دغدغه ای به نام تیز هوشان

هوالحکیم

آرزوی خوشبختی و سعادت و موفقیت در امور علمی فرزندان یکی از دغدغه های مهم هر پدر و مادریست . چه بسا که برخی از آنان درپی آن هستند تا استعداد فرزند خود را هر چه سریعتر شکوفا نموده و در این راه از هیچ برنامه ی کمک آموزشی دریغ نمی کنند .

همه ساله سیل عظیم دانش آموزان پایه پنجم و سوم راهنمایی را شاهدیم که در کلاسهای تیزهوشان ثبت نام نموده و با هزاران امید در این کلاسها شرکت می کنند تا شاید در یکی از مدارس تیزهوشان ( مدارس وابسته به سازمان استعدادهای درخشان) ادامه تحصیل نمایند .

از آنجاییکه افراد تیزهوش و سرآمد از سرمایه های واقعی هر جامعه محسوب می شوند ، توجه و اهتمام جدی به مسائل آموزشی و پرورشی آنان از جمله وظایف خطیر مسئولین جوامع به ویژه دست اندرکاران نظام آموزشی هر کشور می باشد .

ًافلاطونً معتقد بود که باید هر چه زودتر کودکان باهوش و نابغه را شناسایی کرده و به آنها به طور خصوصی علوم و فلسفه تعلیم داده شود . وی بقای دموکراسی یونان را وابسته به توانایی این کشور در آموزش افراد با استعداد و سرآمد جهت رهبری جامعه می دانست .

در این جا لازم می دانم جهت اطلاع بیشتر مخاطبین این مقال تعریفی از کودکان تیزهوش ارائه داده و وجوه شخصیتی آنان را تا اندازه ای مشخص نماییم .

به چه کودکی تیزهوش می گوییم ؟

شاید این سئوالی است که پدران و مادران در پی آن هستند تا با شناخت بیشتری نسبت به فرزند خود ، در ادامه تحصیل و فعالیت علمی ایشان را یاری نمایند .

به نظر کارشناسان و روان شناسان علوم تربیتی ، کودک تیزهوش و با استعداد کودکیست که بنا به تشخیص افراد صاحب صلاحیت و اهل فن و به دلیل استعدادهای برجسته خود در زمان ،مکان و شرایط خاص، عملکردی مناسب و عالی از خود بروز دهند .

لذا به 10 مورد از خصوصیات کودکان تیزهوش که تقریبا در اکثر کودکان تیزهوش مشاهده می شود اشاره می شود .

1-در یادگیری علوم درسی و حتی فنی و حرفه ای سرعت بالایی داشته و مفاهیم آموزشی را به سرعت جذب می کنند .

2-از دستورات دیگران بدون توجه و بازنگری و حتی انتقاد از آن ، کورکورانه اطاعت نمی کنند .

3-در موسیقی ، نقاشی ،و هنریهای ظریف تجسمی از استعداد بالایی برخوردارند .

4-لغات و اصطلاحات علمی بیشتری را نسبت سایر افراد هم سن و سال در ذهن خود داشته و به کار می برند .

5- نسبت به مطالعه رغبت بشتری داشته و فقط به کتابهای درسی خود اکتفا نمی کنند .

6- افرادی منظم و باانضباط هستند و در عین حال قدرت خطر پذیری ( ریسک) بیشتری دارند .

7- در مواقعی که چند کار را با هم انجام می دهند از تمرکز حواس بالایی برخوردار بوده و همه کارها را بدون کم و کاست انجام می دهند .

8- همیشه در حال پرسش و کندوکاو و علاقه مند به فهمیدن بیشتر از محیط اطراف خود هستند .

9- در اطراف خود شباهتها و تفاوتهای محیط خود را سریع تر از دیگران تشخیص می دهند .

10- سرگرمیهای او با سرگرمیهای سایر همسالان خود تفاوت داشته و تمایل زیادی به سرگرمیهای پیچیده دارند.

لازم به ذکر است نباید از این موضوع غافل بودکه هیچ کودکی در این عوامل و یا حتی عوامل ناگفته ی دیگر برتر نیست و موارد فوق نمونه ای از خصوصیات افراد تیزهوش است که غالباً مشاهده می شود .

انواع کودکان تیز هوش

1-تیزهوش خلاق :

علاوه بر هوش سرشار ، برتری این افراد برای خلق و ایجاد مسائل هنری و ابداع از همان ابتدا مشخص است .

2- تیزهوش درسخوان :
این کودکان علاقه زیادی به مفاهیم علمی و درسی توجه بیشتری دارند و وسریع تر از دیگران مطالب را یادگرفته و از خواندن و حل مسائل لذت می برند .

3- تیزهوش حرفه ای :

این کودکان علاقه زیادی به ساختن اشیا ، کارهای دستی ، ریاضیات ، اندازه گیری و ارزیابی و وزن کردن دارند .

