۞ اكوتوريسم استان ايلام ۞

توريست و توريسم ،<?xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" />

واژه گاني كه بيش از پيش در سرزمين ایرانیان بر زبانها جاري مي گردد ، سرزميني كه به گفته شواهد و قرائن جزو ده كشور برتر از نظر جاذبه هاي گردشگري در دنيا محسوب مي شود .

پيش بيني كارشناسان حكايت از گردشگري بيش از يك ونيم ميلياردنفر در سال 2020 ميلادي دارد تا نشان دهد صنعت توريسم به عنوان يكي از منابع پردرآمد، جايگاهي مورد توجه در كشورهاي جهان پيدا كرده است و كشور عزيزمان ايران نيز قدم به قدم در اين حيطه گام مي نهد تا بتواند با داشتن پتانسيلهاي گردشگري آشكار و نهانِ خود از امتيازات آن بهره مند شود .

و اما يكي از بخش هايي كه در صنعت توريسم مورد توجه گردشگران و جهانگردان قرار گرفته است صنعت اكوتوريسم است .اكوتوريسم واژه ايست كه در فارسي با عنوان طبيعت گردي معني مي شود كه جاذبه هاي آن شامل دو نوع

جاذبه هاي تفرجي ‏‎ Recteational Attractionو جاذبه هاي طبيعي Natural Attraction مي باشد .

بيابانگردي ، طبيعت درماني ، غارنوردي ، كوهنوردي ، كوهپيمايي ، ورزشهاي آبي و طبيعت گردي از بخشهاي اكوتوريسم است كه موجب مي شود اين صنعت روبرو رشد داراي نشاط و لذات خاص خود باشد.

و اما ايلام ، سرزمين ناشناخته هاي گردشگري .

استان ايلام واقع در غرب ايران و جاي گرفته در دل زاگرس با وسعت 20150 كيلومتر مربع ، حدود 2/1 درصد از مساحت كشور را در بر دارد و با داشتن تنوع زيستي ، اقليمي و جاذبه هاي طبيعي متأسفانه در زمينه اكوتوريسم در رده هاي آخر اين صنعت در ايران قرار گرفته است .

استاني كه ازمجموعه هاي مختلف جهت بهره وري دراين زمينه را دارا مي باشد ازجمله چشـمه هايآبگرم، رودخانه ها ، غارها ، طبيعت بكر كوهها و كوهپايه ها ، دشتهاي هموار و ... مي توان ذكر كرد و از نظر شرايط اقليمي جزء مناطق گرمسير كشور محسوب مي شود ولي به علت وجــــــود ارتفاعات و اختلافات درجه حرارت و بارندگي مي توان مناطق سه گانه سردسيري ، گرمسيري و معتدل را در اين استان به خوبي مشاهده نمود .

مناطق كوهستاني شمال و شمال غربي استان ، نسبتاً سردسير و داراي زمستاني طولاني بوده و حداقل درجه حرارت در زمستان در اين مناطق تا 15 درجه زير صفر نيز مي رسد و ميزان بارندگي در آن به بيش از 500 ميليمتر در سال بالغ مي گردد . مناطق غربي و جنوب غربي استان ، گرمسير و حداكثر درجه حرارت در اين مناطق تا 50 درجه سانتيگراد بالاي صفر مي رسد . ميزان بارندگي در اين مناطق به حدود 200 ميليمتر در سال بالغ مي گردد .

مناطق معتدل مياني ، درجه حرارت در مناطق مياني تا 15 درجه زير سفر و حداكثر حرارت در تابستان در نقاط جنوبي و در شهرستان دره شهر تا بيش از 40 درجه بالاي صفر مي رسد . ميزان بارندگي در اين مناطق بين مقدار نزولات دو منطقه فوق بوده و از 250 تا 400 ميليمتر در نوسان مي باشد .

استان ايلام در منطقه اي كوهستاني در حاشيه جنوب غربي رشته جبال زاگرس قرار گرفته است . قسمت زيادي از مساحت اســــتان را مناطق كوهستاني و يا تپه كوهستاني و يا تپه ماهور تشكيل مي دهد كه با شيبــــهاي تندي به دشتهــــاي كم ارتفاع منـتهي مي گردند . رشته كوههاي مرتفع و مـوازي كبيركوه بطول 160 كيلومتر از شمال غربي تا جنوب شرقي استان را در بر گرفته است و قسمتي از مناطق غربي و شمال غربي ايلام را از قسمتهاي ديگر مجزا مي نمايد .

بلندترين ارتفاع كبيركوه به نام ورزين به ارتفاعي برابر با 2656 متر است كه در بخش مياني كوههاي مانشت در شمال ايلام قرار گرفته است و ارتفاع آن از سطح دريا 3062 متر مي باشد . در

بخش شمالي كوه شهان با حداكثر 2559 متر و كوه بانكول با حداكثر ارتفاع 2614 متر قرار دارد . كمترين ارتفاع مربوط به مناطق جنوبي است كه به حداقل 45 متر مي رسد .

اغلب نواحي استان ايلام كوهستاني است و نواحي شمالي ، شرقي ، مياني و شمال غربي در محدوده رشته كوه زاگرس قرار گرفته اند .

در نواحي جنوبي استان كه در دامنه هاي غربي زاگرس واقع شده اند و ناحيه مرزي استان را تشكيل مي دهند دشتهاي همواري وجود دارد كه مهمترين آنها عبارتند از : مهران ، محسن آباد ، صالح آباد ، دهلران ، موسيان و دشت عباس و به طور كلي دشت هاي اين استان حدود 337 هزار هكتار برآورد مي گردد .

