اشعار فولکولور و معروف آذربایجانی (قارا گیله_ آیریلیق)
قارا گیله
قارا گیله از معروف ترین ترانه های معاصری می باشد که وارد موسیقی فولکلور آذربایجان شده ، اکثر آذربایجانی ها حداقل چند بند از این ترانه را حفظ بوده و همواره آنرا زمزمه می کنند. از خوانندگان معروفی که این ترانه را اولین بار اجرا کرده می توان به خانم "ربابه مراداوا" اشاره کرد که با اجرایی فوق العاده لقب "قارا گیله" را از آن خود کرد.
در سال 1968 آهنگساز نابغه آذربایجان "مایسترو نیازی" موسیقی قارا گیله را برای سمفونی ساخت و این آهنگ را جاودانه نمود.
نیازی دوران کودکی خود را در تبریز گذرانده بود و بعد ها هم چندین بار به تبریز سفر کرد. نیازی خوب می دانست که قارا گیله از جاودانه های موسیقی آذربایجان است. قارا گیله به خاطر اینکه از احساسات عاشقانه بی پرده سخن می گفت در محیط های عمومی به ندرت اجرا می شد.
بعد از سقوط حکومت ملی آذربایجان و ممنوعیت اجرای آهنگ های آذربایجانی ، قارا گیله همراه مهاجرینی که به آذربایجان اون وری رفته بودند در آن سوی آراز طنین انداز شد و با اجرای شوکت علی اکبراوا در رادیو باکو توسط امواج دوباره به سرزمین مادری بازگشت.
ممنوعیت این نغمه سحرانگیز عاشقانه و بقیه آهنگ های آذربایجانی بعد از اون هم ادامه داشت و از پخش آن در رادیو و تلویزیون ممانعت می شد ولی این ممنوعیت ها هرگز باعث فراموشی قارا گیله نشد بطوری هنوز هم این ترانه در عروسی های آذربایجان از محبوب ترینهاست.قارا گیله را قالیبافان بر سر دار قالی با خود زمزمه کرده و نوای آهنگینش را بر تار و پود قالی می بافند.
قارا گیله مجازی از "جانم" ، "عشقم" ، "قلبم" است که متن کامل آن دارای 19 بند بوده و هر بند دارای دو قسمت مجزاست. قسمت اول هر بند دارای صداهای کشیده و قسمت دوم قالباً همراه با صداهای کوتاه می باشد.
متن کامل قارا گیله بعد از جنگ جهانی دوم از طرف انتشارات "چمن آرا"ی تبریز و در قالب کتاب "تصنیف های آذربایجان" منتشر شد. بعد ها پرویز پرویزی در کتابهای "تصنیف های قفقاز و باکو" و "تصنیف های ترکی استانبولی" خود متن کامل این ترانه را به چاپ رساند، ولی هر دو کتاب به علت تیراژ محدود کمیاب بوده و در معدود کتابخانه ای پیدا می شوند. در سال 2001 ژورنالیست مشهور آذربایجانی "رافائل حسین اف" متن کامل قارا گیله را به نقل از کتاب "پرویز پرویزی" در کتاب "میلتین ذره سی" خود انتشار داد.
اگرچه قارا گیله برای عاشقان روایتگر عشق و عاشقی می باشد ولی برای هر مهاجر آذربایجانی درغربت تداعی بخش تبریز و آذربایجان است. مهاجرینی که تبریز را یار و عشق خود می دانند با شعر قارا گیله از دوری وطن خود گر گرفته و آتش می گیرند. قارا گیله شنونده را هم می خنداند و هم به گریه وا می دارد و بی دلیل نیست که آن را در آذربایجان اون وری غمنامه مهاجرین می نامند.
گلمیشه م اوتاغینا اویادام سنی،
قارا گیله، اویادام سنی.
نه گؤزل خلق ائلیب یارا‌دان سنی،
قارا گیله، یارا‌دان سنی.
گؤتوروب من قاچیرام آرا‌دان سنی،
قارا گیله، آرا‌دان سنی.
قیزیل گول اسدی، صبریمی کسدی،
سیل گؤزون یاشین، قارا گیله،
آغلاما بس دی.
*
تبریز ین کوچه‌لری دولان با دولان،
قارا گیله دولان با دولان.
