آشنایی با مواد شستشوی ظروف

شستشوی دستی ظروف

برخی از انتظاراتی که میبایست از مایع ظرفشویی دستی داشته باشیم عبارتند از :

تمیزکردن، به‌خصوص درباره ظرف‌های چرب و باقی‌مانده نشاسته
كف كردن
نرم كردن دست
آبكشی آسان
درخشندگی
رایحه معطر
غلظت

محصولات شستشوی دستی ظروف(SDA) :

شستشوی ظروف شاید نسبت به سایر كارهای نظافت منزل بیشتر مورد توجه قرار گیرد. در حالت تئوری هر صابون و یا شوینده‌ای (به غیر از شوینده‌های مورد استفاده در ماشین ظرف‌شویی) می‌تواند برای شستشوی دستی ظروف استفاده شود اما در عمل صابون و سایر شوینده‌های مورد استفاده در شستشوی لباس برای شستشوی ظروف مناسب نیستند زیرا ممكن است كه به‌خوبی پاك نشوند و یا در اثر سایش، رنگ برخی از فلزات را از بین ببرند. بنابراین شوینده‌های ملایم دستی برای شستشوی ظروف بهترین انتخاب هستند.

شوینده‌های مایع شستشوی دستی ظروف (مایع ظرفشویی):

مشخصاتی كه برای مایع‌های ظرف شویی مهم هستند عبارت است از:

پایداری كف
پاك‌كنندگی خوب
نرم‌بودن برای دست
پایداری در ذخیره‌سازی
بسته‌بندی مناسب و ...

در فرمولاسیون محصولات شوینده ،برای رعایت معیارهای فوق برخی از افزودنی‌های پایه توسط تولید‌كنندگان مورداستفاده قرارمی گیرد.

افزودنی‌ها:

مواد فعال سطحی: این مواد اصلی‌ترین افزودنی‌ها در مایع های ظرفشویی هستند و اغلب تركیبی از مواد فعال سطحی مختلف برای رسیدن به شرایط مطلوب از قبیل قابلیت حل شدن در آب‌های با درجه سختی متفاوت، كف پایدار و ...مورد استفاده قرارمی گیرد. كلیه مواد فعال سطحی مورد استفاده در شوینده‌ها قابل تجزیه در محیط زیست هستند.

افزودنی‌های پایدار كننده: این مواد به شوینده اضافه می‌شود تا محصول در شرایط مختلف ذخیره‌سازی همگن باشد. الكل‌ها، هیدروتروپ‌ها و نمك‌ها اغلب به این منظورمورد استفاده قرارمی گیرند.

افزودنی‌های رنگی و عطرها: این اجزاء محصول را منحصر بفرد می‌كنند و باید در مقادیر كم مصرف شوند.

افزودنی‌های نرم‌كننده: این ترکیبات شامل شوینده‌های مرطوب، روغن‌ها ، نرم‌كننده‌ها و ... هستند.

نگه‌دارنده‌ها: موادمحافظ در صورت نیاز در مقادیر كم اضافه می‌شوند تا از رشد باكتری‌ها در محصول كه باعث تغییر رنگ فرآورده و از بین رفتن خواص آن می‌شوند، جلوگیری كنند.

ترکیبات ضد باكتری: این مواد اغلب به منظور محافظت ضد باكتری های مضردست افزوده می‌شوند.

فاكتورهای عملكرد: میزان استفاده از مایع ظرف شویی اغلب بستگی به مقدار كف تولید شده دارد.

اگرچه شوینده‌ها بر خلاف صابون تحت تاثیر سختی آب نیستند ولی در برخی از موارد كه در آب‌های خیلی سخت مورداستفاده قرارمی گیرند باید برخی از مواد افزودنی به آنهااضافه شود. مهمترین پارامترانتخاب یك مایع ظرف‌شویی غلظت آن یعنی نسبت مقدار مواد فعال سطحی به آب موجود در شوینده است كه البته بدیهی است غلظت بالای شوینده از نظر اقتصادی نیز مقرون به‌صرفه‌ترنیز می باشد، همچنین عملیات شستشو در آب سردتوسط این محصولات بهتر از آب گرم انجام می‌شود.