4- تیزهوش کم پیشرفت :

در یادگیری کند هستند و در واقع از هوش و استعداد خود استفاده نمی کنند . ضمن اینکه قدرت درک و خلاقیت کافی دارند ولی نمی دانند چرا در امور درسی موفق نیستند .

نقش پدران و مادران دارای فرزندان تیزهوش در این قسم از موارد بسیار موثر و غیر قابل انکار است . والدین این کودکان از درک سریع ، کنجکاوی ، پرسش زیاد ، حافظه خوب و سرعت در یادگیری آنان نسبت به سایر هم سالان او صحبت می کنند و بعضاً نیز از پرسشهای زیاد آنان گله می کنند ، که خود آفتی است بر استعداد این کودکان .چرا که بی حوصلگی پدران و مادران و گاه عدم پاسخگویی شفاف به این کودکان ، استعداد های نهفته و بالقوه آنان را پنهان کرده و یا با ترس از اینکه باز هم با پرخاش پدر یا مادر مواجه خواهند شد دیگر سئوالی نمی پرسند و یا اینکه افرادی را برای پاسخ به سئوالات خود انتخاب می کنند که گاه باعث به وجود آمدن نا هنجاریهای شخصیتی و حتی اجتماعی می شود .

تعداد کودکان تیز هوش در بین پدران و مادران تیزهوش و محیط هایی که از نظر آموزشی غنی هستند از نظر آماری بیشتر است . لیکن از این قشر نیز باید انتظار شکست داشت و گاه این شکستها به دلایل مختلفی از جمله داشتن معلمان ناشی ، بی سوادی والدین و اطرافیان ، علاقه مندی به کارهای فوق برنامه و نداشتن انگیزه کافی و ... می باشد . چنانچه انیشتین دانشمند بزرگ فیزیک ، در ورود به دانشکده پلی تکنیک در درس زبان مردود شد و حتی در جانور شناسی و گیاه شناسی نیز نمره کافی بدست نیاورد . مندل دانشمند بزرگ شیمی نیز در امتحانات آموزگاری مردود شد .

برای کودک تیز هوشمان چه کنیم ؟

اثر متقابل محیط ، تغذیه مناسب ، آموزش های مخصوص و عواملی که در ذیل به آن اشاره خواهد شد از جمله نیازهای اساسی کودک تیز هوش است تا بتواند استعداد های خود را شکوفا کند .

1-طبق آمارهای ارائه شده در کشورهای پیشرفته مشخص شده است که هوش به میزان 70 درصد تحت تاثیر عوامل ارثی و 30درصد تحت تاثیر عوامل محیطی است که از جمله عوامل محیطی می توان به تغذیه مناسب و تامین انرژی مورد نیاز برای فعالیتهای روزانه چون خوابیدن ، تنفس ، بازی و .... اشاره کرد .

2- کودکان تیز هوش به آموزشهای ویژه ای نیاز دارند که با سطح ذهنی آنان منطبق باشد و در این میان تکالیف تکراری برخی معلمان باعث دلزدگی و بی علاقگی آنان می شود .

3-دوستی با کودکان تیزهوش از جمله موارد موفقیت کودک تیز هوش است . چراکه یکی از مهمترین محرکهای موفقیت رقابت و پیشی گرفتن از همسالان است .

4- داشتن معلمان با تجربه و متخصص نیز شتاب خاصی به پیشرفت آنان داده و در مقابل گاه معلمانی نیز در مسیرشان قرار می گیرد که اغلب احساسات خصمانه ای نسبت به دانش آموزان تیزهوش داشته و جسارتها و سئوالات گاه بی ربط آنان را برنمی تابند. فلذا لازم است این کودکان از معلمان باتجربه و آشنا به علوم و فنون پیشرفته بهره مند شوند .

به هر روی سخن افلاطون را فراموش نکنیم که لازمه پیشرفت هر جامعه ای اهمیت دادن به افراد نخبه و با هوش است که امید است جامعه در هدایت آنان دقت بیشتری شود و معلمان نیز با سعه صدر بیشتری با این دانش آموزان برخورد نمایند .

والسلام – اکبر قاسمی کیا –کارشناس آموزش و پرورش ابتدایی ( مهر 88)

منابع :

ا-روان شناسی و آموزش تیزهوشان – محسن شکوهی یکتا و همکاران

2- روان شناسی و تربیت کودکان و نوجوانان – غلامعلی افروز

3-روزنامه جام جم

دغدغه ای به نام تیز هوشان

مطالب مشابه :

ثبت نام مدارس تیز هوشان

ثبت نام تیز هوشان و نمونه دولتی

ثبت نام تیز هوشان و استعدادهای درخشان

زمان ثبت نام وآزمون ورودی دبیرستانهای تیز هوشان 95-94

ثبت نام دانش آموزان جهت مدارس نمونه دولتی و تیز هوشان

سوالات تیز هوشان

ثبت‌نام در آزمون ورودي تیزهوشان دبیرستان

تاریخ ثبت نام در آزمون تیز هوشان ونمونه دولتی ششمی ها

ثبت نام در آزمون تیزهوشان

دغدغه ای به نام تیز هوشان