مقاله ای از اعتیاد
مقدمه
امروزه و در آغاز هزاره سوم، بحران موادمخدر، همچون اختاپوسی جهانی، تن و روان شهروندان جوامع را مورد تهدید قرار داده است. از این اختاپوس، هر روز در روزنامه‌ها، مجلات و تصاویر تلویزیون با اصطلاحاتی نظیر «بلای خانمانسوز»، «سوغات وارداتی»، توطئه‌های استعماری» و «بیماری فراگیر» نام برده می‌شود.
مسئله اعتیاد در جهان امروز از مسائل مهم اجتماعی است که در بیشتر کشورها به صورت مشکل عمده‌ای مطرح شده و کشور ما نیز از این آسیب اجتماعی در امان نمانده است و هر روز در گوشه و کنار این مملکت نیز شاهد قربانی افرادی در دام مواد اعتیادآور هستیم که با مشاهدة این وضع هر انسان دوراندیش را به مطالعه وا می‌دارد تا از قربانی بیشتر افراد جامعه جلوگیری نماید.
نوشته پیش روی شما که مورد مطالعه قرار گرفته است. نگارنده کوشیده بعد از توجه به تعاریف اعتیاد، پیشینه تاریخی، انواع آن و علل و زمینه‌های اعتیاد؛ گوشزدی بر خانواده‌ها داشته باشد که عامل اصلی اعتیاد بر اساس تحقیقات شناخته شده‌اند.
تعریف اعتیاد
اعتیاد واژه‌ای تازی از ریشه «عاد» و به معنای عادت کردن و خو گرفتن است.[1]«چنانچه عادت‌کردن و خوگرفتن (به هر چه که باشد) به نحوی اتفاق افتد که ترک کردن و دست برداشتن از آن به قول معروف موجب مرض گردد و با ناراحتی جسمی، روحی و رفتاری همراه شود اعتیاد نام دارد و وابستگی تلقی می‌شود. طبع خوپذیر آدم، انسان را قادر ساخته است که به همه‌چیز و همه‌کس، به شیوه‌های انجام امور، به غذا و شکل خاص پوشاک و به راه و رسم‌ها و حتی مناظر و راهها عادت کند و گاهاً در ترک آنها وی را با مشکل روبه‌رو سازد که امر در مورد مواد مصرفی صادق‌تر است.
اعتیاد عبارت است از یک پدیده زیستی که به ارگانیزم امکان میدهد خود را متدرجاً با پاره‌ای مواد سمی سازش دهد و مصرف روزمره مقادیری از این مواد را که برای ارگانیزم بکر کشنده است تحمل کند. [2]
فیزیولوژیست‌ها در تعریف اعتیاد می‌گویند: «اعتیاد عبارت از حالتی است که استعمال متوالی یا متناوب ماده مخدر در فرد ایجاد می‌کند. با استعمال مواد مخدر، تحریک پذیری سلولهای عصبی و دستگاه عصبی افزوده و درنتیجه داروی بیشتری لازم است که آن را به حال تعادل برگرداند»[3]
سازمان جهانی بهداشت در سال 1950 از اعتیاد چنین تعریفی ارائه میدهد: اعتیاد به موادمخدر مسمومیت حاد یا مزمنی است که مضر به حال شخص و اجتماع میباشد و زایدة مصرف داروی طبیعی یا صنعتی به شمار میرود خصوصیات این حالت عبارتند از:
1. وجود یک تمنا و احتیاج به ادامه استعمال دارو و به درست آوردن آن به هر طریقی که ممکن باشد؛
2. وجود یک علاقه شدید یا یک گرایش به ازدیاد میزان مصرف دارو که به نام فزون طلبی مشهود است؛
3. یک وابستگی روانی یا جسمی به آثار داروهای اعتیادآور به این نحو که وقتی دارو به معتاد نرسد اثرات روانی و جسمی که به آثار قطع دارو موسوم است در وی ظاهر می‌گردد.[4]
عبارت مواد مخدر اصطلاحی است که از سال (1338 هـ.ش) در قانونگذاری و سازمان‌های مبارزه با این مواد در ایران مورد استفاده قرار گرفته است و به تمام موادی گفته می‌شود که بر انسان اثر گذاشته و وابستگی جسمی و روانی به وجود می‌آورند.