نكات مهم درباره مصرف شوینده‌ها:

اگر یك شوینده را به‌طور كامل مصرف نمی‌كنید آن‌را دور نریزید بلكه به یكی از اطرافیان خود بدهید.
ظروف خالی شوینده اغلب قابل بازیافت هستند بنابراین می‌توانید آنها درون سطل بازیافت بریزید.
هرگز از ظروف خالی شوینده برای مصارف دیگر استفاده نكنید.

مایع‌های ظرفشویی:

مایع ظرفشویی پاك كننده‌ای است كه برای زدودن چربی‌ها، باقی مانده غذاها و آلودگی‌های روی ظروف استفاده می‌شود. اجزای اصلی سازنده این محصول عبارتند از: پاك كننده‌ها (شوینده ها)، نرم كننده، غلظت دهنده و نگهدارنده. پاك كننده‌های مورد استفاده برای مایع ظرفشویی بسیار متنوع است اما در ایران در اكثر مایعات ظرفشویی عامل پاك كننده آلكیل بنزن سولفونیك اسیدی است كه با سود، دی و یا تری اتانول آمین خنثی شده است. شوینده‌ها از هر نوع كه باشند از طریق حل كردن چربی‌ها در آب باعث شتشو و برطرف شدن كثیفی‌ها از روی ظروف می شوند.

افزودنی‌های شوینده‌های مورد استفاده در ماشین ظرفشویی:

برای اینكه شوینده كلیه خاصیت ‌های فوق را داشته باشد براساس فرمولاسیون و نوع محصول افزودنی‌های زیر باید به آن اضافه شود:

مواد فعال سطحی از نوع نانیونیك:

این مواد كشش سطحی آب را كاهش می‌دهند بنابراین آب به سرعت سطح ظروف و باقی‌مانده‌های غذا را مرطوب می‌كند. كاهش كشش سطحی آب موجب می‌شود یك لایه از آب سطح ظروف را بپوشاند و هیچ محل خشكی باقی نماند. همچنین این مواد به پاك كردن و تعلیق ذرات چربی مانند كره و روغن آشپزی كمك می كنند مواد جاذب سطحی نانیونیك به این دلیل استفاده می‌شوند كه كف زایی كمتری دارند.

سازنده (كمپلكس فسفات‌ها) :

این مواد با مواد معدنی كه موجب سختی آب می‌شوند تركیب شده و آنها را به صورت محلول نگه می‌دارد و بنابراین باعث می‌شود تا مواد معدنی با باقی‌مانده‌های غذا تركیب نشده و بنابراین تركیبات مواد معدنی- باقی‌مانده غذا به صورت لكه و یا فیلم بر روی ظروف باقی نماند.

موادی كه از خوردگی جلوگیری می‌كنند (سدیم سیلیكات) :

امكان محافظت از قسمت‌های مختلف ماشین ظرف شویی را فراهم می‌كند. همچنین از پاك شدن طرح‌های روی ظرف چینی و خوردگی فلزاتی مانند آلومینیوم جلوگیری می‌كند.

تركیبات كلری:

فرایند را بهداشتی كرده و باعث حل شدن ذرات پروتئین مثل شیر و تخم‌مرغ می‌شود. همچنین رسوبات قهوه و چای را از ظروف شیشه‌ای پاك می‌كند.

افزودنی‌های خاص (سدیم آلومینات، بوریك اكسید، آلومینیوم فسفات و ...) :

این مواد از پاك شدن طرح‌های روی ظروف چینی جلوگیری می‌كند.

آلكالی‌های افزودنی (سدیم كربنات، تری سدیم فسفات):

این مواد به پاك كردن ذرات چربی كمك می‌كند.

اسانس:

این مواد بوی حاصل از مواد پایه تشكیل دهنده شوینده و بوی باقی‌مانده از غذاها را از بین می‌برد.

افزودنی‌های فرایندی:

عمدتا مواد خنثی هستند كه به مواد فعال امكان می‌دهند كه به فرم قابل استفاده‌ای با هم تركیب شوند.

