بهترين شکل چيدمان ميز و صندلي در کلاس

در بسياري از کلاس‏هاي درس در دنيا، دانش‏آموزان در رديف‏هاي مرتب پشت‏سر يکديگر مي‏نشينند. گاهي اوقات روي يکي از دسته‏هاي صندلي دانش‏آموز، تخته‏اي چوبي به‏عنوان سطحي براي نوشتن و گاهي ميزي جلوي دانش‏آموز وجود دارد گاهي نيز صندلي‏هايي را مي‏بينيم که با پيچ به کف کلاس محکم شده‏اند.

غالبا"جلوي چنين کلاس‏هايي، سکو‏هايي (که همه‏ي دانش‏آموزان بتوانند معلم را ببينند) وجود دارد که معلم روي آن مي‏ايستد. در مقابل چنين کلاس‏هايي، کلاس‏هاي درس ديگري هستند که دانش‏آموزان آن‏ها به‏صورت دايره‏اي بزرگ دور تا دور ديوارهاي کلاس مي‏نشينند و يا حتي ممکن است گروه‏هاي کوچکي از دانش‏آموزان در قسمت‏هاي گوناگون کلاس با هم مشغول کار باشند. بعضي اوقات نيز به‏صورت نعلي‏شکل دور معلم مي‏نشينند که در نگاه اول، مشخص نمي‏شود معلم کيست.

راه‏هاي متعددي را در ترتيب ميز و صندلي‏ها مشاهده مي‏کنيم که باعث مطرح‏شدن سؤالات زيادي مي‏شود. برخي از اين سؤال‏ها عبارت‏اند از: آيا مدرسه‏هايي که از انواع چيدمان کلاسي استفاده مي‏کنند، براي آن‏ها شيوه‏اي مستمر است يا صرفا"از آن نوع چينش به‏عنوان مد‏روز استفاده مي‏کنند؟ آيا ذاتا"ايده‏ي برتري درباره‏ي ترتيب چيدن صندلي‏ها وجود دارد، يا اين‏که جنين کلاس‏هايي محصول اعتقادي سنتي هستند؟ آيا نوعي از ترتيب چيدن ميز و صندلي‏ها بر نوعي ديگر برتري دارد؟ مزاياي هر چينش چيست؟ در اين مقاله، درباره‏ي راه‏هاي گوناگون چيدمان ميز و صندلي‏ها بحث شده است.

رديف‏هاي مرتب:

نشستن دانش‏آموزان در کلاس درس به‏صورت رديفي، مزيت‏هاي زيادي دارد. به اين معنا که معلم ديد کافي بر همه‏ي دانش‏آموزان دارد و آن‏ها هم، معلم را به‏راحتي مي‏بينند. اين شيوه، ارائه‏ي درس را آسان مي‏کند و معلم را قادر مي‏سازد با تمام کساني که سخن مي‏گويد، ارتباط چشمي داشته باشد. هم‏چنين، برقراري نظم را آسان مي‏کند. زيرا در صورت رديفي نشستن، ايجاد بي‏نظمي مشکل‏تر مي‏شود.

اگر در کلاس، بين رديف‏ها راهرو‏هايي وجود داشته باشد، معلم مي‏تواند به‏راحتي قدم بزند و ارتباط شخصي بيش‏تري با تک‏تک دانش‏آموزان برقرار سازد و آن‏چه را که انجام مي‏دهند، مشاهده کند. شيوه‏ي نشستن رديفي ايجاب مي‏کند، معلمان با تمام کلاس کار کنند. بعضي از فعاليت‏ها، مختص اين نوع از سر کلاس نشستن هستند.

براي مثال، مي‏توان توضيح يک نکته‏ي دستوري، تماشاي فيلم، استفاده از تخته و نشان دادن يک پاراگراف به‏صورت متني با استفاده از پروژکتور اورهد را نام برد. هم‏چنين وقتي دانش‏آموزان در انواع خاصي از تمرين زبان شرکت داده مي‏شوند، مفيد است. زيرا، اگر توجه همه‏ي دانش‏آموزان روي يک تکليف متمرکز شود، همه‏ي کلاس پيام يکساني دريافت مي‏کنند. هنگامي که معلم با کلاسي کار مي‏کند که به‏صورت رديفي نشسته‏اند، بسيار مهم است که از حفظ ارتباط با دانش‏آموزان اطمينان حاصل کند و تک‏تک آن‏ها را متوجه خود سازد. بنابراين، اگر از دانش‏آموزان سؤالي مي‏پرسد، به ياد داشته باشد که از دانش‏آموزان عقب کلاس درس به‏ويژه آ«‏هايي که ساکت‏ترند نيز، سؤال کند و فقط به آن‏هايي که نزديک هستند، اکتفا نکند.

معلمان بايد در اطراف کلاس درس حرکت کند تا همه‏ي دانش‏آموزان را ببيند و عکس‏العملشان را نسبت‏به آن‏چه در حال انجام است، بسنجد. ترفندي که اکثر معلمان به‏کار مي‏برند، اين است که پيوسته دانش‏آموزان را در حال حدس زدن نگه مي‏دارند. به‏ويژه آن‏جايي که معلمان از آن‏ها سؤالات انفرادي مي‏پرسند، ضرورت دارد که از آن‏ها به‏ترتيب سؤال نپرسند. چنان‏چه اين کار را بکنند، کارشان بسيار کسالت‏آور مي‏شود و دانش‏آموزان مي‏دانند کِي قرار است از آن‏ها سؤال شود و اگر يکدفعه از آن‏ها سؤال شد، ديگر مورد سؤال قرار نخواهند گرفت.

