اقلیم و جغرافیای نظامی(Climate and geography of the military)

کاربردهای نظامی اقلیم:

از جمله مهم‌ترین عوامل تعیین کننده پیروزی و شکست نیروهای نظامی در یک صحنه نبرد واقعی را بایستی شناخت کامل آب وهوا و تاثیر آن بر جابجایی نیروها، پرواز جنگنده‌ها، حرکت ناوگانهای دریایی، حمل ونقل تجهیزات سنگین، عملکرد سلاحها توسط کارشناسان نیروهای مسلح دوطرف جنگ دانست.از میان شاخص‌های مختلفی که دراقلیم وجود دارد مهمترین آنها که در امور نظامی کاربرد دارد عبارتند از: جدول روشنایی، دما، بارش، باد، فشار هوا، رطوبت، مه وابر ورعدوبرق.

1-جدول روشنایی:

الف)در عملیات هوایی: بررسی آغاز وپایان روشنایی در عملیات شناسایی و تکهای هوایی از فاکتورهای مهم در عملیات هوایی می‌باشد. مدت زمان روشنایی در شب در پروازهای آموزشی نظامی موثر است. ساعت مهتابی شب با توجه روشنایی نسبی معمولا می‌تواند جهت انجام این پروازها مورد استفاده قرار گیرد.با توجه به وجود دو نوع پرواز یکی کور ودیگری پرواز با دید، مدت زمان آفتابی می‌تواند در انجام پرواز با دید موثر باشد.

ب)در عملیات چریکی: تاریکی در جنگل وکوهستان، مناطق کویری یا دشت برای تحرک نیروهای چریک مناسب است. به دلیل اینکه وجود تاریکی ضرورت بهره‌گیری از لوازم دید را افزایش می‌دهد به طور کلی چریک با بهره‌گیری از تاریکی شب است که می‌تواند ضربه به دشمن وارد کند. برعکس روشنایی باعث کاهش اختفا چریک شده ودر نتیجه میزان فعالیت چریک کاهش می‌یابد.

ج) در لجستیک(تعمیرات وترابری): نوسانات نور باعث اختلال در امر تعمیرات می‌گردد، نور شدید باعث چشم زدگی و کوری موقت و نور کم نیز باعث افزایش کار و پایین آوردن توانایی تعمیرکار می‌شود. نورهایی که در طیف مرئی قرار دارند بر برخی از وسایل و تجهیزات نظیر قطعات حساس هواپیما تاثیر دارند بنابراین افزایش این نیروها بر کیفیت کار تعمیرکاران اثر دارد. علاوه بر تعمیرات نوسانات نور در ترابری نیز تاثیر دارد که در مناطق کوهستانی این تاثیرات بیشتر است. در این مناطق، ساعت ابتدایی روز کمبود شدید نور احساس می‌شود بارش برف و دمای پایین‌تر از صفر درجه وضعیت یخبندان برای راننده ایجاد می‌کند که در شرایط کوهستانی این یخبندان مانع بزرگی برای حرکت خواهد بود. رانندگان برای طی مسیر خود در کوهستان باید از لوازم و وسایل کمکی نظیر زنجیرچرخ، لاستیک یخ‌شکن و نظایر آن بهره‌برداری نماید که قاعدتا خودروهای سنگین سختی‌های بیشتری را متحمل می‌شوند. حتی در طول روز نیز این شرایط برای تردد خودروهای سنگین سخت و آزارکننده است.

د) در مخابرات: با توجه به تاثیر لایه‌های مختلف زمین بر انواع ارتباطات تاثیر این لایه‌ها را باید بررسی نمود. لایهdکه از 40 تا 90 کیلومتری به یونسفر معروف است بر روی امواج رادیویی vhfو uhf اثر می‌گذارد. لایه e از ارتفاع 100 تا 140 کیلومتری به عنوان لایه انعکاسی در ارتباطات بررسی می‌شود.

