لاپاروسکوپی یا جراحی با حداقل تهاجم

لاپاروسکوپی یا جراحی با حداقل تهاجم

   لاپاروسكوپي
لاپاروسكوپي، اقدامي تشخيصي است كه طي آن، پزشك با عبور دادن لوله‌اي به داخل شكم، محتويات شكم را مشاهده و بررسي مي‌كند، از مايعات و ترشحات فضاي شكم نمونه‌ برمي‌دارد، از ضايعات بيوپسي برمي‌دارد و حتي انواعي از جراحي را انجام مي‌دهد. لوله لاپاروسكوپي، لوله‌اي است كه از طريق دوربيني كه در رأس آن قرار داده شده، امكان مشاهده محتويات شكم را فراهم مي‌آورد. اين لوله حدود cm ۱ قطر و cm ۶۰ طول دارد و از طريق ايجاد برشي كوچك در سطح شكم، به داخل شكم فرستاده مي‌شود. همچنين مي‌توان وسايل كوچك جراحي را نيز از اين طريق وارد فضاي شكم كرد و بيوپسي برداشت يا اعمال كوچك جراحي انجام داد.
   جهت انجام لاپاروسكوپي
احتمالاً پزشك از شما خواهد خواست تا بمدت ۱۲-۸ ساعت از خوردن و آشاميدن و از مصرف برخي داروها اجتناب كنيد.
- معمولاً جهت انجام لاپاروسكوپي، از بيهوشي سطحي استفاده مي‌شود. پس از انجام بيهوشي، يك سوند ادراري به داخل مثانه فرستاده مي‌شود تا مثانه تخليه گردد.
- سپس، پوست شكم تميز مي‌شود و برش كوچكي در بالا يا پايين ناف داده مي‌شود. از طريق يك سوزن، گاز دي‌اكسيد كربن به داخل شكم فرستاده مي‌شود تا با اتساع شكم، امكان مشاهده داخل آن فراهم گردد.
- برشهاي كوچك ديگري نيز جهت ورود ابزار جراحي ايجاد خواهد شد.
- گهگاه، در صورت وجود مايعات در فضاي شكم، لوله كوچكي از طريق جدار شكم، قرار داده مي‌شود تا مايع براي چند روز پس از لاپاروسكوپي، به بيرون از شكم منتقل شود.
- برخلاف جراحي، پس از لاپاروسكوپي، بيمار مدت زيادي به استراحت نياز نخواهد داشت.
   تصوير۱

   تصوير۲

جراحی لاپاروسکوپی، جراحی سوراخ کلیدی نامیده شده است و منظور این است که از طریق سوراخهایی در جدار شکم و نه از طریق باز کردن شکم ، برای انجام عمل جراحی استفاده می‌شود . جراحی لاپاروسکوپی ، جراحی با حداقل تهاجم نیز خوانده می‌شود و در واقع شاخه‌ای از آندوسکوپی است(جراحی آندوسکوپی). از لحاظ پزشکی، این نوع جراحی فقط در مورد جراحی شکم و لگن به کار می‌رود. جراحی آندوسکوپی در قفسه سینه را جراحی توراکوسکوپی می نامند.
آزمایش‌های رادیولوژیک (اشعه X) و سونوگرافی قادرند بعضی بیماری‌های درون شکم و لگن را تشخیص دهند ولی هر کدام محدودیت‌های خاص خودشان را دارند. در بعضی مواقع، نیاز به یک تصویر واضح‌تر از درون شکم یا لگن داریم. قبلا در این شرایط پزشک با باز کردن شکم درون آن را دیده وامتحان میکردولی با استفاده از این تکنیک محتویات شکم و لگن شامل کبد، کیسه صفرا، آپاندیس، رحم، روده کوچک، تخمدان‌ها و لوله‌های رحم را می‌توان مستقیماً و بدون باز کردن شکم از طریق دستگاههای مخصوص لاپاروسکوپی مشاهده کرد.

لاپاروسکوپی چگونه انجام می‌شود؟
این عمل معمولاً در بیمارستان‌ها یا مراکز جراحی تحت بیهوشی عمومی (که بیمار بدون هوشیاری و احساس درد است) یا بی‌حسی نخاعی انجام می‌شود. ولی می‌توان آن را د ر برخی شرایط تحت بی‌حسی موضعی نیز انجام داد.

