خلاصه کتاب مبانی تعلیم و تربیت اسلامی اثر دکتر محسن شکوهی

پدر و مادر وظیفه دارند که محیط مناسب برای فرزند خویش بوجود آورند تا عقایدی که در فطرت او نهاده شده تدریجا ظهور و بروز نمایند و پرورش و تکامل یابند .

کودک از همان خردسالی به یک نیروی مافوقی که می تواند نیازمندیهایش را برطرف سازد طبعا توجه دارد اما درک او به حدی نیست که بتواند توجهش را به اين مطلب بیان کند , اما تدریجا به مرحله ظهور و بروز اين سوالات میرسد كه معمولا براي كودكان از سن 4 سالگي شروع ميشود ( که به اصطلاح علمي سن چراها براي كودك نامیده می شود ).

خصوصا اگر كودك در خانواده دین دار زندگی کند،كودك آرام آرام به خدا توجه پیدا می کند و گاهگاه نام خدا را برزبان جاری سازد . از حرفها و سئوالاتش پیداست که فطرتش بیدار گشته و می خواهد در این باره اطلاعات بیشتری به دست آورد،

كه چه کسی خورشید و ماه و ستاره ها و من را آفریده است ؟

آیا خدا مرا دوست دارد ؟ خدا کجاست ؟

خدا به چه شکلی است ؟

آیا در آسمان است يا در جاي ديگر ؟

نحوه پاسخگويی والدين به سئوالات کودک

اولیاء و مربیان باید به تمام سئوالات کودکشان پاسخ دهند والا روح تحقیق و کنجکاوی او خاموش خواهد شد و اسباب ومقدمات تباهي انها را فراهم ساخته اند متاسفانه برخي از والدين در حق كودك خود جفا ميكنند و اين مسائل چون نمي توانند يا به عبارت بهتر نمي خواهند درست جواب بدهند پاسخ هاي نامربوط ونابجا و نادرست ميدهند مثل اينكه فرزندان ميپرسند كه ما از كجا به دنيا آمديم والدين بگويند:ما با مادرت به تهران رفتيم در بازار از تو خوشمان آمد وتو را خريديم،اين پدر نمي داند كه چه جفائي وظلمي در حق بچه هاواطفال معصوم خود انجام مي دهد.

اما پاسخ دادن به سئوالات آنها کار آسانی نیست , پاسخها باید صحیح و کوتاه و قابل فهمبرای کودک باشد . و هرچه درک و فهم کودک ترقی می کند پاسخها نیز به همان نسبت عمیق تر می گردد .

باید از گفتن مطالب سنگین و خسته کننده جدا اجتناب کرد که نه تنها سودی ندارد بلکه برای کودک ملال اور خواهد بود .

آموزش نبوت ،امامت و معاد به کودک

در مورد نبوت و امامت باید تدریجا با کودک گفتگو کرد ،چون كه كار تربيتي كار آرام آرام و تدريجي مي باشد, ابتدا حضرت محمد ( ص ) را به عنوان پیامبر معرفی نمود و سپس صفات و ويژگي هاي آن حضرت و شرایط پیامبر را با زبان کودکانه وقابل فهم برایش بیان کرد و همچنین مسائل مربوط به امامت مانند نبوت گفته مي شود.

اما درباره معاد شاید ذهن کودک دیرتر از سایر مسائل برای فهم آن آمادگی پیدا کند , کودک خردسال معنای مرک رابه خوبی نمی فهمد شاید مردن را یک سفر طولانی تصور کند مادام که کودک به مردن توجه نکرده لزومی ندارد یا شاید صلاح هم نباشد که در این باره با او صحبت شود .

اما خواه ناخواه حوادثی پیش می آید که کودک متوجه مرگ می شود , در اینجا باید حقیقت رابا کودک صریحا در میان گذاشت و در ضمن , بهشت و دوزخ و حساب و قیامت را برای وی تشریح کرد تا ذهنش برای پذیرش معاد آماده گردد اما جوابها باید حتی الامکان کوتاه و قابل فهم کودک باشد .

