ایدز در زندانهای ایران

مقدمه :

ایدز عبارت‌ است‌ از بوجود آمدن‌ ضعف‌ عمده‌ دردستگاه‌ ایمنی‌ بدننقص‌ ایمنی‌. این‌امر باعث‌ کاهش‌ توانایی‌ بدن‌ در مقابله‌ با عفونتها و توانایی‌ سرکوب‌ سلول‌های‌غیرطبیعی‌ مثل‌ سلول‌های‌ سرطانی‌ می‌شود.ویروس‌ ایدزسلول‌های‌ ایمنی‌ موجود درخون‌لنفوسیت‌هاو سلول‌های‌ ایمنی‌ موجود در بافت‌ها مانندمغزاستخوان‌،طحال‌،کبدوگره‌های‌لنفاوی‌را درگیر می‌سازد. این‌ سلول‌ها در تولیدپادتنبرای‌ مقابله‌ با بیماریها وسرطانهانقش‌دارند. در مجموع‌ باید گفت‌ که‌ ایدز یک‌ نوع‌ نقص‌ ایمنی‌ ثانویه‌ است‌ که‌ در سیرعفونت‌ با ویروس‌ ایدز ایجاد می‌شود.ویروس ایدز در زندان های اکثر کشورهای جهان یافت شده است. این موضوع باید مورد توجه جدی قرار گیرد ، زیرا بسیاری از زندانیان دوره های حبس کوتاه مدت دارند و دوباره به جامعه باز می گردند. در واقع زندانیان نه تنها خود در معرض عفونت HIV هستند بلکه مخزنی برای شروع و گسترش HIV در جامعه به شمار می آیند.شرایط زندان اغلب زمینه مساعدی برای انتقال عفونت HIV  ایجاد می کند. زندانی ها در فضایی مملو از خشونت و نگرانی زندگی می کنند. تنش از جمله تنش های جنسی زیاد است و استفاده مشترک از وسایل تزریق مواد مخدر ، سوزن های مشترک برای خال کوبی و سوراخ کردن پوست و مراسم پیوند خونی برادری در زندان ها آشکارا خطر ابتلا به HIV  را افزایش می دهد. نداشتن تحصیلات و اطلاعات و نبود مراقبت های پزشکی مناسب از دیگر دلایل انتشار HIV در زندان هاست.

میزان عفونت HIV در بین زندانیان 4 تا 6 برابر جمعیت عادی جامعه است. میزان شیوع HIV در زندان های آمریکار 5/5 برابر و در فرانسه 10 برابر جمعیت عادی جامعه است. میزان شیوع HIV در زندان های ایران از 37/1 درصد در سال 1379 به 28/2 درصد در سال 1380 رسیده است و بررسی تحلیلی آمار ایدز در تیرماه 1381 نشان می دهد که از 3912 مورد آلودگی به HIV  در کشور ، 872 مورد مربوط به معتادین در زندان ها و 860 مورد مربوط به معتادین در اردوگاه هاست. در حال حاضر 60 درصد از زندانیان کشور را معتادین مواد مخدر تشکیل می دهند و زندانیان دومین گروه در معرض خطر ایدز در کشور هستند.

امروزه محققین ثابت کرده اند که کمبود اطلاعات و مراقبت پزشکی مناسب یک عامل بالقوه و موثر برای گسترش HIV در زندان هاست. سازمان جهانی بهداشت ، آموزش ایدز در زندان ها را به عنوان یک عامل ضروری برای بهداشت و سلامت زندانیان ، کارکنان زندان و جامعه ای که زندانیان از آن می آیند و دوباره به آن باز می گردند ، مطرح نموده است.

با توجه به مسائل فوق و عدم وجود درمان قطعی و واکسن موثر برای بیماری ، تنها ابزار برای کنترل بیماری ، آموزش و بالا بردن آگاهی به خصوص در گروه های در معرض خطر همچون جوانان و زندانیان است. لذا این پژوهش به منظور تعیین میزان تاثیر برنامه آموزش بهداشت بر رفتارهای بهداشتی پیشگیری کننده از ایدز در زندانیان انجام شد.

