ترماتودها Trematodes)

 

کلیات:
 
ای کرم­ها پهن بوده وشبیه برگ درخت هستند،به غیرازشیستوزوماهمه ترماتودهاتک پایه(دوجنسی) هرمافرودیت هستند.سطح بدنشان یاصاف است یاخاردار(زبر).عمدتاًدو عددبادکش دارند(بادکش دهانی وبادکش شکمی) البته بعضی ازترماتودها۳بادک بادکش دارندکه بسیاراندکند شکمی یک بادکش واقعی است ووسیله ای برای اتصال است بادکش دهانی وسیله برای جذب غذااست غذای آماده ازراه دهان جذب وپس ازگوارش دوباره ازهمین راه دفع می­شود.ترماتودهادومرکزعصبی دارندکه یکی حول بادکش دهانی ودیگری حول بادکش شکمی است .دستگاه ترشحی این کرم­هاازواحدهای کلیه ساخته شده است سلول­هایی به نام سلول­های شعله­ای موادراجمع وبه لوله­های بزرگی انتقال می­دهندلوله­های بزرگ نیزاین موادرابه مثانه انتقال می­دهند.
 
رحم هم محل وروداسپرم وهم محل خروج تخم است اسپرم درسمینال رسپتاکلس دستگاه تناسلی ماده جمع ودزمان مناسب باتخم لقاح می­یابد.پوسته تخم دراووتیپ تحت تأثیرترشحات ناشی ازغددمهلیزساخته می­شودانرژی تخم توسط غددویتیلین گیلند تأمین می­شود.
 
فاسیولا هپاتیکا (fasciola hepatica)

 

بیشتردردام­ها دیده می­شودشیردهی حیوان راکاهش می­دهدوپشم حیوان را کم می­کند به عبارت کلی میزان انتفاع ازدام راکاهش می­دهداین کرم درانسان به دلیل طول عمرزیادانسان شرایط مضمنی راایجادمی­کند.محل زندگی این کرم مجاری صفراوی است وقتی خودرابه شکل لوله درمی­آوردبه راحتی داخل مجاری صفراوی حرکت می­کندتخمش یکی ازبزرگترین تخم­هااست بعدازشیستوزومابزرگترین تخم رادارداندازه تخمش۱۳۰میکرون است هرمافرودیت بوده ودستگاه تناسلی ماده آن شامل یک تخمدان شاخه شاخه است تخم­هاتوسط صفرابه خارج دفع می­شوندحلزونی که میزبان واسط این انگل است نوعی حلزون آبی به نام لیمنه­آ ترانکاتولا است.

لاروآن میراسیدیوم نام داردومژه داراست هشت ساعت می­توانددرآب زنده بمانداگر حلزون راپیداکندبه کبدحلزون رفته وسرکرها راایجادمی­کندسرکر­هاکبدحلزون راسوراخ وبه داخل آب ریخته می­شوندبعدازآنکه گیاهان داخل آب راپیداوبه آن­ها چسبیدنددم خودراازدست داده وازاین به بعدمتاسرکر نام دارندمتاسرکرعمرزیادی دارد(۱تا۲سال) حال اگرگوسفندیاانسان ازاین سبزیجات تغذیه کنندمبتلامی­شوندبه متاسرکرکرم جوان نیزمی­گویندمتاسرکرهابه محض ورودبه روده دیواره روده را (همه بافت­های سرراهشان را) سوراخ کرده تابه مجاری صفراوی برسند.

قطرمجاری نسبت به تعدادکرم­ها بسیار نازک است این کرم­هاباعث انسداد مجاری

صفراوی شده وصفراداخل مجاری صفراوی می­ماندوبه تدریج واردخون می­شود وبیماری زردی(jaundice)رابه وجودمی­آورداین کرم­هاهمچنین موجب زخمی شدن بافت اپی­تریال مجاری صفراوی ونکرزه شدن مجاری می­شوندبه تدریج این حالت نکرزه شدن افزایش می­یابدوبه طرف کبدرفته کبدراازبین می­برد.

نکته:درگذشته تصورمی­شدعلت بیماری سندرم حلزون فاسیولاهپاتیکاباشدولی امروزه معلوم شدکه اینطورنیست دراین بیماری گوسفندان حلقشان ورم می­کرد وخفه می­شدند.

تشخیص فردمبتلابه فاسیولاهپاتیکا به وسیله عکس برداری ورادیوگرافی ممکن است امابهترین راه برای تشخیص پیداکردن تخمها درمدفوع می باشد برای این کارباید دویاسه نوبت ازمدفوع بیمارنمونه گیری شود.

