الگوی پیشنهادی طرح تحول در نظام داروسازی کشور

http://pharmacists.persiangig.com/document/Pharmacy-Promotion.pdf

الگوی پیشنهادی طرح تحول در نظام داروسازی کشور

فهرست عناوین

* آموزش داروسازی :

آموزش در دانشگاه :
تغییر واحدهای انتخابی دانشجویان بر اساس گرایش شغلی آینده
افزایش واحدهای عملی
ایجاد شبکه مویرگی دانشجویی
کار در حین تحصیل دانشجویی
آموزش بعد از دانشگاه :
رفع محدودیت کمبود زمان
برگزاری آزمون های فراگیر بعد از فارغ التحصیلی
آموزش در حین کار بوسیله نرم افزار مرتبط با سیستم نرم افزاری داروخانه
استفاده از روشهای نوین بازآموزی ، نرم افزارهای ارتباطی و بازآموزی روزانه
ارائه بانک رفرنس

* ارتقا خدمات و مسئولیت ها:

حق فنی به ازای هر قلم دارو
تعریف حق مشاوره
گسترده کردن ساخت داروهای ترکیبی
تجویز آزمایش و تفسیر آن جهت پایش اثرات درمانی و عوارض دارویی
تجویز مکلمها
نظام ارجاع از داروخانه
بکار گیری پرسنل آموزش دیده
بکار گیری نرم افزار جدید مشاوره دارویی
نظام پیوسته از تجویز تا دریافت دارو
تله فارماسی یا خدمات دارویی از راه دور
تقویت نقش خود نظارتی داروسازان
دو دانشجوی قائم مقام بجای یک مسئول فنی

* ارتقا توان مالی :

تعریف مسیر درامدی از طریق مشاوره
بکار گیری مشاورین مالی
اصلاح قرارداد با سازمان های بیمه گر
اصلاح سود مارژین دارویی
کاهش هزینه های مالیاتی
فروش اینترنتی اقلام غیر دارویی
سفارش اینترنتی از شرکتهای پخش
مجوز تبادل دارو بین داروخانه ها با نظارت انجمن
رویکرد چند داروساز در یک داروخانه بجای چند داروخانه و یک داروساز

* موانع عمده :

جذب زیاد دانشجو از طرق مختلف بدون کار کارشناسی مناسب
حضور و فعالیت پراتیک ها و داروخانه های اجاره ای
قوانین محدود کننده و به روز نشده در حیطه عملکرد داروساز
نبود رزومه برای داروخانه ها و مسئولین فنی
نبود دستورالعمل مشخص و تدوین شده برای رابطه موسس و مسئول فنی
نبود سیستم تشویقی موثر در داروخانه ها
فرهنگ عمومی جامعه

آموزش در دانشگاه :

گرایشی کردن واحد های انتخابی دانشجویان بر اساس علاقه و انتخاب نوع تخصص :

بعد از علوم پایه دانشجویان با توجه به شناخت بهتری که از رشته و آینده شغلی خود می یابند، ضمن اینکه تمام واحد های متنوع داروسازی را باید بگذرانند. لازم است در برخی واحد ها حجم مطالب متناسب با گرایش دانشجو افزایش و در برخی واحد ها کاهش یابد. مثلا واحد های تئوری شیمی دارویی و فیزیکال فارماسی برای گرایش داروخانه کاهش و واحدهای کارآموزی داروخانه و اطلاعات دارویی افزایش می یابد.
انتخاب گرایش می تواند بر اساس الگوی تخصص صورت گیرد یا بر اساس دو زمینه گرایش بالین یا گرایش علوم پایه
از فواید این طرح علاوه بر اختصاصی تر شدن دروس بر اساس نیاز واقعی داروساز، جذب دانشجویان در مقطع PHD با سطح اطلاعات تخصصی بیشتر است. بدین صورت که علاوه بر آزمون جامع که ملاک اصلی جذب در شاخه های تخصصی است، دروس تخصصی هر گرایش نیز با ضرایب خاص خود در گزینش و مصاحبه دانشجو موثر خواهند بود.

افزایش واحد های عملی و کاربردی :

افزودن واحدهایی مثل مشاوره دارویی، مدیریت اقتصاد دارویی، مدیریت منابع انسانی، اخلاق حرفه ای و افزایش واحدهای علمی از جمله مواردی هستند که در ارتقا آموزش در دانشگاه باید مورد توجه قرار گیرند.
* چالش مهم در این زمینه عدم کاهش تعداد واحدهای درسی دوره عمومی داروسازی است که زمزمه تغییر داروسازی به لیسانس را باعث نشود. بنابراین کاهش تعداد کلی واحد ها به هیچ وجهه نباید صورت گیرد و صرفا جابجایی تعداد واحد های تخصصی مجاز است.

ایجاد شبکه مویرگی :

ایجاد شبکه گسترده و نظام مند ارتباطی دانشجویان یک ورودی با همدیگر و همینطور دانشجویان دانشکده های مختلف با هم و در نهایت پل ارتباطی دانشجویان با انجمن ها و مراکز صنفی و دانشگاهی باعث تجمیع همفکری دانشجویان، ارتقا علمی آموزش و انتقال سریعتر پیشنهادات و انتقادات به مراکز تصمیم گیرنده خواهد بود.