نمو نه ای از روايات در باره تربيت دينی کودک

امام صادق ( علیه السلام ) می فرماید :

" وقتی کودک به سن سه سالگی رسید به وی امرکن 7 بار لااله الا الله بگوید , در این وقت کود ک را به حال خود واگذار تا به سن 3 سال و 7 ماه و 20 روز برسد در چنین مرحله ای باید با او تعلیم داد که 7 بار بگوید محمد رسول الله و تا چهار سالگی باید او را آزاد گذاشت , پس از آن به او بگو که 7 مرتبه صلی الله علیه و آله را تکرا رکند . و تا پنج سالگی او را رها کن , در این وقت اگر کودک راست و چپ خود را تشخیص داد او را در برابر قبله قرار ده و به او سجده را بیاموز در شش سالگی به وی بگو نماز بخواند و بالاخره رکوع و سجود و مراتب دیگر نماز را به او تعلیم ده وقتی هفت سال او تمام شد به وی بگو دست و صورت خود را بشوید و پس ا زشستن دست و صورت و فرا گرفتن وضو به او بگو نماز بخواند "

تربيت دينی کودک گام به گام و بدون اجبار

" این روایت نشان می دهد که باید رفق و مدارا و پرورش تدریجی را کاملا در مد نظر قرار داد و گام به گام در تربیت کودک کوشید نباید در هیچ مرحله ای مسائل را یکباره بر او تحمیل نمود و استعداد و ظرفیت او رابرای آموزش مسائل دینی مورد توجه قرار داد.

کودک را از همان دوران خرد سالی باید به آداب دینی آشنا کرد و در او شوق و رغبت لازم برای اجرای برنامه های دینی پدید آورد منتهای والدین باید سعی کنند در انجام برنامه های دینی رنج و زحمتی برای کودک نباشد و در نتیجه وازدگی ایجاد نشود واداشتن طفل به انجام برنامه های مستحبی طاقت فرسا یا احیاء و شب زنده داري در جلسات مذهبی براي كودك موجبات وازدگی از مذهب ودين را فراهم می کند .

خاتمه

لازم به تذکر است که گرچه کودک قبل از سن شرعی بلوغ تکلیف ندارد لکن پدر و مادر حق ندارند به این بهانه فرزندان خویش را قبل از بلوغ کاملا آزاد بگذارند تا هر عمل زشت وخلافی را مرتکب شوند ،زیرا طبعا و به حسب عادت به اعمال گناه و خلاف شرع عادت می کند، به طوری که بعد از بلوغ نمی تواند از عادتهای زشت گذشته دست بردارد.

بنابراین پدر و مادر باید حدود واجبات و محرمات را از همان زمان کودکی به فرزندانشان یادآور شوند و از انجام اعمال حرام و خلاف شرع جلوگیری کرده و در انجام واجبات و کارهای نیک با روش هاي اصولي تدریجا آنان را عادت دهند.

خلاصه کتاب مبانی تعلیم و تربیت اسلامی اثر دکتر محسن شکوهی

مطالب مشابه :

مبانی تربیت اسلامی؛ از دیدگاه امام خمینی(ره)

مبانی تربیت اسلامی؛ از دیدگاه امام خمینی(ره)

مبانی تعلیم و تربیت در نگاه علامه طباطبایی و شهید مطهری

خلاصه کتاب مبانی تعلیم و تربیت اسلامی اثر دکتر محسن شکوهی

ضرورت تدوین مبانی و فلسفه تعلیم و تربییت اسلامی

معرفی کتاب

تعلیم وتربیت اسلامی

برگزاری دوره آموزش ضمن خدمت غیر حضوری مبانی تربیت اسلامی به مناسبت هفته معلم

كتاب مبانی تربیتی ورزش منتشر شد