۳ داروبرای درمان فردمبتلا به فاسیولاهپاتیکا به کارمی­رود:

۱.بیتیونول درمان قطعی نمی­دهد

۲ .پرازیکوانتل درمان قطعی نمی­دهد

۳.تریکلابندازول درمان قطعی می­دهد

برای کنترل بایدازخوردنسبزیجات روییده درکنارآب خودداری شودوسبزیجات پخته مصرف شوند.

دیکروسولیوم دندریتیکوم(Dicrocoelium dendriticum)

این کرم نیزمثل فاسیولاهپاتیکادرمجاری صفراوی زندگی می­کنداین کرم اثرچندانی برروی انسان نداردامابروی حیوان(گوسفند)آلودگی به شدّت بالامضمن است.میزبان واسط این کرم ۳حلرون خشکی­زی به نام­های زبرینا،دتریتا،هلیسلّا هستند.
 
سرکرهاپس ازآزادشدن ازکبدحلزون  به مجاری تنفسی آن می­آیندوبه صورت توپ­هایی به نام اسنِیل بال خارج می­شونداسنِیل بال­ها توسط مورچه خورده می­شوندروده مورچه راسوراخ وبه عضلات مورچه می­روندودرآنجابه متاسرکرتبدیل شده متاسرکر­ها بعدازورودبه بدن گوسفندبه آمپول واتررفته وخودرابه مجاری صفراوی می­رسانند بنابراین فاسیولاهپاتیکایک میزبان واسط ودیکروسولیوم دندریتیکوم دومیزبان واسط داردبیماری­زایی این کرم درانسان شدتش کم است ممکن است سیروس کبد،سرطان کبدوعوارضی چون سوءِ هاضمه رادرپی داشته باشدتشخیص به وسیله آزمایش مدفوع ومشاهده تخم­هااست تخم­هادیواره کلفت دارند.درمان باداروی پرازیکوانتل است.
 
کلونورکیس سیننسیس(Clonorchis sinensis)


به کرم کبدچینی موسوم است بسیارشبیه دیکروسولیوم دندریتیکوم است درکبددیده می­شودتوانایی ایجادبیماری درانسان رادارداندازه آنهامتوسط بوده۱-۲٫۵×۰٫۳-۰٫۵cm می­باشدتخمش ازکوچکترین تخم­هاست قسمت میانی بدن پهن­ترین قسمت بوده وبه سمت هردوانتهاباریک می­شودتفاوت­هایش بادیکروسولیوم دراین است که بیضه­هادرعقب بدن اندورحم درجلو،روده نیزدرمقایسه بادیکروسولیوم کلفتتراست دستگاه تناسلی مذکرآن شبیه فاسیولااست اماانشعابات کمتری دارد.دستگاه تناسلی ماده شامل یک تخمدان کروی­شکل است اووتیپ درپشت تخمدان قرارداردیک سمینال رسپتاکلس بسیاربزرگ دارد(معادل تخمدان یاحتی بزرگتر).غددویتیلین به دوپهلوبدن محدودند.ازاووتیپ به بالا رحم قرارداردسرکراین ترماتوددم نوک­تیزداردتخمش درحد کوچکتراز۳۰میکرون است دریچه داردکوزه­ای شکل است پوست این تخم چسبندگی زیادی داردوموادزیادی به آن چسبیده اند.

هتروفیس هتروفیس(heterophyes heterophyes)

کوچکترین ترماتوداست که درروده کوچک هم زندگی می­کندتخمش شبیه تخم دیکروسولیوم است این ترماتود۳بادکش داردعلاوه بربادکش دهانی وشکمی یک بادکش هم داردکه به آن بادکش­­جنسی می­گویند.بیضه­هاتوده ای شکلندودرعقب بدن قراردارندمحل محوطه جنسی درکناربادکش جنسی است دستگاه تناسلی ماده شامل یک تخمدان است که درعقب بدن قرارداردشکل تخمش بیشتربیضی است.

فاسیولوپسیس بوسکی(fasciolopsis buski)

فلوک غول پیکرروده است فقط درروده کوچک زندگی می­کنداندازه اش تاcm7هم می­رسدتخمش شبیه تخم فاسیولاهپاتیکااست وتمایزشان دراین است که این تخم در انتهایش یک زایده دارد.

پاراگونیموس وسترمانی(paragonimus westermani)

این کرم یک کرم کاملاً گوشت آلوداست بیشتربه نظرمی­آیدسه بعدی استدوتادوتاداخل یک کپسول زندگی می­کنندمحل اصلی زندگی آن برونش­های هوایی است.