2- دما:

الف) در عملیات هوایی: درجه حرارت برای پرواز تمامی هواپیماها و بالگردها یک مسئله بسیار مهم است. آگاهی از تغییرات حداقل وحداکثر دما و مطالعه و مطالعه وزن و قابلیتهای پروازی هواپیماها در احداث باندهای پرواز نقش عمده دارد. بدین ترتیب که هواپیماهای سنگین در دمای بالا نیاز به طول باند بیشتری برای برخواستن از زمین دارند. نگهداری وسایل پرنده در حداقل وحداکثر دما نیز شرایط متفاوتی را می‌طلبد. در چنین حالتی از تجهیزات فنی مخصوص بهره‌برداری می‌شود. مطالعه وبررسی روند حداقل و حداکثر دما در طول شبانه‌روز ، ماه وسال و گرفتن میانگین در نگهداری وسایل اعم از هواپیما و بالگرد و تاسیس محل تعمیرات و تجهیزات و حتی کارکنان نیز کمک می‌نماید.

ب)در عملیات چریکی: در مسافت طولانی و به مثابه آن عملیات در خارج از محدوده خودی، انجام عملیات ایذایی که ضرورتا نیاز به طی مسافت زیاد حداقل دما تاثیر زیادی بر نیروهای چریک دارد. کاهش تحرک وگاهی مواقع توقف تحرک، سرمازدگی، تجمع اجباری در پناهگاهها در نهایت افروختن آتش یا ورود به اماکن مسکونی جهت یافتن وسایل گرم کننده عوامل است که موجب رکود و شکست عملیات چریکی است. گرمازدگی، نیاز بیشتر به آب، کاهش تحرکات، بیماریهای ناشی از گرمازدگی از اثرات منفی دما و نیاز به لباس کمتر وحمل غذا وتجهیزات بیشتر به جای لباس و وسایل گرم کننده و در نتیجه افزایش توان چریک برای پیمودن مسافت و انجام تحرکات نظامی از اثرات مثبت گرمای هواست. در نتیجه بهترین شرایط برای عملیات چریکی دمای متعادل و متعارف است. در بررسی‌های اقلیم شناختی بهترین دما 20 تا 25 درجه سانتیگراد برای عملیات چریک عنوان گردیده است.

ج) در لجستیک(تعمیرات وترابری): افزایش درجه حرارت تاثیر زیادی بر محیط تعمیرگاهها و تعمیرکاران دارد. افزایش دما وبالا رفتن درجه حرارت دقت عمل را پایین می‌آورد و در وسایل پروازی این تاثیر بیشتر از سایر اقلام است. تعمیرکاران اینگونه وسایل باید محیطی معتدل داشته باشند تا بتوانند با دقت بیشتری کار تعمیرات را انجام دهند. افزایش درجه حرارت بر قطعات ولوازم پلاستیکی هواپیما تاثیر دارد وباعث شل شدن این قطعات می‌شود بنابراین محیط تعمیرگاه باید از لحاظ درجه حرارت طوری تنظیم شود که افزایش یا کاهش آن تاثیر چندانی بر آن نگذارد. از گروه جنگ افزارها، حساس ترین آنها مانند سیستم های هدایت کننده سلاحهای پروازی، چاشنی‌های موشکهای مختلف قسمت های حساس جنگ افزار بیشترین حساسیت را دارند ودر صورت افزایش درجه حرارت و نفوذ به این سامانه نقش عملیاتی خود را از دست می‌دهند. علاوه بر تاثیری که دما روی تعمیرات دارد روی حمل ونقل نیز تاثیر می‌گذارد. زمانیکه در مناطق کوهستانی دمای هوا افزایش می‌یابد کار حمل ونقل با مشکلاتی مواجه می‌شود. از یک سو راننده به لحاظ گرمی هوا و اضافه شدن گرمای خودرو و کندی حرکت خودرو و فشار عصبی ناشی از سروصدای بسیار زیاد دچار ناراحتی می‌شود واز سوی دیگر خودرو بدلیل تحمل فشار زیاد، ناشی از حرکت در سربالایی و پیچ وخمهای کوهستان زودتر از همیشه داغ شده و وسایل وتجهیزات آن ممکن است دچار خرابی گردد.

د) در مخابرات: دمای پایین باعث یخ زدگی آنتن‌ها و دکلهای مخابراتی شده لذا دقت در انتخاب جنس و نوع آنتن‌ها و دکلها در اینگونه محیط‌ها بر افزایش کارایی آنها موثر خواهد بود.

