مجرمان یقه دار

اخیراً از جرائمی نام برده می شود که ثمره دگرگونی نظام اقتصادی و اجتماعی جهان است. جرائم سازمان یافته ،تجارت سیاه، تجارت انسان و پولشویی نمونه ای از آنهاست. در میان بزهکاران مالی جرائمی مانند کلاهبرداری، جعل ، ارتشا، رانت خواری ، پولشویی، قاچاق ارز ، قاچاق طلا و قاچاق کالا وجود دارد که ارتکاب آن مستلزم نوعی تیزهوشی، تجربه و توانمندی می باشد که به این نوع بزهکاران از حدود چندین دهه قبل، بزهکاران یقه سفید اطلاق شده است که شاید بهتر باشد آنها را با توجه به درجات مالی به بزهکار یقه سفید و بزهکار طلایی تفکیک کنیم. این نوع بزهکاران معمولا از هوش بالایی برخوردارند به راحتی چم و خم امور را در می یابند و با شناخت قربانی اعم از فرد، نهاد عمومی یا خصوصی به راحتی کسب درآمد می نمایند. با اندکی دقت در خصوصیات مجرمان یقه سفید به خوبی می توان دریافت که آنان از هوش و نبوغ بالایی برخوردارند اما در این میان ما با نوعی بزهکاران جدیدی که با زد و بند با نهاد زور و زر به ثروت بادآورده می رسند برخورد داریم که معمولا آنان را می توان بزهکار طلایی نامید. این بزهکاران با نهاد قدرت در ارتباطند و با توجه به ارتباط خود وارد رانت ارتباطی می شوند. یقه سفیدها معمولا افرادی دارای موقعیت اجتماعی و مکنت بالایی هستند در عین حال از ضریب هوشی بالایی برخوردارند در واقع خود یقه سفید ها یا وابسته به قدرتند یا وابسته به ثروت، یقه سفیدهایی هم هستند که به این دو وابسته نیستند اما به دلیل برخورداری از هوش بالامرتکب جرائم مالی همچون جعل، کلاهبرداری، قاچاق کالا و ... می شوند. در واقع فرق بین مجرمین یقه سفید با یقه آبی این است که معمولا مجرمین منتسب به گروه یقه آبی یا یقه چرکین افرادی هستند که بیشتر از توانمندی جسمی استفاده می کنند و مرتکب جرائمی می شوند برنامه ریزی نمی خواهد و پیچیدگی ذهنی نمی طلبد، این در حالی است که یقه سفیدها از هوش و روابط استفاده می کنند، قانون و ضوابط را دور می زندد و گاهی حتی سرقانون و قانونگذار کلاه می گذارند و مقامات مجری قانون را فریب می دهند. از لحاظ آماری مجرمین یقه سفید تعداد بسیار کمی را در بر می گیرند و در مقایسه با مجرمین یقه آبی از لحاظ عددی بسیار ناچیزند. اما واقعیت قضیه این است در عمل تخریب ناشی از جرائم آنان بیشتر از خسارت تمام مجرمین یقه آبی است. در مجرمین یقه طلایی یا مجرمین طلائی- که اصطلاح بهتر در شرایط کنونی به نظر ما این است- این افراد یا در مناصب بسیار بالای دولتی قرار دارند و یا به نوعی با این مقامات در ارتباطند و عمدتا از رانت اعم از اطلاعاتی یا ارتباطی استفاده می کنند و یا سازمان دهندگان گروههایی هستند که در نهایت با قدرتی که دارند نظام قضایی و اجرایی و تقنینی را تحت تاثیر قرار می دهند و معمولا نظام قضایی هر کشوری موفق به برخورد با آنان نمی شود و اگر بشود در موارد بسیار نادر و با نتایج بسیار ضعیف. این گروه در کشور ما اصطلاحا به دانه درشتها اشتهار دارند، دانه درشتهایی که زودتر از دانه ریزها از سوراخ های غربیل گذشته و از چنگال عدالت به راحتی می گریزند! بزهکاران یقه آبی و فقیر نگه داشته شده و محروم به علت عدم توانایی و عدم ارتباط با صاحبان زور و زر و عدم امکان استفاده از وکلای مجرب محکومین طبیعی و