اصفهان نصف جهان

شهر اصفهان

سابقه تاریخ اصفهان به قدمت تاریخ ایران است.بنای اصفهان را به طهمورث، سومین پادشاه از سلسله پیشدادیان نسبت داده اند، اصفهان در تاریخ قدیم به نام (گی) در پارس علیا معرفی گردیده است.

اصفهان در قلب ایران واقع شده و از نظر موقعیت جقرافیایی در 51 درجه 29 دقیقه طول شرقی و 32 درجه 38 دقیقه عرض شمالی در جلگه سبز و خرم زاینده رود و دامنه کوههای زاگرس قرار دارد.این شهر در فاصله 414 کیلومتری جنوب تهران واقع شده ، اب و هوای اصفهان معتدل و فصول چهار گانه ان منظم است، شمال اصفهان تا 90 کیلومتری باز و بادهای خنک شمالیاز این طریق می وزد.جنوب و مغرب اصفهان، کوهستانی وشمال و مشرق ان جلگه است به همین علت دارای اختلاف هوا و بارندگی است. متوسط میزان بارندگی در اصفهان حدود 100 تا 150 میلیمتر است.

اصفهان در مرکز فلات ایران واقع شده و منطقه ای است نسبتا کوهستانی، ارتفاع متوسط ان از سطح دریا 1500 متر و کوههای ان از شمال غربی به جنوب شرقی امتداد دارد.
ارتفاع کوه صفه در جنوب شرق اصفهان به 2232 متر می رسد . کوه معروف به کرکس به ارتفاع 3350 متر به خط مستقیم در 50 کیلومتری شمال اصفهان واقع شده که اغلب پوشیده از برف است.

بنا و یادمانهای تاریخی

آرامگاه پیر بكران

در 30 كیلومتری جنوب غربی اصفهان در روستای پیربكران ، یك اثر مذهبی, تاریخی وهنری وجود دارد كه از نمونه های عالی آثار قرن هشتم ایران به شمار می رود. بنای مزبور شامل 3 قسمت است. اول رواق بقعه، دوم صحن بقعه, سوم آرامگاه پیربكران كه در ضلع شمالی بقعه و متصل به اتاقی محفوظ كه ظاهراُ محل تدریس و ریاضت محمد بكران بوده است. كتیبه ای در آرامگاه وجود دارد كه شامل سوره (فاتحه) و آیاتی از سوره (سین) است و در ذیل آن ها, كتیبه تاریخی سنگ آرامگاه به تاریخ سال 703 هـ .ق وجود دارد.

آرامگاه بابا ركن الدین

درضلع جنوبی زاینده رود و مجاور جاده قدیم شیراز، در قبرستان قدیمی اصفهان ـ تخت پولاد ـ آرامگاه یكی از عرفای مشهور قرن هشتم هجری به نام باباركن الدین مسعود بن عبدالله بیضاوی واقع شده است كه در تاریخ یكشنبه 26 ربیع الاول سال 769 هـ . ق وفات یافته و در این مكان دفن شده است .

آرامگاه میرفندرسكی

آرامگاه میرفندرسكی از عرفا و حكمای معروف عهد صفویه در ” تكیه میر “ تخت فولاد اصفهان واقع شده است.

آرامگاه شاهزادگان

درمجاورت یكی از زیارتگاه های اصفهان به نام ” بستی فاطمه “ بقعه شاهزادگان واقع شده است. مدفونین این بقعه, نوادگان دختری شاه عباس اول و فرزندان ” عیسی خان “‌ قورچی باشی هستند كه به دستور شاه صفی به قتل رسیده اند. نام مقتولین بر سنگ مزار آن ها منقور است .

آرامگاه صائب تبریزی

صائب تبریزی , شاعر بلند پایه سبك هندی در سال 1006 متولد و درسال 1081 هـ .ق در اصفهان در گذشت و در باغ شخصی خود , به نام باغ تكیه مشرف به شهر نیاسر , به خاك سپرده شد .

