آموزش شیوه نوشتن پروپزال و طرح تحقیق

بیان مساله

چگونه بیان مساله پروپزال خود را بنویسیم؟

مساله و موضوع تحقیق عبارت از شرایطی است که وجود دارد و در ذهن پژوهشگر ایجاد سوال می کند و پژوهشگر را بر می انگیزد که در آن کند و کاو کند.

مساله مشکل احساس شده ای است که محقق به آن علاقمند است و می خواهد راه حل آنرا بیابد هنگامی که محقق چنین احساسی پیدا می کند می توان گفت که او موضوع و مساله تحقیق خویش را انتخاب کرده است اما احتمالا از بیان آن به گونه ای که دیگران نیز آنرا ادراک کنند عاجز است.

به عبارت دیگر، او در این مرحله چون یک نقاش، طرح کلی خویش را ترسیم کرده است و برای فهماندن آن به دیگران نیازمند برجسته کردن ویژگیها و جزئیات آن می باشد.

معمولا مساله و موضوع تحقیق به صورت سوالی بیان نمی شود بلکه به صورت یک جمله کامل مثبت ، دقیق و صریح مطرح می گردد.

به سخن دیگر مساله و موضوع پژوهش بایستی به گونه ای تنظیم و بیان شود که به طور عملی قابل بررسی و تحقیق باشد به گونه ای که کلمات دقیقا معنای مورد نظر را برسانند و از لحاظ پژوهش قابل بررسی عملی و علمی باشند.

منظور از چگونگی بررسی متغیر یا متغیرها این است که بیان مساله مشخص کند که در این تحقیق ، هدف، توصیف سطحی یا مطالعه و مقایسه جامع و عمیق یا بررسی روابط تقارنی و همبستگی و یا احتمالا برآورد و تخمینی از روابط علت و معلولی متغیرهای ویژه است .

قاعده کلی برای بیان مساله و موضوع تحقیق این است که کلیه سوالات زیر به روشنی و وضوح پاسخ داده شود:

1-چه کسی؟ پژوهش در مورد چه کسانی انجام می شود؟ یا چه کسانی مورد پژوهش قرار می گیرند؟

2-چه متغیر یا متغیرهایی؟ مطالعه درباره چه متغیر یا متغیرهایی است؟ یا چه عواملی مورد تحقیق قرار میگیرند؟

3-چگونه؟ پژوهش چگونه انجام می شود؟ آیا ارتباط بین دو یا چند متغیر را تعیین می کند؟ آیا دستکاری شرایط و تاثیر عامل یا عواملی خاص مورد توجه است ؟ آیا مقایسه عملکردها و ویژگیهای گروههای مورد نظر است ؟ آیا صرفا شرایط موجود توصیف می شود؟

4-کجا؟ پژوهش در چه مکانی و یا در چه محیط و محدوده ای انجام خواهد گرفت؟

5-چه وقت؟ پژوهش در چه دوره ، سال و زمانی انجام می شود؟

سوابق مربوط ( بيان مختصر سابقهء تحقيقات انجام شده دربارهء موضوع ونتايج به دست آمده در داخل و خارج ازکشور و نظرهای علمی موجود دربارهء موضوع تحقيق)

در این قسمت توضیح داده می شود که چرا مساله انتخاب شده ، یک مساله عمده حرفه ای و یا اجتماعی بوده و نیاز به تحقیق دارد. به سخن دیگر ، اهمیت مساله پژوهش از نظر لزوم و قابلیت پژوهش توجیه می شود. در واقع مطالعه این قسمت باید به این سوال خواننده که چرا مساله پژوهش ، مساله و موضوعی است که باید مورد تحقیق قرار گیرد ، جواب می دهد.

بیان تاریخچه مختصری از موضوع مورد تحقیق معلوم می دارد که این موضوع ، از چه زمانی و به چه ترتیبی در جامعه به صورت مساله درآمده و چه تحولی در جامعه داشته است. در هنگام توجیه لزوم انجام پژوهش ، از تجربیات و مشاهدات شخصی پژوهشگر، از مدارک و دلایل آماری، از نتایج مطالعات انجام شده در گذشته و نوشته های علمی موجود ، استفاده می شود و تمام ابعاد و جوانب مساله مورد نظر قرار می گیرد.

به بیانی دیگر در قسمت زمینه و تاریخچه مختصر موضوع پژوهش ، پژوهشگر بایستی پاسخگو و روشنگر نکات عمده زیر باشد:

1-نیاز به پژوهش این موضوع خاص

2-مناسب بودن مساله پژوهش و اهمیت آن

3-فراوانی و پراکندگی مساله در جامعه

4-مسائل و مشکلاتی که بر اثر وجود این مساله در جامعه ناشی شده اند.

برای نوشتن این قسمت محقق بایستی به تحقیقات انجام شده مربوط به موضوع و یا مشابه موضوع مراجعه کند و همچنین محقق می تواند از بانک های اطلاعاتی موجود و یا از کتابخانه دیجیتال دانشگاه استفاده کند.