روش صحیح شستشوی ظرف مراحل شستشو شستشوی دستی شستشوی ماشینی شوینده‌های دستی محلول شوینده شستشو آبكشی خشك‌كردن پاکسان گلتاش صابون ماشین ظرف شویی ماشین ظرفشویی شوینده‌های مایع محصولات شوینده مایع ظرفشویی

شوینده های خودکار ظروف

شوینده‌های مورد استفاده در ماشین ظرف‌شویی انرژی شیمیایی لازم را برای پاك كردن باقی مانده‌های غذا از ظروف فراهم می آورد. برخلاف محصولات مورد استفاده در شستشوی دستی ظروف این محصولات باید دارای قدرت كف كنندگی خیلی كمی باشند. كف ها قابلیت تمیز كردن ماشین را كاهش داده و باعث سرریز كردن آن می‌شوند، همچنین شوینده‌های مورد استفاده در ماشین ظرف شویی باید از تولید كف حاصل از مواد پروتئینی هم جلوگیری كنند. همچنین این شوینده‌ها باید موجب نرم شدن آب شده تا از تشكیل رسوب‌های نا محلول جلوگیری كرده و باقیمانده غذا را به حالت تعلیق درآورد ونکته مهم اینکه برای طیف وسیعی از ظروف، شیشه‌ها و... ایمن باشد.

شكل‌های مختلف شوینده‌ها:

شوینده‌های مورد استفاده در ماشین ظرف شویی، امروزه در سه شكل زیر قابل مشاهده هستند:

پودرها
ژل‌ها
قرص‌ها

كلیه اشكال فوق خوب هستند ولی انتخاب هر یك از آنها به سلیقه شخصی بستگی دارد.

پودرها:

دانه‌های سیال هستند، بیشتر افراد با این شكل شوینده نسبت به سایر اشكال آشناتر هستند.

ژل‌ها:

این اشکال فرموله می‌شوند تا پراكنده شدن كنترل شده داشته باشند. با توجه به شكل آنها نسبت به پودرها كمتر شناخته شده هستند. ژل‌ها به سرعت حل می‌شوند و به شوینده امكان می‌دهند تا به طور صحیح عمل كند.

قرص‌ها:

این محصوات فرموله شده‌اند تا عملیات شستشو را بهتر انجام دهند. هر قرص مقدار شوینده مناسب برای یك حجم كامل از ظرف دارد. هر قرص به تنهایی پوشش داده شده است تادربرابر رطوبت و گرمای محیط محافظت شود. اگرچه قرص‌هاطراحی شده‌اند تا در همه انواع آب كارایی داشته باشنداما ممكن است نیاز باشد تا از یك قرص بخصوص برای آب‌های خیلی سخت استفاده كنید.

شستشوی خودكار ظروف نیازمند شوینده‌ای است كه مشخصات خاصی داشته باشد، البته به علت شرایطی كه باید درآن عمل كند. یكی از مشخصات این است كه شوینده بایدبه مقدار خیلی كم كف تولید كند زیرا مقدار زیاد كف از عملیات شستشو جلوگیری می كند. سایر كارهای مهم دیگری كه باید شوینده انجام دهد عبارتند از:

آب را مرطوب‌تر كند (كشش سطحی آب را كاهش دهد) تا باقی‌مانده‌های غذا را بهتر از بین ببرد.
جمع كردن و از بین بردن مواد معدنی كه باعث افزایش سختی آب و كاهش عملكرد شوینده می‌شود.
تعلیق چربی‌ها و ذرات روغن
جلوگیری از تولید كف توسط مواد پروتیینی مانند شیر و تخم مرغ
محافظت ظروف چینی و فلزی از اثرات خوردگی ناشی از آب و حرارت

برطرف كننده‌های رسوبات آهكی و زنگ:

این محصولات به شكل مایع و یا پودری در دسترس هستند تا رسوبات آهكی و یا زنگ زدگی را از ظروف برطرف كنند.ماده مو این محصول معمولا تركیبی از اسید است كه در ابتدای چرخه شستشو اضافه می‌شود.