تخم­های این کرم به رنگ قهوه­ای طلایی پررنگ است دریچه خیلی کلفتی داردانتهای روبروی دیواره این تخم بسیارکلفت وخشن است.

غددویتیلین زیادی داردودرسطح بدنش خارهای نازک بسیاری دیده می­شوددارای ویتیلین داکت­های بسیارکلفت است محل اووتیپ درزیربادکش شکمی است تخمدان کوچکتراست شبیه مجموعه­های کوچک برگ است سکوم یاشاخه­های روده بسیار کلفتنددستگاه تناسلی نرازدوبیضه لوپ­دارمقابل هم تشکیل شده است رحم کلفت وکوتاهی دارد.

Schistosomes schistosomiasis

3گونه شیستوزوماتوانایی ایجادبیماری درانسان را دارند که یک گونه ازآنهادرایران موجوداست این کرم­هاتنهاکرم­هایی ازترماتودهاهستندکه هرمافرودیت نیستند(دوپایه اند).محل زندگی اش درداخل سیاهرگ­های بدن است به استثنای زمانیکه کرم­های ماده برای تخمریزی ازکرم نرجدامی­شونددرسایرزمانها این دوکرم باهم هستند.

کرم ماده ظاهری مانندسایرترماتودها ندارداین کرم لوله ای شکل است اماکرم نربدن پهن و برگی شکل دارد.کرم نردوطرف بدنش راتاکرده وکانلی به نام کانال جنسی را ایجادمی­کندکه کرم ماده به استثنای زمان تخم ریزی درآن کانال قراردارد.کرم ماده اندازه­اش ازکرم نربزرگتربوده وسروانتهای بدنش بیرون ازکانال باقی می­ماندطول عمراین کرم بسیارزیادبوده وگاهاًتابیش از۳۰سال هم می­رسد.غدداسوفیجال ترشحاتی راایجادمی­کنندکه ازناحیه دهان بیرون می­­ریزد.

سه گونه شیستوزوماکه توانایی ایجادبیماری درانسان رادارن عبارتداز:

۱٫شیستوزومامانسونای


۲٫شیستوزوماهماتوبیوم


۳٫شیستوزوماجاپونی­کوم


شیستوزومامانسونای درباریکترین سیاهرگ­های کولون(روده بزرگ)زندگی می­کند شیستوزوماجاپونی­کوم درسیاهرگ­های روده کوچک دیده می­شود،شیستوزوماهماتوبیوم درسیاهرگ­های مثانه دیده می­شود.

میزان تخم سازی درشیستوزومابسته به نوع گونه متفاوت است.

چرخه زندگی شیستوزوماازعضوی شروع می­شودکه درآن زندگی می­کنند کرم­های ماده هنگام تخم­ریزی ازکرم نرجداوتاآنجاکه ممکن است به انتهای سیاهرگ نزدیک می­شوند(تاتخم­هاشانس بیشتری برای خارج شدن داشته باشد)،تخم­های مانسونای و جاپونی­کوم به وسیله مدفوع دفع می­شودوشیستوزوماهماتوبیوم تخم­­هایش رابه مثانه می­ریزدوبه وسیله ادرارتخمهاخارج می­شوند.

تخم­هابایدبعدازخروج به آب راکدیاآبی که حرکت کندداردبریزنددراین آب­هاحلزون مخصوص این انگل زندگی می­کندمیراسیدیوم مژک دارازتخم خارج درآب شناکرده وخودرابه حلزون می­رساندپوست حلزون راسوراخ وبه کبدحلزون می­رودسرکرهابعداز ایجادشدن درکبدحلزون کبدراسوراخ وراه خودرابه طرف بیرون پیدامی­کنند سرکرهاپس ازتماس باپوست میزبان ازکناریکی ازساقه­های موواردبدن می­شونددم خودراازدست داده وازاین به بعدشیستوزومیولانامیده می­شوند،شیستوزومیولابه داخل رگ می­آیدوبه قلب می­رودوازقلب به همراه خون به یکی ازسرخرگ­های کبدمی­رود درکبدواردسیاهرگ شده بسته به گونه شیستوزوما به عضو هدف خودمی­رود.

بیماری­زایی شیستوزومابه سه مرحله تقسیم می­شود:۱٫مرحله اول فازسرکریااست درصورت شنادرآب یاتماس باآب آلوده فردمبتلامی­شوددرصورت آلوده بودن آب به سرکر درمحل ورودسرکرهابه بدن جوش­های قرمزکوچک به وجودمی­آیداین جوش­ها گاه چرکی شده،بدن به شدت می­خارد(بیماری خارش شناگرانswimers itch).