مواد و روش ها :

این مطالعه نیمه تجربی (تحلیلی به صورت قبل و بعد) در سال 1381 بر روی زندانیان زیر 25 سال زندان قزل حصار تهران انجام شد. ابتدا از بین زندانیان زندان قزل حصار تهران ، اندرزگاه شماره 3 (مخصوص مردان جوان) انتخاب و از بین تمام زندانیان اندرزگاه ، 50 نفر با روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند.پس از تکمیل پرسش نامه توسط واحدهای مورد پژوهش و جمع آوری اطلاعات ، برنامه آموزشی تهیه و تدوین شد. برنامه آموزشی طی 8 جلسه به صورت کلاس های آموزشی با استفاده از روش های سخنرانی ، پرسش و پاسخ ، بحث گروهی ، آموزش چهره به چهره ، ارائه جزوه آموزشی ، پمفلت ، پوستر و فیلم ویدئویی برگزار شد. محتوای آموزشی بیش تر بر ایجاد و تثبیت رفتارهای بهداشتی تاکید داشت. 2 ماه پس از اجرای برنامه آموزشی با انجام آزمون دوم چگونگی تأثیر برنامه آموزش بهداشت بر متغیرهای وابسته مورد مطالعه و ارزیابی قرار گرفت.برای سنجش سطح آگاهی ، نگرش و عملکرد افراد مورد مطالعه به ترتیب از 29 ، 20 و 12 سوال استفاده شد که بالاترین امتیاز برای سوال های آگاهی 29 ، برای سوال های نگرشی 40 و برای سوال های عملکرد 12 بود.برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از آزمون های ضریب همبستگی ، تی مستقل ، تی زوجی و آنالیز واریانس استفاده شد.

  نتایج

سن افراد مورد مطالعه 18 تا 25 سال با میانگین 9/21 سال بود. 66 درصد از افراد مورد مطالعه متاهل بودند. سطح سواد سیکل یا راهنمایی (36 درصد) بالاترین فراوانی را داشت و در رده های بعدی به ترتیب سطح سواد دیپلم و بالاتر (32 درصد) ، ابتدایی و نهضت (28 درصد) و بی سواد (4 درصد) قرار داشتند که از بین متغیرهای دموگرافیک ، بین سطح تحصیلات با متغیر آگاهی و نگرش و وضعیت تاهل با آگاهی ارتباط معنی دار وجود داشت. اجرای برنامه آموزش بهداشت موجب افزایش میزان آگاهی ، نگرش و عملکرد افراد مورد مطالعه شد و آزمون آماری t زوج بین میانگین نمره های قبل و بعد از آموزش اختلاف معنی داری را نشان داد.
(0001/0>p) (جدول شماره 1).

 جدول (1) مقایسه میانگین نمره های افراد مورد مطالعه

قبل و بعد از مداخله آموزشی

متغیر

قبل از آموزش

بعد از آموزش

آگاهی

2/4 = 9/15

5/2 = 2/25

نگرش

4/4 = 21

2/3 = 5/29

رفتار

8/2 = 9/2

2 = 1/6

 این پژوهش نشان داد که رفتارهای پر خطر شیوع HIV همچون مصرف مواد مخدر تزریقی به میزان نگران کننده ای در بین زندانیان شایع است (جدول شماره 2)

 جدول 2 ـ فراوانی نحوه پاسخ گویی به سوال های عملکرد

 قبل و بعد از مداخله آموزشی

سوال های عملکرد

قبل از آموزش

بعد از آموزش

بلی

خیر

بلی

خیر

تعداد

درصد

تعداد

درصد

تعداد

درصد

تعداد

درصد

آیا تاکنون کتاب یا جزوه ای راجع به ایدز خوانده اید؟

5

10

45

90

48

96

2

4

آیا تاکنون در کلاس های پیشگیری از ایدز شرکت کرده اید؟

1

2

49

98

50

100

0

0

آیا در دوماه گذشته درزندان از مواد تزریقی استفاده کرده اید

11

22

39

78

7

14

43

86

آیا در دو ماه گذشته در زندان خال کوبی داشته اید؟

3

6

47

94

0

0

50

100

آیا در دو ماه گذشته در زندان رابطه جنسی داشته اید؟

4

8

46

92

1

2

49

98

آیا در دو ماه گذشته در زندان به دلیل صرفه جویی و عدم دسترسی از تیغ یا ماشین اصلاح مشترک استفاده کرده اید؟

19

38

31

62

5

10

45

90

 بحث و نتیجه گیری :

یافته های پژوهش نشان داد که برنامه آموزش بهداشت طراحی شده در ارتقاء سطح آگاهی ، تغییر یا ایجاد نگرش مثبت و همچنین عملکرد مناسب در افراد مورد مطالعه موثر بوده است.

در این مطالعه بین سن زندانیان و آگاهی ، نگرش و رفتارهای بهداشتی پیشگیری کننده از ایدز ارتباط معنی داری وجود نداشت. در تحقیق دویان در ترکیه نیز ارتباطی بین سن و نگرش در مورد ایدز در افراد تحت مطالعه مشاهده نشد. فروغ عامری نیز در مطالعه آگاهی پرستاران در مورد ایدز ارتباط معنی داری بین سن و میزان آگاهی پرستاران به دست نیاورد.