کار در حین تحصیل دانشجویی :

امکان کار و کسب تجربه و درامد یکی از مزیتهای دوران دانشجویی داروسازی است. با اینحال باید تمهیداتی برای جلوگیری از سواستفاده برخی داروخانه ها در بکارگیری نیروهای دانشجو بجای مسئولین فنی و تبعات منفی آن بر روی کیفیت کار و آینده شغلی داروسازان اندیشید. با توجه به اولویت آموزش بر کسب درامد در معرفی قائم مقام دانشجو دو راه کار پیشنهاد می شود؛
الزام استفاده همزمان از دو دانشجوی دارای کارت انجمن و معرفی نامه از دانشگاه برای حضور بعنوان جانشین مسئول فنی در شیفتهای داروخانه، بدین طریق اولا برای تمام دروسی که لازم است گذرانده شود تا عنوان داروساز کسب گردد ارزش قائل شده ایم و ثانیا فرصتی برای کار گروهی و آموزش متقابل دو دانشجو در کنار همدیگر در محیط داروخانه و تبادل نظر و تجربه و دانش فراهم کرده ایم و ثالثا مانع سواستفاده و احجاف در حق مسئولین فنی داروساز گشته ایم.
راهکار بعدی الزام به معرفی یک داروساز مسئول فنی مشاور به همراه دانشجوی دارای کارت و معرفی نامه از طرف انجمن است. بدین صورت دانشجو در حین کار در داروخانه در تمام مشکلاتی که مواجه می شود باید با داروساز مشاور خود تماس گرفته و چاره جویی نماید. حقوق و مسئولیتی نیز بر عهده داروساز مشاور مترتب خواهد بود و در تمام این موارد ثبت رسمی تقبل این مسئولیت ها بایستی کتبا به اطلاع معاونت های غذا و دارو برسد یا در سامانه مخصوص اینکار درج و تائید نهایی گردد.

آموزش بعد از دانشگاه :

نیاز به افزایش زمان مطالعه و فراغت از دو طریق میسر است :
محدود کردن ساعات کار مسئول فنی (در ساعات روز و در روزهای هفته)
استفاده از دو مسئول فنی جهت کار همزمان

یکی از موانع کار شایسته علمی در داروخانه گلایه مسئولین فنی از کم بودن وقت کافی برای مطالعه منابع اطلاعاتی و استفاده از آن در محیط داروخانه است. داروخانه هایی که مراجعات روزانه بیماران بیشتری دارند اغلب مانع فرصت کافی برای مسئول فنی برای پرداخت شایسته به نسخه و آموزش بیمار می شوند.

برای حل این مساله یکی از راه حل ها استفاده از خدمات همزمان دو یا چند مسئول فنی متناسب با حجم مراجعات بیماران در هر داروخانه است و یک راه دیگر محدود کردن ساعات کار مسئولین فنی به مثلا 4 روز کاری در هفته یا 8 ساعت در روز. با اینحال بنظر می رسد روش اول که استفاده از حضور همزمان چند داروساز در داروخانه باشد اجرایی تر و منطقی تر باشد.

تعداد داروخانه هایی که بر اساس حجم مراجعات نیاز به مسئولین فنی بیشتر هستند کمتر است و حضور دو یا چند مسئول فنی در یک محیط علاوه بر انتقال بهتر معلومات بین مسئولین فنی، بعلت تبحر بیشتر هر یک از داروسازان در یک بخش همپوشانی بهتری برای نیازهای گسترده حضور مسئول فنی در داروخانه دارد. بعنوان مثال یک مسئول فنی بیشتر در مشاوره آرایشی و پوست تبحر دارد و دیگری در ساخت داروی ترکیبی با پاسخگویی به سوالات بیمارا ن و مشاوره دارویی و ...

آموزش در حین کار بوسیله نرم افزار مرتبط با سیستم نرم افزاری داروخانه

از مشکلاتی که برای آموزش داروسازان بعد از فارغ التحصیلی وجود دارد اختصاصی کردن آموزش بر اساس نیازهای روزانه داروسازان است. طبیعی است که بهترین آموزش باید بر اساس نیازهای روزمره هر داروساز مطابق باشد. بدین منظور استفاده از سیستم های نرم افزاری که اطلاعات علمی مرتبط با نسخ پذیرش و ثبت شده در داروخانه را به داروساز مسئول فنی ارائه می کنند یکی از سریعترین و کارامد ترین روشهای بازآموزی و انتقال اطلاعات جدید دارویی و درمانی برای کنترل بهتر علمی نسخ و ارائه مشاوره موثر تر به شمار می رود.

در تهیه این نرم افزار مشاوره دارویی بایستی بسترسازی مناسب صورت بگیرد. بدین صورت که تمام نرم افزارهای متنوع موجود در داروخانه ها ملزم به تطبیق و دریافت اطلاعات الحاقی این نرم افزار شوند.

طراحی اینترفیس نرم افزار بصورتی باشد که مشاهده تداخلات، دوزها و هشدارهای مربوط به هر دارو بسادگی میسر باشد.
امکانات متنوعی برای این نرم افزار می تواند در نظر گرفت. مثل امکان ثبت دستورات دارویی و تحویل پرینت اقلام و دستورات برای بیمار. ارسال اطلاعات مربوط به داروهای نسخه شده بر روی نرم افزار گوشی همراه بیمار به همراه یادآور زمان مصرف دارو. امکان به اشتراک گذاری نظرات همکاران داروساز در شبکه از همین طریق. یافتن داروهای کمیاب و ارتباط مسئولین فنی با یکدیگر. ضمن اینکه در صورت کسب مجوزهای لازم این نرم افزار می تواند با ارائه روزانه مطالب آموزشی امکان سنجش اطلاعات فراگیری شده و تخصیص امتیازات بازآموزی روزانه و هفتگی به ابزاری کلیدی برای تضمین ارتفا سطح علمی مسئولین فنی تبدیل گردد.

خوشبختانه حمایتهایی از آموزش و توسعه نرم افزار با این اهداف صورت گرفته که انشالا به بهره برداری خواهد رسید.