در استان ايلام 15 رودخانه دائمي جريان دارد كه عمده ترين آنها شامل رودخانه هاي سيمره ، كنگير ، گدارخوش ، كنجانچم ، چنگوله ، ميمه ، دويرج و چرداول مي باشند .

و اما ارائه اين سطور نشان دهنده غناي استان در جاذبه هاي طبيعي بكر و ناشناخته زيادي است مانند تالاب هاي سياه گاو آبدانان كه به وسعت حدود سه هكتار در فاصله 24 كيلومتري بخش سراب باغ از توابع شهرستان آبدانان واقع گرديده اند . دو درياچه بيضي شكل كه توسط رودخانه سياه گاو از هم جدا مي شوند ، را به وجود آورده است . در محدوده تالاب ها ، اكوسيستم متنوعي از حيات وحش را مي توان مشاهده نمود كه آبزيان وابسته به تالاب نوعي پيوند و همبستگي اكولوژيكي ميان درياچه و نواحي اطراف آن را برقرار مي سازد .

اين موضوع از نظر فرايندهاي زيست محيطي حائز اهميت فراواني است . با توجه به شرايط محيطي اطراف تا لاب ها و وجود منابع غذائي فراوان و پذيرش پرندگان مهاجر آبچر و كنار آبچر و هم چنين قابليت زيست گاهي بالاي آن از نظر زيست محيطي مي تواند به عنوان يك اكوسيستم خاص تلقي شود .

چشمه هاي قير شهرستان دهلران ، اين پديده شامل سه چشمه اصلي بوده كه آب گرم همراه با قير طبيعي در آن جاري است وپس از بهم آميختن به صورت حوضچه طبيعي سياه رنگي با دبي 4-2 ليتر در ثانيه متجلي شده و از طريق يك راه خروجي از حوضچه جدا شده و آب گوگرددار با قير در آن جريان مي يابد .

غار شگفت انگيز زينه گان در پنج كيلومتري جنوب شرقي صالح آباد و در فاصله 52 كيلومتري شهر ايلام قرار دارد . اين غار روباز كه بيش از يك كيلومتر طول دارد داراي آب فراوان ، دهليزهاي آب گير ، قنديل هاي متعدد و آبچك هاي طبيعي و بسيار جالب است . هواي داخل غار بسيار سرد ومطبوع است در حالي كه منطقه صالح آباد در فصل تابستان حدود 40 درجه گرما دارد. اختلاف هواي بيرون غار با درون آن تقريباً50 درجه است وبه هميت دليل آن را غار بهشت مي نامند .

سرخس ها ، جلبك ها ،گل ها و گياهان خودروي داخل غار ، رنگ سنگ ها ، پيچ وخم داخل غار ، لبه هاي به هم دوخته قسمت هايي از سقف غار همه و همه حكايت از شگفتيهاي طبيعت دارد . اين غار يكي از جاذبه هاي مهم گردشگران استان ايلام مي باشد .

با تفاسير اين نمونه ها ، نشان مي دهد استان ايلام داراي پتانسيلهاي مختلف طبيعي جهت بكارگيري صنعت اكوتوريسم است . صنعتي كه نه به هتل چهارستاره و چند ستاره ، نه به اتوبوسها و ماشينهاي لوكس و مدل بالاي توريستي ، نه به فرودگاههاي طويل و عريض ، نه به رستورانهاي مدرن و نه به دهها موضوع ديگر احتياج دارد . شايد بتوان گفت اصلي ترين مانع در توسعه صنعت اكوتوريسم و اشتياق بخش خصوصي در استان ايلام همين موضوع باشد .

با برنامه ريزي مدون ، آموزش و فرهنگ سازي و با شناختي كه از ايلاميان وجود دارد و عشق و دوستي آنان با طبيعت مي توان افقي روشن در صنعت اكوتوريسم در استان ايلام شاهد بود .

راه اندازي تورهاي طبيعت درماني در چشمه هاي آبگرم مهران و دهلران ، تورهاي كوهنوردي در كوههاي كبيركوه ، مانشت ، دالاهو و ... ، تورهاي آبي در سدهاي استان و رودخانه هاي كنـجانچم وسيمره ، تورهاي غارنوردي در غارهاي زينه گان ، كان گنبد ، خفاش ، بره زرد و ... مي تواند از برنامه ها و تورهاي متنوع طبيعت گردي در استان باشد .

خوشبختانه ايلام داراي طبيعت گردهاي بومي فراواني است كه با آموزش استاندارد مي توان آنان را به راهنمايان مجرب تبديل كرد و با تهيه نقشه هاي طبيعت گردي و شناخت مكان هاي مستعد در اين زمينه و تبليغات و اطلاع رساني برنامه ريزي شده ، اكوتوريسم را در استان ايلام راه اندازي كرد.

به اميد روزي كه شاهد حضــــور گردشگراني باشيم كه جهت طبيعت گردي به ديار ايلاميان پاي

مي نهند .

والسلام

محمدنورالهي

ليسانس علوم اجتماعي - گرايش مردم شناسي

بهار ۱۳۸۵

۞ اكوتوريسم استان ايلام ۞

مطالب مشابه :

51- معروف ترین رستوران ایران

شخصیتهای معروف استان اردبیل

تهران گردي - جاده كن.امامزاده داود

بوشهر - دلوار - اهرم

سفر به اصفهان (قسمت اول)

صعود به قله سبلان

۞ اكوتوريسم استان ايلام ۞

از آبادان تا تالاب شادگان با دوچرخه

روستاگردی در واریان ، نوجان ، خوارس و دُروان