2 .مرحله دوم فازلاروی است لاروهادربدن مهاجرت می­کنندضمن مهاجرت سمومی ازخودترشح می­کننداین سموم سبب ایجادحساسیت وخارش می­شوندهمچنین شیستوزومیولاها سبب التهاب کبدنیزمی­شوند.

۳ .عامل اصلی ایجادبیماری درانسان تخم کرم است تخم­هاپس ازرهاشدن دربین بافت­­ها حرکت می­کننداماسیستم ایمنی جلوی بعضی ازآن­هاراگرفته وآنهارامحاصره می­کند وحصاری به نام گرانیمولاراایجادمی­کندکه متشکل ازماکروفاژهااست ماکروفاژها ازخودترشحاتی سمی برروی تخم می­ریزندتاآنراازبین ببرنداین ترشحات اثری برروی تخم نداردبنابراین محاصره شدیدترشده وراه ورودهوابه تخم مسدودمی­شودوتخم از بین می­رودامابه اندازه یک گرانیولاما(granulama)ازبدن ازبین می­رود.

تخم­هادرهنگام رهاشدن سه سرنوشت دارند:

۱٫به داخل عضوهدف ریخته ودفع شوند۲ .درداخل بافت به دام افتاده وگرانیولاما تشکیل دهند۳٫همراه جریان خون به قلب بروند.

علایم فردمبتلا:تب­ولرز،وجودخون درمدفوع،سوءِجذب،خارش پوست،دردشکم،نفق، اسهال خونی،درآلودگی­های سنگین کبدوطهال بیشترآسیب می­بینندبادآوردن شکم و بزرگی کبدبیشترمشخص است،کولیت،سرطان درکبد،سرطان درروده.

ایمونولوژی این انگل به دوبخش مهم تقسیم می­شود:وقتی لارومی­خواهددربدن حرکت کندسیستم ایمنی برعلیهش آماده می­شودوبرعلیه آن آنتی بادی اختصاصی می­سازدکه حداقل تاساخته شدن آنتی بادی ۱یا۲ هفته زمان لازم است امالارودراین مدت مرتب پوست انداخته وآنتی­ژن­های جدیدی درلاروبه وجودمی­آیدبعدازتبدیل شدن لاروبه کرم بالغ سیستم ایمنی دیگرقادربه نابودی آن نیست وقتی لاروشیستوزومابرای اولین بار واردبدن می­شود سیستم ایمنی همانطورکه دربالاگفتیم دربرابرآن مقاومتی ندارد امااگر دوباره لاروجدیدی به بدن واردشودبه دلیل وجودسلول­های خاطره سیستم ایمنی در برابراین لاروبه خوبی عمل می­کند.

کانکانِمِنت ایمونیوتی:بین انسان(سیستم ایمنی)ودشمن(عامل خارجی)یک معاهده بسته می­شودبه این معنی که سیستم ایمنی با۲شرط علیه انگل کاری نمی­کنداین شروط عبارتندازاینکه تعدادمعدودی ازانگل دربدن زندگی کندثانیاًانگل میزان تخمریزی اش راکنترل کند.

بهترین راه تشخیص پیداکردن تخم­هادرمدفوع است

تخم شیستوزوماهماتوبیوم دارای خارانتهایی است تخم شیستوزوماجاپونی­کوم دارای دگمه خارجی است تخم شیستوزومامانسونای دارای خارجانبی است.

درمان باداروی پرازیکوانتل صورت می­گیرد.

بهترین راه برای کنترل دادن آموزش است اما راه­های دیگری مثل خودداری ازورودبه آب­های مشکوک،کنترل حلزون،درمان عمومی نیزوجود داردکه مشکل هستند.


مطالب مشابه :


سایت دانشگاههای پیام نور وسایر دانشگاهها

راهنمای سیستم گلستان دانشجویان دانشگاه پیام نور(واحد کرج) دانشگاه پیام نورجامع



ترماتودها Trematodes)

من فارغ التحصیل میکروبیولوژی از دانشگاه آزاد واحد کرج دانشگاه آزاد کرج. ورودبه روده



موضوعات روش تحقیق (Research)

65- بررسی مشکلات پژوهشی دانشگاه آزاد از سیستم های دانشگاه آزاد اسلامی واحد



جزئیات ثبت‌ نام آزمون ورودی

ورودبه ایـمیل در کرج رسا: به منظور (همگی در یک شهرستان واحد)



اخبار عمرانی - تقویم آموزشی و ثبت نام دوره های موسـسه سـرا برای آمادگـی آزمـون ورود به حرفه(مهندس حس

سیستم افزایش ترافیک تی



برچسب :