«واژه مخدر در لغت اسم فاعل «خدر»، از مصدر تخدیر میباشد که دارای معانی متعددی است.» این معانی عبارتند:
1. پرده‌ای که برای کنیز در گوشه‌ای از خانه نصب می‌شود؛
2. سستی و خماری و گیجی که بر شارب خمر در ابتدای مصرف آن عارض می‌گردد؛
3. ضعف بینایی یا سنگینی چشم به سبب خاشاک و امثال آن؛
4. باران و تاریکی شب و مکان تاریک؛
5. شدت گرما در روز و نوزیدن باد در آن و نبود هیچ‌گونه نسیمی؛
6. حیوانی که از گله بازمانده و بدان ملحق نشده.
تاریخچة مواد مخدر
استعمال مواد مخدر سابقه‌ای طولانی در میان جوامع داشته و شکل‌های مصرف آن نیز متنوع بوده و به زمینه‌های مساعد در هر جامعه بستگی داشته است. موادمخدر در طول تاریخ انسان، زمانی به عنوان مواد خوراکی، گاهی به عنوان دارو، گاهی برای ایجاد لذت و یا فرار از ناراحتی‌ها و از بین بردن و التیام درد به کار برده می‌شده است. لذا در طول تاریخ بشر کمتر ملتی میتوان یافت که با استفاده غلط از موادمخدر روبه‌رو نبوده باشد. [5]
تاریخچة تریاک در جهان
بر خلاف آنچه که مشهور است چینی‌ها اولین مردمی نبودند که با تریاک آشنایی داشتند. نوشته‌هایی که از تمدن سومری‌ها باقی مانده است نشان میدهد که سومریان از کهن ترین اقوامی هستند نه تنها از تریاک استفاده می‌کرده‌اند، بلکه نام «گیاه شادی بخش» نیز بر آن نهاده بودند که هنوز به این نام شایع است. و پزشکان آشوری نیز صدها سال پیش از میلاد مسیح به خواص دارویی تریاک پی‌برده بودند.[6]
راجع به مصرف تریاک در قدیم در کتاب سینوهه پزشک مخصوص فرعون 1350 سال قبل از میلاد نوشته شده چنین آورده است: «قرار بود که دندان پادشاه بابل را بکشند (بورابوریاش) مرا احضار کردند (سینوهه) و من قبل از کشیدن دندان قدری تریاک وارد رگ او کردم و تقریباً بدون درد دندان او را کشیدم و اطبا که حضور داشتند و تصور می‌کردند که سلطان به مناسبت درد کشیدن دندان مرا به قتل خواهد رسانید بسیار حیرت نمودند و از من پرسیدند چه شد که پادشاه احساس درد شدید نکرد؟ گفتم دارویی که من وارد رگ او کردم دارای خاصیت از بین بردن درد و یکی از داروهای درجه اول مصر است، و این دارو از پوست یک گیاه گرفته می‌شود و گیاه مزبور را فقط کاهنین مصر، می‌کارند و وظیفه تهیه این دارو هر گونه درد را از بین می‌برد و اگر به دست مردم بیفتد دیگر مردم از درد نخواهند ترسید و نظم جامعه بر هم می‌خورد. [7]
مجارستان اولین کشور اروپایی است که با خشخاش آشنا شد و گیاه شناسان کشور مزبور هزار و دویست سال پیش از میلاد مسیح آن را می‌شناخته و شیره‌اش را به کار می‌بردند. [8]
تاریخچة تریاک در ایران
در ایران دانشمندان و پزشکانی چون ابومحمد زکریای رازی (251-313 هـ.ق) و ابن سینا (370-427 هـ.ق) اولین کسانی بودند که به خواص داروی تریاک آشنا بوده و آن را برای مداوای بیماران خود تجویز می‌کردند. ابن سینا در کتاب قانون از آن به عنوان داروی تخدیر کننده (مخدر) و داروی کشنده یاد می‌کند.[9]
فردوسی (329-411 هـ.ق) شاعر مشهور ایرانی می‌گوید:
که این آشتـی جستن بهر چیست نگه کن تـریاک که این زهر چیست
که از تخم ایــرج زمین پاک شد نـه زهـــــــر گزایند تــریاک شد
سرانجام بستر جز از خاک نیست از او بهره زهر است و تریاک نیست
تقسیم مواد اعتیاد آور
1. مواد افیونی (خواب آور) مثل تریاک، هروئین و.....؛
2. مواد توهم‌زا که موجب تغییر در احساس، ادراک، تفکر، قضاوت و اراده می‌شود مثل حشیش، ماریجوانا، مسکالین و ....؛
3. مواد محرک مثل کوکائین، آمفتامین و نیکوتین؛
4. مواد آرام بخش مثل الکل و باربیتورات‌ها.