اصلی نظام عدالت کیفری هستند و چون جرم وسیله معیشت آنهاست بیشتر دست به تکرار جرم می آلایند. اما مجرمین دانه درشت، یقه سفید و بزهکاران طلایی به دلیل اینکه در روند تکاثر و ثروت اندوزی معمولا از امکانات مالی و اداری خود برای جذب افراد، ایجاد جناحها و گروههای سیاسی و حمایت از حامیان خود اقدام می نمایند به محض اینکه در مظان ظن و اتهام قرار می گیرند با امکاناتی که دارند با تغییر شرایط، آثار جرم را از بین برده و با اقداماتی مانند پولشویی زمینه تعقیب قضایی را نسبت به خود تضعیف می کنند و بر فرض اتهام حمایت فراوان از آنان به عمل می آید و در نهایت بر فرض تعقیب با استفاده از ارتباطات ،دادرسی را طولانی و در مواردی با استفاده از ظرفیتهای قانونی مشمول گذشت و سایر ارفاقات واقع می شوند. اصولا جمع آوری دلایل علیه این گروه امر آسانی نیست. از لحاظ واکنش اجتماعی هر چند در بعد اخلاق عمومی ، مجرمین یقه سفید ، به ویژه آنانی که با سوء استفاده از رانت و احتکار یا قاچاق درآمد هنگفتی به دست می آورند افراد زالو صفت، خیانتکار و فاسد قلمداد می شوند اما معمولا در اکثر کشورهای جهان مجازاتها هم در نزد افکار عمومی و هم در قوانین جزایی با نوعی اعمال تبعیض به نفع یقه طلایی ها و یقه سفیدها اعمال می گردد. در افکار عمومی معمولا جوانی که از راه استیصال مجبور به برخورد فیزیکی با یک رهگذر می شود یا جوانی که به علت نیاز مالی یقه گیری می کند یا فردی به دلیل عصبیت و هیجان و ناتوانی در کنترل رفتارها دست به ارتکاب جرائم خیابانی می زند معمولا بیشتر مورد شماتت و تنفر افکار عمومی قرار می گیرد به ویژه توسط افراد عادی این واکنش بسیار سطحی است و در مقابل یقه سفیدها به دلیل شرایط ظاهری که بار عایت نزاکت اجتماعی با ظاهری منطبق با ارزشهای اجتماعی و آراسته در جامعه حضور دارند و ظاهر می شوند، هرچند مرتکب جرائم مالی بسیار مهمی شده باشند معمولا واکنشها نسبت به آنها حائز جنبه تنفر عمومی و انزجار عمومی نیست هرچند معمولا ثروتمندان که به علت سواستفاده از این روشها مال اندوزی می کنند معمولا مورد تنفر افراد فقیر جامعه می باشند، اما از لحاظ میزان خسارت و ضرر و زیان وارده به جرات می توان گفت که اثر منفی و مخرب رفتار مجرمانه یک رانت خوار که با خیانت در امانت و خیانت به اعتماد عمومی مبادرت به سوء استفاده از موقعیت اداری و اجتماعی خود می نماید دهها ، صدها و شاید هزاران برابر تبعات منفی بیشتری نسبت به جرائم یقه آبی ها دارد. یک محتکر با احتکار کالاو با ایجاد فقر موجب سوء تغذیه، بیکاری و ایجاد شکاف طبقاتی در میان مردم می شود با دامن زدن به بیماریها، مشکلات اقتصادی و اجتماعی زمینه هزاران مفسده اجتماعی همچون اعتیاد، طلاق، بیکاری، و بیماری های روحی و جسمی در میان مردم می گردد. این در حالی است که قربانی جرائم یقه آبی ها از لحاظ تعداد محدود و از لحاظ اثرات به هیچ وجه گستردگی اثرات جرائم یقه سفید ها را ندارد.

مجرمان یقه دار

مطالب مشابه :

حق با کارگر است یا کارفرما!؟

تعریف کارگر

یقه سفید یا یقه آبی !!؟

دزیمتری و روش انجام آن

نظامهای قشر بندی اجتماعی

مجرمان یقه دار

سی رایت میلز، حاشیه نشین منتقد

خلاصه کتاب: متفکران بزرگ جامعه شناسی راب استونز

سوالات چهار جوابی درس جامعه شناسی (2 )