نقش مواداولیه:

برای اینكه شوینده كلیه خاصیت‌های فوق را داشته باشد براساس فرمولاسیون و نوع محصول، افزودنی‌هائی باید به آن اضافه شودلذابسته به فرمولاسیون و شكل،محصولات شوینده‌ ماشین ظرف شویی شامل موادتشکیل دهنده زیر هستند:

مواد فعال سطحی:

این مواد ذرات غذایی رازدوده و چربی‌ها را معلق می‌كند،ازطرفی سطح ظرف راهم پاك كرده و عاری از هرگونه لكه و یا فیلم می‌كند.آن دسته از مواد فعال سطحی در ماشین ظرف شویی استفاده می‌شود كه قدرت كف كنندگی خیلی كمی داشته باشد.

مواد فعال سطحی از نوع نانیونیك كشش سطحی آب را كاهش می‌دهند بنابراین آب به سرعت سطح ظرف و باقی‌مانده‌های غذا را مرطوب می‌كند. كاهش كشش سطحی آب موجب می‌شود یك لایه از آب سطح ظروف را بپوشاند و هیچ محل خشكی باقی نماند. همچنین مواد جاذب سطحی به پاك كردن و تعلیق ذرات چربی مانند كره و روغن آشپزی كمك می كنند مواد جاذب سطحی نانیونیك به این دلیل استفاده می‌شوند كه كف زایی كمتری دارند.

سازنده :

این مواد(كمپلكس فسفات‌ها) با مواد معدنی كه موجب سختی آب می‌شوند تركیب شده و آنها را به صورت محلول نگه می‌دارد و بنابراین باعث می‌شود تا مواد معدنی با باقی‌مانده‌های غذا تركیب نشده و بنابراین تركیبات مواد معدنی- باقی‌مانده غذا به صورت لكه و یا فیلم بر روی ظروف باقی نماند.

فسفات‌هامواد معدنی مانند كلسیم و منیزیم را كه موجب افزایش سختی آب می‌شوند را جمع‌آوری كرده تا با ذرات مواد غذایی و یا شوینده‌ها تركیب نشوند. همچنین فسفات‌ها باعث تعلیق ذرات غذا درون آب بعد از پاك كردن از سطح ظروف و جلوگیری از رسوب دوباره آنها روی ظرف می‌شود.

بلیچ ‌های اكسیژنی و یا كلری:

فرایند را بهداشتی كرده و باعث حل شدن ذرات پروتیین مثل شیر و تخم‌مرغ می‌شود. همچنین رسوبات قهوه و چای را از ظروف شیشه‌ای پاك می‌كند.

مواد مانع از خوردگی:

موادی مانند سدیم سیلیكات هستند كه محافظت از قطعات ماشین ظرف‌ شویی، ظرف‌ها و اشیاء مورد شستشو راازخوردگی برعهده دارند.

آنزیم‌ها:

این مواد پروتئین‌ها و ذرات غذایی آلی را به اجزای كوچك تبدیل می‌كنند و سپس این اجزای كوچك ، به جزء های کوچکتر شكسته می‌شوند.

موادضد خوردگی :

این مواد(سدیم سیلیكات) امكان محافظت از قسمت‌های مختلف ماشین ظرف شویی را فراهم می‌ آورد. همچنین از پاك شدن طرح‌های روی ظرف چینی و خوردگی فلزاتی مانند آلومینیوم جلوگیری می‌كند.

افزودنی‌های خاص:

این گروه از موادمانند سدیم آلومینات، بوریك اكسید و یا آلومینیوم فسفات از پاك شدن طرح‌های روی ظروف چینی جلوگیری می‌كند.

در بعضی از موارد مواد ضد كف هم برای جلوگیری از كف كردن اضافه می‌شود.

آلكالی‌های افزودنی:

این مواد(سدیم كربنات، تری سدیم فسفات) به پاك كردن ذرات چربی كمك می‌كند.

پلیمرها:

این موادهم از تشكیل فیلم آب سخت جلوگیری می‌كنند.

غلظت دهنده ها (Thickening agents):

در شوینده‌های ژل ماشین ظرف شویی استفاده می‌شود تا شوینده در مخزن ماشین ظرف شویی باقی مانده تا زمان لازم برای پراكنده شدن فرارسد.

افزودنی‌های فرایندی:

معمولا مواد خنثی هستند كه به مواد فعال امكان می‌دهند تا به صورت قابل استفاده‌ای با هم تركیب شوند.