استفاده از روشهای نوین بازآموزی ، نرم افزارهای ارتباطی و بازآموزی روزانه

با فراگیری استفاده از شبکه های اجتماعی بر روی موبایل مثل نرم افزار تلگرام و وایبر. بنظر می رسد ورود انجمن ها یا دانشگاهها بصورت نظام مند و مدون استفاده مناسب از این نرم افزارهای را بیشتر فراهم آورد.

ارسال سریع اطلاعیه های دارویی، ریکال های دارویی، تغییر قوانین و مقررات دارویی، همایشها و بازآموزی ها و معرفی محصولات جدید و غیره با توجه به سرعت اطلاع رسانی و هزینه اندک ارسال داده ها بر خلاف پیامک ها، استفاده از نظرات افراد در یک گروه و امکان ارسال فایلهای مثل متن و PDF از جمله قابلیتهای قابل توجهی است که میتواند بسیار بکار آید.

تهیه کلیپ های آموزشی و اشاعه سریع آن در موضوعات متنوعی مثل آموزش طرز صحیح استفاده از داروها، ساخت داروی ترکیبی، آموزش به بیماران و غیره نیز از این طریق میسر می باشد.

برگزاری آزمون های فراگیر بعد از فارغ التحصیلی

از پیشنهادات چالش برانگیز دیگری که مطرح است. برگزاری امتحانات ارزشیابی جامع برای فارغ التحصیلان است. بدین صورت که منابع مطرح شده و حداقل نمره برای گذراندن این آزمون در نظر گرفته میشود. یعنی علاوه بر امتیازات بازآموزی برای فارغ التحصیلانِ دوره های اخیر ، الزاماتی برای قبولی در این آزمون نیز مقرر گردد.

علاوه بر این بر اساس ارزشیابی صورت گرفته می توان مزایایی نیز برای داروسازانی که نمرات بالاتری کسب می کنند قائل شد. مثلا درج در رزومه داروساز مسئول فنی، امکان دریافت حق مشاوره بالاتر بر اساس دستورالعملهای تعریف شده و ...

ارائه بانک رفرنس

استفاده و در اختیار قرار دادن منابع علمی روز توسط کتابخانه های دیجیتال انجمن ها و دانشگاهها برای فارغ التحصیلان هم یکی از موارد مورد توجه در بخش خدمات آموزشی بعد از فارغ التحصیلی است.

بدین منظور لازم است سایتی برای دسترسی داروسازان سراسر کشور در نظر گرفته شود و منابع مختلف علمی مرتبط با رشته داروسازی در آن به اشتراک گذارده شود. یکی از مهمترین نکات در ارتقا سطح علمی داروسازان، افزایش توانایی داروسازان در دستیابی مستقل به پاسخ سوالاتی است که در داروخانه مواجه می شوند است. بدین علت دسترسی به جدیدترین کتابهای تخصصی و آموزش استفاده صحیح و موثر از این منابع امری ضروری و تاثیر گذار می باشد.

ارتقا خدمات و مسئولیت ها:

تغییر محاسبه حق فنی

با توجه به مفهوم حق فنی که در ارتباط مستقیم با مسئولیت تحویل نسخ و فراینده آماده سازی آن است. بنظر می رسد فرمول رایج بر اساس قیمت مصرف کننده صرفا برای راحتی محاسبه بوده و ارتباط معنی داری با مفهوم حق فنی ندارد. با توجه به بکار گیری نرم افزارها در نسخه پیچی و قیمت زنی داروخانه، امکان محاسبات پیچیده تر توسط نرم افزار وجود دارد. بدین طریق دو راه حل پیشنهاد میشود. یکی حق فنی بر اساس تعداد اقلام مندرج در نسخه.، که با افزایش تعداد ارقام بصورت تصاعدی افزایش می یابد.
راه دیگر تقسیم بندی داروها بر اساس درجه اهمیت است. چه از نظر عوارض دارویی و چه وابسته بودن تاثیر دارو به مصرف صحیح آن.

در این محاسبه داروها به چند دسته تقسیم میشوند و برای هر دارو علاوه بر مبلغ فروش، مبلغی به عنوان حق مسئولیت فنی نیز بدان تخصیص
می یابد. در محاسبه نهایی نسخه این هزینه ها تجمیع شده و بعنوان حق فنی نسخه مشخص می گردد.
و مناسب تر آن است که این حق فنی که جزئی لاینفک از عرضه داروست (مسئولیت همراه با تحویل دارو به شمار می رود) در قیمت مصرف کننده دارو دیده شود.

تعریف حق مشاوره

غیر از حق فنی که جز لاینفکی از تحویل نسخه در داروخانه است و مسئولیت تحویل دارو قابل استنکاف نیست. ارائه مشاوره دارویی نیاز به درخواست از سوی بیمار و تخصیص وقت و مکان خصوصی از طرف داروساز دارد. امری که اختیاری بودن آن را و پرداخت هزینه متناسب با نوع مشاوره و زمان آن را اجتناب ناپذیر می سازد. بدین منظور مناسب است الگوهای مشاوره و هزینه های آن مشخص شده و بعنوان یک خدمت دارویی تحت پوشش بیمه ای نیز قرار گیرند که باعث استقبال بیشتر بیماران، کاهش عوارض دارویی و درمان دارویی موفق تر خواهد بود.
ضمن اینکه درامد ایجاد شده مستقیما به کارایی علمی مسئول فنی گره خورده است و این عامل محرکه قوی برای سرعت بخشیدن به ارتقا کیفیت خدمات مشاوره ای در داروخانه ها خواهد بود.

