انواع تكليف شب از نظر محتوا به صورت زير طبقه بندي شود:

1- تكاليف تمريني:اين نوع تكاليف مهارت ها و دانش هاي كسب شده را تقويت مي كند. اكثر تكاليف تمريني ، غير تخيلي ، غير خلاق و تكراري هستند . مؤثرترين نوع تكليف تكاليفي هستند كه در آنها از شاگرد خواسته شود آموخته هاي جديد را با روش شخصي به طور مستقيم به كار ببرند . مثلاً دانش آموزي كه انواع گياهان گلدار ، بدون گل ، دانه دار و بدون دانه را شناخته است به عنوان تكليف تعدادي از گياهان محيط اطراف خود را شناسايي كرده و در اين طبقه بندي قرار دهد

تعريف تكليف شب :

منظور از تكليف شب كليه وظايف درسي ( نوشتن ، حفظ كردن ، حل كردن ، عملي و غيره ) است كه معلمان به طور روزانه براي دانش آموزان تعيين مي نمايند تا در خانه انجام گيرد .

اهداف تكليف شب :

1. تمرين : تكاليف به منظور افزايش سرعت ، تسلط ، تثبيت ، حفظ ، يادگيري و مهارت صورت مي گيرد .

2. شركت فعال : تكاليف به منظور افزايش درگيري و اشتغال هر دانش آموز در فرآيند فعاليت هاي يادگيري مورد استفاده واقع مي گردد .

3. رشد شخصي : تكاليف به منظور پرورش حس مسئوليت شخصي ، امانت و صداقت ، قدرت مديريت و زمان بندي ، اعتماد به خود و تداوم در امر يادگيري بكار بسته مي شود .

4. روابط متقابل شاگرد و والدين : تكاليف به منظور بر قراري ارتباط بين والدين و فرزند در خصوص مهمترين كار در مدرسه و فرآيند يادگيري به كار گرفته مي شود .

5. خط مشي و مقررات : انجام تكليف به منظور تامين دستورات مديريت ، اجراي مقررات مربوط به سياست كتبي در خصوص كم و كيف تكاليف روزانه و هفتگي صورت مي گيرد .

6. روابط عمومي : تكاليف به منظور آگاهي والدين از آنچه كه در كلاس درس فرزند مي گذرد بكار برده مي شود .

7. تنبيه : تكاليف به منظور اخطار و هشدار به دانش آموز تلقي گرديده و اين امر به عنوان يك نوع ياد آوري در خصوص انتظاراتي است كه شخص معلم از دانش آموز در مسائل درسي و رفتار در كلاس افراد دانسته بكار برده مي شود .

انواع تكاليف شب

تقسيم بنديهاي گوناگوني در رابطه با تكاليف شب انجام گرفته كه كاملترين آنها را پرفسور لي وپرويت پس از بررسي و جمع بندي پژوهشها طبقه بندي مفيد و جامعي از انواع تكليف شب ارئه نموده است كه به طور مختصر راجع به هر كدام بحث مي كنيم .

الف : تكالیف از نظر محتوا :

1)تكاليف تمريني :

به تكليفي گفته مي شود كه به تقويت مهارت ها و دانش هاي كسب شده مي پردازد و معمولا به صورت كتبي ارائه مي گردد .

هدف اين نوع تكليف :

هدف اين تكليف جهت تثبيت يادگيري و فعاليت هاي خواندن و كار هاي تمريني و انفرادي به كار گرفته مي شود و قديمي ترين نوع تكليف شب است كه اكثر اين نوع تكاليف ، غير تخيلي ، غير خلاق تكراري و كسل كننده مي باشد . و در مدارس ما معمولا در حال حاضر اين نوع تكليف كاربرد بيشتري دارد و غالب اين نوع تكليف در مشق شب تجلي مي شود .