بهتر است از دانش‏آموزان همه‏ي قسمت‏هاي کلاس و آن هم به‏صورت کاملا"تصادفي، سؤال شود؛ چون اين کار همه‏ي دانش‏آموزان را آماده و هوشيار نگه مي‏دارد. در بسياري از کلاس‏هاي درس در دنيا، معلمان ممکن است در يک لحظه با تعداد بين 40 تا200 نفر، سروکار داشته باشند. در چنين شرايطي، کلاس‏هاي رديفي ممکن است بهترين و يا حتي تنها راه‏حل باشد. دايره‏اي‏شکل و نعل‏اسبي: خيلي از معلمان و دانش‏آموزان در کلاس‏هاي کوچک‏تر، روش نعل اسبي و دايره‏اي را ترجيح مي‏دهند. در شيوه‏ي نعل اسبي، معلم در قسمت انتهايي باز نعل قرار خواهد گرفت.

چون بايد در قسمتي باشد که تخته، پروژکتور اورهد و يا راديو ضبط قرار گرفته است. در شيوه‏ي دايره‏اي، موقعيت معلم (جايي که تخته قرار دارد)، از اشراف کمتري برخوردار است. کلاس‏هايي که به‏صورت دايره‏اي چيده شده‏اند، به‏طور جدي بيانگر باور و عقيده‏ِي معلم و دانش‏،موزان هستند. در اين شيوه‏ي نشستن، تمام افرادي که در يک دايره نشسته‏اند، احساس عميق‏تري از برابري به‏نسبت اين‏که معلم جدا و جلوي کلاس بايستد، وجود دارد. اين مطلب ممکن است در مورد شيوه‏ي نعلي درست نباشد، چون معلم در مرکز قرار مي‏گيرد.

ولي در شيوه‏ي دايره‏اي، معلم فرصت بيش‏تري براي نزديک شدن به دانش‏آموزان پيدا مي‏کند. بنابراين اگر معلمي به کم کردن مرز بين خود و دانش‏آموزانش معتقد است، اين شيوه به او کمک خواهد کرد. بعضي از مزاياي ديگر اين شکل عبارت است از: همه‏ي دانش‏آموزان مي‏توانند همديگر را ببينند. در‏حالي‏که در کلاس رديفي، اگر دانش‏آموز بخواهد با فرد پشت‏سرش ارتباط چشمي برقرار کند، مجبور است ديد را از معلم بردارد و به عقب برگردد. در شيوه‏ي دايره‏اي و نعلي، نيازي به چنين جدايي نيست. بنابراين، کلاس براي دانش‏آموزان و محلي صميمي‏تر و بالقوه است تا از طريق گفت‏و گو، ارتباط چشمي و حرکات معني‏دار بدن (مانند بالا بردن ابرو، شانه بالا انداختن و...) در اطلاعات و احساسات همديگر سهيم شوند.

ميزهاي جداگانه:

به‏نظر مي‏رسد ميزهاي گرد و نعلي‏شکل، به‏طور رسمي‏تر با کلاس‏هايي که دانش‏آموزان در گروه‏هاي کوچک و ميزهاي اختصاصي نشسته‏اند، مقايسه شده‏اند. در چنين کلاس‏هايي، معلم در حال قدم زدن در کلاس، کار دانش‏آموزان را کنترل مي‏کند و اگر مشکلي داشته باشند، به آن‏ها کمک مي‏کند. آن‏ها را به کار وامي‏دارد و يا در گوشه و کنار، مطلبي را برايشان توضيح مي‏دهد. در اين شيوه از نشستن در کلاس، سلسله‏مراتب کمتري در فضاي کلاس حاکم است. براي معلم خيلي آسان است که با يک ميز کار کند، در حالي که ديگر ميزها مشغول کارشان هستند.

اين روش، کم‏تر شبيه معلم و شاگردي به نظر مي‏رسد. بيش‏تر شبيه بزرگ‏سالان مسئولي به نظر مي‏رسد که مشغول يادگيري هستند. با وجود اين، اين شيوه‏ي نشستن در کلاس، خالي از اشکال نيست. در وهله‏ي اول، دانش‏آموزان ممکن است، که تمايل نداشته باشند با هم‏ ميزي‏هاي يکساني کنار هم باشند، اما به‏ مرور زمان ممکن است سليقه‏شان تغيير کند. ثانيا"چون دانش‏آموزان پراکنده‏تر و جدا هستند، تدريس به کل کلاس مشکل‏تر مي‏شود، شيوه‏ي نشستن دانش‏آموزان درباره‏ي سبک کار معلم و يا مؤسسه‏اي که در آن‏جا تدريس مي‏شود، حرف‏هاي زيادي براي گفتن دارد.

اکثر معلمان تمايل دارند ترتيب کلاسشان‏را دوباره تغيير دهند تا هميشه با رديفي از دانش‏آموزان يکسان و چهره‏هاي کسل روبه‏رو نباشند. حتي جايي که از لحاظ فيزيکي محدوديت وجود دارد، مثل محدوديت ميز و صندلي، اين کار غير ممکن است و معلمان مي‏توانند چيدمان ديگري را براي صندلي‏ها انتخاب کنند.

منبع

رشد تکنولوژي آموزشي، شماره‏ي 1،مهر 88

بهترين شکل چيدمان ميز و صندلي در کلاس

رديف‏هاي مرتب:

ميزهاي جداگانه:

منبع

مطالب مشابه :

بهترين شکل چيدمان ميز و صندلي در کلاس

ضوابط مربوط به تجهيزات مدرسه(طراحی معماری)

نكته هاي مديريتي

یکصد و بیست فرمان برای مدیریت

100 نكته مديريتي

صد نکته طلائی برای مدیران