اسانس‌ها:

این مواد بوی حاصل از مواد پایه تشكیل دهنده شوینده و بوی باقی‌مانده از غذاها را از بین می‌برد.

تسهیل کننده آب كشی:

بعضی از ماشین‌های ظرف‌شویی دارای پراكنده کننده خودكار عامل آب‌كشی هستند كه عامل آب‌كشی مایع را به صورت خودكار طی مرحله آب‌كشی پراكنده می‌كند. عامل آب‌كشی در حالت جامد در ماشین‌های ظرف شویی كه دارای توزیع كننده خودكار نیستند استفاده می‌شود. استفاده از عامل آب‌كشی باعث می‌شود تا آب به صورت یك صفحه از روی ظرف پاك شده و قطرات آب روی ظروف باقی نماند كه این حالت در مواردی كه آب دارای سختی بالایی است مفید بوده و از كدر و لكه دار شدن ظروف جلوگیری می‌كند.

این مواد فرموله شده‌اند تا كشش سطحی آب را كاهش دهند. این مواد از ماندن آب آبكشی روی ظروف كه باعث ایجاد لكه و یا فیلم می‌شود جلوگیری می‌كنند. همچنین به خشك شدن ظروف زمانی‌كه دكمه ذخیره سازی انرژی ماشین فعال شده و ظرف‌ها در مجاورت هوا خشك می‌شوند كمك می‌كنند.

برطرف كننده لکه یا فیلم:

محصولات آلكالی به شكل پودر هستند كه شامل كلر و فسفات‌های پیچیده می باشند. این محصولات به منظور برطرف كردن فیلم‌های آب سخت و جلوگیری از كدر شدن ظروف استفاده می شوند. برطرف كننده فیلم می‌تواند به صورت جداگانه و یا در تركیب با شوینده ماشین ظرف شویی استفاده شود. برخی از دستورالعمل‌های ماشین ظرف شویی استفاده از كریستال‌های اسید سیتریك و یا سركه سفید را برای برطرف كردن فیلم‌ها پیشنهاد می‌كنند.به یادداشته باشید هنگامی‌كه از محصولی كه به طور خاص برای ماشین ظرف شویی فرموله نشده استفاده می‌كنید، باید به راهنمایی‌های سازنده دستگاه توجه كرده و نحوه عملكرد را تغییر ندهید.

برطرف كننده‌های رسوبات آهكی و زنگ:

نگهداری شوینده های ماشین ظرفشویی:

پودرهای شوینده مورد استفاده در ماشین ظرف شویی رطوبت و كربن دی‌اكسید اتمسفر راجذب می‌كند. به این ترتیب شوینده ناصاف و به هم چسبیده می شود. به این ترتیب ممكن است كه تا حدی نامحلول بوده و پاك‌كنندگی كمتری داشته باشد. برا ی جلوگیری از این حالت باید بسته بندی پودر به گونه‌ای باشد كه از جذب رطوبت جلوگیری كند. مصرف كنندگان باید بعد از هر بار مصرف ، در بسته پودر را ببندند.

رطوبت ممكن است كه تركیبات بلیچ را فاسد كند بنابراین پودرها باید در بسته بندی‌های ضد رطوبت و یا بطری نگهداری شوند. بسته را به دقت باز كنید تا هیچ پودری بیشتر از میزان مصرف خارج نشود، بعد از هر بار مصرف دوباره آن را ببندید،تاکید می شود هرگز سیستم‌هایی را كه ضد رطوبت نیستند خریداری نكنید.بسته‌ها را در محل خشك و خنك نگهداری كنید. بدیهی است این محصولات را نباید زیر ظرف شویی نگهداری كرد زیرا این محیط گرم و مرطوب است.

برخی از ژل‌های ماشین ظرف شویی نیاز به هم زدن قبل از استفاده دارند. این نكته نیز قابل توجه است كه شوینده‌های ماشین ظرف شویی مانند سایر محصولات شوینده خانگی باید دور از دسترس اطفال نگهداری شوند.

دفع شوینده‌های ماشین ظرف شویی:

همان طور كه شما در مصرف و ذخیره سازی شوینده‌های ماشین ظرف شویی دقت می‌كنید درچگونگی دفع ظروف خالی و یا حاوی مقدار خیلی كم از آنها نیز باید به نكات زیر توجه كنید.