گردشگاه و باغ های تاریخی چهارباغ

اصفهان در سال 1006 هجری رسماُ به پایتختی شاه عباس اول انتخاب شد و بنا به دستور شاه عباس از محل دروازه دولت تا دامنه كوه صفه, خیابان طویل و عریض مشجری تحت عنوان چهارباغ احداث شد تا به عنوان گردشگاه خانواده سلطنتی ودرباریان استفاده شود.باغ های مشهور چهارباغ عبارت بودند از : باغ تخت , باغ طاووس خانه , باغ كاج , باغ پهلوان , باغ بابا امیر , باغ توپخانه , باغ نسترن , باغ چهل ستون , باغ بلبل یا بهشت.

كاخ چهل ستون

باغ چهل ستون كه بالغ بر 67000 متر مربع مساحت دارد , در دوره شاه عباس اول احداث شده است و در وسط این باغ , عمارت چهل ستون قرار دارد . در زمان شاه عباس دوم در این بنا تغرات كلی پدید آمد و تالار آینه و تالار هجده ستون و دو اتاق شمالی و جنوبی تالار آینه و ایوان های طرفین سرسرای پادشاهی و حوض بزرگ مقابل تالار با كلیه تزئینات نقاشی و آینه كاری و كاشی كاری دیوارها و سقف ها به آن افزوده شده است. قسمت های جالب ودیدنی كاخ چهل ستون به شرح زیر است :

ـ سقف باشكوه نقاشی شده تالار هجده ستون و سقف آینه كاری تالار آینه و مدخل آینه كاری تالار جلوس شاه عباس دوم

ـ ستون های عظیم تالارهای هجده ستون و تالار آینه

ـ شیرهای سنگی چهارگوشه حوض مركزی تالار و ازاره های مرمری منقش اطراف كه معرف صنعت حجاری دوره صفویه است .

ـ تزئینات عالی طلاكاری سرسرای پادشاهی و اتاق های طرفین تالار آینه و تابلوهای بزرگ نقاشی تالار پادشاهی كه تصویر شاهان صفوی را نشان میدهد.

ـ تصویری از شاه عباس اول باتاج مخصوص و مینیاتورهای دیگری در اتاق گنجینه كه در مرمت سال های 1334 و 1335 خورشیدی از زیر گچ خارج شده است .

ـ آثار پراكنده ای از دوران صفویه مانند سردر ” مسجد قطبیه “‌و سردرهای ” زاویه دركوشك “ و آثاری از ”مسجد درب جوباره “ یا ” پیر پینه دوز ” و ”مسجد آقاسی “ كه بر دیوارهای ضلع غربی و جنوب غربی باغ نصب شده است . كاخ چهل ستون به موجب اشعاری كه در جبهه تالار از زیر گچ خارج شده به ” مبارك ترین پتجمین سال سلطنت شاه عباس دوم بنا شده است . شیر ها و مجسمه های سنگی اطراف حوض و داخل باغچه ها تنها آثاری است كه از دو قصر با شكوه دیگر دوره صفوی یعنی آینه خانه و عمارت سرپوشیده باقی مانده و بعد ها به این محل آورده شده است .اگرچه انعكاس ستون های بیست گانه تالارهای چهل ستون در حوض مقابل عمارت مفهوم چهل ستون را القا میكند ولی در حقیقت واژه چهل در نام این عمارت نشانه كثرت است و وجه تسمیه عمارت مزبور به علت تعدد ستون های آن است .

کاخ هشت بهشت

عمارت تاریخی هشت بهشت نمونه ای از كاخ های محل سكونت آخرین سلاطین دوره صفوی است كه در دوره ” شاه سلیمان “ ( 1080 هـ . ق ) بنا شده است. ازباغ وسیع ( هشت بهشت ) وسعت زیادی باقی نمانده, ولی قصر تاریخی آن هنوز اثری ارزنده و جالب توجه است . از آثار قابل توجه این قصر كه نماهای خارجی را تزیین كرده است كاشی كاری هایی است كه انواع حیوانات و پرنده و درنده و خزنده را نشان میدهد .