یافته ها نشان داد که تغییر نمره آگاهی بعد از برنامه آموزشی در افرادی که بی سواد یا دارای سطح تحصیلات نهضت سواد آموزی و ابتدایی بودند بیش از سطوح دیگر بوده است. در مطالعه واز و همکاران در زندان ماپوتو موزامبیک نیز زندانیان دارای سطح سواد پایین تر ، بعد از مداخله آموزشی بهبوی بیشتری در نمره آگاهی نسبت به گروه با سوادتر داشتند.

قبل از مداخله آموزشی با افزایش سطح تحصیلات ، آگاهی و نگرش افراد افزایش می یافت به طوری که میانگین نمره آگاهی برای افراد بی سواد 12 و برای افراد دیپلمه و بالاتر 19 و میانگین نمره نگرش در افراد بی سواد 18 و برای افراد دیپلمه و بالاتر 24 بود. ولی ارتباط معنی داری بین سطح تحصیلات و رفتار افراد وجود نداشت.

یافته ها نشان داد که 50 درصد افراد مورد مطالعه قبل از دستگیری با روش دود کردن و 24 درصد به صورت تزریقی مواد مخدر مصرف می کردند. این مساله باید مورد توجه جدی قرار گیرد زیرا در مراکزی مثل زندان ها که افراد دسترسی بسیار محدودی به مواد مخدر دارند احتمال دست زدن به رفتارهای مخاطره آمیز از قبیل استفاده مشترک از سرنگ های آلوده و دست ساز توسط معتادین تزریقی بسیار زیاد است. دیده شده که گاهی اوقات 10 تا 15 نفر از یک سرنگ استفاده می کنند.یافته ها نشان داد که 82 درصد از افراد مورد مطالعه شاهد تزریق مواد مخدر در زندان بوده اند. در مطالعه ای در آلمان نیز 67 درصد معتادین به تزریق مواد مخدر در زندان ادامه داده بودند.

یافته ها نشان داد که 48 درصد افراد تحت مطالعه شاهد تماس جنسی در زندان بوده اند. تماس جنسی بین مردان در زندان ها در تمام دنیا رایج است ، در یک بررسی در برزیل 72 درصد مردان در زندان با مردان دیگر تماس جنسی داشتند.یافته ها نشان داد که اجرای برنامه آموزش بهداشت موجب افزایش نمره آگاهی ، بهبود نمره نگرش و افزایش نمره رفتار زندانیان شده است که با سایر مطالعه ها مطابقت دارد.

با توجه به نتایج این مطالعه پیشنهاد می شود جهت ایجاد واحد آموزش بهداشت در سیستم بهداشت و درمان زندان ها برنامه ریزی شود و همچنین راهکارهای کاهش خطر ایدز در زندان ها (توزیع مواد ضد عفونی کننده ، سرنگ و سوزن یک بار مصرف و غیره) که تجربه موفقی در سایر کشورها بوده است ، در کشور ما نیز اعمال شود.

 اعتياد ايدز و هپاتيت در زندان

اعتياد ، سالها تنها به عنوان يك « جرم » شناخته مي شد و فرد معتاد را صرفاً يك « مجرم » مي شناختند . تحقيقات جامعي كه به ويژه در دانشگاه « يل » انجام گرفت بروز تغييرات شيميايي و حتي ، فيزيكي در بافت مغز افراد معتاد را به اثبات رساند و كارشناسان ، امروزه اعتياد را يك بيماري مزمن و عود كننده مي شناسند كه به صورت حمله هاي متناوب « احساس نياز » و « مصرف » ماده مخدر تظاهر مي يابد . متأسفانه به نظر مي رسد كه در برخورد با معضلات و مشكلاتي كه اهميتي به مراتب كمتر از اعتياد دارند منطقي تر برخورد مي شود . عذر يك فرد سيگاري كه با قيافه حق به جانب ادعا مي كند كه « مجبور است » سيگار بكشد ؛ به راحتي پذيرفته مي شود و خيلي مؤدبانه از او مي خواهند كه در محل مجزايي به استعمال دخانيات مشغول شود . اين در حالي است كه نگاه صرفاً مجرمانه به شخص معتاد ، از او تنها و تنها انتظار « ترك » و آن هم « خيلي فوري » دارد . دكتر آلن لشنر «Alan Leshner » دبير انستيتو ملي مبارزه با مواد مخدر معتقد است كه هيچ نيازي در انسان ، قوي تر و شديدتر از احساس نياز يك معتاد به مصرف مواد مخدر نيست.