3- بارش:

الف) در عملیات هوایی: مطالعه میزان بارندگی نقش تعیین کننده‌ای در پروازها ونیز مسائل مربوط به نگهداری و تعمیرات دارد. بارندگی در سه مبحث، شدت بارندگی ، زمان بارندگی و میزان بارندگی مطالعه می‌شود که در هر مبحث نقش بارندگی و تاثیر آن بر پروازها باید مورد مطالعه قرار گیرد. نوع بارشها در شرایط خاص اقلیمی متفاوت، تاثیرات گوناگونی بر شاخص‌های مربوط به عملیات هوایی دارد. تعیین محل استقرار پرنده‌ها با توجه به نحوه بارش و نیز وسایل مقابله با آن، شکل خاص بارش باید مورد بررسی قرار گیرد.

ب) در عملیات چریکی:از محاسن بارندگی این است که باعث ایجاد آرامش خیال در نیروهای منظم و حصول اطمینان در بین آنها نموده، در نتیجه چریک با اتکا به این آرامش خیالی اقدام به عملیات می‌نماید. و از معایب بارندگی این است که باعث کاهش دید، آسیب به تجهیزات نظامی، سنگین شدن پرسنل بر اثر خیس شدن، ایجاد چسبندگی در زمین، طغیان رودها و الزاما نیاز به امکاناتی از قبیل پل، قایق، لباس مخصوص و در نهایت کاهش تحرکات و در نتیجه افزایش آسیب ‌پذیری چریک می‌گردد.

ج) در لجستیک (تعمیرات و ترابری):اگر تعمیرگاه از امکانات کافی جهت مقابله با انواع بارشها برخوردار نباشد می‌تواند آسیب پذیر باشد. در هوای بارانی و بخصوص بارانهای رگباری این تاثیر به مراتب افزایش می‌یابد. نفوذ و رسوخ اب باران به درون تعمیرگاه باعث از کار افتادن تعمیرکاران و خرابی، زنگ‌زدگی و فساد لوازم می‌شود. این تاثیر بر وسایل برقی، الکترونیکی و لوازمی که ضد آب نیستند بیشتر خواهد بود. در مناطقی که میانگین بارندگی بالایی دارند و شدت بارندگی نیز بیشتر است می‌بایست در ساخت محیط تعمیرگاه تمهیدات ویژه‌ای اندیشیده شود. بدیهی است که نوع بارش نیز در این امر تاثیر دارد، قطعا در مناطقی که نوع بارش آنها برف است باید در گزینش محل تعمیرگاه و نیز ساخت تاسیسات تعمیرگاهی دقت وملاحضات لازم را انجام داد. در حمل ونقل محموله‌هایی که در اثر بارندگی یا برف فاسد شده واز بین می‌روند باید دقت لازم صورت گیرد تا در خودروهای اتاقدار حمل گردند، در غیر این صورت می‌توان از کامیونهای دارای اتاق عقب با پوشش چادر یا پلاستیک بهره‌برداری نمود تا از خیس شدن و فساد اجناس جلوگیری نمود. شرایط رانندگی در شب با وجود بارندگی بسیار دشوار است. در این شرایط دقت راننده تا حد زیادی کاهش یافته و نظر به افزایش فشار عصبی بر راننده، وی زودتر خسته می‌شود.

د) در مخابرات:بارش تاثیر منفی بر ارتباط رادیویی از جمله ufدارد. بارش باعث اختلال در سیگنال می‌گردد و تاثیرات مختلفی بر روی باندهای مختلف می‌گذارد. یکی از محاسن بارش این است که بعد از بارش بدلیل مرطوب شدن سطح زمین وبالاتر رفتن دی‌الکتریک زمین ارتباطات بهتر صورت می‌‌پذیرد. معایب بارش، در مناطقی که بارش برف با بوران و سرمای شدید همراه باشد موجب انباشته شدن برف بر روی آنتنها و دکلها شده و در نهایت باعث سنگینی، یخ زدگی وسقوط دکلها می‌گردد. مسیلها در محیط های دارای باندهای فصلی، محیط‌های مناسبی برای نسب انتنها و دکلهای مخابراتی نیستند. حرکت ناگهانی سیلاب باعث اغتشاش در پراکنش امواج و یا تخریب سایت می‌گردد. ذرات ریز باران بر امواج فضایی باند ufو vhf تاثیر منفی دارد. برف وتگرگ تاثیر منفی بر روی کیفیت ارتباطات رادیویی دارد به این ترتیب که باعث اغتشاش و تضعیف سیگنال رادیویی می‌گردد.