رونق بیشتر ساخت داروهای ترکیبی

یکی از مواردی که داروخانه را از مکانی برای صرف ارائه داروها سوا میکند و ذهنیت مثبتی از نقش داروساز در بیمار و مصرف کننده بجا میگذارد، دریافت داروی اختصاصی و فرموله شده بصورت داروی ترکیبی یا اصطلاحا جالینوسی ساخته شده توسط داروساز در داروخانه است.
به همین دلیل مناسب است سرمایه گذاری بیشتری برای رونق این بخش صورت گیرد. از تکمیل لیست مواد اولیه قابل استفاده تا تهیه فرمهای مختلف داروهای خوراکی و موضعی ترکیبی و وارد کردن دستگاهها و ابزار متناسب جهت بالا بردن کیفیت و دقت در ساخت در داروخانه ها. همچنین تعریف منطقی هزینه ساخت داروی ترکیبی که بر اساس دانش و تجربه داروساز و بصورت انحصاری در داروخانه انجام می شود میتواند باعث استقبال و رونق بیشتر این خدمت در داروخانه ها گردد.

تجویز آزمایش و تفسیر آن جهت پایش اثرات درمانی و عوارض دارویی

انجام خدماتی در داروخانه مثل اندازه گیری قند خون و فشار خون و ثبت در پرونده بیمار، در صورتی که بیماری تحت درمان با دارویی است که نیاز به پایش مداوم دارد مثل وارفارین داروساز آزمایشات لازم را در دفترچه بیمار نوشته و براساس نتیجه آزمایش طبق پروتکولهای درمانی مبادرت به اصلاح و تنظیم دوز نماید. همینطور در مورد داروهای قند و فشار خون و داروهایی که بر اساس مشکلات کلیوی یا کبدی بیمار نیاز به اصلاح دوز دارند.

تجویز مکلمها

بسیاری از بیماریها بعد از تشخیص نیاز به مراقبت هایی غیر دارویی، اصلاح سبک زندگی و دریافت مکملهایی برای افزایش کارایی درمان یا کاهش عوارض درمان هستند. در این خصوص داروساز باید برای هر بیمار پیشنهادات تکمیلی خود را به پزشک و بیمار ارائه کند.
در این زمینه متاسفانه آموزشهای دانشگاهی کم بوده است. آموزشهایی که به بیمار در هر بیماری قابل انتقال است که سوای درمان دارویی بتواند کنترل بهتری در بیماری داشته باشد.

نظام ارجاع از داروخانه

بعلت مراجعه آزاد و بدون واسطه بیماران به داروخانه و لزوم ارجاع بسیاری از موارد درخواست درمان در داروخانه خارج از موارد مینور و قابل درمان بوسیله داروهای TC یا مکمل ها، نیاز است که قوانین حمایتی برای ارجاع بیماران بعد از شرح حال گیری مختصر به مراکز درمانی وضع گردد. با توجه به اینکه بسیاری از بیماران علت مراجعه مستقیم به داروخانه را کاهش هزینه می دانند. بایستی برای درمان کامل و تحت نظارت پزشک از خدمات بیمه ای مناسب نیز بهره مند گردند. نیاز است به منظور فرهنگ سازی در این زمینه بودجه لازم برای تحت پوشش قرارداده شدن طرح ارجاع داروساز به پزشک تخصیص یابد. بیمار بعد از معرفی به پزشک میتواند بصورت بیمه ای دارو را در همان داروخانه دریافت کند و به این طریق تشخیص و درمان کامل تر دریافت می کند و به تدریج الگوی مصرف و درمان در کشور اصلاح می گردد.

بکار گیری پرسنل آموزش دیده

خوشبختانه انجمن ها در این باره اقدامات موثری رو شروع کرده اند . طبیعی هست که با افزایش اطلاعات و آموزش پرسنل بروز خطاهای دارویی بعلت اضافه شدن لایه های پیشگیری کاهش پیدا خواهد کرد و با آموزش اصول علمی انبارداری و نگهداری از داروها و همینطور آشنایی با اهمیت دارو و لزوم ارائه مشاوره دارویی صرفا توسط داروساز کیفیت خدمات ارائه شده در داروخانه ها بهبود یابد.

بکار گیری نرم افزار جدید مشاوره دارویی

نرم افزاری که داروساز بتواند دستورات دارویی را در آن وارد کرده و به بیمار بصورت چاپ شده ارائه کند. دستورات دارویی که بوسیله نرم افزار گوشی همراه بیمار در ساعات معین زمان مصرف دارو و توصیه های مهم مربوط به آن را یادآور می شود. اینها بخشی از پروژه نرم افزاری هستند که قادر است خدمات قابل ارائه در داروخانه را بطور کلی متحول سازد. اطلاعات کلی و ضروری راجع به بیماریهای مرتبط با نسخه، اسلاید ها و کلیپ های آموزشی برای نمایش به بیماران، گزارش عوارض دارویی به همراه ثبت پرونده دارویی بیمار، نحوه مدیریت عوارض و آشنا ساختن بیمار با روند تاثیر دارو در بدن و پاسخ درمانی مورد انتظار و اقدامات غیر دارویی که می تواند برای تسریع درمان بکار گیرد.

