شرحی بر شهرستان اسلام آباد

شهرستاناسلامآباد غرب با وسعتی در حدود ۳۸۲۸ کیلومتر مربع بین ۳۳- ۳۶ تا۳۵ –۱۵ در جه عرض شمالی ۲۴- ۴۵ تا ۳۰-۳۸ درجه طول شرقی قرارگرفته است . این شهرستان از شمال به شهرستان پاوه و جوانرود و ازشرق به کرمانشاه از غرب به شهرستان سر پل ذهاب و گیلانغرب و از جنوب به استانایلام منتهی می شود.

این شهرستان متشکل از ۴ شهر ( اسلام آباد – کرند – گهواره – حمیل) و چهاربخش و ۱۲ دهستان و۳۴۳ روستا می باشد.

۲-۱ شرایط آب و هوایی

آب هوای این استان جز اقلیم معتدل استان کرمانشاه است واب و هوایی نسبتا گرم دارد

جلگه اسلامآباد غرب جزء اقلیم غربی کشور بوده و اقلیم آن همچون سایر نقاط کشور تحت تأثیر عرض جغرافیایی و موقعیت کشور در رؤیت کرة زمین است و هر گاه در کشور نفوذ بادهای غربی از دامنه بیشتری برخوردار باشد سالی پر باران دارد .

۳-۱ موقعیت استراتژیکی :

شهرستاناسلامآباد غرب بعد از شهرستانکرمانشاه هم از نظر جمعیت و هم از نظر وسعت دومین شهرستان بزرگ استانکرمانشاه با توجه به موقعیت خاص جغرافیایی عامل اتصالاستانهای ایلام ، بخشی از استانهای لرستان و خوزستان و همچنین شهرهای غربی استانکرمانشاه به مرکز کشور میباشد، علاوه بر اینها ضمن اینکه نقطه اتصال دوقطب مهم صنعتی شمال و جنوب یعنی استانخوزستان و آذر بایجان غربی است، اصلی ترین و نزدیکترین شاهراه کشور وهمچنین کشورهای اسلامی ( همسایه شرقی) به عتبات عالیات میباشد.

وجه تسمیه و پیشینه تاریخی

شاباد نخست «مندلی» نامیده می شد که پس از حمله عرب ها، یکی از سرداران عرب به عمران و آبادی آن پرداخت و به مرور زمان به شهر «هارون آباد» شهره گردید. در سال۱۳۰۹هجری شمسی نام شهر به «شاه آباد غرب» و در سال ۱۳۵۷ به «اسلام آباد غرب» تغییر داده شد. این شهر در روزگار صفویه به ویژه در زمان شاه عباس رونق یافت و کاروان سراهای بسیاری برای اقامت تجار، مسافران و زایران عتبات عالیات در آن احداث شد. بخش ماهیدشت در دوره اشکانی ها به «نیستاه» معروف و به دلیل آب و هوا و مرتع خوب، محل پرورش اسب جنگاوران اشکانی بوده است. این ناحیه در زمان صفویه «ماهیدشت» نامیده شده و کاوران‌سرای شاه عباسی در آن بنا می‌شود. بخش کرند نیز از پیشینه کهنی برخوردار است. مورخان، از ذوق فراوان صنعتگران و‌ آهنگران کرندی درعهد داریوش هخامنشی نیز یاد کرده‌اند. شاباد و پیرامون آن، به ‌واسطه مجاورت با تمدن‌های باستانی عیلامی، کاسی و بابلی، آثاری از بقایای این تمدن ها را، در خود جای داده است.

نام دیگر شهر اسلام آباد زبیدیه بوده است.که این نام را ابن حوقل به کار برده است ، وجود تپه چغا گاوانه در مرکز شهر اسلامآباد غرب و کاوشهای علمی به عمل آمده برروی این تپه که خود یکی از مراکز مهم مسکونی قرن هشتم و نهم قبل از میلادبوده است، قدمت این شهر رابه سه هزار سال پیش از میلاد می برد وبا در نظر گرفتن آثاری که از تپه چغاگاوانه بدست آمده است می توان قدمت طبقات مکشوفه رابین قرن نهم تا اواسط قرن هفتم قبل از میلاد تخمین زد . همچنین وجود بیش از چهار صد آثار به ثبت رسیده از جمله کاخ فیروزآباد ( پیروز آباد) در غرب شهر اسلام آباد مربوط به زمان ساسانی حکایت از قدمت تاریخیاین شهر دارد.

آثار تاریخی و جاذبه های طبیعی ومذهبی اسلام آباد غرب

تپه چغا گاوانه ،آتشکده شیان ، قلعه شیان ، سراب شیان ، آتشکده میل میلگه،بنای ساسانی فیروزآباد ،سراب شرف آباد،سراب هرسم،شهرقیل منصوری ، امامزاده حسن (ع)، امامزاده عباسعلی (ع)، امامزاده علی اکبر(ع) ،امامزاده قاضي الكيا(قاضيوند)

روستای سراب هرسم

این روستا در 35 کیلومتری شهر اسلام آباد غرب و 90 کیلومتری کرمانشاه واقع شده است. آب و هوای آن معتدل و خشک است.

