پراكنش جمعيت گونه‌هاي جانوري در مناطق حفاظت شده استان خوزستان
از:ماهرخ غلامحسين پور
استان خوزستان به علت موقعيت ويژه جغرافيايي و اقليمي و وجود رودخانه هاي بزرگ نظير كارون، كرخه، دز و زهره ازطبيعت زيبا ومنحصر بفرد وآب و هواي متنوعي برخوردار است.
جريان رودخانه كارون كه حوالي خرمشهر به دو شاخه تبديل شده و شاخه غربي آن نام بهمنشير را به خود اطلاق كرده است و جزيره مينو در نزديكي شهرستان خرمشهر و وجود تالابها و سدهاي گوناگون منجر به ايجاد محيطهاي مناسبي براي گونه‌هاي جانوري با ارزش و نادر دراين منطقه شده است.
خوزستان داراي مناطق حفاظت شده‌ي بسياري است و اين تدبير عاقلانه كه در سال جاري و درخوزستان در سال گذشته نيز گسترش بيشتري يافت تلاش بيشتربراي حفظ گونه‌هاي جانوري و گياهي در زيستگاههاي طبيعي باقيمانده دربرابر تخريب طبيعت از سوي انسان است.
توسعه بي‌رويه فعاليتهاي انساني از يك سو و اتكا بدون واسطه و وابستگي معيشتي قشر كثيري ازجمعيت از سوي ديگر روز به روزاز تنوع طبيعي زيستگاهها مي كاهد.
سازمان محيط زيست استان خوزستان به منظور حفاظت از اين مناطق و گونه هاي جانوري آن، تحت عناوين مختلف در تلاش و برنامه‌ريزي است.
در خصوص پراكنش انواع گونه‌هاي جانوري در سطح استان خوزستان، مديركل حفاظت محيط زيست استان خوزستان گفت: گراز، خرگوش و گوزن زرد ايراني كه از گونه‌هاي نادر ايران و جهان بشمار مي‌آيد در منطقه حفاظت شده دز با مساحت ۱۵۰كيلومتر كه از سردارآباد دزفول شروع و در امتداد رودخانه دز به طرف جنوب تا عنافه اهواز امتداد دارد زيست مي‌كنند.
"هرمز محمودي راد" افزود: گرگ، شغال، روباه، كفتار، رودك عسل خوار، خدنگ كوچك و گربه جنگلي نيز دراين منطقه زيست دارند.
وي اظهارداشت: دراين منطقه پرندگاني همچون بلبل خرما، ليكو و دراج زيست مي كنند همچنين پستانداران با ارزشي همچون رودك عسل خوار و گربه جنگلي وجود دارد.
اردك مرمري ، اكراس آفريقايي، سنقرتالابي، سنقر سفيد، قرقي، سارگپه پابلند، عقاب تالابي، عقاب دشتي، سنقر خاكستري، دليجه و دراج نيز در منطقه زيستگاه دارند.
محموي راد، درباره جمعيت جانوري منطقه حفاظت شده كرخه گفت: درمنطقه حفاظت شده كرخه كه نخستين زادگاه زيست گوزن زرد ايراني است و از پنج كيلو متري غرب جاده ترانزيتي اهواز شوش مي‌توان به اين منطقه وارد شد علاوه بر پرندگان موجود در منطقه حفاظت شده دز، مي‌توان از وجود "ماهي خورك ابلق" نيز نام برد.
مديركل حفاظت محيط زيست استان خوزستان بااشاره به اينكه يكي از مهمترين مناطق حفاظت شده خوزستان منطقه حفاظت شده شيمبار در ۸۰كيلومتري شمال شرق شهرستان مسجد سليمان است افزود: اين منطقه يكي ازبكرترين مناطق ايران است كه با يخچالهاي طبيعي، نقاط تالابي با پوشش متراكم گياهان و نيز چشمه‌هاي فراوان پوشيده شده است.
وي افزود: دراين منطقه خرس قهوه‌اي، پلنگ، كفتار، سنجاب، انواع خفاش ، تشي، قوچ وحشي، كل و بز ديده مي‌شود.
محمودي راد اضافه كرد: گونه‌ها و پرندگاني همچون كشيم كوچك، كشيم بزرگ ، حواصيل شب، حواصيل خاكستري، كبك، تيهو، داركوب، دم سرخ، توكا، هدهد، كبوتر، قمري، زاغي، جي جاق، كلاغ، غراب و كمركلي، چرخ ريسك وانواع لاشخورها نيز دراين منطقه وجود دارد كه از جمعيت آنان حفاظت مي‌شود.