توتون - تنباکو – سیگار
توتون گیاهی یک ساله از فامیل سولاناسه (solanaces) یا بادمجانیان به ارتفاع حدود یک متر است. این گیاه ابتدا به صورت وحشی در آمریکا و بعضی جزایر اقیانوس کبیر می‌روییده و از آنجا به اروپا و سایر نقاط جهان پخش می‌شد. توتون در زبان فارسی عبارت از تنباکوی سیگار و چپق و قلیان میباشد. توتون در اصل کلمه‌ای است ترکی که آن را «تتن» هم گفته‌اند. این در زبان ترکی به معنای دود است.
باتوجه به تحقیقات انجام شده همین ماده مخدر افراد را در مقابل بیماری‌هایی مثل ناراحتی ریوی، تصلب شرایین، ناراحتی گوارشی، انواع سرطان و.... شدیداً خلع سلاح می‌کند.
سیگار یکی از عوامل بسیار مهم است که زمینه را برای گرایش به اعتیاد سایر مواد مخدر فراهم می‌نماید. و به طور کلی سیگار چراغ سبزی برای مصرف سایر مواد مخدر محسوب می‌شود.
آثاری که مصرف این ماده مخدر بر وجود انسان می‌گذارد عبارت از: نقصان حافظه، سکته‌های مغزی، ضعف بینایی، فساد دندان و لثه، بوی بد دهان، عصبانیت و عدم تعادل در خواب، سرطان دهان و حنجره و ریه، پیری زودرس، چین و چوروک پوست، تنگی نفس، تحریک مخاط تنفسی، تصلب شرایین، تپش قلب، بی‌اشتهایی، اختلالات گوارشی، خستگی و کوفتگی عضلات، مسمومیّت تدریجی خون، ضعف در دستگاه تولید مثل، سرطان مثانه، سقط جنین و نوزادهای نارس، یائسگی زودرس، کمر درد به دلیل نارسایی گردش خون در عضلات پشت بدن و ضعف آنها و کاهش مقاومت بدن در مقابل سایر امراض و بالاخره مرگ زودرس و کاهش طول عمر میباشد. [10]
حشیش - بنگ - ماری جوانا – چرس - کانابیس
حشیش یا ماری جوانا ماده‌ای است قهوه‌ای رنگ که از گل و ساقه گیاهی به نام «شاه دانة هندی» یا «کانابیس» در مناطق گرمسیر و حاره بدست می‌آید. دارای بوته‌های بزرگ است که گاهی تا دو متر می‌رسد. دانه‌های فندقی شکل دارد و از برگ‌های آن ماده سمی حشیش گرفته می‌شود. به حشیش نام‌های دیگری همچون: بنگ، ماریجوانا، چرس، قنب هندی، معجون، بنگ آب، دوغ وحدت، شارا، شارانگ، قانجا و... نیز اطلاق می‌شود که به تناسب لغات و فرهنگ‌های مختلف به این نام‌ها شهرت دارد.
با مصرف حشیش احساس ستمدیدگی، سوءظن، ستیزه جویی در شخص پدیدار شده و با ظهور امیال سرکوفته تمایلات تهاجمی در شخص ظاهر و حس تحریک پذیری نسبت به محرکات خارجی قوت گرفته و در طی آن شخص ممکن است هر گونه کار مخالف با شئون اخلاقی و اجتماعی مثل جرم و جنایت مرتکب شود.
در قدیم جنگ‌ها به افراد حشیش خورانده می‌شد تا افراد را بی‌باک و درنده‌خو و برای قتل و کشتار مستعد سازند.
پرحرفی و خنده‌های بی‌دلیل، داد و فریادهای بیجا، سرگیجه، بیهوشی و گاهی توهماتی را در افکار به وجود می‌آورد.