نظام پیوسته از تجویز تا دریافت دارو

مسیر تحولات آینده به صورتی رقم خواهد خورد که بیمار بعد از ویزیت در مطب با در اختیار قرار دادن شناسه خود به پزشک، پزشک نسخه لازم برای بیمار را در فضای اینترنتی قرار خواهد داد و بیمار قبل از رسیدن به داروخانه مورد نظر خود داروها را به همراه دستورات دریافت خواهد کرد. این سیستم بهم پیوسته که تمام سوابق درمانی بیمار، تشخیص و دستورات درمانی ثبت شده وجود دارد بسیاری از مشکلات فعلی در درمان را کاهش خواهد داد. بدین طریق با توجه به اینکه بیمار ممکن است چند روز دیگر برای شروع درمانی دارویی مراجعه کند یا داروخانه دارو را برای وی بفرستد. نیاز به استوک دارویی به حداقل می رسد و بلافاصله نسخه پزشک بعنوان یک سفارش دارویی برای شرکتهای پخش از طرف داروخانه ارسال خواهد شد. در واقع داروخانه صرفا مجوزی برای این درخواست دارویی خواهد بود. در چنین شرایطی وظایف جدیدی فراتر از تحویل دقیق و درست دارو بهعده داروساز است. پیگیری و تماس مرتب با بیمار برای پیگیری وضعیت درمان وی و ایفای نقش راهنما و مشاور بیمار

تله فارماسی یا خدمات دارویی از راه دور

بعلت اینکه هنوز در بسیاری از نقاط کشور داروخانه هایی هستند که داروساز در آنها وجود ندارد. یا بعلت محدود بودن اقلام مصرفی و پزشکان مسئولیت چند داروخانه روستایی به یک داروساز سپرده شده است. بکار گیری ابزارهای ارتباط از راه دور مثل ویدئوکنفرانس و نرم افزارهای محاوره تصویری و صوتی برپایه وب، برای کنترل داروها و ارتباط و آموزش با بیمار ضرورت می یابد. همینطور یک داروساز بالینی می تواند در تماس با چند داروساز در داروخانه های مختلف باشد و در مواقع ضرورت اقدام به مشاوره تخصصی و دریافت هزینه های مترتب نماید.

تقویت نقش خودنظارتی داروسازان

بازرسی از داروخانه ها نیز از سایر مواردی است که توجه ویژه ای را می طلبد. برداشتن نگاه مچ گیرانه و استفاده از بازرسین انجمن ها و نقش ارشادی و رویکرد تشویقی به داروخانه هایی که با استانداردهای عملکردی بهتری رفتار می نمایند از جمله مواردی است که باید مورد توجه قرار گیرد. تعیین نمایندگان دوره ای از انجمن داروسازان برای حضور تک شیفت در هر داروخانه و یا داروسازان طرحی که بصورت چرخشی در داروخانه های مختلف شهر حضور خواهند داشت از جمله موارد تزریق رویکرد الگوی مناسب نقش داروساز در داروخانه می تواند باشد. بدین صورت که داروسازانی که بصورت الگو انتخاب می شوند با هزینه انجمن یا دانشگاه. به شیفت های صبح یا عصر داروخانه ها معرفی و با حضور فعال خود در داروخانه های مزبور و توصیه به رفع کاستی های هر داروخانه نمایشی از نقش خودنظارتی و ارشادی داروسازان در امر نظارت بر امور داروخانه خواهند بود.

- رویکرد دو دانشجو قائم مقام بجای یک مسئول فنی

در خصوص مجوزهای صادره برای کار در حین تحصیل دانشجویان به نظر می رسد. یک شیوه مناسب تر معرفی دو دانشجوی 140 واحدی یا بیشتر بجای یک مسئول فنی بعنوان قائم مقام باشد. بدین صورت که دو دانشجویی که در سامانه معرفی مسئول فنی ثبلا ثبت نام کرده اند در ساعات و روزهای مشخص شده در داروخانه بصورت قائم مقام حضور خواهند داشت. بدین نحو، جنبه آموزشی در حین تحصیل تقویت شده، دانش و تجربه دو دانشجو همپوشانی می شود، برای علم و اتمام دوره داروسازی ارزش کافی قائل شده ایم و مانع احجاف بیشتر در حق داروسازان مسئول فنی جویای کار خواهیم بود.

ارتقا درامد و تراز مالی :

تعریف مسیر درامدی از طریق مشاوره

درامد مشاوره درامدی است که بطور کلی اختصاص به مسئول فنی خواهد داشت. چون بر اساس توانایی و مهارت وی و با درخواست بیمار صورت می گیرد. از این نظر که یک منبع درامدی جدید خواهد بود برای داروخانه هایی که نیاز به چند مسئول فنی دارند مناسب خواهد بود. ضمن اینکه با ایجاد ارتباط مستقیم بین توانایی علمی و میزان درامد اکتسابی میتوانیم بر رونق بیشتر کار علمی در داروخانه امیدوار باشیم.
کاهش اتکای درامد داروخانه ها به فروش ریالی و افزایش حجم فروش بعلت امکان کسب درامد از طریق مشاوره بدون وابستگی به تعداد نسخ و مبالغ دارو، از مزیت های دیگر این طرح است.

بکار گیری مشاورین مالی

بسیاری از نکات مدیریتی در داروخانه می توانند در چند جلسه با مشاهدات ایرادات و اشکالات نحوه اداره داروخانه به موسس داروساز منتقل شده و کارایی بهتری در گردش مالی داروخانه و ارائه خدمات دارویی و درمانی در داروخانه ایجاد گردد.
بنابراین بایستی خصوصا انجمن ها با معرفی افراد خبره و مورد اعتماد به داروخانه ها باعث تقویت ساختار مالی اداره داروخانه شوند. تقویت زیر بنای مالی داروخانه یکی از قدمهای اولیه برای پذیرش تغییرات مثبت خواهد بود.
همچنین برگزاری کلاسهای آموزشی دوره ای در انجمن ها با استفاده از نظرات داروسازان موفق در اداره منظم و سیتماتیک داروخانه و ارائه راهکارهای عملی برای مدیریت بهتر مالی و پرسنلی داروخانه با توجه به روشهای گوناگون مدیریت داروخانه توسط همکاران که بعضا با کارایی نامناسب همراه است، بعنوان یکی از راهکارهای آموزشی قابل انجام توسط انجمن ها در نظر گرفته می شود.