 اعتياد در ايران

كشور اسلامي ايران به علت قرار داشتن در شاهراه ترانزيت مواد مخدر و نيز جايگاه نسبتاً موجه مصرف ترياك در فرهنگ ايراني ، همواره با خطر و عوارض اجتماعي اعتياد روبرو بوده است . تخمين زده مي شود كه حدود 2 ميليون نفر معادل 3 درصد از كل جمعيت ايران به نوعي از مواد مخدر استفاده مي كنند . پس از پيروزي انقلاب اسلامي به ويژه در يك دهه اخير اقدامات بسيار جدي و مؤثري در مقابله با گروههاي قاچاق و توزيع مواد مخدر صورت گرفته است . با اين حال ، افزايش شيوع اعتياد در جمعيت زنان همه و همه حقايقي هستند كه لزوم برخورد ريشه اي تر و منطقي تر با اين معضل ملي را طلب مي كنند .

نكته مهمي كه در اين مجال قصد پرداختن به آن را داريم ؛ پرداختن به مشكلات بهداشتي و بيماريهاي عفوني خطرناك است كه يك فرد معتاد را در جامعه و محيط زندان تهديد مي كنند و با توجه به ارتباط اين افراد با كل جامعه ، آنها را به منابع خطرناكي براي انتشار بيماريهاي عفوني خطرناكي چون ايدز و هپاتيت تبديل مي سازند.

 ايـدز

از زماني كه نخستين مورد بيماري ايدز در سال 1981 در كشور آمريكا گزارش شد تا كنون بالغ بر 3 ميليون مورد ثابت شده بيماري ايدز از 208 كشور جهاني به سازمان جهاني بهداشت ( WHO ) گزارش شده است و به گزارش همين سازمان ، امروزه حدود 1/36 ميليون نفر انسان زنده آلوده به ويروس ايدز در جهان زندگي مي كنند.

آمار رسمي منشر شده در انتهاي سال 1380، تعداد مبتلايان به عفونت ويروس ايدز در ايران را 3109 نفر عنوان مي كند . در حاليكه كارشناسان و متخصصين امر، اين رقم را به حدود 25 هزار نفر تخمين مي زنند. بر اساس آمارهاي جهاني ، حدود 80 درصد از عفوتنهاي ويروس ايدز از راه تماس و رابطه جنسي ، 12 درصد از طريق اعتياد تزريقي و استفاده از سرنگهاي آلوده و مشترك و 4 درصد از طريق انتقال فرآورده هاي خوني آلوده منتقل مي شوند .

اين در حالي است كه متخصصين و كارشناسان معتقدند كه الگوي انتقال ويروس ايدز در كشور ما متفاوت است و برآورد مي شود كه 31 درصد از موارد ابتلا در ايران از طريق اعتياد تزريقي ، 25 درصد از راه انتقال خون و فرآورده هاي خوني آلوده و 11 درصد متفرقه انتقال مي يباند . به اين ترتيب در مي يابيم كه افراد معتاد و به ويژه ، معتادان تزريقي به طرز فاحشي بيشتر از افراد عادي جامعه در معرض خطر آلودگي با ويروس ايدزHIV قرار دارند.

 هپـاتـيت

هپاتيت به معني التهاب كبد است و 5 نوع ويروس هپاتيت D ، C ،B ،A وE شايع ترين و مهمترين علت اين بيماري به شمار مي روند .

هپاتيتهاي ويروسي شايع ترين علت بيماريهاي مزمن كبدي و سرطان كبد شناخته شده اند و سازمان بهداشت جهاني سرطان و سيروز كبدي ناشي از هپاتيتB را نهمين علت مرگ و مير در تمامي دنيا معرفي كرده است . ويروسهاي هپاتيت نوع B وC مهمترين و خطرناكترين نوع هپاتيتهاي ويروسي را ايجاد مي كنند ودرست مانند ويروس ايدز ، اعتياد تزريقي و انتقال فرآورده هاي خوني آلوده ، مهمترين راه انتقال آنها به شمار مي روند و معتادان تزريقي ، باز هم به عنوان گروه پر خطري شناخته مي شوند كه بيش از افراد عادي جامعه در معرض آلودگي با اين نوع ويروسها قرار دارند.در خصوص بيماري هپاتيت نوع B كه 2 ميليون نفر را در ايران مبتلا نموده است ، 3 درصد جمعيت كشور را پوشش مي دهد .

