هتل‌هاي بي‌مسافر گران تر شد

جام جم آنلاين: معمای پیچیده‌ای نیست! فقط كافیست فكر كنید چطور خانواده 4 نفری یك كارمند با درآمد متوسط 600 هزار تومان درماه می‌توانند به سفر بروند و علاوه بر پرداخت هزینه بلیت هواپیما، 3‌شب را در هتل 3 ستاره‌ای كه قیمت اقامت در آن به طور متوسط 100 تا 150هزار تومان برای هر شب است، بگذرانند؟ درست حدس زدید! به هیچ‌وجه، امكان‌پذیر نیست، شاید دانستن پاسخ همین معماست كه این روزها خیلی‌ها را از سفر رفتن منصرف كرده است تا كارشناسان حوزه گردشگری ناامیدانه اعتراف كنند، نبض بازار گردشگری داخلی كندتر از همیشه می‌زند.

آرزوهای زیادی در زندگی وجود دارد كه احتمال حصولشان را باید با حجم جیب‌ها سنجید؛ یكی از اين آرزوها اقامتی چند روزه در هتلی نسبتا مرفه است و اگر شما هم مانند ما جزو اقشار با درآمد متوسط هستید، آن وقت می‌شود گفت این آرزو صفت «محال» را هم با خود یدك می كشد مگر این كه با معجزه‌ای میلیاردر شوید.یعقوب قاسمی، مدیر عامل یكی از شركت‌های خدمات مسافرتی بزرگ در كشور با تایید بالا بودن نرخ اقامت در هتل‌ها، دلیل اصلی گرانی بسته‌های مسافرتی تورهای گردشگری را بالا بودن نرخ اقامت در هتل‌ها می‌داند، چرا كه هزینه‌های اصلی تور، حاصل جمع هزینه بلیت هواپیما، جابه‌جایی و اقامت است و اگرچه در كشورمان قیمت بلیت هواپیما و جابه‌جایی در شهرهای مقصد چندان گران نیست اما اقامت در هتل، هزینه‌بر است.

قاسمی در گفت و گو با «جام جم» البته تاكید می‌كند كه در مسافرت‌های خانوادگی خارج از تور نیز اصلی‌ترین هزینه تحمیل شده به خانواده‌ها، هزینه اقامت در هتل است و هشدار می‌دهد: «اكنون در شرایطی قرار داریم كه هزینه سفرهای داخلی در كشور تفاوت چندانی با سفرهای خارجی ندارد و حتی در مواردی سفرهای خارجی ارزان‌تر تمام می‌شوند.»

تثبیت قیمت هتل‌ها برای جذب گردشگران

سازمان میراث فرهنگی، صنايع دستي و گردشگری، نوروز امسال اعلام كرد نرخ اقامت در هتل‌ها در راستاي حمايت از هدفمندي يارانه‌ها، افزايشي نخواهد داشت. اين خبر ابتدا از سوي معاون گردشگري سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري و سپس از سوي روساي اتحاديه‌هاي هتلداران برخي از استان‌ها در اختيار رسانه‌ها قرار گرفت به اين اميد كه شايد مردم را مشتاق اقامت در هتل‌ها كند.

بي ميلي مسافران به اقامت در هتل‌ها در سال 89 در حدي بود كه جعفر عطار، رئيس جامعه هتلداران ايران در مرداد آن سال، يعني دقيقا زماني كه به شكل عادی شمار گردشگران ورودي به استان‌ها بايد به بيشترين مقدار خود می‌رسید، به خبرگزاري مهر گفت: به دليل كاهش شمار مسافران داخلي و گردشگران خارجي نرخ هتل‌هاي كشور كاهش داشته است!

در آن زمان آمارهاي اتحاديه هتلداران ايران نشان مي‌داد ظرفيت اشغال 750 هتل كشور بشدت پايين است و این وضعیت هنوز هم ادامه دارد.