4- جریان هوا(باد):

الف) در عملیات هوایی:با توجه به تاثیر زیاد جر یان هوا، پیش از تاسیس فرودگاه می‌بایست با رسم گلباد منطقه روزانه، ماهانه، سالانه و در دوره‌های 5و 2 ساله جهت وسرعت باد را بدست آورد. نصب ایستگاههای هواشناسی در مجاورت فرودگاه بدلیل همین تاثیر زیاد می‌باشد. یکی از مهمترین عوامل در پروازها و همچنین بلندشدن ونشستن پرنده‌ها وایجاد باندهای فرود، تعیین سمت وسوی پارکینگ هواپیماها، بررسی وشناسایی بادهای فصلی، محلی ، سمت و سرعت بادها می‌باشد. بادها باعث ایجاد گردوغبار وپراکنش ذرات در هوا گردیده و موجب کاهش دید پروازی می‌شود. شدت بادهای خطرناک در مناطق کوهستانی بیش از مناطق مسطح بوده و عملیات هوایی در مناطق کوهستانی در صورت وجود باد شدید، محدودیت بیشتری را بوجود خواهد آورد.

ب) عملیات چریکی:از محاسن جریان هوا برای چریک این است که استفاده بجا از شرایط خاص باد می‌تواند به چریک در انجام عملیات کمک نماید. بعنوان مثال چون تعقیب چریک توسط وسایل پروازی نظیر بالگرد، گلایدر و.... صورت می‌پذیرد جریان شدید هوا مانعی است برای این نوع عملیات و یا اینکه چریک با استفاده از جریان هوا می‌تواند عملیات ش-م-ه بر روی نفرات مقابل انجام دهد وسپس عملیات خود را تکمیل کند. از معایب باد برای چریک این است که جریان هوا همرام با بارش، موجب کندی حرکت و در نهایت زمین گیر شدن چریک می‌شود و رد زمینهای شنی و دشت نیز افزایش باد موجب کاهش شدید تحرک چریک می‌شود.

ج) در لجستیک (تعمیرات وترابری): بدلیل اینکه باد باعث انتقال خاشاک وگردوغبار بر روی وسایل و تجهیزات تعمیرگاه می‌شود، اثرات زیانباری دارد. بدیهی است که نوع آلوده کننده‌هایی که همراه باد در فضا می‌باشد بستگی به محیط اطراف دارد. هر چه طول زمانی و سرعت باد افزایش یابد اثرات آن بر تعمیرات بیشتر می‌شود.به طوری که طوفانهای موسمی که در فصولی از سال اتفاق می‌افتد اثرات زیانبار بیشتری بر محیط تعمیرگاه و ابزار ولوازم و ماشین الات در حال تعمیر بجای می‌گذارد. در طول مسیر جابجایی نیز باد می‌تواند تاثیرات غیرقابل انکاری برای حمل ونقل بگذارد یکی از شگرفترین این تاثیرات زمانی است که باد را عواملی نظیر کردوغبار وشن وماسه و برف همراهی نماید. تحقیقات نشان می‌دهد که تا 30% این عوامل بر سرعت و جهت حرکت خودروها می‌گذارند.

د) در مخابرات:سمت و سرعت باد رد سیستم‌های مخابراتی، انتخاب نوع سازه‌ها، پایه‌ها، دکلها، آنتنها و تجهیزات مخابراتی موثر خواهد بود. در واقع جهت باد ومیزان سرعت آن جزء شاخص‌هایی است که بر روی سازه‌ای مخصوصا سازه‌ها و تجهیزات مخابراتی و جنگ الکترونیکی تاثیر می‌گذارد.

5- فشار هوا:

الف) عملیات هوایی: بررسی فشارهوا در عملیات متحرک هوایی یکی از عوامل مهم می‌باشد. فشارهوا در سطح پرواز، سقف پرواز وتعیین فواصل بسیار موثر است. تعیین فشار، ارتفاع هواپیما از سطح دریا وسطح زمین را تعیین می‌کند. با تعیین فشارهوا می‌توانیم تصمیم گیری نماییم، که چه نوع هواپیما و یا بالگردی در چه سطحی پرواز می‌نماید.

