بهبود عملیات زراعی و کشت نخود انتظاری و بهاره در کردستان

بهبود عملیات زراعی :

عملیات به زراعي عبارتست از مديريت صحيح و علمي بر روي گياه زراعي با استفاده از تكنيك هاي زراعي كه شامل انتخاب رقم مناسب، تراكم گياهي ايده آل، بكار بردن ماشين آلات مناسب، تغذيه گياهي مطلوب، مبارزه صحيح و بموقع با آفات، بيماريها و علفهاي هرز و مراقبت و نگهداري گياه مي باشد كه نتيجتاً باعث زايش گياه مي گردد. از لحاظ بقاء گياه در يك محيط خاص جنبه زايشي اهميت دارد اما آنچه هدف نهائي ما است بالا بردن عملكرد از لحاظ كمي و كيفي مي باشد. افزايش كمي و كيفي توليد حبوبات بر اساس شيوه هاي سنتي امكان پذير نيست. از اين نظر هرگونه تغيير در وضعيت فعلي مستلزم بكارگيري روشهاي مديريتي مناسب براي اين محصولات است كه با استفاده از آخرين نتايج تحقيقات و راهكارهاي مزرعه اي ميسر خواهد بود. بمنظور بالا بردن عملكرد می توان روشهای ذیل را مزارع بکار گرفت:

1- تغيير كاشت از بهاره به پائيزه و انتظاري در نخود و عدس ديم به منظور بهره گيري بهتر از عوامل اقليمي و ادوات كشاورزي در جهت بالا بردن عملكرد.

2- توسعه عملیات ماشینی و کشت مکانیزه جهت گذر از کشت سنتی به کشت علمی

کشت زود هنگام بهاره نخود در استان کردستان:

تاریخ کاشت مرسوم منطقه بعد از رفع سرمای زمستانه و گاورو شدن مزرعه در اولین فرصت ممکن می باشد. از مزایای کشت زود هنگام نخود بهاره می توان به استفاده از بارندگی های اول فصل بهار و هرا کشت بودن آن اشاره کرد. بدیهی است در حال حاضر می توان از ارقام نخود سفید ILC-482 و یا جم و تیپ رنگی پیروز نیز به شرط (ضدعفونی آن و مبارزه با علف های هرز) استفاده نمود .

کاشت به دو صورت دستی (دستپاش) و ماشینی انجام می شود. بدیهی است کاشت با ماشین بذر کار با توجه به مزایای متعدد آن مانند: یکنواختی سبز و مبارزه بهتر با علفهای هرز و رسیدگی همزمان ارجح تر است.

میزان بذر برای ارقام دانه درشت (تیپ کابلی ویا سفید) 80 کیلوگرم و سایر ارقام دانه ریز رنگی (تیپ دسی) حــــدود 70- 65 کیلوگرم در هکتار توصیه می شود. کاشت با بذر کارهای عمیق کار بدون چرخ پرس و یا معمولی به راحتی انجام و قابل تنظیم است. فاصله ردیف ها 50 سانتی متر و عمق کاشت 5-3 سانتی متر در نظر گرفته شود.

- از آنجائیکه حبوبات به علت وجود ریزوبیوم بر روی ریشه باعث ذخیره و افزایش ازت خاک می شوند، نیاز زیادی به مصرف کودهای شیمیایی ندارند. لذا به منظور صرفه جویی و عدم زیاده روی در مصرف کود و آلوده سازی محیط زیست، مصرف کود بر اساس آزمون خاک توصیه می شود. در غیر این صورت مصرف 30-20 کیلو گرم در هکتار ازت به عنوان استارتر (شروع کننده) در زمان کاشت و اختلاط با خاک توصیه می شود.

کشت مکانیزه بهاره نخود در استان کردستان:

جهت آماده سازی زمین در اراضی دیم توصیه می گردد که پس از برداشت گندم در پاییز و در اولین فرصت ممکن زمین با گاوآهن قلمی ساقه سخت شخم شده و سپس در اواخر اسفند ماه و یا اوایل فصل بهار به محض گاورو شدن زمین با زدن پنجه غازی عملیات تهیه بستر تکمیل، سپس عملیات کاشت انجام شود.