مردم روستای سراب هرسم به زبان کردی و گویش زنگنه سخن می گویند. مسلمان و پیرو مذهب تشیع هستند. این روستا در دامنه کوهستان، مناظر و چشم اندازهای طبیعی جذاب و زیبایی دارد، فضاهای داخل روستا و پیرامون آن جلوه گاه مناظر بدیع و شورانگیز است. در 15 کیلومتری روستا، بنای زیارتگاهی موسوم به امامزاده حسن وجود دارد. اطراف این بنا بسیار سرسبز و زیبا است.

جاذبه های زیارتی

* امامزاده حسن روتوند * امامزاده علی اکبر * امامزاده عباسعلی ،امامزاده قاضي الكيا(قاضيوند)

تپه چغاگاوانه

تپه چغاگاوانه با ارتفاعی حدود 25 متر در وسط شهر اسلام آباد غرب بین خانه های مسکونی در شمال رودخانه برف آباد قرار دارد. 9 قسمت از 10 فسمت تپه ضمن خیابان کشی و خانه سازی از بین رفته است. وسعت کنونی آن حدود 000/10 متر مربع می باشد. در کاوشهای انجام شده در تپه دو طبقه مختلف پیدا شده که حدود 100 تا 150 سال با هم اختلاف زمانی دارند. ساختمان هر دو طبقه با خشت خام بنا شده است و تنها بر حسب ضرورت گاهی از آجر برای کف اتاقها و پلکانها استفاده کرده اند. اتاقهای طبقه اول وابسته به طبقه پائینی بود. ظاهراً ساکنان طبقه اول با اندک دخل و تصرفی از اتاقهای طبقه بالا استفاده کرده اند. از نظر اصول فنی ساختمان طبقه دوم پیشرفته تر از طبقه اول است. ساختمان با 45 درجه انحراف در جهت شمالی – جنوبی پی ریزی گردیده ، دیوارهای آنها با روکشی از گچ می باشد ولی در طبقه دوم در برخی از دیوارها به جای گچ رنگ قرمز را ترکیبی از گل اّخرا مورد استفاده قرار داده اند. در مرکز هر طبقه اتاق بزرگی با 5 درگاه ورودی وجود دارد. این اتاقها در طبقه اول یک درگاه بیشتر وجود ندارد.

حفاری در مرکز تپه یا شهر باستانی که محل سکونت حاکم یا سلطان بود صورت گرفته است زیرا یک عدد تیغه مفرغی با خط میخی بابلی در قسمت شرقی تپه در طبقه اول بدست آمده که روی آن نوشته «کاخ دای» که کلمه دای آخر نام صاحب کاخ است. گویا قسمت غربی مرکز کارهای اداری و صنعتی و قسمت شرقی محل سکونت بوده است. ساکنان طبقه اول دو کوره سفالگری احداث کردند که در نوع خود قابل توجه است. در کف یکی از اتاقها تعدادی لوح گلی با خط میخی بابلی بدست آمده تعدادی از آنها حرارت دیده و تعدادی هم خام بودند. در اتاق مذکور مجسمه سفالی حیوانی شبیه گرگ به طول 4 سانتیمتر و مجسمه سفالین کوچک دیگری احتمالاً کریشنا به طول 7 سانتیمتر و یک پیکان مفرغی به طول 6 سانتیمتر پیدا شده یک آویز طلا به نقش خورشید و یک مهر استوانه ای با 3 ردیف خط میخی بابلی مربوط به هزاره دوم ق.م پیدا شده که بر روی آن نقش زنی با لباس چین دار بلند و کلاه مدور که در برابر یکی از خدایان ایستاده و خدای مزبور دارای لباس بلند و بر روی چهار پایه نشسته است. متن نوشته مهر چنین است: «سامی توم دختر تالری خدمتگزار خدای اداد»

آثار سوختگی سراسری در روی تپه باید ناشی از حملات آشوریان باشد که گویا شهر خالی از سکنه و مردم بوده در زمان حملات آشوریان احتمالاً از حمله آگاه بودند. اشیاء بدست آمده با اشیاء شوش شباهت فراوان دارد و ظروف سفالین با سفالهای لرستان متعلق به قوم کاسی مقایسه می شود. در کل تمدن چغاگاوانه با در نظر گرفتن جوانب مختلف با تمدن عیلام گرایش بیشتری دارد که نمونه آن کشف چند مجسمه عیلامی (الهه کریشنا) دلیل بر این مدعاست.