در دهه اخیر پارك مجلل و زیبایی به همت شهرداری اصفهان در اطراف این كاخ تاریخی طراحی و ساخته شده است كه در حال حاضر از گردشگاههای مشهور شهر اصفهان است .

عمارت عالی قاپو

این قصر كه درعهد صفویه ( قصر دولتخانه یا دولتخانه مبارك نقش جهان ) نام داشت نمونه منحصر به فردی از معماری كاخ های عهدصفوی است كه در اوایل قرن یازدهم هجری به امر شاه عباس اول ساخته شده است. شاه صفوی, سفیران و شخصیت های عالیقدر را در این‌ كاخ به‌حضور می پذیرفت. عالی قاپو دارای پنج طبقه ساختمان است و هر طبقه تزئینات ویژه ای دارد . با آنكه بعد از دوره صفویه به تزئینات بناها خرابی ها و لطمات جبران ناپذیری وارد آمده است ولی هنوز شاهكارهایی از گچبریها و نقاشیهای عهد صفویه را در بر دارد و تماشاكنندگان را به تحسین وا میدارد .

مینیاتورهای هنرمندانه رضا عباسی, نقاش معروف عهد شاه عباس ( كه آسیب فراوان دیده اند ) نقاشی های گل و بوته , شاخ و برگ , اشكال وحوش و طیور و گچ بری های زیبای آن به شكل انواع جام و صراحی در تاق ها و دیوارها تعبیه شده است وشاه صفوی و مهمانان او , از تالار همین عمارت مناظر بازی چوگان , چراغانی , آتش بازی ها و نمایش های میدانی را تماشا می كردند.

تالار اشرف

ساخت و احداث این عمارت كه در اندرون كاخ سلطنتی صفوی جای داشت به شاه عباس دوم نسبت داده می شود و انتساب آن به اشرف هیچ ارتباطی با اشرف افغان ندارد. این بنا تقریباُ با چوب بست ساخته شده است بام آن مسطح و برپایه های بلند ضخیم پوشیده از طلا نهاده شده است ، سقف آن با قطعات چوب متصل به هم تزئین شده و در بخش های مختلف آن نظیر بقیه قسمتها , برق طلا می درخشد . گفته می شود , تالار اشرف در اواخر سلطنت شاه سلیمان و یا در عهد سلطنت شاه سلطان حسین ساخته شده است.

منار جنبان

این بنا به صورت یك بقعه و دو مناره است كه بر روی قبر ( عمو عبدالله ) از زاهدان و صلحای معروف قرن هشتم هجری بنا شده است و سنگ قبر آن تاریخ 716 هـ .ق مقارن با اواخر سلطنت (اولیجاتیو) ایلخان مغول را نشان می دهد .ایوان منار جنبان یكی از نمونه های ابنیه سبك مغولی ایران است كه از آن دوره كاشی كاری هایی نیز به یادگار دارد . مناره ها بعداُ و احتمالاُ در اواخر عصر صفویه به ایوان مزبور اضافه شده است و با حركت دادن یكی از آنها دیگری نیز حركت میكند .نكته جالب در این بنا قدیمی آن است كه وقتی یكی از مناره هابه حركت در آید نه تنها مناره دیگر به حركت در می آید بلكه تمامی این ساختمان مرتعش می شود . در حال حاضر, از این اثر تاریخی بشدت مراقبت می شود.