 زنـدان

جرمهايي كه افراد زنداني به علت انجام آنها در زندان به سر مي برند اغلب همان رفتارهاي پر خطري هستند كه فرد را در معرض ابتلاء به بيماريهاي عفوني خطرناكي چون ايدز و هپاتيت قرار مي دهند.
( اعتياد تزريقي ، بي بند و باري جنسي ، خشونت و ... ) از سوي ديگر ، محيط زندان براي بسياري از افراد ، نخستين فرصت زندگي براي آشنايي با اعمال خلافي چون اعتياد و بي بند و باري جنسي محسوب مي شود.
با وجود تمام ممنوعيتها و مراقبتها ديده مي شود كه رفتارهاي پر خطري چون اعتياد تزريقي ، اشتراك سرنگ ، خالكوبي ، رابطه جنسي و ... در بين زندانيان از شيوع بالايي برخوردار است. زندانيهاي معتاد در اثر پيامدهاي رواني ماده مخدر و يا در ازاي دريافت پول يا دارو گاهي تن به روابط جنسي نامشروع مي دهند . از سوي ديگر، ممنوع بودن استفاده از مواد مخدر و در دسترس نبودن وسيله مناسب تزريق گاهي افراد معتاد را مجبور مي سازد كه از هر راه و به هر شيوه اي متوسل شود تا ماده مخدر را به بدن خود برساند . ديده شده است كه در برخي موارد 15 تا 20 نفر از يك سرنگ آلوده مشترك استفاده مي كنند و استفاده از وسايل معمولي مانند مغز خودكار به يك جهت تزريق مواد مخدر چندان ناشايع نيست.

براساس اطلاعات موثق و تأييد شده اي كه از زندانها و مراكز بازپروري كشور به دست آمده است ، عده بسياري از ساكنان اين مراكز بخصوص در استانهاي كرمانشاه و كرمان از نظر عفونت با ويروس ايدز ، ويروس هپاتيت ، مثبت هستند.

ازسوي ديگر ، زندانها ، ديگر چهار ديواريهاي بلند و جدا از جامعه به شمار نمي روند . خيلي از زندانيها دوره حبس كوتاه دارند و بسياري از آنها در دوران مرخصي و يا پس از آزادي به جامعه باز مي گردند و با جامعه در ارتباط هستند. در تحقيقي كه در كشو رآمريكا انجام گرفت ديده شد كه 51 درصد از زندانيان و 12 ساعت پس از آزادي يك رابطه جنسي داشته و 11 درصد آنها در نخستين روز آزادي به تزريق مواد مخدر روي آورده اند . يك فرد معتاد زنداني نه تنها خود در معرض آلودگي به بيماريهاي خطرناكي چون ايدز و هپاتيت قرار دارد بلكه مي تواند به عنوان يك ناقل عمل كرده و عوامل عفوني خطرناك را به داخل انتقال دهد.

 اقدامات صحيح

زندان براي بسياري ، نخستين فرصت آشنايي با اعمال خلاف است . با اين حال ، براي بسياري از افراد هم اولين و تنها فرصت بهرمند شدن از امكانات بهداشتي و درماني به شمار مي رود. كم نيستند افرادي كه فرصت معاينه و بررسي جامع و دقيق پزشكي را براي نخستين بار در زندان بدست مي آورند . پس ، پسنديده است كه ما هم از اين فرصت استفاده كرده و :

1 ـ با آموزش صحيح آنها را از رفتارهاي پرخطر آگاه كرده و رفتارهاي سالم و صحيح را به آنها آموزش دهيم.

2 ـ با انجام بيماريابي ، زندانيان بيمار و معتاد را در بدو ورود به زندان شناسايي كنيم.

3 ـ زندانيهاي بيمار و معتاد را افراد نيازمندي بدانيم كه درمان كامل آنها مي تواند از خطر جدي انتشار آلودگي بين زندانيان و نيز انتقال به محيط خارج از زندان جلوگيري كند.

4 ـ با پيگيري كارآمد زنداني پس از آزاد شدن از زندان ، از سوي آوردن مجدد وي به اعمال رفتارهاي پر خطر جلوگيري نماييم.

 استراتژيهاي كاهش آسيب

در آخرين دستورالعمل انجمن طب اعتياد آمريكا ، فصل مجزايي به معرفي روشهاي كاهش آسيب در معتادان تزريقي اختصاص يافته است. امروزه كارشناسان معتقدند كه انتظار ترك آني و اصلاح فوري و كامل از يك فرد معتاد كه با مشكلات فرهنگي ، اقتصادي و اجتماعي متعددي دست به گريبان است چندان انتظار واقع بينانه اي به نظر نمي رسد و پيشنهاد مي كنند كه با آموزش صحيح رفتارهاي كم خطر و بهداشتي لااقل از آلودگي وي با انواع بيماريهاي خطرناك و مسري جلوگيري به عمل آيد.