خبری كه كسی از آن باخبر نیست

وقتی معاونت گردشگری سازمان میراث فرهنگی و گردشگری قصد كرد مانع افزایش نرخ هتل‌ها شود و هدفش از این اقدام را حمایت از اجرای طرح هدفمندی یارانه‌ها خواند، تصمیمش را رسانه‌ای كرد تا همه مردم از آن با خبر شوند، با این حساب چرا مردم حق ندارند از اخبار بعدی كه این تصمیم را نقض می كند، مطلع شوند؟! اخباری كه ثابت می كند ماجرای تثبیت نرخ اقامت در هتل‌ها از سوی این سازمان فقط نمایشی با اعتباری تقریبا یك ماهه بوده است و پس از آن سازمان میراث فرهنگی و گردشگری مجوز افزایش نرخ اقامت را به هتل‌های سراسر كشور داده است!

بخشنامه‌ای كه در ادامه مطالعه می‌كنید مجوزی است در تاریخ 7 ارديبهشت امسال از سوی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری منتشر شده است و پای آن امضای مسعودی‌پور، سرپرست دفتر امور مراكز و خمات گردشگری به چشم می‌خورد.

«با عنایت به اجرای قانون و با توجه به افزایش قیمت كامل‌های انرژی و سایر اقلام مورد نیاز واحدهای اقامتی و پذیرایی و در راستای حمایت از بخش خصوصی گردشگری، نرخ تمامي اماكن اقامتی و پذیرایی به میزان 25 درصد، از تاریخ 10‌/‌2‌/‌90 افزایش می‌یابد. لذا خواهشمند است دستور فرمایید به نحو شایسته‌ای به تمامي واحدها اطلاع‌رسانی شود.»

اما ضریب اشغال هتل‌ها حتی در 2 ماه اول امسال نیز در حدی پایین بوده است كه بیشتر هتلدارهای كشور با وجود داشتن این مجوز، از افزایش نرخ اقامت خودداری كرده اند. جعفر عطار، رئيس جامعه هتلداران ايران شايعه افزايش قيمت هتل‌ها را در گفت‌وگو با جام‌جم رد مي‌كند: نه تنها از سال گذشته افزايش نرخ نداشته‌ايم بلكه به دليل شمار كم مسافران در بسياري از استان‌هاي كشور همچون مشهد، نرخ هتل‌ها را كاهش نيز داده‌ايم، اما هنوز هم شمار مسافران اندك است.

او درباره وضع ناخوشایند هتل‌ها مثالی هشدار دهنده را به عنوان مشتی نمونه خروار می‌آورد: «هم اكنون متوسط ضریب اشغال هتل‌های مشهد 10 درصد است و چنین رقم كوچكی در 30 سال اخیر بی‌سابقه بوده است. اگر وضع به همین شكل ادامه پیدا كند تا یكی 2 سال آینده بسیاری از هتل‌ها در این شهر ورشكست می‌شوند. این اصل درباره هتل های شهرهای دیگر كشور نیز صادق است.»

البته بايد تاكيد كرد نرخ هتل‌هاي اعلام شده در جدول به طور ميانگين است و بي ترديد در مناطق مختلف كشور متفاوت است.

كم و زیاد دو مفهوم نسبی است!

هرچند نرخ اقامت در هتل‌ها بر اساس تصمیم دسته‌جمعی هتلداران ثابت مانده است اما هنوز هم این قیمت با توجه به استطاعت مالی مردم كشورمان بالاست به همين دليل جمشید حمزه‌زاده، استاد دانشگاه علامه طباطبایی و كارشناس گردشگری بر این باور است كه دو واژه «كم» و «زیاد» در این مورد، كاملا نسبی است.