اصلاح قرارداد با سازمان های بیمه گر

یکی از مشکلات و چالشهای قدیمی داروخانه ها، معضل تقریبا همیشگی تاخیر در بازپرداخت مطالبات بوده و هست. متاسفانه تا کنون اقدام موثر و مداومی برای جلوگیری از این تضییع حقوق داروخانه ها صورت نگرفته است. اقدامات هماهنگ انجمن ها با دولت و تعیین خسارات ناشی از تاخیر در پرداخت و منابع تامین آن یکی از راههای حل این معضل می باشد.
عدم اطمینان داروخانه از زمان واریزی مطالبات بیمه ای، مشکلات فراوان دستورالعملهای متغییر هر سازمان بیمه گر و انتقال و تحمیل بسیاری از وظایف ذاتی سازمانهای بیمه گر به داروخانه ها منجر به اشتغال ذهنی و عملی فراوان در اداره داروخانه می گردد.
از طرفی افزایش قیمت داروها به موازات افزایش پوشش درصدی بیمه ها، نوید تغییر اجباری فرهنگ مصرف داروها بصورت خودسرانه به دریافت دارو با قیمت مناسب اما از طریق معاینه و ویزیت پزشک و تحت پوشش بیمه ای می دهد.

اصلاح سود مارژین دارویی

با توجه به استراتژیک بودن دارو ، سازوکار درامدی آن باید به نحوی باشد که موانع مالی برای پروسه های خدماتی مورد نظر برای تامین و تضمین سلامت جامعه و ارائه خدمات با کیفیت مشاوره ای و نظارتی در داروخانه فراهم باشد. جابجایی مارژین سود دارویی از شرکتهای پخش به داروخانه ها تا حداقل درامدی 35% محقق گردد.

کاهش هزینه های مالیاتی

معافیت های مالیاتی خصوصا برای داروخانه های تازه تاسیس، کاهش هزینه های مالیاتی برای داروخانه های ارائه کننده داروهای خاص، در نظر گرفتن مشوق های مالیاتی برای داروخانه های منتخب، عادلانه شدن پرداخت هزینه های مالیاتی متناسب با سایر حرف پزشکی

فروش اینترنتی اقلام غیر دارویی

با وجود تعداد سایت های اندکی فروش اینترنتی اقلام آرایشی بهداشتی و مکملهای با مدیریت داروخانه درحال حاضر، پیش بینی می شود در سالهای آینده روند رو به رشدی داشته باشد . بنابراین نیاز است اقدامات و قوانین خاص این حوزه کارشناسی و معین شوند.
ایجاد یک سایت مرجع توسط انجمن داروسازان که اقلام مکمل به همراه مشخصات و توضیحات درج شده یک گام موثر اولیه است. در این صورت هر داروخانه ای می تواند به عضویت این سایت درامده و موجودی اقلام خود را مشخص کند تا مراجعه کنندگان سایت بتوانند در شهر یا محله خود داروی مورد نیاز را انتخاب و تهیه نمایند.

یکی از چالشهای این حوزه کمرنگ شدن ارتباط چهره به چهره داروساز با بیمار یا مشتری خدمات است.
سفارش اینترنتی از شرکتهای پخش

با وجود اینکه برخی شرکتهای پخش در حال حاضر اقدام به راه اندازی سایتهایی برای دریافت سفارشات دارویی بصورت اینترنتی کرده اند. با اینحال نبود ضابطه و استاندارد واحد، منجر به عدم استقبال داروخانه ها از این طرح شده است. طرحی که درصورت طراحی صحیح می تواند به طور گسترده ای منجر به بهبود سفارشات دارویی، سهمیه بندی مطلوب تر و کاهش اتلاف وقت در داروخانه گردد. ضمن اینکه اگر در طرحی مثل شاپرک، سامانه اصلی وجود داشت که داروخانه ها فقط به یک سایت مراجعه می کردند و سفارشات خود را از هر شرکتی که مایل بودند دریافت میکردند. امکان مقایسه شرایط هر شرکت و انتخاب کاملتر و تامین بهتر موجودی مورد نیاز هر داروخانه فراهم بود. نظارت بر عملکرد شرکتهای پخش و نحوه توزیع لحظه ای داروها از طریق همین سامانه برای معاونت های دارویی با سهولت بهتری انجام میگیرد.

- مجوز تبادل دارو بین داروخانه ها با نظارت انجمن

از جمله عواملی که باعث می شود داروسازان در داروخانه علیرغم قوانین محدود کننده، اقدام به عرضه دارو بدون نسخه و با توجیه علمی ناکافی بنمایند. نگرانی از به مصرف نرسیدن داروهای خریداری شده قبلی چه به علت مدیریت نامناسب انبارداری و چه تغییر سلیقه نسخه نویسی و قوانین بیمه ای است. قوانین فعلی تبادل دارویی بین داروخانه ها را بصورت قانونی مجاز ندانسته و انجام این کار بصورت موردی بعضا انجام میگیرد. در صورتی که قوانین و نظارت کافی در این زمینه صورت گیرد. تبادل دارو از طریق شرکتهای صلاحیت دار و با نظارت انجمن های هر استان می تواند هم مانع به هدر رفتن منابع مالی داروخانه و کشور شده و بطور غیر مستقیم به نفع سلامت جامعه باشد.