2)تكاليف آماده سازي و آمادگي :

اين نوع تكليف جهت اماده سازي و آماده كردن شاگردان براي درس هاي روز بعد يا روز هاي بعد بكار برده مي شود و معمولا به صورت كتب در سي ، مطالعه خارج از كتب درسي ، جمع آوري مطالب ، مواد قبل از كنفرانس در كلاس در س و ... مي باشد .

هدف اين نوع تكليف:وادار كردن دانش آموز به كسب زمينه مناسب و جذب اطلاعاتي جهت آماده شدن براي درس و مباحثه روز بعد است .

هنگامي اين نوع تكليف مي تواند سود مند باشد كه ابتدا رهنمود ها ، و دستور العمل هاي لارم در مورد چگونگي انجام تكليف روشن باشد و ابتكار عمل ، قدرت تخيل و روش شخصي حفظ گردد . مثلا در درس جغرافيا در كلاس پنجم هنگامي كه به مبحث كشور هاي همسايه رسيديم ، دانش آموزان از قبل اطلاعاتي راجع به كشور مورد نظر جمع آوري و طبقه بندي نمايند و در كلاس به دانش آموزان ارائه دهند . دانش آموزان كه خود راجع اين موضوع مطالعه نموده اند اظهارات تكميلي اين درس را بيان نمايند نقش معلم در اين نوع تكليف فقط راهنما است و فعاليت هاي دانش آموزان را بسوي هدف هاي تحقيق سوق مي دهد .

3)تكاليف بسطي و امتدادي :

اين نوع تكليف دانش آموزان را فراسوي كار ها و فعاليت هاي كلاس سوق داده و موجبات يادگيري ايده ها و مهارت ها را در موفقيت جديد فراهم مي آورد .

هدف اين نوع تكليف :

آشنا كردن دانش آموزان به پروژه هاي طويل المدت است كه از طريق حل مسئله پديد مي آيد و همچنين در امتداد موضوعات در س مي باشد . در ضمن اين تكليف به عنوان پيش سازمان دهنده ، مفاهيم در سي و آموزشي بكار بسته مي شود . اين نوع تكليف خود انتخابي است مثلا دانش آموز قبل يا پس از تدريس (( فردها كنجكاو )) خود موضوعي را انتخاب مي كند تا راجع به آن تحقيق كند و زمان اين تحقيق بستگي به موضوع آن دارد كه ممكن است هفته ها به طول بيانجامد . به طور مثال ساختن تقويم ساليانه .

4)تكليف خلاقيتي :

وقتي دانش آموز مفاهيم و مهارتهاي مكتسبه در كلاس درس را با هم تركيب كند و در يك راه يا راه هاي جديد و متفاوت بكار بندد اين نوع تكليف را تكليف خلاقيتي گويند .

هدف از اين تكليف :

پرورش قوه خلاقيت دانش آموزان و بكار بستن مفاهيم و مهارتهاي آموخته شده در موقعيت جديد است . مثلا با ارائه چند كلمه املايي مشكل از دانش آموز مي خواهيد از آنها در داستاني كه خود مي نويسند استفاده كنند . يا در تكليف شفاهي و عملي دانش آموز شيوه جديدي از زنگ اخبار كه در كلاس تا به حال ارائه نشده ميسازد . همچنين ساختن معما هاي جديد _ ساختن جدول و ... البته بايد ياد آور شد كه اين چهار نوع تكليف هميشه بطور مجزا به دانش آموزان ارائه نمي شود گاهي ممكن است براي حل يك مسئله از هر چهار نوع تكليف براي بسط و خلق ايده خود استفاده نمايد . مثلا نوشتن مشاهدات يك واقعه و تحليل آن .

نمونه هایی از تكالیف از نظر محتوا :

تكالیف تمرینی: سؤالات و تمرینات ریاضی صفحه ..... را بنویسید. ( حل كنید)

تكالیف آماده سازی : درس جلسه آینده علوم درباره ی منقار جانوران است . شما می توانید با افراد خانواده درباره منقار و اینكه اگر منقارنبود چه اتفاقی می افتاد وچرا منقار جانوران با همدیگر فرق دارد؛بحث كنید و نتیجه را به كلاس بیاورید.