ب) عملیات چریکی: افزایش ارتفاع، کاهش فشار را به دنبال دارد و کاهش فشار باعث اختلال در سامانه تنفسی و خستگی زود هنگام و در نهایت کاهش تحرک می‌شود و در عملیات چریکی نیز تاثیر می‌گذارد. مناسب‌ترین فشار هوا، شرایط فشار جوی متعلق به دشتها و ارتفاع تا 500 متر از سطح دریاست. در افرادی که دچار بیماریهای خاص فشارخون وسردردهای مقطعی هستند، افزایش یا کاهش فشار موجب برانگیخته شدن بیماری آنان می‌گردد.

ج) لجستیک(ترابری و تعمیرات): در میان حلقه عوامل اقلیمی فشارهوا نقش مهمی ایفا می‌کند. در مناطق کوهستانی که کمبود فشارهوا احساس می‌شود باید شرایط بگونه‌ای طراحی شود که تعمیرکار از این نوسان فشار آسیب نبیند تا در برنامه کارش نیز کمتر اثر بگذارد. نظر به اینکه تنظیم دستگاههای مورد نیاز در کار تعمیرات نیز باید با محیط هماهنگ باشد بنابراین لازم است فشارهوا دقیقا اندازه‌گیری شده و مطابق این نوسانات تنظیم محیط کار و دستگاهها انجام پذیرد.

د) مخابرات: فشارهوا در کیفیت تجهیزات مخابراتی و الکترونیکی موثر بوده و در ارتفاعات بالا(بدلیل کاهش فشار) باعث ایجاد مشکلات در تجهیزات و پرسنل اپراتور می‌گردد. فشارهوا بر روی سیستم‌های رادیویی و بیسیم‌ها که بدون محفظه می‌باشند موثر خواهد بود.

6- رطوبت:

الف) عملیات هوایی: یکی از عوامل مهم در نگهداری، تعمیر و سوخت رسانی هواپیماها رطوبت نسبی می‌باشد. بین سواحل که رطوبت نسبی بالاست و مناطق بیابانی که رطوبت نسبی بسیار اندک است، در کلیه شاخص‌های مربوط به عملیات هوایی تفاوت اساسی وجود دارد و افزایش یا کاهش رطوبت در طول عمر بالها و بدنه پرنده‌ها موثر می‌باشد.

ب) عملیات چریکی: کاهش و افزایش رطوبت نسبی اثر مستقیم بر فعالیتهای چریک داشته و اختلال در نگهداری مهمات و سلاح و بروز پدیده زنگ زدگی و ایجاد فساد در مواد غذایی و در نهایت کاهش میزان کاربرد سلاح و مهمات خواهد بود.

ج) لجستیک( ترابری و تعمیرات): خوردگی و زنگ‌زدگی جنگ افزارها، مهمترین تاثیر رطوبت بر آنها است و تاثیر رطوبت بر بخشهای حساس سلاحها مشخص‌تر است. سلاحهای شیمیایی، جنگ افزارهای سبک، خرجها، بمبها و خمپاره‌ها، چاشنی های انفجاری و. . . در مقابل تغییرات ونوسانات رطوبت بسیار تاثیرپذیر هستند. رطوبت در زمانهای طولانی باعث خوردگی و زنگزدگی بخشهای فلزی اقلام خودرویی شده ونیز باعث پوسیدگی بخشهای پارچه‌ای و پلاستیکی آنان می‌گردد. افزایش رطوبت ونم نسبی هوا اثر زیادی بر امر تعمیرات دارد. رطوبت در مناطق صحرایی تبدیل به شبنم شده و بر روی قطعات ولوازم تعمیرگاه تاثیر منفی بر جای می‌گذارد و رطوبت محیط به داخل باک و مخازن سوخت وروغن ماشین آلات وارد شده و باعث انباشته شدن آب در آنها وخوردگی و زنگ‌زدگی آنها می‌شود.