مديركل حفاظت محيط زيست خوزستان بااشاره به منطقه حفاظت شده "شالو منگشت" گفت: اين منطقه در ۲۵كيلومتري شهرستان ايذه قراردارد وآبشار مشهور شيوند و درياچه سد كارون سه نيز دراين منطقه قرار دارد.
وي افزود: دراين منطقه علاوه بر ساير گونه‌هاي پيش گفته، پرندگاني همچون پري شاهرخ و سهره طلائي، عقاب طلائي و تشي نيز زيست مي‌كنند.
محمودي راد با اشاره به وجود راسو، سمور و سنجاب ايراني دراين منطقه، از "پناهگاه و تالاب بين‌المللي شادگان كه درجنوب جلگه خوزستان حد فاصل شادگان آبادان و ماهشهر قراردارد به عنوان يكي از زيستگاههاي مهم جمعيت هاي جانوري كمياب نام برد.
وي درتوضيح بيشتر درباره اين تالاب گفت:اين منطقه يكي ازمهمترين زيستگاه هاي پرندگان مهاجر آبزي و كنار آبزي است كه همه ساله از ابتداي پاييز تا اواخر زمستان به اين تالاب روي مي‌آورند.
مديركل حفاظت محيط زيست استان خوزستان افزود: شيجه، ارخيوي، نعيه ماي ، قرنوگه، حيله، اردك مرمري ، پليكان خاكستري ، فلامينگو، دراج و گيلانشاه بخشي از گونه‌هاي پرندگان مهاجري هستند كه دراين منطقه زيست مي‌كنند.
وي تصريح كرد: ۱۵۴گونه پرنده دراين تالاب شناسائي شده همچنين ۴۰گونه پستاندار كه مهمترين آنها دلفين بيني بطري است و حركات نمايشي آن دردهانه خليج فارس و خورموسي بسيار ديدني است در تالاب مذكور يافت مي‌شود.
محمودي راد با اشاره به اينكه تالاب بزرگ هويزه يا هورالعظيم درانتهاي رودخانه كرخه در دشت آزادگان قرار دارد گفت: تنوع جامعه پستانداران در اين تالاب بسيار محدود است .
مديركل حفاظت محيط زيست استان خوزستان افزود: از جمله پستانداران معروف اين تالاب، گاوميش است كه به صورت اهلي زندگي مي‌كنند و پس ازآن گراز، سگ آبي و خفاش نيز دراين منطقه وجود دارد.
وي با بيان اينكه بيش از ۱۲گونه ماهي در تالاب هور زيست مي‌كننداز ماهي بني، عنزه، گطان، حمري ، شلج، آمور، برزم، بياح و كپور نقره‌اي نام برد و ادامه داد: اردك مرمري ، غاز خاكستري ، اردك كله سبز، عروس غاز، قو ، باكلان، آنقوت ، تنجه ، انواع پليكان ، انواع حواصيل ، فلامينگو و دراج و نيز لاك پشت فرآتي و لاك پشت خزري نيز به عنوان خزندگان اين تالاب هستند.
محمودي راد گفت: تالاب ميانگردان نيز در جنوب غربي كوهپايه زاگرس و در ۱/۵كيلومتري شهرستان ايذه قرار دارد و ازگونه‌هاي كمياب اين تالاب مي‌توان ازاردك مرمري، اردك سر سفيد و غاز پيشاني سفيد كوچك نام برد.
مديركل حفاظت محيط زيست استان خوزستان بااشاره به اينكه در حاشيه اين تالاب نوعي گياه محلي به نام شتي و پاوكده وجود دارد كه روستائيان از آن براي پوشش منازل خود استفاده مي‌كنند افزود: تنجه، آنقوت ، اردك نوك پهن ، سرسبز، خوتكا، فلامينگو، گاوچرانك ، لك لك سفيد ، لك لك سياه ، باكلان و حواصيل خاكستري بخشي ازگونه‌هاي مهم جانوري اين تالاب است.
وي اظهارداشت: قورباغه، مارآبي و ماهي گامبوزيا نيز به وفور دراين تالاب مشاهده مي‌شوند.