به اين ترتيب ، علاوه بر اينكه فرد معتاد و كل جامعه در مقابل ابتلاء و انتقال عوامل عفوني خطرناك مصون مي مانند ، خود اين تغييرات رفتاري اندك مي توانند زمينه ساز اصلاحات بزرگتر و ترك كامل ماده مخدر توسط فرد معتاد گردند. در بسياري از كشورها امكان دستيابي فرد معتاد به سرنگ استريل چه در جامعه و چه در داخل زندان ، حتي شرايط و ضوابط خاصي وجود دارد. دسترسي فرد معتاد به داروي متادون نيز اقدام ديگري است كه كارشناسان معتقدند لااقل سبب مي گردد كه فرد معتاد از رفتار پرخطرتزريق به شيوه كم خطر تر خوردن ماده مخدر روي آورد. به هر حال، تجربه نشان داده است كه منع كردن انسانها از يك رفتار اشتباه بدون جايگزين كردن يك رفتار صحيح ، اغلب نتيجه اي جز تلاش انسانها براي دستيابي به آن رفتار اشتباه از شيوه هايي به مراتب خطرناك تر و اشتباه تر به بار نخواهد آورد. بطور خلاصه ، يك فرد معتاد در حقيقت انسان بيماري است كه به دليل مشكلات فرهنگي ، اقتصادي و اجتماعي متعدد و نيز احساس نياز شديد و ناگهاني به مصرف ماده مخدر ، بسيار در معرض انجام رفتارهاي مخرب و زيانبار قرار دارد . جمعيت معتاد و زندانهاي كشور در يك نگاه واقع بينانه و بر اساس آمارهاي متعدد داخلي و خارجي ، كانونهاي مناسبي براي ابتلاء و انتقال بيماريهاي عفوني مهم و خطرناكي چون ايدز و هپاتيت هستند و برخورد ريشه اي و كارشناسي با موضوع اعتياد و رسيدگي عاجل به وضع بهداشتي زندانهاي كشور بايد در رأس برنامه هاي سياستگزاران و دست اندركاران مربوطه قرار گيرد.

۵0 درصد جمعيت زندانيان با اعتياد به زندان وارد مي‌شوند

دكتر مرضيه فرنيا در گفت‌وگو با خبرنگار حقوقي خبرگزاري دانشجويان ايرانايسنادر رابطه با مهمترين اقدامات بخش بهداشت و درمان سازمان زندان‌ها اظهار داشت : مهمترين وظايف اداره كل بهداشت و درمان سازمان زندان‌ها در درجه اول بهداشت وپيش‌گيري از بيماري‌ها و در درجه دوم درمان و بازتواني است كه در كنار اين دو، بهدليل آمار بالاي زندانيان اولويت ديگر ما رسيدگي و درمان اعتياد است و از آن جاييكه حدود نيمي از جمعيت زندان‌ها مشكل اعتياد را به همراه دارند، درمان اعتياد دربين زندانيان به عنوان يكي از اهداف و اقدامات مهم در اين بخش محسوب مي‌شود.

وي ادامه داد: معاينه در بدو ورود، اولين اقدامي است كه براي يك زندانيانجام مي‌شود و از آن جايي كه اكثر مددجويان زندان‌ها كه از خيابان‌ها جمع‌آوريمي‌شوند معتاد هستند؛ اين ويزيت اوليه براي شناسايي برخي بيماري‌ها چون گال، شپش وامثال آن بسيار مفيد است كه در كنار آن بيماري‌ها‌ي فرد، داروهاي مصرفي و سابقهپزشكي فرد مشخص مي‌شود كه اگر فردي بيماري خاصي داشت اقدامات لازم براي تجويزداروهاي هميشگي او به دليل بيماري انجام مي‌شود.

مدير كل بهداشت و درمان سازمان زندان‌ها از اطلاع‌رساني وآموزش در بدو ورود به سيستم‌هاي آموزشي موجود به عنوان نخستين گام در آموزش فردزنداني نام برد و اظهار داشت: از آن‌جايي كه گروه هدف در زندان‌ها معمولا افرادي ازاقشار پايين جامعه هستند، آموزش‌پذيري مشكل و پيچيده‌ مي‌شود و زنداني به عنوان كسيكه وارد زندان شده هميشه سعي مي‌كند مقاومت كند به همين دليل تاثير آموزش‌ها بهحداقل كاهش مي‌يابد كه در اين رابطه سعي مي‌كنيم، از روش‌هايي با برنامه‌ريزي مناسباستفاده كنيم كه حداكثر كارايي را داشته باشد.

وي به سيستم‌هاي مدار بستهداخل زندان‌ها به عنوان يكي از روش‌هاي آموزش رايج نام برد و خاطرنشان كرد: با اينروش پيام‌هاي بهداشتي به صورت مكرر از آن پخش مي‌شود و تكرار باعث تاثير مي‌شود، دربرخي موارد هم بروشورهايي تهيه شده كه حاوي پيام‌ها و نكته‌هاي بهداشتي است و بهبالا بردن سطح آگاهي زندانيان كمك مي‌كند.