- رویکرد چند داروساز در یک داروخانه بجای افرایش تعداد داروخانه ها

تاسیس هر داروخانه همراه است با مشغله های فراوان در مدیریت اقلام،پرسنل، بیمه ها و... که مجال کافی از داروساز با تحصیلات عالیه دانشگاهی برای رسیدگی مناسب و درخور علمی به مسائل بیماران را سلب میکند. در عوض حضور تعداد بیشتر داروساز در هر داروخانه می تواند باعث بهبود کیفیت خدمات نظارتی و مشاوره ای و به عده گرفتن جدی تر نقش داروسازان در درمان و پایش عوارض دارویی گردد.
بدین منظور با کاهش رشد تعداد داروخانه ها یا بالابردن فاصله داروخانه های جدیدالتاسیس در کنار افزودن تعداد داروسازان مسئول فنی قطعا با افزایش کیفیت خدمات، پیشگیری از رقابت منفی مثل عدم دریافت حق فنی و ایجاد محیط خصوصی برای دریافت مشاوره مواجه خواهیم بود. بدیهی است بایستی بسترهای قانونی لازم برای افزایش مکفی درامد داروسازان در این بخش فراهم شده تا با دلگرمی کافی به امر آموزش و پایش بیماران بپردازند.

* برخی موانع موجود :

جذب زیاد دانشجو از طرق مختلف بدون کار کارشناسی مناسب

با توجه به عدم طراحی بازار کار مناسب برای فارغ التحصیلان داروسازی روند جذب دانشجو خصوصا از طریق شعب بین الملل، نگرانی های جدی را درباره کیفیت آموزش و آینده شغلی داروسازان رقم زده است. بنظر می رسد اولویت اول باید محدود شدن فوری تعداد افراد پذیرش شده در این رشته و چاره جویی برای اشتغال دانشجویانی که به زودی به عرصه کار وارد خواهند شد باشد.

حضور و فعالیت پراتیک ها و داروخانه های اجاره ای

در ریشه یابی حضور افرادی بعنوان پراتیک یا غیر داروساز که مسئولیتها و موقعیتهایی که برای داروسازان در نظر گرفته شده را اشغال می کنند و به نحوی باعث تخریب وجهه داروسازی و استثمار داروسازان می شوند دلایل زیادی عنوان شده.

داروسازانی که از کار مدیریت داروخانه خسته شده اند و اداره داروخانه را به غیر داروساز می سپرند. تا داروسازانی که در نوبت تاسیس قرار داشته ولی علاقه ای به ورود به مشکلات تاسیس و داروخانه داری ندارند و مجوز خود را بلافاصله به فروش می رسانند و داروسازانی که سرمایه کافی ندارند و برای برخورداری از منافع بیشتر از مسئولیت فنی تن به پذیرش قرارداد با سرمایه دار و اجازه به وی برای استفاده واقعی از مسئولیت داروخانه و سپردن مسئولیت اسمی آن به داروساز در قبال مبلغ ناچیز...

یک سرمایه دار در داروخانه اولویت اول کسب سود داشته و همین مساله تبعات جبران ناپذیری بر نقش نظارتی داروساز در داروخانه و نهایتا سلامت عمومی جامعه خواهد داشت و عملا بیمار به مشتری تبدیل خواهد شد. با توجه به رشد قارچ گونه داروخانه های اجاره ای زنجیره ای در چند سال اخیر نیاز به اقدامات پیشگیرانه و کنترل کننده این وضعیت ضروری است.

همچنین مسئولیت های مختلفی که موسس داروخانه باید به عهده بگیرد، عملا کارایی داروساز موسس را برای انجام کامل وظابف بعنوان مسئول فنی محدود می سازد.

ضمن اینکه در حال حاضر آموزشهای دانشگاهی کافی برای انجام وظایف داروساز بعنوان موسس کافی نمی باشد.

پس علاوه بر تقویت آموزشهای داروسازانی که با سرمایه بیشتر تمایل به تاسیس داروخانه دارند، می بایست تفاوت درامد مسئول فنی با داروساز نیز کاهش یابد. تا مسئولین فنی ثبات درامدی و رضایت شغلی کافی برای انجام حرفه ای مسئولیتهای خود بدون دغدغه مالی داشته باشند.

نبود رابطه روشن و تفکیک مسئولیتهای دو بخش تجاری و علمی داروخانه، از مواردی است که بایستی مورد توجه و شفاف سازی قرار گیرد.
منابع مالی مورد نیاز تاسیس داروخانه بهتر است از طریق بانکها یا صندوق های مالی انجمن ها صورت گیرد تا راه ورود سرمایه از طرق دیگر که نهایتا منجر به دخالت در امور فنی و علمی داروخانه می گردد مسدود گردد.

اجرای طرح داروساز معین برای داروخانه هایی که مدیریت خود را مایل هستند به داروسازان دیگر بسپارند از طرح های مفید برای پیشگیری از ورود افراد غیر متخصص به حیطه مدیریت داروخانه است.

در عین حال انجمن ها میتوانند کارشناسان موثقی را جهت مشاوره به داروخانه ها برای بهبود عملکرد و کاهش هزینه ها ، بهره وری بالاتر معرفی نمایند تا تحت نظارت موسس داروساز اقداماتی در جهت اصلاح و تقویت ساختار تجاری و عملکری داروخانه به انجام برسانند.

اصلاح آئین نامه های واگذاری (اجاره) داروخانه های دولتی علوم پزشکی که راه را برای اجاره به غیر داروساز باز کرده است و بصورت مزایده ای برگزار می شود نیز از مواردی است که باید مورد توجه قرار گیرد.

قوانین محدود کننده و به روز نشده در حیطه عملکرد داروساز

در حال حاضر تغییراتی در حیطه نقش و عملکرد داروسازان و گسترده شدن مسئولیتهای داروسازان در کشورهای دیگر صورت گرفته است. شایسته است بازنگری مجددی در قوانین درمانی کشور که نقش داروساز را بسیار محدود و مداخلات وی در بعد از تشخیص را دخالت در امور پزشکی تعریف کرده صورت گیرد و فاصله کیفی با سیستم های مدیریت سلامت جهانی را کاهش دهد.