برای صرفه جویی در هزینه، شوینده را به طور كامل مصرف كنید. در صورتی‌كه نمی‌توانید شوینده را به طور كامل مصرف كنید آن را به دوستان و آشنایان خود بدهید.

برای دفع شوینده برچسب روی آن را مطالعه كنید. پودرها و ژل‌های شوینده، مواد فعال سطحی و مواد برطرف كننده فیلم ولكه می‌توانند داخل ظرف شویی دفع شوند،اما قرص‌های شوینده و مواد فعال آبكشی باید داخل سطل زباله دفع شوند.

هرگز شوینده‌ها را هنگام دفع با هم مخلوط نكنید.مایع ظرفشویی شوینده‌های ماشینهای ظرف‌شویی در كشورما ظرف های پلاستیكی حاوی ژل‌های ظرف شویی را بازیافت می‌كنند، برنامه بازیافت محل خود را بررسی كرده و ظروف شوینده را طبق آن داخل مواد بازیافتی قراردهید.

هرگز از ظرف خالی شوینده ماشین ظرف شویی برای مصارف دیگر استفاده نكنید. ممكن است كه برخی از شوینده‌ها حاوی مواد خطرناكی بوده و برای مصارف بعدی مضر باشند.

مقدار:

مقدار مناسب از شوینده باید استفاده شود تا آب را نرم كرده و اثرات پاك كنندگی مطلوب داشته و ظروف را محافظت كند. استفاده كمتر ازاین مقدار باعث پاك كنندگی ضعیف و باقی‌ماندن ذرات غذا روی ظروف و كدرشدن آنها می‌شود. بهترین روش برای انتخاب اندازه مناسب،پر كردن پیمانه شوینده با مقداری است كه توسط تولید كننده ماشین ظرف شویی پیشنهاد می‌شود.

نکته مهم:

هیچ جایگزینی برای شوینده‌های مورد استفاده در ماشین ظرف شویی وجود ندارد. تنها شوینده مخصوص ماشین ظرف شویی باید در ماشین ظرف شویی استفاده شود. این محصولات معمولا به شكل پودر یا ژل عرضه می‌شوند. سایر شوینده‌ها و یا صابون‌ها حجم زیادی كف تولید می‌كنند و ممكن است كه عملكرد آب را در ماشین ظرف شویی كاهش دهند همچنین ممكن است كه حجم زیاد كف موجب سرریز كردن ماشین ظرف شویی شود كه بدیهی است موجب آسیب دیدن ماشین ظرف شویی و محیط اطراف آن می شود. سایر محصولات پاك كننده مانند بوراكس، سودا و یا صابون‌های مایع نمی‌توانند به عنوان شوینده در ماشین ظرف شویی استفاده شود.

نكات ایمنی:

شوینده‌های مورد استفاده در ماشین ظرف شویی را دور از دسترس اطفال نگاه دارید.
شوینده‌ها را در محلی جدا از مواد غذایی نگهداری کنید.
شوینده ماشین ظرف شویی را در بسته بندی اصلی خود حفظ کنید.
قبل از روشن كردن دستگاه، شوینده را داخل آن بریزید.
به منظور اطمینان از تكمیل چرخه شستشو، محل ریختن شوینده را بررسی كنید در صورتیكه كاملا خالی نشده باشد می‌توانید آن را تمیز كنید.

نكاتی درباره صرفه‌جویی انرژی:

مناسب‌ترین مقدار ظروف را برای گرفتن بهترین نتیجه انتخاب كنید.صابون ماشین ظرف شویی
از مقدار شوینده پیشنهاد شده استفاده نمایید.
هنگامی‌كه ظرفیت ماشین ظرف شویی تكمیل شد آن را روشن كنید.
از چرخه‌های كوتاه‌تر، متناسب با میزان ظروف و مقدار كثیفی آنها استفاده نمائید.

آشنایی با مواد شستشوی ظروف

مطالب مشابه :

آشنایی با خرید ماشین‌ ظرفشویی

نصب و راه اندازی ماشین ظرفشویی پارس اباد اباریان (ابادیان)

فروشگاه و گالری محصولات مجیک

آشنایی با مواد شستشوی ظروف