فرنيا خاطرنشان كرد: بيماري ايدزيكي از مواردي است كه از طريق تماس عادي منتقل نمي‌شود اما از طريق خون و ترشحات دركنار بيماري‌هايي چون اعتياد قابل انتقال است بنابراين هرگونه رفتار پرخطري مثلتزريق مشترك، رفتارهاي جنسي محافظت نشده، خال كوبي با وسايل مشترك و غيرايمن باعثانتقال اين بيماري مي‌شود كه يكي از اقداماتي كه در بدو ورود در زندان‌ها انجاممي‌شود، طراحي برنامه‌هاي ترك اعتياد در اولين قدم است كه خوشبختانه طي سه سال اخيربه صورت بسيار فعال در زندان‌هاي عمده كشور اجرايي شده است.

مدير كل بهداشتو درمان سازمان زندان‌ها گفت: پس از سم‌زدايي اوليه براي از بين بردن تمايل جسمانيفرد معتاد، اقدامات ديگري براي حذف تمايلات روحي وي انجام مي‌شود و در كل با آموزشو اطلاع‌رساني سعي مي‌كنيم فعاليت‌هاي پرخطر در همان بدو ورود فرد زنداني به اوآموخته شود و كساني كه سابقه رفتارهاي پرخطر را چه در سوابق قبلي و چه غير از آنداشته‌اند در قالب كلينيك‌هاي مثلثي يا مشاوره بيماري‌هاي رفتاري درمان كنيم.

فرنيا درباره مهمترين اهداف كلينيك‌هاي مثلثي، به سه محور اين مثلث درمانياشاره كرد و گفت: اعتياد، بيماري‌هاي آميزشي و بيماري‌هاي منتقله از طريق خون سهضلع مثلث بيمار‌ي‌ها در زندان هستند كه نوع سوم بيماري‌ها، ايدز، هپاتيت،بيماري‌هاي آميزشي و اعتياد است كه همواره مشاوره‌ها و آموزش‌هاي لازم را در رابطهبا كاهش اين موارد اعمال مي‌كنيم.

وي، با بيان اينكه اين كلينيك‌ها از سال 1380 در زندان كرمانشاه راه‌اندازي شده است، تصريح كرد: پس از كسب نتايجموفقيت‌آميز اين طرح، دستاوردهاي آن در گردهمايي كليه زندان‌هاي كشور عنوان شد واساسنامه راه‌اندازي اين كلينيك را به مسوولان ساير استان‌ها هم اعلام كرديم و ازآن زمان تا به حال، 52 كلينيك مثلثي فعال در زندان‌هاي كشور راه‌اندازي شده است ويكي از اهداف بخش بهداشت و درمان سازمان زندان‌ها اين است كه اين كلينيك‌ها حداقلدر زندان‌هايي با جمعيت بالاتر از سيصد نفر فعال شود.

فرنيا اظهار داشت: درحال حاضر زندان‌هاي اوين، رجايي‌شهر و قزل‌حصار در استان تهران داراي كلينيك‌هايمثلثي هستند كه كلينيك زندان رجايي‌شهر به عنوان يكي از بهترين كلينيك‌ها شناخته شده است.

مدير كل بهداشت و درمان سازمان زندان‌ها افزود: طبق آمارهاي موجودحدود 48 درصد زندانياني كه وارد زندان‌ها مي‌شود اعتياد دارند كه در ميان آنها برخيمعتاد به مواد مخدر و برخي حاملان و فروشندگان مواد مخدر هستند؛ مجرمان ساير جرايمچون سرقت هم عمدتا معتاد هستند كه با اضافه كردن آنها به آمار مذكور تقريبا نيمي ازجمعيت زندانيان با اعتياد وارد زندان مي‌شوند كه اين قضيه خود زمينه‌ساز شيوعبيماري ايدز در زندان‌ها هستند.

فرنيا با بيان اين‌كه بسياري از زندانيانپيش از ورود به زندان مبتلا به بيماري ايدز هستند، ادامه داد: برخي از اين افراد درمحيط زندان هم رفتارهاي پرخطر خود را ادامه مي‌دهند و از آن جايي كه از موادي كه بهصورت غيرقانوني و از طرق مختلف وارد زندان مي‌شود، استفاده مي‌كنند كه بعضي از آنهانيز علي‌رغم همه محافظت‌هايي كه انجام مي‌شود، قابل كشف نيست، اين عده سعي دارندحداكثر استفاده از مقدار كمي مواد كه وارد شده را ببرند و تزريق در اين مرحلهبهترين راه‌ از ديد آنان است چون هم مقدار كمتري هدر مي‌رود و هم تعداد بيشتري ازمواد به دست آمده بهره مي‌برند.

وي تصريح كرد: براي تشخيص تعداد مبتلايانبه بيماري ايدزhiv ،غربالگري در زندان انجام نمي‌شود، چون پس از پيدا كردنمبتلايان كاري نمي‌توانيم براي آنها انجام دهيم، بنابراين با توجه به اينكهشيوع50درصدي اعتياد در زندان وجود دارد، همه را آلوده به ويروس ايدز هم فرض مي‌كنيميعني همه آنها را آلوده مي‌دانيم مگر اين‌كه خلاف آن ثابت شود.