فرضیه تحقیق

فرضیه یک بیانیه ظنی و حدسی و مبتنی بر دانش و آگاهی های گذشته محقق می باشد که در محک آزمایش عملی سنجیده می شود. معمولا وقتی فرد در مقابل مشکلی قرار می گیرد سعی می کند ریشه مشکل را حدس بزند و بگوید راه حل آن کدام است ؟ در واقع ، محقق نیز در جریان تحقیق حدسهای خویش را امتحان می کند تا دریابد علت واقعی مشکل چیست و کدام راه حل درست است ؟ به عبارت دیگر، فرض، حدسی است علمی و عقلانی درباره چگونگی روابط بین دو یا چند متغیر.

اهداف تحقیق(شامل اهداف علمي، كاربردي و ضرورت ها و اهميت خاص انجام تحقيق)

در تحقیق اهداف به دو صورت کلی و ویژه مطرح می شود:

اهداف کلی:

هدف کلی عبارت از منظور و مقصود نهایی از انجام پژوهش است .

هدف کلی مستقیما از مساله پژوهش مشتق می شود در واقع یکی از اهداف کلی ، خود موضوع تحقیق است که معلوم می دارد پژوهش چه چیز را دنبال می کند و یا قصد تعیین آنرا دارد.

همچنین هدف کلی دیگر، معمولا پیشنهادهایی است که بر اساس یافته ها ارائه می شوند.

اهداف ویژه:

اهداف ویژه تحقیق که اصولا از مساله پژوهش و اهداف کلی نشات می گیرند را می توان «خرده مساله پژوهش» نیز نامید.

محقق با بیان این اهداف دقیقا تصریح می کند که در این تحقیق چه انجام می شود و چه انجام نمی شود.

هر پژوهش می تواند چندین هدف ویژه داشته باشد و از آنجا که تمامی مراحل و ریزه کاریهای تحقیق بایستی به صورت بیانیه های مجزا و مشخص و با کلمات دقیق، که مشخصا قابل آزمودن و بررسی است ، نوشته می شود؛ لذا هدف ویژه باید به صورتی بیان شود که در آن:

· متغیر یا عامل مورد مطالعه

· چگونگی انجام پژوهش

· زمان

· مکان

· واحد و نمونه مورد پژوهش

کاملا مشخص باشد ؛ به طوری که محقق بتواند آنها را در معرض آزمایش و آزمون بگذارد .

می توان ادعا کرد که اهداف ویژه پژوهش ، راهنمایی برای تهیه و تدوین ابزار گردآوری اطلاعات است. بنابراین ضروری است اهداف ویژه به نحوی بیان شوند که بر علمی بودن نتایج پژوهش تاکید داشته باشند و چارچوبی مناسب ، برای تجزیه و تحلیل آماری ارائه دهند.

اهميت و ارزش موضوع پژوهش

اهميت و ارزش موضوع پژوهش عبارت از مجموع اطلاعاتي است كه مشخص مي كند نتايج اين تحقيق ، تا چه حد براي محقق و نيز تا چه حد براي ديگران مفيد و مثمر مي باشد .

به عبارت ديگر، نتايج اين تحقيق منشا چه دستاوردها و آگاهي هاي جديدي است ؟ محقق مي تواند با استفاده از منابع زير توضيحاتي مثبت و معني دار در اين زمينه، فراهم سازد. اين منابع عبارتند از:

1-قدرت تفكر واستدلال محقق براساس تجربيات حرفه اي و اطلاعات كلي.

2-نوشته هاي ديگران براي حمايت از گفته ها و استنباطهاي خود.

3-آمار موجود و نتايج و پيشنهادهاي پژوهش هاي انجام شده توسط ديگران.

به هنگام نوشتن ، به اهميت و ارزش موضوع پژوهش توجه داشته باشيد كه اولا، مشخص كنيد كه اين پژوهش چه موردي را براي ديگران روشن خواهد كرد و يا در چه موردي اطلاعات جديدي در اختيار ديگران خواهد گذاشت. به عبارت ديگر،‌ در اين قسمت متغيرهاي مورد تحقيق معلوم و مشخص مي گردد. ثانيا، نتايج حاصل از اين پژوهش در كجا و كدام قسمت و چگونه مورد استفاده قرار خواهد گرفت.