تكالیف بسطی- امتدادی: یك هفته فرصت دارید اطلاعاتی كه درباره ی ضرب ها آموخته اید را بنویسید.

تكالیف خلاقیتی : به نظر شما اگر تعداد زاویه ها، نوع آنها و تعداد اضلاع یك متوازی الاضلاع تغییر كند چه شكلی درست می شود دلیل خود را بنویسید

ب) از منظر ساختار و شيوه ي ارائه :

تکاليف را مي توان از نظر شيوه ي ارائه به دانش آموزان و ملاحظات اهداف کتاب هاي درسي ، در سه مدل خلاصه کرد :

تکاليف عمومي : منظور از تکاليف عمومي آن دسته از فعاليت ها و تمرين هايي است که الزاماً به عموم فراگيرندگان ارائه مي شود و اغلب از نوع تمريني يا آماده سازي است . بنابراين ، مخاطب اين نوع تکليف ، همه ي دانش آموزان هستند و بايد آن ها را بر اساس اهداف مهم درس و توانايي هاي همه ي شاگردان طراحي کرد . مفاهيم ، اطلاعات و اهداف فردي بايد در قالب اين تکاليف داده شود و حجم آن ها نيز زياد نباشد . اگر در انتخاب و ارائه ي اين نوع تکاليف بي دقتي شود ، ممکن است دانش آموزان آن را کسل کننده تلقي کنند .

تکاليف گروهي : امروزه ، فعاليت هاي گروهي در فرآيند ياددهي – يادگيري جايگاه ارزشمندي دارد و با توجه به اين اصل ، در کشورهاي توسعه يافته ، يکي از راه کارهاي پيشرفت آموزشي به حساب مي آيد . در دهه هاي اخير ، تفکر جمعي و مشارکت افراد در ساختار يک گروه کاري ، دست آوردهاي مهمي داشته است . بنابراين ، کمتر کلاسي را مي توان يافت که براي مطالعه ، تحقيق و علم آموزي ، تشکل هاي جمعي و گروهي نداشته باشد . بدين سبب ، تشکيل گروه کاري براي دانش آموزان ، از ضروريات تدريس در کلاس هاي پويا و فعال است . اگر اين فرض پذيرفته شود ، لزوم توجه به تکاليف گروهي ، که به صورت پروژه هاي تحقيقي ارائه مي شود ، بيش از پيش احساس مي گردد .

در تکليف گروهي ، معلم براساس توانايي هر يک از گروه ها ، موضوعات مناسبي مطرح مي کند و هر گروه نيز با برنامه ريزي و اجراي اهداف موردنظر معلم ، امر آموزش را متحقق مي سازد . تکليف گروهي با توجه به مشارکت دانش آموزان و علايق آنان ارائه مي شود و معلم براي هر گروه چند موضوع تعيين مي کند و آن ها از طريق تصميم جمعي ، يکي از موضوعات را انتخاب و اجرا مي کنند .

تکاليف انفرادي : شناسايي تفاوت هاي فردي و توجه به آن ها ، از موضوعات مهم در آموزش و پرورش است . ايجاد وضعيتي براي بروز خلاقيت ها و نوآوري هاي فردي ، از وظايف مهم مدارس به حساب مي آيد . شايد بتوان گفت که فلسفه ي وجودي با تربيت ، شناسايي و تقويت و پرورش انسان هاست . يعني فرآيند « شدن » و تبديل توانايي هاي بالقوه به توانايي هاي بالفعل .