«آیا امروز یك خانواده از قشر متوسط می تواند در هتلی نسبتا مرفه مثلا هتلی 3 ستاره اقامتی3-2 روزه داشته باشد؟» این پرسشی است كه حمزه‌زاده در گفت‌وگو با خبرنگار ما به آن پاسخ منفی می‌دهد و مي‌گويد: «نرخ اقامت در هتل‌های ایران نسبت به نرخ بسیاری از هتل‌های منطقه بسیار پایین است، اما پرداخت همین قیمت نیز، برای خانواده‌هایی با سطح مالی متوسط، دشوار است.»

به گفته این كارشناس گردشگری، هتل های كشورهای خارجی از تسهیلات دولتی همچون معافیت از پرداخت مالیات استفاده می‌كنند در حالی كه هتل‌ها در ایران تنها 50 درصد معافیت مالیاتی دارند و لحاظ شدن همین میزان تخفیف نیز ه همواره با اما و اگرهایی همراه است.

علاوه بر این امسال هتل‌ها موظفند 4 درصد از فروش خود را به عنوان مالیات بر ارزش افزوده به دولت پرداخت كنند كه این رقم نسبت به سال گذشته رشدی یك درصدی داشته و هزینه‌های انرژی مانند هزینه‌های مربوط به برق و گاز و... نیز به شكل طبیعی نسبت به سال گذشته بیشتر شده است، در حالی كه نرخ اقامت در هتل‌ها به عنوان تنها منبع درآمد آنها هیچ‌گونه افزایشی نداشته است.

هتل رویا می‌ماند؟

حمزه‌زاده می‌گوید: « مسلما اگر دولت بیشتر از هتل‌ها حمایت كند برای مثال تسهیلات بانكی بیشتری در اختیارشان قرار دهد، دریافت عوارض مختلف را از آنها متوقف كند یا از پرداخت مالیات برارزش افزوده معاف‌شان سازد نرخ اقامت در آنها نیز كاهش می یابد.»

او می‌افزاید: «استفاده از تور نیز هزینه‌های سفر را دست‌كم 25 تا 30 درصد كاهش می‌دهد و در صورتی كه كه سازمان میراث فرهنگی و گردشگری نظارت دقیق‌تری بر عملكرد تورها داشته باشد مردم از سفر با تور استقبال می‌كنند.»

نكته دیگری كه این استاد دانشگاه به آن اشاره می‌كند طرح‌هایی است كه سازمان میراث فرهنگی و گردشگری آنها را در دوره‌ای كوتاه دنبال كرد و با عوض شدن مكرر مدیران این سازمان به دست فراموشی سپرده شد؛ طرح‌هایی همچون سفركارت كه هتلدارها را ملزم می‌كرد به مسافران دارنده آن، 20 تا 50 درصد تخفیف بدهند یا مرخصی سفر ویژه كارمندان كه به همه زمانی كردن سفر كمك می‌كرد و باعث می‌شد هتلداران در همه فصل‌های سال سودی قابل توجه داشته باشند و ناچار نباشند برای جبران كسادی بازار در فصل‌های كم‌مسافر، نرخ اقامت را در فصل‌های پرمسافر بالا ببرند.

اگر طرح‌هایی همچون سفركارت، مرخصی سفر و توزیع سفر در همه فصول اجرایی شود، اگر هتل‌ها از تسهیلات دولتی برخوردار شوند و كابوس ورشكستگی رهایشان كند، اگر سازمان میراث فرهنگی و گردشگری اصلی‌ترین دغدغه‌اش را از عوض كردن مدیرانش به پررونق كردن بازار گردشگری داخلی تغییر دهد و... اگرهای زیادی وجود دارد كه وقتی همگی عملی شوند، آن وقت رویای اقامتی چندروزه در هتل، برای اقشاری با درآمد متوسط نیز جامه حقیقت به تن می‌كند اما چه كسی می‌تواند مطمئن باشد كه روزی همه این «اگرها» قطعیت پیدا می‌كنند؟

مریم یوشی‌زاده‌
‌ گروه جامعه