حس اعتماد به نفس و آرامش و خیالپردازی در شخص به وجود می‌آید که موجب کنار رفتن پردة سانسور و تضعیف وجدان و در نتیجه ظهور امیال و هیجانات جنس توأم با توهمات سمعی و بصری می‌شود.
مصرف مکرر حشیش باعث فراموشی، کند ذهنی و کودنی شخص می‌شود به طور که هیچ یک از مواد اعتیادآور اثر مخرب حشیش را ندارند چنان که ابن‌سینا می‌نویسد: « بنگ سمی است که عقل را مشوش می‌کند. فراموشی آور. خناق و دیوانگی در پی دارد.»[11]
تریاک
ماده‌ای است که از شیره گیاهی به نام خشخاش (کوکنار) که در مناطق معتدل می‌روید، و دارای گل‌های زیبایی به رنگ قرمز تیره میباشد به دست می‌آید. این ماده را از گرز خشخاش که به صورت کپسولی است با تیغ زدن به دست می‌آید. در ابتدای خروج به صورت شیره‌ای سفید رنگ است ولی در مجاورت هوا تغییر رنگ داده و کم‌کم قهوه‌ای و سفت می‌شود.[12]
تریاک در حقیقت به معنای پادزهر یا ضد سم است که ریشه یونانی تریاکا (THERISKA) گرفته شده و به معنی ترکیبی است از افیون و چند داروی دیگر که برای معالجه کردن بخصوص مارگزیدگی به کار می‌رفته است. همچنین کلمة «افیون» مانند کلمة تریاک یونانی است که در یونان اپیون (opion) و در زبان لاتین به شکل اپیوم (Opioum) وارد شده است.[13]
تریاک از قدیمی ترین داروهایی است که بشر شناخته است و دارای اثر تخدیری قوی است. به این معنی که مصرف تریاک در ابتدا یک حالت آرام‌بخش همراه با سستی، رخوت توأم با شادی و نشاط و چرت در انسان ایجاد کرده و بالاخره خواب ایجاد می‌کند. و مصرف ممتد آن باعث اعتیاد می‌گردد که مدت این دوره به نوع ماده، مقدار مصرف، و دفعات مصرف بستگی دارد.[14]
تریاک و اغلب مشتقات آن حاوی موادی با اثرات سمی قوی هستند، به این صورت خوردن تریاک توسط افراد غیر معتاد ایجاد مسمومیت شدید می‌نماید. و افرادی که خودکشی می‌کنند از آن استفاده می‌کنند.
بر خلاف تصور عامیانه که تریاک و سایر موادمخدر را داروی درمان تمام بیماری‌ها می‌داند، موادمخدر هیچ‌گونه معالجه‌ای را در بر نداشته بلکه فقط درد را تسکین می‌بخشد. اما از طرفی عوارض مختلف جسمانی و روانی مثل: خشکی پوست، لاغری، بی‌اشتهایی، یبوست، ناراحتی معده، تنگی نفس، تپش قلب، ضعف قوة جنسی و غریزه شهوانی و نیز اختلالات روانی ایجاد می‌کند.[15]
پان
پان، ماده‌ای غلیظ، سرخ رنگ و دست‌ساز است که از برگ درخت مخصوصی تهیه می‌شود. این ماده ترکیبی از تنباکو، آهک، خاکستر، ادویه‌جات، معطر، ساخارین، مقدار زیادی فوفل و اسانس‌های غیرمجاز میباشد. مشخص شده است که ترکیبات آرسینک، کربنات منیزیوم و سرب نیز در آن وجود دارد. پان در قالب پودر، آدامس، باستیل و یا به سرب نیز در آن وجود دارد. پان در قالب پودر، آدامس، باستیل و یا به صورت طومار در رنگ‌های مختلف با پوشش آلومینیومی، کاغذهای مثلثی یا مربع شکل با تصاویر جذاب رنگی و با طعم و مزه‌های مختلف گیاهی از جمله نعناع عرضه می‌شود.
درکشور‌های هندوستان و پاکستان پس از جوشاندن مواد ذکر شده آن را روی برگ تازه گیاه پیچانده که به آنگوتکا می‌گویند و مصرف‌کننده با جویدن آن احساس لذت و سرخوش کاذب می‌کند. انواع دیگر آن به صورت زیر زبانی یا پشت لب نیز استفاده می‌شود. البته به منظور جلب مشتری و درآمد بیشتر ممکن است مواد مخدر دیگر یا مواد روان‌گردان نیز به آن اضافه شود.