د) مخابرات: حد مجاز رطوبت در تجهیزات مخابراتی ذکر شده است و انتخاب تجهیزات مناسب باید با توجه به بررسی رطوبت مجاز صورت گیرد. رطوبت در تجهیزات مخابراتی، جزو شاخص‌های مهم می‌باشد و عدم توجه به این شاخص‌ها خسارات عمده‌ای را به بار خواهد داشت. وجود رطوبت علاوه بر اثرگذاری بر روی خود تجهیزات، بر روی برد و انتشار امواج سیگنالهای رادیویی و سایتهای اداری موثر بوده وعمر تجهیزات را کاهش می‌دهد.

7- رعدوبرق:

الف) عملیات هوایی: مطالعه در دوره زمانی مه‌آلودگی و ابری بودن هوا، بررسی ارتفاع مه و ابر و مقدار پوشش آسمان از موارد قابل توجه در عملیات هوایی است. مه‌آلودگی در فرود و صعود، دید خلبان و انجام ماموریتهای هوایی تاثیر بسزایی دارد.

ب) عملیات چریکی: ابر ومه باعث کاهش دید نیروهای پدافند‌کننده شده و در ایجاد اختفاء موثر است.

ج) لجستیک( تعمیرات و ترابری): هرگاه ارتفاع ابر کاهش یابد، بطوریکه مه ایجاد شود، آنگاه بر تعمیرات موثر خواهد بود. زیرا هم دید را کاهش می‌دهد و هم ضمن بالا بردن رطوبت هوا باعث اختلال در کار تعمیرکار می‌شود.

د) مخابرات: غلظت ابر در ارتباطات رادیویی باندهای uhfو vhf موثر می‌باشد. عدم وجود ابر ومه و همچنین صاف بودن هوا، می‌تواند بر ارتباطات رادیویی تاثیر بگذارد که این تاثیر بر بر روی باند hf کمتر خواهد بود.

8- رعدوبرق:

الف) عملیات هوایی: رعدوبرق و صاعقه محدودیتهایی را برای هواپیما ایجاد می‌کند. در کلیه پروازها ورود به محدوده ابرهایی که از جریان الکتریسیته ناشی از رعدوبرق تاثیر می‌پذیرند، ممنوع است. در محلهایی که رعدوبرق زیادی صورت می‌گیرد محدودیت‌هایی در نگهداری از هواپیما مشاهده می‌شود. در محدوده محل نگهداری هواپیما باید با نصب تجهیزات و اندیشیدن برخی تمهیدات می‌توان خسارتهای ناشی از رعدوبرق را کاهش داد.

ب) عملیات چریکی: وجود اسلحه به همراه نیروها در رمان رعدوبرق، خطر برق‌گرفتگی را افزایش می‌دهد. رعدوبرق باعث اختلال در سامانه مخابراتی و عملیات پروازی، نیروهای تعقیب کننده و ایجاد وحشت واسترس در نیروهای پدافند‌کننده می‌گردد.

ج) لجستیک(ترابری و تعمیرات): در شرایط رعدوبرق تعمیرات بطور کلی متوقف می‌شود. بنابراین محیط‌کاری تعمیرکاران باید طوری طراحی شود که اثر رعدوبرق را کاهش دهد.

د) مخابرات: رعدوبرق در ارتباطات رادیویی، مخابرات هوایی بسیار موثر بوده و باعث قطع ارتباط و وارد کردن خسارت به دستگاههای ارتباطی بخصوص در ارتفاعات می‌گردد و همچنین در آنتن‌های خطی بخصوص باندهایhf تاثیر زیادی دارد. بدین جهت باید تمهیدات وپیش‌بینی‌های لازم در این خصوص صورت گیرد.

9- جبهه‌ها و توده‌های هوا:

الف) عملیات هوایی: جبهه‌های سرد هوا، خطرهای زیادی را برای عملیات پروازی ایجاد می‌کنند و وارد شدن پروازها به داخل این جبهه‌ها ممنوع است. این نوع جبهه‌ها تاثیر سوء و شدیدی را برای عملیات هوایی و پرواز موشکها خواهد داشت. از روی نوع توده‌های هوا می‌توان جبهه‌های هوای فعال را در منطقه شناسایی کرد و معمولا، توده‌های هوا مناطق بسیار وسیعی را می‌پوشانند.