پل الله وردی خان ( سی وسه پل)

این پل كه در نوع خود شاهكار بی نظیری از آثار دوره شاه عباس اول صفوی است, به هزینه و نظارت سردار معروف او ” الله وردی خان “‌ بنا شده است. این پل به نام های ”سی و سه چشمه“, ”چهار باغ“ , ” جلفا “ و بالاخره ” زاینده رود “ معروف است . تاریخ بنای این پل را شیخ علی نقی كمره ای شاعر زمان شاه عباس در یك قطعه شعر به ماه تاریخ , سال 1005 هجری ذكر كرده است. این سال مقارن ایامی است كه خیابان چهارباغ نیز احداث شده است . این پل در حدود 300 متر طول و 14 متر عرض دارد و طولانی ترین پل بر روی زاینده رود است . در دوره صفویه مراسم جشن آبریزان یا آبپاشان در كنار این پل صورت می گرفت . در سفر نامه های سیاحان اروپایی آن دوران به برگزاری این جشن اشاره شده است . ارامنه جلفا هم مراسم خاج شویان خود را در محدوده همین پل برگزار می كرده اند . این پل یكی از شاهكارهای معماری و پل سازی ایران محسوب میشود و از زیبایی و عظمت منحصر بفردی برخودار است.

پل خواجو

پل خواجو یا ” پل شاهی “ كه از اواخر دوره تیموری شالوده هایی داشته است, به امر شاه عباس دوم درسال 1060 هجری به صورت امروزی آن ساخته شد. غرفه های آن با تزئینات كاشی كاری و نقاشی پوشیده شده است. پل خواجو به هنگام طغیان آب زاینده رود, منظره ای دیدنی می یابد. برای اقامت موقتی شاه صفوی و خانواده او در وسط پل ساختمان مخصوصی كه به نام ” بیگلر بیگی “ شهرت دارد, بنا شده است. این ساختمان هم اكنون نیز وجود دارد. اتاق های آن دارای تزئینات نقاشی است. نام اصلی این پل در مآخذ دوران صفوی, پل شاهی آمده است. و خواجو نامی است كه طی دو قرن اخیر به مناسبت مجاورت با محله خواجو به آن اطلاق شد .نام این پل هیچ ارتباطی به نام شاعر قرن هشتم هجری یعنی خواجوی كرمانی ندارد . این پل در سالهای نه چندان دور به نامهای ” پل شیراز “ و “ پل بابا ركن الدین “ معروف بوده است .

پل مارنان

نام این پل كه در اصل ”ماربین“ نام داشته , از كلمه ” مهربین “ اوستایی اخذ شده است. قرن ها قبل از ظهور زرتشت , معبد مهرپرستان بر فراز كوه سنگی قرار داشت. نام این بلوك در دوره ساسانیان مهربین بود و در طول مدت 14 قرن دوره اسلامی به ” ماربین “ معروف شد. پل مارنان واسطه اتصال دو ساحل شمالی و جنوبی رودخانه در غربی ترین سمت شهر اصفهان بود

جاذبه های طبیعی

چشمه آب معدنی ورتون

در 43 كیلومتری جاده اصفهان به یزد جاده ای فرعی وجود دارد كه پس از طی 18 كیلومتر به ناحیه ورتون می رسد. بعد از ورتون در فاصله 12 كیلومتری, چشمه های معدنی ورتون قرار گرفته اند. در این منطقه حمام هایی به سبك دوره صفویه است كه اكثراُ مخروبه اند و برخی از آنها كه سالم است مورد استفاده مردم قرار می گیرد. آب گرم ورتون از دسته آب های كلروره بی كربناته و سولفاته گرم است. خواص درمانی استحمام در این آب عبارت است از : تسكین دهندگی دردهای عصبی و رماتیسمی . این آب در صورت نوشیدن باعث ازدیاد ترشح معده می گردد. به سبب وجود سولفات سدیم در تركیب آن , این آب خاصیت ملین دارد و سرانجام وجود آهن در تركیب آن , در درمان كم خونی موْثر است .