يکي از روش هاي توجه و کمک به شکوفايي فردي ، دادن تکاليف انفرادي به دانش آموزان است . معلم براي ارائه اين نوع تکاليف ، توانايي ها ، علايق و بنيان هاي ذهني و فکري فراگيرندگان را درنظر مي گيرد و براساس آن ، فعاليت هايي طلب مي کند . البته هيچ الزامي نيست که همه ي دانش آموزان ، تکاليف انفرادي را انجام دهند . بلکه براساس زمينه هاي قبلي و شناخت و صلاح ديد معلم ، اين نوع تکليف به عده اي از آن ها واگذار مي شود .

زمان مطلوب در تكليف شب

((كوپر)) پس از يك بررسي همه جانبه و جامع در مورد تكليف شب چنين نتيجه مي گيرد :

1- كلاس اول تا كلاس سوم 1 تا 3 شب در هفته كه هر يك نزديك 15 دقيقه بيشتر طول نكشد .

2- كلاس چهارم تا كلاس ششم 2 تا 4 تكليف شب در هفته كه هر يك 15 تا 45 دقيقه طول مي كشد .

3- از كلاس هفتم تا كلاس نهم 3 تا 5 تكليف شب در هفته كه هر يك 45 تا 75 دقيقه طول مي كشد .

4- از كلاس دهم تا كلاس دوازدهم 4 تا 5 تكليف شب در هفته كه هر يك 75 تا 120 دقيقه طول مي كشد .

5- با توجه به مطالب فوق حد اكثر زمان براي كلاس اول تا سوم در هفته كه صرف تكليف شب مي شود 45 دقيقه است و همچنين براي كلاس چهارم و پنجم در هفته 180 دقيقه است . در حالي كه در حال حاضر بيشتر وقت دانش آموزان در خانه به تكليف شب كه آن هم رو نويسي است مي گذرد .

اثرات مثبت تكليف شب در صورتي كه هر تكليف متناسب و داراي اهداف مشخصي مي باشد:

1) پيشرفت و يادگيري سريع :

الف- به خاطر سپردن بهتر دانش ب- درك بيشتر ج- تفكر انتقادي بهتر ، تشكيل مفاهيم ، پردازش اطلاعات

د- تقويت و غني سازي برنامه درسي

2) اثرات تحصيلي بلند مدت :

الف- اشتياق به يادگيري در اوقات فراغت ب- بهبود طرز تفكر نسبت به مدرسه ج- عادت به مطالعه و مهارت آموزي

3) اثرات غير تحصيلي :

الف- خود راهبري بيشتر ب- خود انضباطي بيشتر ج- تنظيم بهتر وقت د- كنجكاوي بيشتر ه- استقلال بيشتر

و- قدرداني بيشتر اولياء از مدرسه و شركت در فعاليت مدرسه

اثرات منفي تكليف در صورتي كه داراي هدف مشخص و متناسب با سن و رشد دانش آموز نباشد :

1) بيزار شدن

الف- از دست دادن علاقه به مطالب درسي ب- خستگي جسمي و روحي (عاطفي)

ج- محروم شدن از اوقات فراغت و فعاليت هاي اجتماعي

2) دخالت اولياء

فشار والدين براي امجام تكاليف و عملكرد خوب .

اغتشاش گيجي در خصوص تكنيك هاي آموزش تضاد بين روش هاي تدريس معلمان و والدين .

3) تقلب

رونويسي تكاليف از ساير دانش آموزان

واگذار كردن تكاليف به ساير افراد

افزايش فاصله بين دانش آموزان ضعيف و دانش آموزان ممتاز

در چه صورت تكليف شب كار آيي بيشتر در موفقيت تحصيلي دارد ؟

1. تكاليف شب داراي هدف مشخصي باشد

2. تكاليف شب بايد بطور منظم ارائه شود

3. تكليف شب بايد صراحت و روشني داشته باشد

4. بطور يقين جمع آوري شود

5. بلا فاصله ارزشيابي و نمره گذاري شود

6. فورا به دانش آموزان برگردانده شود

توصيه هاي كاربردي

باتوجه به مطالعات و جمع بندي تحقيقات و باتوجه ويژه به مسأله تكليف شب در كشور، توصيه هاي زير به عنوان يك خط مشي عملي پيشنهاد مي شود تا مورد تعمق تحليلي صاحبان انديشه و دست اندركاران تعليم و تربيت واقع شود.