ب) مخابرات: در جبهه‌های هوا ابرهای کومولونیمبوس وجود داردکه تاثیر نامناسب شدیدی بر روی رادارها وامواج رادیویی دارد. وجود بادهای متاثر از جبهه‌های هوا بر دکلها، آنتن‌ها و اجزاء الکترونیکی تاثیر می‌گذارد. بنابراین آگاهی از مسیرحرکت جبهه‌های هوا در طراحی سایتهای مخابراتی و جنگ الکترونیکی موثر خواهد بود.

آب وهوا و تاثیرات آن بر سرنوشت جنگها:

آب و هوا و تغییرات آن از گذشته تا اکنون بارها سبب تغییر در مسیر تاریخ شده است. که در اینجا به 10 رویداد مهم که در آن اقلیم در سرنوشت جنگ نقش مهم داشته است اشاره می‌کنیم:
1 - فرهنگ غرب در نتیجه جنگ‌هایی که بین ایران و یونان در گرفت موجودیت یافت. امپراطوری ایران که در آن زمان در راس همه قدرتها قرار داشت، به طرف یونان لشکر کشی کرد. در سال 480 قبل از میلاد در جنگ سالامیس و آشنایی فرمانده ارتش یونان با علوم بادهای دریایی و به دلیل عدم آشنایی ایرانیان با علوم دریایی چون جذر و مد بعلاوه طوفان دریایی که در طول جنگ اتفاق افتاد باعث شکست ایرانیان در این جنگ شد.

2 - در قرن 13 کوبلای خان فرمانده امپراطوری مغول بود. او ارتش خود را برای تصرف ژاپن صف آرایی کرد، ولی به دلیل باد موسمی که از اقیانوس هند می‌وزید موفق به تصرف ژاپن نشد. کاهن شینتو معتقد بود که این طوفان نتیجه اجابت دعاهایش بوده است.

3- ناوگان اسپانیا در سال 1588 در برابر تمدن غرب مغلوب گشت. اسپانیایی ها مطمئن به پیروزی بودند. فیلپ دوم فرمانده ناوگان دریایی به جنگ علیه پروتستان های انگلستان که رهبری آن را الیزابت اول به عهده داشت برخاست اما باد مانع از به موفقیت رسیدن ارتش اسپانیا شد.

4- در سال 1709 چارلز پنجم پادشاه سوئد رهبری اولین قدرت مهاجم اروپا را در لشکرکشی به روسیه در زمستان بر عهده داشت. زمستان باعث فرسودگی قدرت عظیم سوئد شد. در طول جنگهای بزرگ شمالی این جنگ تاثیر زیادی بر جهان باقی گذاشت.

5- زمانی که واشنگتن فرمانده ارتش آمریکا شد، ارتش متشکل از داوطلبانی بود که فاقد یونیفرم و حتی سلاح بودند. در مقابل ارتش انگلیسی ها مجهز به بهترین نیروی جنگی بود. در 22 آگوست سال 1776 ژنرال واشنگتن توانست در یک نبرد طولانی در جزیره ای شکستشان دهد. تاریخ آمریکا نشان می دهد که یک مه غلیظ باعث شده که نیروهای استعماری انگلیس در آن جنگ عقب نشینی کنند.

6- کشوری در بحران ناشی از پرداخت وام های سنگین به مستعمره نشینان آمریکا که در جنگ علیه انگلستان بوده، رنج می برد. خشکسالی بهاره باعث بالا رفتن سریع قیمت مواد غذایی شد و بالاخره رعد و برق و طوفان شدید از راه رسید و محصول تمام مزارع را نابود کرد. در نتیجه توده مردم گرسنه، حداکثر آمادگی برای دگرگونی و تغییر را داشتند و بدین ترتیب انقلاب فرانسه به وقوع پیوست.

7 - شاید به خاطر داشته باشید که در 30 آگوست سال 1800 همان روزی که هزاران برده در ریچموند ویرجینیا به رهبری مردی به نام گابریل علیه برده داران قیام کردند. با گرفتن زرادخانه و آزادی برده ها وضعیت خود را تغییر دادند. در عوض باد و بوران شدید مانع از توطئه خیانتکاران و دسیسه چینی برده داران علیه برده ها شد.