آماده کردن بیمار برای لاپاروسکوپی:
معده بیمار توسط یک لوله دهانی- معده‌ای (اروگاستریک) تخلیه می‌شود. یک سوند ادراری برای تخلیه ادرار کار گذاشته می‌شود. البته اگر عمل جراحی مربوط به قسمت فوقانی شکم باشد، کوتاه‌مدت و مختصر باشد یا بیمار بلافاصله قبل از عمل دفع ادرار داشته باشد ممکن است این کار انجام نشود. به علت این‌که تخت جراحی را در طول عمل برای تغییر موقعیت اعضای داخل شکم با نیروی جاذبه زمین، تغییر وضعیت و شیب می‌دهند، باید بیمار روی تخت محکم نگاه داشته شود. وسایل عمل جراحی باز (لاپاروتومی) باید در حین عمل حتماً در دسترس باشد چون ممکن است مجبور شوند عمل لاپاروسکوپی را به لاپاروتومی تبدیل کنند.

پر کردن فضای شکم از گاز مخصوص در طی لاپاروسکوپی:
محیط عمل باید دید کافی و فضای لازم را برای کار داشته باشد. با تزریق گاز به فضای شکم، دیواره شکم بلند می‌شود و فضای بزرگ‌تری برای عمل به وجود می‌آید. برای این کار یک سوزن از طریق یک برش کوچک روی پوست زیر ناف وارد می‌کنند و بعد از سوراخ کردن لایه‌های سطحی و عمقی دیواره شکم، سوزن را وارد فضای صفاقی می‌کنند. سپس فضای داخل صفاق را با فشاری حدود 10 تا 15 میلی‌متر جیوه از گاز دی‌اکسید کربن پر می‌کنند.
یک برش 1 تا 2 سانتی‌متری داده می‌شود تا بتوان لاپاروسکوپ را به داخل شکم فرستاد. موقعیت برش بستگی به نوع عمل دارد.

لاپاروسکوپ چیست؟
یک ابراز جراحی استریل شامل یک سیستم عدسی‌دار مرتبط به دوربین ویدیویی است. یک سیستم کابل فیبر نوری نور را از منبع به محل عمل منتقل می‌کند. به این ترتیب یک تصویر واضح از محل عمل ایجاد می‌شود. جراح می‌تواند از طریق ورودی‌های جانبی ابزارهای باریک 5 تا 10 میلی‌متری مورد نیاز را وارد شکم کند. این ابزارها شامل قیچی، انبرک و ... هستند که برای برداشتن نمونه از بافت‌ها، ترمیم، تخلیه کیست‌ها و ... به کار می‌روند و از طریق برش‌های کوچکی در قسمت تحتانی شکم وارد می‌شوند. با فرستادن لوله‌ای به نام تروکار به درون سوراخ می‌توان دوربین ویدیویی را به داخل شکم هدایت کرد. در واقع لاپاروسکوپ یک تلسکوپ مینیاتوری است با یک سیستم فیبر نوری که نور را به داخل شکم هدایت می‌کند. بزرگی آن به اندازه دو برابر یک خودنویس است.

قرار دادن پورت‌ها در لاپاروسکوپی:
محل قرارگیری پورت‌ها طبق یک استاندارد مشخص صورت می‌گیرد.
1- پورت دوربین باید بین دو پورت دیگر که جراح از طریق آن‌ها عمل را انجام می‌دهد باشد.
2- پورت‌های کاری، نسبت به پورت دوربین در وضعیت خارجی‌تر قرار می‌گیرند. همه پورت‌ها باید حداقل 8 سانتی‌متر از هم فاصله داشته باشند تا بین وسایل هر پورت تداخل ایجاد نشود.

وجوه تمایز روش لاپاروسکوپی از جراحی باز شکم:
اندازه برش‌ها در این روش بسیار کوچک‌تر است و در نتیجه اثر آن روی پوست کمتری‌ماند. مثلاً به جای یک برش 20 سانتی‌متری در جراحی برداشتن کیسه صفرا به روش سنتی، از 2 تا 5 برش 5 تا 10 میلی‌متری استفاده می‌شود.
این روش برای به حداقل رساندن خونریزی‌های جراحی و کاهش زمان بهبودی طراحی شده است.دردهای بعد از عمل در لاپاروسکوپی کمتر است و بیمار بعد از یک هفته می‌تواند به طور کامل به سر کارش برگردد.