مدير كلبهداشت و درمان سازمان زندان‌ها ابراز داشت: تنها برآوردي كه در رابطه با ميزانشيوعhivبيماري ايدز در زندان‌هاي كشور وجود دارد، پايگاه‌هاي ديده وري است كهتوسط وزارت بهداشت در زندان‌ها فعاليت مي‌كنند و به صورت تصادفي نمونه‌هايي را ازبين زندانيان بدون ثبت‌نام آنها و فقط با كد گذاري در 2 سال متفاوت از جهت شيوع،افزايش يا كاهش مورد بررسي قرار مي‌دهند، و آمار دقيقي در اين رابطه از طريقغربالگري وجود ندارد.

وي در رابطه با مبارزه و پيش‌گيري و درمان اعتياد بهعنوان يكي از شايع‌ترين بيماري‌ها در زندان‌هاي كشور به روش‌هاي آموزشي و اصلاحي دراين مورد اشاره كرد و اظهار داشت: سعي مي‌كنيم با درمان اعتياد افراد متقاضي مصرفموادرا كاهش داده و ميزان تقاضا را پايين بياوريم كه در اين راستا از برنامه "درمان اعتياد" كه بسيار پيچيده است استفاده كرديم چون سم‌زدايي اعتياد از بدن روشآساني است و با داروهاي كمكي مي‌توان نياز بدن فرد به مواد را درمدت زمان كوتاهي ازبين برد اما آنچه كه هميشه براي اعتياد مساله بوده نياز رواني به اعتياد است كه بهراحتي از بين نمي‌رود و حتي برخي افراد پس از چند سال ترك اعتياد پس از روبه رو شدنبا يك مشكل در زندگي مجددا اقدام به استفاده از اين مواد مي‌كنند.
فرنيا ازكاهش آسيب به عنوان يكي از نخستين اقدامات در درمان اعتياد نام برد و گفت: در اينروش سعي مي‌شود كه فرد معتاد درمان شود اما اگر اين عمل ناموفق بود حداقل تلاشمي‌كنيم كه ميزان آسيب را كاهش دهيم و به همين دليل از روش‌هاي مختلفي تحت عنوانكاهش آسيب در اين زمينه استفاده مي‌شود و يكي از موفق‌ترين كارها در اين خصوص،برنامه درمان جايگزين اعتياد است يعني اعتياد و وابستگي به مواد مخدر را با داروييكه عوارض كمتري دارد جايگزين كنيم و در حقيقت اعتياد فرد را به ماده‌ي ديگري منتقلكنيم كه ضرر و آسيب مواد مخدر را نداشته باشد.

فرنيا افزود: يكي ديگر ازروش‌ها، استفاده از متادون است. اين دارو علي‌رغم وابستگي كه براي فرد ايجاد ميكند، نسبت به مواد مخدر بسيار بهتر است و چنين فردي مي‌تواند كاملا عادي به محيطاجتماعي خود بازگردد، اعتياد به اين ماده به صورت دراز مدت به‌طور تدريجي قابل تركاست كه در پي اعمال اين روش، درصد تزريق و روش‌هاي خشونت‌آميز در زندان‌ها كاهشچشمگيري داشته است.

مطالب مشابه :


دانلود پمفلت های پزشکی پرستاری

انجمن زیست شناسی مرکز اموزشی علامه حلی دانلود پمفلت های پزشکی Pediculosis-----69Kb شپش.




عملكرد سه ماهه سوم 1387 واحدآموزش سلامت مركز بهداشت چالوس

تعداد فعالیتهای آموزشی از - طراحي و تهيه پمفلت روز جهاني 745نسخه رابط-شپش-بهداشت فردی




بهداشت مدارس

بیماریابی رشک و شپش سر جهت - ارسال پمفلت - شرکت در دوره های بازاموزی و کارگاههای آموزشی




میکرودرم چیست؟

داده شده است.هم اکنون می توانید به همان ترتیبی که برای دانلود فیلم آموزشی برای شما شپش




تیفوس چیست ؟

پمفلت های پزشکی فایل های آموزشی تیفوس یک بیماری مشترک بین انسان و حیوان است که تو سط شپش




دوره آموزشی پرستاری از کودکان بیمار

پمفلت و اسلاید سرفصل مطالب آموزشی: فلسفه و هدف از آموزش حین خدمت: شپش و عوارض




ایدز در زندانهای ایران

سخنرانی ، پرسش و پاسخ ، بحث گروهی ، آموزش چهره به چهره ، ارائه جزوه آموزشی ، پمفلت شپش




برچسب :