محمودي راد همچنين گفت: تالاب بامدژ به وسعت تقريبي چهار هزار هكتار در شمال غرب اهواز قراردارد و از دو زيستگاه اصلي آب و خشكي تشكيل مي‌شود، اين تالاب استراحتگاه گراز است و مرغابي سانان، آبچليك ها، حواصيلهاو نيز شنگها(سگ آبي) نيز در آن زيست مي‌كنند.
مديركل حفاظت محيط زيست استان خوزستان افزود: لاكپشتان فرآتي و لاكپشتان خزري ، انواع قو، باكلان، آنقوت ، تنجه، عروس غاز ، اردك كله سبز و اكراس آفريقايي از گونه‌هاي مهم پرندگان تالاب بامدژ هستند.
كارشناسان محيط زيست براين باورند كه تالابها، بوم سازگانهاي شكننده‌اي هستند كه ارزشهاي بيوفيزيكي و اقتصادي و اجتماعي گسترده‌اي دارند و وجود پديده‌هاي بديع زيست محيطي منحصر بفرد در آنها مي‌تواند نسبت به بهبود و حفظ غناي هر چه بيشتر توانمنديهاي زيست محيطي و بهبود شرايط اقتصادي كمك كند.
محمودي راد ضمن معرفي منطقه شكاركرايي توضيح داد: اين منطقه در ۲۵كيلو متري شهرستان شوشتر و ۳۵كيلومتري شهرستان مسجد سليمان واقع است و باتك درختان انجير كوهي و پوشش گياهي كلخنگ، رمليك، سريم وگز وكاسني جزومناطق بديع خوزستان است.
وي اظهارداشت: دراين منطقه قوچ و ميش ، كاراكال ، كبك و تيهو زيست مي كنند واگر چه اين منطقه در زمانهاي نه چندان دور زيستگاه پلنگ و بز و آهو نيز بوده، به علت شكار بي‌رويه‌امروزه زيستگاه آنان به كلي نابود شده است.
مدير كل حفاظت محيط زيست استان خوزستان گفت: منطقه چهل پا در ۱۵كيلو متري شمال شهرهاي انديمشك و دزفول كه تابستانهايي بسيار خنك و زمستانهايي سرد دارد از ارتفاعات كوهستاني تشكيل شده كه رودخانه پرآب دزازميان دره‌اي بسيار عظيم با شيارهاي صخره‌اي آن عبور كرده و سد بسيار عظيم دز نيز مابين آن قرار دارد.
وي به اين نكته اشاره داشت كه دراين منطقه بز، پلنگ ،تشي، خرگوش ، خدنگ ، گرگ ، كفتار، روباه ، و شغال نيز زيست دارند و همچنين از رده پرندگان نيز كبك، تيهو، كبوتر چاهي، كمركولي ، سهره طلائي و بلدرچين زيست مي‌كنند.
مهمترين اتفاقي كه در سال جاري از نظر حمايت از گونه‌هاي جانوري استان خوزستان انجام شد انتقال ۴۰راس گوزن زرد ايراني از جزيره اشك اروميه به زادگاه اصلي اين حيوان در منطقه حفاظت شده دز و كرخه بود كه اين اقدام در نوع خود و به منظور حمايت و تكثير گونه‌هاي جانوري درمعرض انقراض در سطح استان خوزستان بي‌نظيربوده است.ایرنا
مطالب مشابه :
آدرس و شماره تلفن دانشگاههای آزاد سراسر کشور قسمت5
بلوارمعلم،دانشگاه آزاداسلامی: جاده کمربندی،روبروی فرمانداری شادگان: 9191: مرکز شاهین
دانشگاههای آزاد ایران
شهید رجایی،دانشگاه آزاداسلامی 6722223-6 آستارا 3 فرمانداری شادگان 9191 مرکز شاهین
بيشترين ميزان بارندگي طي ۲۴ساعت گذشته در خوزستان ۴۳ميلي متر بود
مرکز آزمون دانشگاه آزاداسلامی و كمترين ميزان ۳/۷ ميلي‌متر مربوط به شادگان گزارش
رودخانه وسدمارون
دانشگاه آزاداسلامی. دانشگاه پیام نور قابل ذکر است که تالاب شادگان بزرگترین تالاب ایران
پراكنش جمعيت گونه‌هاي جانوري در مناطق حفاظت شده استان خوزستان
مرکز آزمون دانشگاه آزاداسلامی جلگه خوزستان حد فاصل شادگان آبادان و ماهشهر قراردارد
برچسب :
دانشگاه آزاداسلامی شادگان