معایب لاپاروسکوپی:
ابزار آن گران است و در همه بیمارستان‌ها وجود ندارد.
به مهارت زیادی نیاز دارد (به علت دید محدود، دشوار بودن هماهنگی چشم و دست و کاهش حس لامسه).

لاپاروسکوپی به چه منظور استفاده می‌شود؟
لاپاروسکوپ سال‌ها برای رشته ژینکولوژی (بیماری‌های زنان) استفاده می‌شد. ساخت دوربین‌های ویدیویی مینیاتوری مشوق تازه‌ای بود تا از لاپاروسکوپی استفاده‌های وسیع‌تری شود. با این دوربین‌ها جراح همان دیدی را دارد که جراح شکمِ باز دارد. جراح می‌تواند با هر دو دست کار کند و همکارش دوربین را نگه دارد و احشا را جابه‌جا نماید یا بکشد.به عنوان قانون هر عملی را که بتوان با جراحی شکم باز انجام داد با لاپاراسکوپی نیز می‌توان، ولی این بدان معنا نیست که آن عمل‌ها باید با لاپاروسکوپی انجام شود.

توصیه‌هایی به بیماران قبل از عمل لاپاروسکوپی:
حداقل 12 ساعت قبل از عمل نباید چیزی بخورید. خالی بودن معده به جلوگیری از استفراغ در حین عمل کمک می‌کند.
در صورتی‌ که موارد زیر شامل شما می‌شود حتماً قبل از عمل به پزشک اطلاع دهید:
حساسیت به داروها مانند بی‌حس‌کننده‌ها
مصرف داروهای خاص مانند ضد انعقاد ها و آسپرین
ابتلا به بیماری‌های خاص مانند مشکلات خونریزی
بارداری یا احتمال آن

قبل از عمل لاپاروسکوپی به این نکات هم توجه کنید:
اگر دارویی مصرف می‌کنید از پزشک بپرسید که روز قبل از عمل مصرف کنید یا نه.
هرگونه جواهرآلات، عینک و دندان مصنوعی را در خانه بگذارید.
نیم ساعت قبل از عمل مثانه خود را خالی کنید.

در اتاق عمل لاپاروسکوپی:
یک رگ از شما گرفته می‌شود تا داروها و مایعات به شما تجویز شود.
در صورتی که نیاز به بیهوشی عمومی باشد ، لوله‌ای وارد نای شما می‌شود یا ماسک اکسیژن متصل می‌شود تا تنفس به راحتی انجام شود. سوند (لوله نازک و قابل انعطاف) از طریق پیشابراه برای تخلیه مثانه کار گذاشته می‌شود. مقداری از موهای قسمت تحتانی شکم تراشیده می‌شود. ناحیه شکم و لگن با مواد ضد عفونی‌کننده تمیز می‌شود.

بعد از عمل لاپاروسکوپی

شما حدود یک تا چهار ساعت در اتاق ریکاوری می‌مانید تا کاملاً به هوش آیید. پرستار نبض و درجه حرارت بدن شما را مرتباً کنترل می‌کند.
اگر احساس درد یا تهوع دارید داروی مناسب از طریق سرم برایتان تجویز می‌شود. به محض این‌که پزشک اجازه نوشیدن مایعات دهد داروهایتان به صورت قرص به شما داده خواهد شد. این زمان متفاوت است و مثلا در مورد کیسه صفرا حدود 6 ساعت پس از عمل است.
به محض این‌که بتوانید مثانه خود را خالی کنید به شما اجازه رفتن به خانه داده خواهد شد. وگرنه توصیه می‌شود که همچنان در بیمارستان بمانید.
ممکن است دردی در ناحیه نای احساس کنید یا خشونت صدا داشته باشید. این امر به خاطر جایگذاری لوله درون نای است.

لاپاروسکوپی یا جراحی با حداقل تهاجم

مطالب مشابه :

سركلاژ سرويكس( دوختن دهانه رحم) Cervical Cerclage

لاپاروسکوپی یا جراحی با حداقل تهاجم

معرفی رشته مامایی

موارد مجاز سقط جنين

مزايا و معايب بستن لوله های رحمی در زنان

درمان هیپرپلازی آندومتر Treatment of Endometrial Hyperplasia

معرفی رشته‌ی اتاق عمل

منابع و كتابهاي اعلام شده براي هر درس (وزارت بهداشت)

توضیحات رشته های پیراپزشکی