کاشت مکانیزه بهاره اختصاصاً به صورت ماشینی و مکانیزه انجام می شود. بدیهی است کاشت با ماشین بذر کار با توجه به مزایای متعدد آن مانند: یکنواختی سبز و مبارزه بهتر با علفهای هرز و... ارجح تر است. کاشت با بذر کارهای معمولی و یا عمیق کار بدون چرخ پرس به راحتی قابل انجام است. به منظور استفاده از تراکتورهای چرخ باریک و کولتیواتور زدن مزرعه فاصله ردیف ها 50 سانتیمتر توصیه می شود و یا در روش کاشت در بین چرخ های تراکتور فاصله بین ردیف ها 30 سانتی متر در نظر گرفته شود. در این روش کارنده های پشت چرخ تراکتور بسته می شوند و مسیر حرکت تراکتور، در مبارزه مکانیکی و کولتیواتور زنی فصل بهار، مشخص و به عنوان مارکر مورد استفاده خواهد بود. عمق کاشت 5-3 سانتی متر توصیه می شود.

تاریخ کاشت: تاریخ کاشت مرسوم منطقه بعد از رفع سرمای زمستانه و گاورو شدن مزرعه در اولین فرصت ممکن می باشد.

محاسن و معایب تغيير زمان كشت از بهاره به پایيزه:

كشت پایيزه:

در مناطق معتدل دنيا، گياهان زراعي سرمادوست (نظير غلات) معمولاً در پاييز كشت مي شوند اين گياهان در پاييز سبز شده و بخشي از رشد رويشي خود را، كه معمولاً تا مرحلة گياهچه اي است (مرحله 4 تا 6 برگي) قبل از وقوع زمستان انجام مي دهند سپس زمستان را به صورت خواب پشت سر گذاشته و در ابتداي بهار مجدداً رشد خود را از سر مي گيرند و در نهايت در اواخر بهار و پيش از وقوع درجه حرارتي بالا و خشكي رايج در تابستان اين مناطق رشد خود را به پايـان مي رساننـد.

كشت پایيزه محصـولات زراعي نسبت به كاشت بـهاره آن داراي مزيتـهاي زير مي باشد:

توليد و عملكرد گياهان پایيزه غالباً بيشتر از گياهان بهاره بوده و از ثبات عملكرد بيشتري نيز برخوردار است. اين افزايش توليد در مورد غلات حدود 15 تا 25% و در مورد نخود حدود 70% می باشد. در همين راستا اظهار شده است كه افزايش عملکرد و ثبات گياهان پایيزه بدليل استقرار مناسب گياه در پایيز و استفاده بهتر از نزولات جوي و فرار از تنشهاي گرما و خشكي رايج در اواخر بهار و تابستان مي باشد علاوه بر اين، در كاشت پائيزه دوره رشد رويشي گياه و زيست توده آن افزايش يافته و اين افزايش سبب مي شود كه مخازن زايشي گياه (كه در شرايط مناسب رطوبتي و دمايي ايجاد شده است) به نحو مناسبي تأمين شده و لذا عملكرد افزايش يابد.

در گياهان پایيزه غالباً كارآيي مصرف آب بيشتر از محصولات بهاره است.

كشت پائيزه و انتظاري حبوبات مثل نخود و عدس سبب بهبود تثبيت زيستي نيتروژن مي گردد. مشاهده شده است كه تثبيت نيتروژن در كاشت پایيزه حدود 120-80 كيلوگرم در هكتار بوده در حالي كه اين مقدار براي كاشت بهاره تنها حدود 45-25 كيلوگرم در هكتار است.