اماکن زیارتی و مذهبی

مسجد جامع عباسی (مسجد شاه)

ساختمان مسجد جامع عباسی , درضلع جنوبی میدان تاریخی اصفهان در سال 1020 هجری قمری به فرمان شاه عباس اول در بیست و چهارمین سال سلطنت وی شروع شد . كتیبه سردر مسجد به خط ثلث ” علیرضا عباسی“ در سال 1025 نگاشته شده و حاكی از آن است كه شاه عباس این مسجد جامع را از مال خالص خود بنا كرده وثواب آن را به روح جد اعظم خود ” شاه طهماسب “‌ اهدا نموده است, در ذیل این كتیبه, كتیبه دیگری است كه از استاد علی اكبر اصفهانی ( مهندسی معمار مسجد ) تجلیل شده است .

مسجد شیخ لطف الله

این مسجد بی نظیر شاهكار دیگری از هنر معماری و كاشی كاری قرن یازدهم هجری قمری است كه به فرمان شاه عباس اول در مدت 18 سال ساخته شده است . ساخت سردر معرق آن در سال 1011 هـ . ق اتمام یافت و ساختمان تزئینات آن در سال 1028 هجری قمری به اتمام رسیده است . كتیبه سردر آن به خط ثلث علیرضا عباسی و به تاریخ سال 1012 هجری قمری است معمار و بنای مسجد ” استاد محمدرضا اصفهانی “ است كه نام او در داخل محراب زیبای مسجد در لوحه كوچكی ذكر شده است . باستان شناسان خارجی در مورد عظمت معماری این مسجد گفته اند : ” به سختی می توان این بنا را محصول دست بشر دانست . “ شیخ لطف الله از علمای بزرگ شیعه واز مردم ” میس “‌ از قراء ” جبل عامل “‌ در لبنان امروزی بود كه به دعوت شاه عباس اول در اصفهان اقامت گزید. این مسجد به منظور تجلیل از او احداث گردید.

مسجد و مناره برسیان

این مسجد در 42 كیلومتری شرق اصفهان واقع شده و یك اثر خالص سلجوقی است. مناره آن را در سال 491 و محراب آن را در سال 498 هجری قمری ساخته شده است. تزئینات آجری داخل مسجد شبیه به گنبد تاج الملك در مسجد جمعه اصفهان است و به احتمال قوی معمار هردو بنا یكی بوده است .

كلیسای بیت اللحم

این كلیسا در میدان جلفا , به فاصله كمی از كلیسای مریم قرار دارد .ساختمان آن را یكی از ارامنه نیكوكار آن دوره به نام ” خواجه پطرس ولی جانیان “‌ احداث كرده است . تصویر او در دیوار كلیسا جای داده شده است .

كلیسای وانك

این كلیسا بزرگ ترین و زیباترین كلیسای جلفای اصفهان است كه از نظر تزئینات و نقاشی های فضای داخلی بسیار جالب توجه است. تاق كلیسای وانك كه در زبان ارمنی كلیسای اعظم معنی می دهد از نظر طلاكاری سقف و سطح داخلی گنبد و نقاشی های تاریخی یكی از زیباترین كلیساهای جلفای اصفهان است و درنوع خود بی نظیر است. این كلیسا به نامهای ” سن سو“ و ” دوآمناپركیج “‌ نیز معروف شده است. كتیبه تاریخی ناقوس , نامهای شاه سلطان حسین و خلیفه بزرگ و بانی ساختمان را در بردارد . این كتیبه به زبان و خط ارمنی است و درسال 1702 میلادی در آنجا نصب شده است .

اصفهان نصف جهان

مطالب مشابه :

دانلود نقشه شهر کرج - نقشه کرج

نقشه هاي توپوگرافي

دانلود نقشه شهر کرج - نقشه کرج

دانلود نقشه اتوکد سالن تئاتر شهر

اصفهان نصف جهان

دانلود نقشه های تاسیسات