مجوز تجویز دارو به بیمار مثل تزریق دارو به بیمار توسط همه داروسازان
ارائه مشاوره، آموزش و پیگیری دارودرمانی، پیشگیری از بیماری و کنترل بیماری
دسترسی مناسب به پرونده های پزشکی بیمار
تجویز داروهای ضدبارداری و اورژانسی
درمان موارد مینور مثل بیماری مسافرت، تجویز چسب های نیکوتین و ...
تجویز واکسن به افراد بالای سه سال
درخواست آزمایش و تفسیر آزمایش با هدف نظارت و مدیریت اثربخشی دارو و پایش عوارض دارویی
ارجاع بیماران به دیگر ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی
شروع، تنظیم و توقف درمان دارویی طبق دستور پزشک و مطابق پروتکل های درمانی
مشارکت در ارزیابی و مدیریت بیماری و سلامت با همکاری دیگر ارائه دهندگان خدمات مراقبت های بهداشتی

نبود رزومه برای داروخانه ها و مسئولین فنی

در حال حاضر انتخاب داروخانه یا مسئول فنی بر اساس رزومه رسمی و ثبت شده ای صورت نمی گیرد. ایجاد سامانه اینترنتی برای معرفی مسئولین فنی و داروخانه ها توسط معاونت های غذا و دارو یک راهکار موثر برای حفظ سوابق و تصمیم گیری مناسب تر برای انتخاب خواهد بود. ضمن اینکه وجود یک سیستم ثبت بازخورد اثرات مثبتی در بهبود کیفیت رابطه دو طرف موسس و مسئول فنی خواهد داشت.

در این سایت موسس داروخانه اقدام به ثبت نام و شرحی از نیازها و انتظارات از مسئول فنی به همراه امکاناتی که برای وی در نظر گرفته و حجم کار و موقعیت داروخانه را درج میکند. در صورتی که نیاز به مسئول فنی با مهارتهای خاص مثل مشاوره قوی، ساخت داروی ترکیبی، آشنایی با داروهای تخصصی داشته باشد و ساعات نیاز و روزهای نیاز را درج میکند.

به همین صورت مسئول فنی که متقاضی کار در داروخانه است. میتواند بعد از ثبت نام اقدام به تکمیل رزومه خود نموده و مهارتها و سوابق کاری خود را برشمرده و معرفی نماید.

درخواست داروخانه برای مسئول فنی در سامانه ارسال شده و بعد از تائید معاونت غذا به اطلاع مسئولین فنی رسانده میشود و درصورت تقبل مسئول فنی. فرم پذیرش از سایت پرینت شده و رسمیت می یابد.

بدین صورت نظارت بهتری بر حضور مسئول فنی در داروخانه توسط معاونت های غذا و دارو میسر خواهد بود.

نبود سیستم تشویقی موثر در داروخانه ها

متاسفانه رابطه مستقیمی با میزان کار علمی داروساز و داروخانه و درامد آن برقرار نیست. بنابراین نیاز به وجود قوانینی برای ایجاد رقابت و تشویق داروخانه ها برای ارتقا خدمات علمی و کسب رضایتمندی بیماران وجود دارد.
بر اساس معیارهایی که باید کارشناسی شوند میتوان مشوق هایی مثل اعلام داروخانه نمونه و نصب در محل داروخانه، تخصیص سهمیه های دارویی با اولویت بالاتر، بازپرداخت سریعتر مطالبات بیمه، سررسید طولانی تر سفارشات دارویی و افزایش ساعات کار داروخانه و ...

برای مسئولین فنی نیز بایستی بر اساس معیارهایی که سنجیده میشود. مشوق هایی در نظر گرفت. مثلا دریافت حق مشاوره بر اساس سطوح تعریف شده. امکان تقبل مسئولیت فنی داروخانه های شهرهای محروم بوسیله ارتباط از راه دور در بستر اینترنت

استفاده از سیستم های پیامکی برای دریافت نظرات بیماران درباره نسخه و درمان خود نیز یکی دیگر از این راهکارهاست. بیمار شماره سریال دفترچه را به شماره مشخصی پیامک میکند و به پزشک و داروساز مرتبط با نسخه امتیاز می دهد. مجموع این امتیازات بعنوان یکی از منابع ارزشیابی داروسازان قابل توجه خواهد بود.

فرهنگ عمومی جامعه

تغییر دیدگاه مردم نسبت به دارو و آموزش تفاوت دارو با مکمل و مکمل با غذا، اهمیت دریافت درمان درست و پرهیز از آزمون و خطا در درمان خود و اطرافیان، تغییر نگاه بیماران به داروخانه بعنوان یک مرکز دریافت خدمات آموزشی دارویی و ... فرایندی زمان بر است. انجام تغییرات بنیادین در برخی داروخانه ها بصورت پایلوت و به تدریج اشاعه آن به سایر داروخانه ها می بایست بعنوان یک طرح راهبردی درازمدت برنامه ریزی گردد. آموزش در دبستان و رسانه های عمومی در کنار تغییر رویه کاری داروسازان در داروخانه و ارتباط کلامی بیشتر با بیماران و پیگیری وضعیت درمانی آنها، مشارکت بیشتر و موثرتر در پروسه درمان بیمار همه و همه باید دست به دست هم دهد تا وضعیت نامناسب فعلی دچار تغییر گردد.

انجمن داروسازان گیلان www.ipharm.ir

www.IrPha.cm

تنظیم : دکتر هادی اخوت پور

21/07/1393

ویرایش دوم

1393/09/16

الگوی پیشنهادی طرح تحول در نظام داروسازی کشور

مطالب مشابه :

دانلود کتاب فلسفه پیش دانشگاهی سال91

دانلود جزوات درس فوریت های داخلی1_قلب

الگوی پیشنهادی طرح تحول در نظام داروسازی کشور

پسران و دختران

دانلود نرم افزار chem office