در اين زمينه بايد معلوم شود كه نتايج حاصل از اين پژوهش چگونه در قسمت هاي مختلف آموزش، خدمات و مديريت حرفه مورد نظر و يا گسترش علم به طور اعم تاثير خواهد گذاشت چنانچه نتايج پژوهش اخير در موارد ديگري غير از تخصص محقق تاثير خواهد گذاشت ، لازم است آنها را ذكر كرد و چگونگي اين تاثير را توضيح داد. وريآ

جنبه نو آوري و جديد بودن تحقيق

يكي از ويژگيهاي تحقيق علمي افزايشي بودن آن است يعني تحقيق بايستي دانش جديدي به دانش قبلي بشري اضافه كند و گرنه تكرار آنچه ديگران انجام داده اند تحقيق علمي به حساب نمي آيد اين قسمت بايستي توسط استاد راهنما نوشته و امضاء‌ شود و توسط وي بيان شود كه آيا موضوع مورد تحقيق دانشجو داراي جنبه جديدي هست يا نه؟

تعيين نام روش پژوهش و علت انتخاب آن

انتخاب روش تحقيق بستگي به ماهيت موضوع ، اهداف پژوهش ، فرض يا فرض هاي تدوين شده ، ملاحظات اخلاقي و انساني ناظر بر موضوع تحقيق و وسعت و امكانات اجرايي آن دارد. در اين مرحله محقق بايستي معلوم دارد كه براي مساله انتخابي او چه روش تحقيقي مناسب است

روش گردآوري اطلاعات

براي جمع آوري داده هاي مورد نياز يك پژوهش به روشها و راههاي مختلف عمل مي شود ابزار گردآوري اطلاعات وسيله اي است كه به پژوهشگر كمك مي كند تا داده هاي لازم را جمع آوري و ثبت نمايد رايج ترين ابزار گرد آوري داده ها پرسش نامه ها، برگه مشاهده ، برگه مصاحبه و فيش ثبت مطالعات و اطلاعات و آزمايش و غيره مي باشد پژوهشگر برحسب روش تحقيق مورد نظر خود و نوع داده هايي كه قصد جمع آوري آنها را دارد ، تصميم مي گيرد كه از چه ابزاري براي گردآوري داده هاي خود استفاده كند.

روش تجزيه و تحليل داده ها

اطلاعاتي كه با استفاده از ابزار گردآوري داده ها به دست مي آيد ، احتمالا واقعيت يا انعكاسي از واقعيت است .براي مثال ، وقتي سن افراد سوال مي شود داده هاي واقعي بدست مي آيد ؛ اما اگر از كسي در مورد حادثه اي كه شاهد آن بوده است ، سوال شود انعكاسي از واقعيت حاصل مي گردد.

در پژوهش معمولا از هر دو نوع داده ها استفاده مي شود به همين دليل در تجزيه و تحليل و سپس تفسير داده هاي كسب شده نمي توان با قاطعيت اذعان داشت كه داده هاي بدست آمده چيزي يا امري را ثابت مي كند. بلكه مي توان گفت :« داده هاي بدست آمده چنين نشان مي دهند»، «اين طور به نظر مي رسد»، «امكان دارد»، «پيشنهاد مي كند»، «مي توان حدس زد و احتمال داد كه » ...و غيره.

براي اينكه پژوهشگر بتواند داده هاي پژوهش را تجزيه و تحليل و سپس تفسير كند ، بايد از روشهاي آماري استفاده كند.

فهرست منابع و مآخذ مورد استفاده در پايان نامه:

براي نوشتن فهرست منابع لازم است محقق دقت لازم را داشته باشد تا از منابعي كه در نوشتن طرح به ويژه در قسمت سوابق تحقيق از آنها استفاده مي كند را در اين قسمت شناسنامه كامل منبع را بياورد و لازم است منابعي كه در اين قسمت نوشته مي شود در داخل پروپزال هم از آنها استفاده شده باشد و مشخص شود كه در كجا استفاده شده است محقق بايستي از ذكر منبعي كه در پروپزال از آنها استفاده نكرده است خودداري كند و همچنين همه منابعي كه در داخل متن پروپزال از آنها استفاده كرده است شناسنامه كامل منبع را بايستي در اينجا بنويسد.

برآورد هزينه ها

محقق مي تواند برخي از هزينه هاي تحقيق خود را پيش بيني كرده و در قسمت هاي مورد نياز بنويسد لازم نيست كه هزينه ها حتما دقيق باشد بلكه تنها برآورد تقريبي آنها كافي است همچنين برخي از رشته ها از جمله شيمي و غيره مي توانند مواد لازم براي آزمايشهاي خود را به همراه قيمت تقريبي آنها پيش بيني كنند.

هر گونه سوال خود را مي توانيد ارسال كنيد تا پاسخ خود را در اسرع وقت بدست آوريد.

نمونه ای از پروپزال تکمیل شده توسط یکی از دانشجویان جهت آشنایی دانشجویان با شیوه تکمیل پروپزال در زیر آورده می شود.

نمونه پروپزال-از رشته اصلاح نباتات

نمونه پروپزال -از رشته حقوق جزا و جرم شناسی

آموزش شیوه نوشتن پروپزال و طرح تحقیق

مطالب مشابه :

پروپوزال چیست؟

پروپزال چیست؟

راهنمای پروپزال پیشنهاده نویسی....2 تجاری

پروپزال چیست و راه های نگارش آن

آموزش نحوه تهيه پروپوزال پژوهشي

پروپوزال چیست؟

پروپوزال چیست؟

پروپوزال چیست؟

پروپزال Proposal (طرح پیشنهادی) چیست؟

آموزش شیوه نوشتن پروپزال و طرح تحقیق