته باشد. وبتواند با كسب مهارتهای لازم اجتماعی جایگاه مناسبی برای خود به عنوان یك فرد مسئول پیدا نماید.

ضرورت درس مطالعات اجتماعی:
آموزش و پرورش یك جامعه در دوره آموزشهای عمومی باید افراد را به سمت كسب مهارتهای كلامی، جسمی، علمی و مهارتهای اتماعی هدایت كند و شخص را آماده ورود به اجتماع نماید.

اجتماعی شدن جریانی است كه در آن مهارتها، انگیزه ها، ارزشها و هنجارها و رفتارهای فرد شكل می گیرد تا فرد در جامعه فعلی یا آتی نقش مناسب و كارآمد داشته باشد. این اجتماعی شدن از لحظه ی بدو تولد یك كودك شروع می شود و ارتباط دو جانبه میان فرد و اطرافیان تا پایان حیاط فرد ادامه دارد.

نهاد آموزش و پرورش به عنوان مؤثرترین نهاد در اجتماعی كردن افراد جامعه نقش مهمی را ایفا می كند. كه عملكرد اشتباه این نهاد تاثیر مستقیم بر روی سایر نهادهای جامعه خواهد داشت. اگر مدارس كار كرد اجتماعی كردن افراد را به درستی انجام ندهند ، افرادی به جامعه تحویل می دهند كه نه تنها یك شهروند وظیفه شناس برای جامعه نخواهد بود بلكه به وظائف خود در آینده به عنوان پدر و مادر آگاه نیست و موجبات نابسامانی اجتماعی را فراهم می سازد. نكته قابل توجّه این است كه به این نیاز مهم و ضرورت اجتماعی شدن اهمیّت خاص و اقدامات ویژه ای صورت گیرد.

همكاران گرانسنگ و آگاه دوره ی ابتدایی :
امروزه هدف از آموزش ایجاد زمینه و بستر مناسب برای تلاش و كوشش و تحقیق دانش آموزان است. تا یادگیری مادام العمر تحقق یابد.

آموزش مطالعات اجتماعی بر كسب اطلاعات علمی ، مهارتهای اجتماعی و ذهنی (كه شامل مشاهده ، اندازه گیری ، مقایسه ، طبقه بندی و برقراری ارتباط وغیره است) و جامعه پذیری، خودشناسی و كسب نگرشها و ارزش ها تاكید خاص دارد.

فی المثل همانطور كه می دانید اهمیّت و لزوم مطالعه ی تاریخ بر كسی پوشیده نیست و فراگیری این گذشته ی هزار توی پر رمز و راز چه روشنگریها و رهنمودهایی كه در مسیر پر پیچ و خم آینده می تواند داشته باشد كه البته این مهم با مطالعه ی چند سطر تاریخ كتابهای درسی امكان پذیر نیست. و شاید می تواند نه فقط آغاز بلكه پیش درآمدی بر راهی پر فراز و نشیب باشد.

اگر كیفیت آموزش مطالعات اجتماعی در جامعه از وضعیت مطلوبی برخوردار گردد دانش آموزان كه پیكره ی اصلی جامعه فردا را تشكیل می دهند دچار عقب ماندگی از نظر توسعه ی علمی ، صنعتی ، فعّالیّت اجتماعی ، سیاسی ، اقتصادی نخواهند شد.

و در نهایت شهروندانی معتقد به ارزش ها و پای بند به اصول اخلاقی ، مسئولیت پذیر و سازگار خواهیم داشت.