محاسن كشت پائيزه:

1- بهره گيري بيشتر از نزولات آسماني

2- استفاده بهتر از ادوات مكانيزاسیون در تهيه مناسب بستر بذر و نيز كاشت با دستگاههاي كارنده بذر نسبت به كشت بهاره.

3- طولاني تر شدن فصل رشد گياه كه در نتيجه رشد رويشي و زايشي در فاز طولاني تري تكمیل مي گردد.

4- با توجه به موارد فوق بالارفتن عملكرد گاهاً تا دو برابر كشت بهاره است كه اين تغيير زماني كشت را كاملاً را توجيه مي نمايند.

لازم به ذكر است كه مبارزه با علفهاي هرز مزارع كشت پائيزه بسيار مهم مي باشد.

معايب كشت پائيزه نخود:

1- جمعيت علفهاي هرز در آن بيشتر از كشت بهاره است.

2- اين نوع كشت بيشتر از كشت بهاره در معرض خسارت بيماريها بخصوص بيماري برق زدگي نخود قرار مي گيرد.

با کشت ارقام مقاوم به برق زدگي وضدعفونی مناسب بذور در زمان کاشت و همچنين مبارزه اصولي و بموقع با علفهاي هرز ميتوان با استفاده از جايگزيني كشت پائيزه نخود و عدس ديم بجاي كشت بهاره باعث افزايش توليد اين دو محصول بميزان قابل توجهي در شرايط ديم گرديد.

كشت انتظاري:

كشت انتظاري به منظور استفاده بموقع از نزولات آسماني و رطوبت موجود در خاك و همچنين جلوگيري از خسارت مؤثر آفات (آگروتيس و هليوتيس)، بيمارها (برق زدگي و غيره)، كشت انتظاري نخود و عدس پيشنهاد مي گردد. كه معمولاً از اوايل آذر ماه تا اواخر بهمن ماه و در شرايطي كه ميانگين درجه حرارت شبانه روز از 5 درجه سانتي گراد بالاتر نباشد انجام مي گيرد. در كشت انتظاري ميزان خسارت علفهاي هرز و بيماری برق زدگي كمتر از كشت پائيزه است و عملكرد آن از كاشت بهاره خيلي بيشتر است. در هر صورت بر اساس شرايط اقليمي و امكانات موجود بایستی هر ساله به طور متوسط 5% از كل سطح زيركشت نخود و عدس ديم از بهاره به پائيزه تغيير يابد. و اين امر مستلزم اهتمام بیشتر نیروهای فنی و ابزارهاي لازم در جهت مجاب كردن كشاورزان به اين مهم خواهد بود.

کنترل آفات، بيماريها و علفهاي هرز نخود

1. آفــات شایع در منطقه:

كرم پيله خوار نخود

از مهمترين آفات نخود و حبوبات محسوب مي شود كه در مناطق عمده كشت نخود استان با گسترش زياد گزارش شده است. لاروهاي اين پروانه ابتدا از برگچه ها تغذيه كرده سپس به سراغ پيله ها رفته و تمام يا قسمتي از حبه هاي نخود را مي خورند، جوانه ها و گلها نيز از حمله اين آفت مصون نيستند. لاروها بعد از تكميل زندگي به داخل خاك رفته و تبديل به شفيره مي شوند. معمولاً اين آفت يك نسل در سال دارد مبارزه بيولوژيك با دشمنان طبيعي مثل زنبور Habrobracon hebetor و مبارزه شيميايي با استفاده از پودر سوين (كاربايل) به نسبت (5/2-2) كيلوگرم در هكتار يا زولن به نسبت (3-2) ليتر در هكتار صورت مي گيرد.