آتشکده شیان

این آتشکده در 3 کیلومتری روستای قلعه شیان از توابع دهستان شیان ، بخش حمیل , شهرستان اسلام آباد غرب واقع شده که در سال 1384 توسط هیأتی از سوی سازمان میراث فرهنگی با هدف نجات بخشی از آثار تاریخی محدوده سد مخزنی شیان مورد کاوش قرار گرفت. آتشکده مورد بحث به ابعاد 5/14 × 5 / 14 متر است که با استفاده از مصالح لاشه سنگ و ملات گچ ساخته شده است. این چهارتاقی همانند سایر چهارتاقی های هم عصر خود از چهار پایه مکعب مستطیل جدا از هم تشکیل شده که در زمان خود تاقهایی از دو سو آنها را به یکدیگر مرتبط کرده و گنبدی مدور اجزاء این مجموعه را به هم پیوند می داده است. در محل تلاقی اجزاء داخلی این پایه ها ، گوشه هایی به طول و عرض متوسط 70 سانتیمتر ایجاد شده که در سطوح بالاتر ، در داخل آنها گوشواره پایه گنبد قرار می گرفته است. در داخل فضای چهارتاقی ، سکویی به ابعاد 15/ 3 × 15/3 متر ، تعدادی پایه گچی با تزئینات قاشقی و صندوقچه های گچی وجود دارد. در حد فاصل پایه ها ، ورودی هایی در چهار جهت اصلی قرار دارد که همانند بسیاری از چهارتاقی های دوره ساسانی به راهرو طواف پشت جرزها مرتبط می شوند. در ضلع شمالی این چهارتاقی ، اتاقی به ابعاد 5/14 × 75/3 قرار دارد. به عقیده کاوشگر این آتشکده طی چهار مرحله ساخته شده که مرحله اول تا سوم متعلق به دوره ساسانی و مرحله چهارم مربوط به اوایل دوره اسلامی است.

آتشکده میل میله گه

چهارتاقی معروف به میل میله گه در روستای سیاه سیاه میله گه باباخان از توابع دهستان حومه جنوبی بخش مرکزی شهرستان اسلام آباد غرب واقع شده است. این چهار تاقی به فاصله 100 متری شرق روستای مذکور و بر فراز پشته ای کم ارتفاع از سنگهای ماسه ای ، مشرف به زمینهای کشاورزی پست اطرف ساخته شده است. این چهار تاقی یکی از آتشکده های دوره ساسانی است که همانند بسیاری از آتشکده های آن زمان با مصالح لاشه سنگ و ملات گچ ساخته شده است. چهار تاقی مذکور که هسته اصلی باقی مانده از بنای بزرگتری است ، متشکل از چهار جرز سنگی در ابعاد مختلف می باشد که پیرامون آن را راهرو طوافی احاطه کرده است. در داخل این آتشکده سکویی جهت قرار گرفتن آتشدان و تعدادی پایه گچی و سنگی قرار دارد که در نوع خود منحصر به فرد می باشند.

سابقهفرهنگی :

مجموعه آداب و رسوم ، اعتقادات دینی و مذهبی ، رعایت هنجارهای اجتماعی و… ویژگیهای فرهنگی هر قوم و ملتی را تشکیل می دهد ومردم شهرستاناسلامآباد غرب جزئی از ملت ایران می باشند. ایران کشوری است بزرگ با تمدنی کهن و قدیمی یکی از نخستین خاستگاههای تمدن ایران زمین منطقه غرب بوده است . زبان مردم این منطقه کردی کلهری است که ریشه آن به زبان آریایی بر می گردد.

اهمیت اقتصادی:

شهرستاناسلامآباد غرب به دلیل اقلیم متنوع ، خاک مناسب ، بارش کافی ، داشتن دشتهای حاصلخیز و مراتع غنی و پر پشت یکی از قطب های مهم کشاورزی و دامداری است و عمده فعالیتهای مردم در بخشهای یاد شده و صنایع جنبی آن است ، به طوریکه طبق سرشماری نفوس و مسکن سال ۱۳۷۵ از کل شاغلان ۱۰ ساله و بیشتر حدود ۴۲ در صد مردم در این بخش فعالیت دارند و با توجه به وجود ظرفیتهای قابل توسعه دراین بخشها امکان اقتصادی نمودن بخش مذکور در حد بسیار بالایی وجود دارد .

جهانگردی :

توسعه صنعت تورسیم در استانکرمانشاه در چند ساله اخیر رو به بهبود بوده است. از آنجا که شهرستاناسلام آباد منطقه ای است با سابقه ای بسیار کهن و تنوع اقلیم ووجود آثار باستانی متعدد از جمله مسجد عبداله بن عمر و آرامگاه ابودجانه از اصحاب پیامبر (ص) ،کاخ فیروز آباد و صدها آثار به ثبت رسیده

صنایع دستی اسلام آباد غرب

موج بافی ( رختخواب پیچ) ، قالی بافی ، چیخ بافی ، نمد مالی، موزائیک کاری ، معرق کاری ، منبت ، گیوه بافی ، طراحی فرش

مذهب بیشتر مردم این شهرستان شیعه است

شرحی بر شهرستان اسلام آباد

مطالب مشابه :

جهت و تعداد باد غالب

موقعيت جغرافيايي و تاريخي استان كرمانشاه

موقعيت جغرافيايي و تاريخي استان كرمانشاه

گزینه های خودخوانده و تلاش برای سکانداری

مطالعات اقلیمی استان كرمانشاه

پایان نامه های ارشد اقلیم شناسی گروه حغرافیا دانشگاه رازی

شرحی بر شهرستان اسلام آباد