ضرورت توجه بیشتر به تغذیه کارگران (گفتگویی با دکتر رضا امانی)

ضرورت توجه بیشتر به تغذیه کارگران <?xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" />

نخستین طرح تحقیقاتی جامع برای بررسی کمی و کیفی تغذیه کارگران در کشور آغاز شده است.

پروانه حجت: کارگران، قشر زحمت‎کش جامعه را تشکیل می‎دهند که باید از لحاظ سلامت، بهداشت و تغذیه هم مورد توجه قرار گیرند. کارگرانی که در بخش‎های مختلف جامعه مشغول به کارند از جهات مختلف همانند شرایط آب‎وهوایی، وضعیت اقلیمی، ساعات کار، فشار کار و میزان آسیب‎های احتمالی ناشی از محیط کار با هم تفاوت دارند، از این رو وضعیت تغذیه آنها نیز باید با توجه به شرایط ویژه‎ای که دارند مورد بررسی قرار گیرد.

دکتر رضا امانی ، متخصص تغذیه و مدیر گروه آموزشی تغذیه دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز و مهندس احمد حسینی ، عضو هیئت علمی این دانشگاه، در راستای ارتقای وضعیت تغذیه کارگران، آغاز به راه‎اندازی طرحی تحقیقاتی تحت عنوان «طرح جامع بررسی کمی و کیفی وضعیت تغذیه و ارائه الگوی غذایی مناسب برای کارکنان شرکت ملی حفاری ایران»، کرده‎اند که اولین تحقیق جامع در نوع خود به حساب می‌آید.

دکتر امانی، در توضیح این طرح تحقیقاتی می‌گوید: تاکنون، چه در سطح بین‎المللی و چه در سطح کشور، طرحی به این شکل نداشته‎ایم. تفکر آغازین این طرح 4 سال پیش شکل گرفت؛ در واقع در آن سال طی جلساتی که با مدیران عامل و مسئولان مناطق نفت‎خیز شرکت ملی نفت ایران داشتیم، جایگاه تغذیه را در بهره‎وری نیروی کار و ارتقای سطح تولید و از سوی دیگر در افزایش رضایتمندی و کیفیت زندگی کارگران، تشریح کردیم. به دنبال این جلسات و صحبت‎های مقدماتی، شرکت‎های مختلف تابع شرکت نفت و همینطور شرکت ملی حفاری ایران علاقه‎مند به ایجاد ارتباط علمی با دانشگاه شدند و پیشنهاد طرح‎های تحقیقاتی مشترک را دادند.

عضو هیئت علمی دانشگاه اهواز ضمن تاکید بر شیوع بالای بیماری‎های مزمن از جمله چاقی، دیابت نوع2 ، هیپرلیپیدمی و همینطور پرفشاری خون در بین کارکنان این شرکت‎ها، ادامه می‌دهد: طرح پژوهشی حاضر با هدف ارزیابی کلی وضعیت تغذیه و تندرستی کارکنان شرکت ملی حفاری ایران ارائه شده است. در فاز اول این طرح، 8 دکل حفاری در سطح استان و پس از آن در سراسر کشور و همینطور سکوهای خلیج فارس و در فاز سوم، پرسنل ستادی مورد ارزیابی قرار خواهند گرفت. ما هم‎اکنون در نمونه‎گیری مقدماتی فاز 1 هستیم و خبر آغاز این طرح پژوهشی در خبرنامه تغذیه سازمان ملل متحد نیز درج شده است.

دکتر امانی با اعلام اینکه در این طرح تحقیقاتی، کلیه شاخص‎های تن‎سنجی، بالینی و بیوشیمیایی خون شامل پروفایل لیپیدی، قند، اوره و کراتینین و همچنین رژیم غذایی مورد ارزیابی قرار می‎گیرد، خاطر نشان ساخت که در این طرح تحقیقاتی، 2 نو‎آوری نیز دیده می‎شود که وی آنها را اینگونه تشریح کرد: ما در این طرح، انرژی مصرفی مشاغل مختلف حفاری را  که روی دکل‎ها کار می‎کنند، اندازه‎ می‎گیریم و سپس با روش «بیو ایمپدانس»، چربی بدن آنها را نیز اندازه‎گیری می‎کنیم که این کار تا کنون در ایران و جهان انجام نشده است.

دکتر امانی در مورد اهمیت اینگونه طرح‎ها می‌افزاید: مشکلات بومی، راه حل‎های بومی دارد. به این معنا که ما نمی‎توانیم برای رفع مشکلات تغذیه‎ای که در کشورمان وجود دارد صرفا به دستورالعمل‎هایی که در کتاب‎های خارجی آمده است بسنده کنیم و باید با مطالعات، خلاقیت و تعدیل و اصلاح ایده اولیه، ایده‎های جدیدی ابداع و نیازهایمان را مرتفع کنیم.

دانشیار دانشگاه جندی شاپور اهواز در پاسخ به این سوال که چرا کارگران را به عنوان گروه هدف برگزیده است؛ می‌گوید: به این دلیل که شرایط کاری بسیار سنگین و دشواری دارند؛ تا حالا به تغذیه آنها توجه ویژه‎ای نشده است؛ آمارهای محدود و پراکنده‎ای در دست است که نشان می‎دهد بیماری‎های مزمن همانند بیماری‎های قلبی، ازدیاد چربی خون و ... در میان آنها شیوع بالایی دارد؛ ترومای ناشی از محیط کار سلامت آنها را تهدید می‎کند؛ شرایط نوبت‎کاری و شیفت شب دارند و همچنین به علت استرس‎های شدید کاری. معمولا به دلیل کمبود اوقات فراغت و امکان تفریح، کارگران در مواقع استرس و فشار کاری بالا، به خوردن و حتی پرخوری پناه می‎آورند و دچار مشکلات ناشی از پرخوری و بدخوری همانند اضافه وزن، چربی و فشار خون بالا می‎شوند ضمن اینکه فرصت و امکان انجام ورزش را نیز پیدا نمی‎کنند. در عین حال استرس، خود از عوامل اثرگذار بر چربی و فشار خون است.