اگر منی سئومیرسن،
گئت آیری دولان.
نه منه قیز قحط دیر،
نه سنه اوغلان،
قارا گیله، نه سنه اوغلان.
*
آغاج اولایدیم، یولدا دورایدیم،
سن گلن یئره قارا گیله،کؤلگه سالایدیم.
ائویمیزین قاباغی، سو گلن آرخ دی،
قارا گیله، سو گلن آرخ دی.
دوروم چیخیم ائیوانا،
قارا گیله، یار گلن واخت دی.
یاریم گلیب چیخماییر،
اووقاتیم تلخ‌دیر،
قارا گیله ، اووقاتیم تلخ دیر.
*
دربند آرا‌لی، کؤنلوم یارا‌لی،
بیر یار سئومیشم، قارا گیله، تبریز مارالی.
بیر یار سئومیشم، قارا گیله، تبریز مارالی
******************************
آیریلیق
آیریلیق یکی از ترانه‌های فولکلور و عامیانه آذربایجان به شمار می‌آید رجب ابراهیمی که در روستای کورعباسلو از توابع اردبیل در آبان ماه ۱۳۱۴ از مادر زاده شد. پس از آشنایی با استاد سلیمی اشعار زیادی را نوشت . وی آیریلیق را در ۱۳۳۵ خورشیدی سرود .
آهنگ سازی سحرانگیز این شعر جاودانه را استاد علی سلیمی که متولد سال ۱۳۰۱ در باکو و در خانواده‌ای اردبیلی می باشد ، انجام داده است. وی تا ۱۶ سالگی در باکو زیست و پس از آن همراه خانواده‌اش به زادگاه پدرش، اردبیل بازگشت. در سال ۱۳۳۲ رهبر ارکستر آزربایجانی رادیو ایران شد و در سال ۱۳۳۸ با همکارش، فاطمه قنادی ازدواج کرد. درسال ۱۳۴۲ ارکستر آذربایجانی رادیو ایران منحل شد ولی علی سلیمی به آهنگ‌سازی ادامه داد. تندیس استاد سلیمی به عنوان «آهنگساز برجسته شرق» در یونسکو نصب شده‌است. آیریلق اولین بار با اجرای خانم فاطمه قنادی (همسر استاد سلیمی) از رادیو تبریز پخش گردید و با اجرای رشید بهبودف در باکو شهرت جهانی پیدا کرد.
فیکریندن گئجه لر یاتا بیلمیرم
بو فیکری باشیمدان آتا بیلمیرم
دئییرم چون سنه چاتا بیلمیرم
آیریلیق، آیریلیق، آمان آیریلیق
هر بیر دردن اولار یامان آیریلیق
اوزوندور هیجرینده قارا گئجه لر
بیلمیرم من گئدیم هارا گئجه لر
ووروبدور قلبیمه یارا گئجه لر
آیریلیق، آیریلیق، آمان آیریلیق
هر بیر دردن اولار یامان آیریلیق
یادیما دوشنده آلا گوزلرین
گویده اولدوزلاردان آلام خبرین
نئیله ییم کسیبدیر مندن نظرین
آیریلیق، آیریلیق، آمان آیریلیق
هر بیر دردن اولار یامان آیریلیق
مطالب مشابه :
خواندنی و دیدنی
رادیو و تلویزیون آشتی - خواندنی و دیدنی - اطلاع رسانی و انعکاس صور نادرة لمصر من سنة 1870.
فولکوریک 2
در سال ۱۳۳۲ رهبر ارکستر آزربایجانی رادیو ایران شد و در سال دئییرم چون سنه چاتا
هر فردی لیاقت مادرامه شدن ندارد
سنه كوه sanekooh یا saneh ku - هر فردی لیاقت مادرامه شدن ندارد - زادگاه من بهترين مكان دنياست
درس اخلاق- حضرت آیت الله ضیاء آبادی
برنامه های رادیو; دهه سوم محرم 90; دهه آخر صفر 90; تاسيس سنه‌ي 1389 هجري خورشيدي Specific . پستو .
اشعار فولکولور و معروف آذربایجانی (قارا گیله_ آیریلیق)
نه سنه اوغلان، درسال ۱۳۴۲ ارکستر آذربایجانی رادیو ایران منحل شد ولی علی
برچسب :
رادیو سنه