كرم طوقه بر Agrotis spp

آفت مزبور در اكثر نواحي كشور و اغلب گياهان زراعي ديده شده است. لارو آن به طوقه گياهان تازه روئيده در سطح خاك يا زير خاك حمله كرده و باعث پژمردگي، پلاسيدن و نهايتاً خشك شدن گياه مي شود. گونه A. segetum فقط به نخود حمله مي كند. براي كنترل روش زراعي از شخم پائيزه و انهدام بقاياي گياهي استفاده مي شود در مبارزه شيميايي از تركيب 5 كيلوگرم سوين + 4 كيلوگرم ليندين + 100 كيلوگرم سبوس + 50 ليتر آب در هنگام خروج لاروها در پاي بوته به كار گرفته مي شود. سم ديازينون، دورسبان هم استفاده مي شود.

2. بيــماريهـاي مهم نخود

برق زدگي نخود

اين بيماري كه در اكثر نواحي پر باران كشور و مناطق تحت كشت نخود وجود دارد هر ساله خسارت ميزند و در برخي از سالهاي مساعد اپيدمي شده و شدت خسارت آن، گاه به 50% ميرسد. عامل بيماري به قسمتهاي هوايي گياه مثل برگ، شاخه، غلاف و بذر حمل مي كند. علايم بيماري به صورت لكه هاي كشيده قهوه اي روشن روي شاخه ها و يا كنه هاي مدور يا بيضوي روي غلاف و برگ و بذر ظاهر مي شود. قارچ عامل بيماري روي بذرها باقي مي ماند و يا روي شاخه ها بقاء يا در داخل خاك زمستان گذراني مي كند و در سال مساعد (باران و خنك) روي ارقام حساس محلي شيوع مي يابد. كنترل بيماري با استفاده از روش هاي تلفيقي شامل استفاده از بذر سالم، رقم مقاوم يا متحمل و يك الي دو بار سمپاشي در فصل شيوع بيماري با قارچ كشتهايي مثل زينب، مانكوزب امكان پذير است.

پژمردگي يا بوته ميري فوزاريومي

اين قارچ در اكثر نواحي كشت نخود وجود دارد و در شرايط معتدل (دماي متوسط) و مناطق ديم با نفوذ در آوندها و تخريب انسداد آنها مسير آب و املاح را به سمت بالاي گياه قطع كرده و پژمردگي و بالاخره مرگ گياه را سبب مي شود. قارچ عامل بيماري نياز به رطوبت بالا ندارد و مي تواند سالها در خاك و بقاياي گياه به صورت كامل باقي بماند لذا كنترل آن نيز مشكل است بهترين روش استفاده از ارقام مقاوم و برقراري تناوب با غلات است و همچنين استفاده از تركيبات بيولوژيك به صورت پوشش بذر مي تواند در كاهش خسارت مؤثر باشد.

3. علفهـاي هـرز نخود و عدس ديم

بر اساس گزارشات، علفهاي هرز غالب در مزارع نخود، پيچك، خلر، شيرين بيان، خوني واش، ماشك، سگ دانه، بابونه، ماشك گل خوشه اي می باشند. به منظور كنترل آن از روش هاي مختلف شامل: استفاده از بذر پاك، از بين بردن علفهاي هرز قبل از كاشت و كولتیواتور زدن در کشتهای مکانیزه با فاصله ردیف مناسب. در روش شيميايي به كارگيري فوزيليد يا تارگا به ميزان دو ليتر در هكتار در كنترل كشيده برگها مؤثر است. استفاده از ترفلان و اراديكان 5/2 ليتر به صورت قبل از كشت نتيجه خوبي داشته است.

در صورت امکان، مصرف 2 لیتر سم اختصاصی لنتاگران در زمان 4-2 برگی علفهای هرز در کنترل آن بسیار مؤثر خواهد بود.

بهبود عملیات زراعی و کشت نخود انتظاری و بهاره در کردستان

مطالب مشابه :

نخود فرنگی

کشت مکانیزه نخود دیم

کاشت، پرورش، ارزش غذائی و نگهداری مطر( نخود سبز)

نخود

آموزش کشت نخود انتظاری

کشت انتظاری نخود و عدس دیم

گیاه نخود

زراعت نخود فرنگی

بهبود عملیات زراعی و کشت نخود انتظاری و بهاره در کردستان