الف) كليه معلمان و كارشناسان كتاب درسي بايد به طور منسجم با ادبيات حوزه تكليف شب آشنا باشند.
ب) به منظور هماهنگي كامل درباره بهينه كردن تكليف شب در مقاطع مختلف تحصيلي در سطح كشور، تدوين و تأليف يك راهنماي عمل به وسيله وزارت آموزش وپرورش توصيه مي شود.
ج) جدول انجام تكليف شب به صورت يك برنامه هفتگي در كليه مدارس به مورد اجرا درآيد. اين امر موجب هماهنگي و ايجاد سياست توازن در امر تكليف شب با عنايت به اوقات فراغت شاگردان مي شود.
د) تكليف شب نبايد به عنوان وسيله اي جهت تنبيه قلمداد شود، زيرا اين كار زجرآور و كسل كننده، موجب ركود ذهني، بيزار شدن از درس و دلزدگي از يادگيري، خستگي روحي و عاطفي و محروم شدن از اوقات فراغت شاگردان مي شود. از سويي اين امر موجب دخالت و كنترل بيهوده معلم بر زمان اختصاصي كه بايد در اختيار شاگرد باشد، مي گردد.

هـ) در هر مدرسه و يا هر منطقه در مقاطع مختلف تحصيلي يك كميته تكليف شب متشكل از معلمان، والدين، شاگردان براي تعيين ميزان بهينه زمان مصروف و حل معضلات اين امر تشكيل گردد.
و) معلمان مي توانند از تكليف شب به عنوان ابزار آموزشي در ارتباط آكادميكي، عاطفي و روحاني با والدين و شاگردان استفاده كنند و زمينه هاي مشاركتي متقابل والدين و شاگردان را درباره تقسيم مسئوليت پذيري انجام تكليف شب فراهم آورند.

ز) با تغيير دادن در نحوه اجراي تكاليف، انجام امور موظف دانش آموزان را با تنوع همراه كرده و امور را از يكنواختي و در نتيجه افسردگي نجات دهيد.

ح) با استفاده از نظام تشويق، عادت به مطالعه خوب را از طريق اجراي تكاليف به وجود آوريد و با تشويق و تنبيه به موقع، دانش آموز را با انگيزه قوي براي انجام تكاليف همراه كنيد.

«آن چه كه موجب موفقيت واقعي است، بهره هوشي بالانيست، بلكه هوشمندي و توانايي احساسي فرد است. كلاً كساني موفق هستند كه رفتار و احساس خود را هوشمندانه تحت كنترل دارند.»

انواع تكليف شب از نظر محتوا به صورت زير طبقه بندي شود:

مطالب مشابه :

تكليف اينترنتي هفته ي سوم ارديبهشت ماه - پايه ي چهارم ابتدايي

تدوين و تنظيم برنامه دروس در هفته

تکلیف هفتگی پایه سوم ابتدایی

سئوال ارزیابی-- تکلیف روز دهم فروردین سال 90

برنامه پيشنهادي هفتگي دوره ي ابتدايي براي سال تحصيلي 92 - 91

انواع تكليف شب از نظر محتوا به صورت زير طبقه بندي شود:

پیک آدینه دبستان فرهنگیان 2

توصيه هاي آموزشي در خصوص درس بخوانيم و بنويسيم پنجم ابتدايي

دانلود آدينه هاي هفتگي دانش آموزان

توصيه هاي آموزشي در خصوص درس بخوانيم و بنويسيم چهارم و پنجم ابتدايي