8 - در سال 1812 ناپلئون بزرگترین ارتش اروپا را با بیش از 600 هزار نیرو در اختیار داشت. نقشه او یک قشون کشی جسورانه به روسیه بود، او نقشه حمله را آنچنان برنامه ریزی کرده بود که نگران هیچ چیزی نبود. زمستان نزدیک بود. ناپلئون مطمئن بود که سربازانش مسکو را تسخیر می کنند. سربازان فرانسوی در قشون کشی به روسیه ابتدا جواهرات و اشیا قیمتی را گرفتند و و به میهن بازگشتند. ناپلئون برای بار دوم زمینه تصرف را آماده کرد این بار روسیه بسیار سردتر بود. ارتش زمینی ناپلئون یک شهر را ویران کردند دمای هوا به کمتر از 40 درجه سانتی گراد زیر صفر رسیده بود ، سربازان احساس گرسنگی و سرمای شدید می‌کردند به طوری که در یک شبانه روز 50 هزار اسب از سرما کشته شدند و لباس سربازان مناسب سرمای زیاد نبود. بنابراین از 600 هزار سرباز جنگی تنها 150 هزار نفر مجروح به خانه بازگشتند و این شروعی بود برای پایان دادن به امپراطوری بزرگ ناپلئون و ظهور قدرت روسیه در اروپا.

9- آدلف هیتلر که از تاریخ عبرت نگرفته بود تصمیم به حمله تکراری (همانند حمله ناپلئون) به مسکو را گرفت، ونتیجه از قبل هم بدتر شد. در اینجاست تاریخ تکرار شد. در سپتامبر سال 1941 عملیات typhoon ( یکی از عملیاتهای نظامی که در بدترین شرایط آب وهوایی کاربرد داشت ) در اتحاد جماهیر شوروی اجرا شد. ارتش آلمان بر پیروزی خود علیه حکومت استالین و نواختن مارش پیروزی در میدان سرخ مسکو مطمئن بودند، اما هواشناسان هیتلر او را در هر دو جبهه مسکو و استالینگراد در اتحاد جماهیر شوروی به زانو درآوردند و ورق جنگ علیه آلمان ها برگشت.

10- در یکی از روزهای تابستان سال 1945 هیروشیما شاهد هوای خوبی بود. در ساعت 9:7 صبح هوا کمتر از %3دارای پوشش ابری بود که هواپیمای جنگی از حیطه تشخیص رادارها گذشت. اولین بمب ؛ آسمان برای استفاده از سلاح هسته‌ای به اندازه کافی صاف بود. فقدان پوشش ابر کار هیروشیما را ساخت و بمب درست به هدف برخورد کرد. در صورتیکه پوشش ابر در کاکورا تاثیر دیگری داشت. در 8 آگوست دومین بمب هسته ای به نام -b29 برای کاکورا در نظر گرفته شده بود، اما آسمان مورد نظر (کاکورا) پوشیده از ابر بود. درنتیجه هدف اصابت بمب، ناکازاکی اعلام شد !

منابع وماخذ:

1- مبانی آب وهواشناسی. علیجانی، بهلول و کاویانی، محمدرضا. انتشارات سمت.1382

2- آب وهوای ایران. علیجانی، بهلول. انتشارات پیام نور.تهران. 1380

3- اصول ومبانی جغرافیای نظامی. صفوی، یحیی. انتشارات سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح. تهران.1384.

4- آب و هواشناسی. رجایی، عبدالحمید. انتشارات نیای دانشگاه تبریز.

5- نشریه الکترونیکی جغرافیای ایران.

6- جغرافیای نظامی، جان.ام.کالینز، ترجمه محمدرضا آهنی، بهرام حسینی، انتشارات دانشگاه امام حسین، چاپ اول،

اقلیم و جغرافیای نظامی(Climate and geography of the military)

مطالب مشابه :

معرفی رشته جغرافیا و موقعیتهای شغلی آن

یه چند تا کتاب با فرمت PDF برای دانلود ... ( Download )

تعریف و انواع نقشه برداری

شاهنامه - فردوسی

اقلیم و جغرافیای نظامی(Climate and geography of the military)

تعریف جغرافیای انسانی

کاربرد نقشه کشی صنعتی در مهندسی صنایع :

معرفی کتاب های جغرافیایی

جداول قطعات استاندارد

معرفی رشته های دانشگاهی جغرافیا