این ماده به عنوان خوشبو کننده دهان و با عنوان‌های مختلف مثل مست‌کننده، راجا، تایتانیک آدامس، 100 درصد، پان عربی 2 و 4، پان پراک براق، 80 درصد، نسوار، ناس خارجی ،پان پاکستان، پان عربی، راجا غربی، پان پتی، والا خطرناک، بمب، دپی، کوپر هندوستان، ناس افغانی، ویتامین، ملوان زبل، پان اسفناج، ناس کابلی پان چایی، نسوار پاکستانی، سرحال کننده و سیگار چرس به خصوص در مناطق شرقی کشور ما عرضه می‌شود .
عواض آن در دو بعد جسمی و روانی گسترده شده است. نیکوتین موجود در آن از طریق مخاط دهان جذب و باعث بد رنگ شدن دندانها شده و به مغز آسیب می‌رساند. باعث سرطان دهان و حنجره می‌شود به طوری که کشور هندوستان مقام دوم سرطان دهان را در دنیا به علت مصرف این ماده به خود اختصاص داده است. باعث سرطان لثه می‌شود و یا حداقل به علت تضعیف قدرتی دفاعی سلولهای بدن در مقابل باکتریها باعث ایجاد بیماریهای لثه می‌گردد. ساخارین موجود در آن عامل بیماریهای کلیه و سرطان روده بزرگ میباشد و عوارض گوارشی متنوعی برای فرد تولید می‌کند. باعث ایجاد عارضه در دستگاه تنفسی، قلب و عروق می‌شود و از آنجایی که با مصرف این ماده ترشح بزاق بیشتر می‌شود و فرد مجبور است آب دهانش را بیرون بریزد می‌تواند باعث انتقال بیماریهای عفونی مثل سل، هپاتیت و...
فرد در اثر مصرف ممکن است تعادل رفتاری و حر‌کتی خود را از دست بدهد. باعث احساس سبکی سر و گیجی و شعف می‌شود. با توجه به اینکه در کودکان سنین مدرسه مصرف آن زیاد است (با عنوان خوشبو کننده دهان) با ایجاد سرگیجه و نشئگی باعث افت تحصیلی در آنها می‌گردد.
گذشته از موارد فوق، مهمترین عارضه این ماده ایجاد وابستگی و اعتیاد به آن، تمایل فرد به استفاده از مواد مخدر قوی‌تر میباشد. [16]
مرفین
مرفین ماده اصلی تریاک است. متوسط مرفین موجود در تریاک حدود ده درصد است. مرفین که پودری است کریستالی به رنگ قهوه‌ای روشن و یا سفید از تریاک استخراج می‌شود و یا مستقیماً از ساقه خشخاش به دست می‌آید.
درگذشته مرفین برای تسکین دردهای حاد موقت ناشی از عمل جراحی، شکسته بندی، سوختگی و مراحل نهایی بیماریهای غیر قابل درمان به کار می‌رفت.
مرفین را به علت اثرات و خواصی که دارد به نام یکی از خدایان یونان باستان «مرفیوس» که رب‌النوع خواب است نامگذاری کرده‌اند.
مرفین روی دستگاه‌های تنفسی، گردش خون و جهاز هاضمه اثر می‌گذارد و موجب کاهش بزاق دهان، ترشح شیرة معده، اختلال در هضم غذا، اختلال در کار روده‌ها و ایجاد یبوست، کاهش ضربان قلب و فشار خون ، و کاسته شدن قدرت انقباض ماهیچه‌ها می‌گردد، ولی اثر مهم آن روی دستگاه عصبی مرکزی است. بر اثر تحریک موقتی آن مرکز اعصاب برای مدتی فلج می‌شود که نتیجه مسلم آن احساس نکردن درد است. [17]
هروئین
هروئین یکی از قویترین موادمخدر اعتیاد آور است که نام‌هایی چون شیطان سفید و «گرد مرگ» و... به خود اختصاص داده است. هروئین با عمل تقطیر از مرفین استخراج می‌شود.
چون پس از مصرف هروئین البته فقط در شروع و اوایل مصرف آن، اعمال روانی و جسمانی به شدت تقویت می‌شود و شخص می‌تواند کار چند روز را در یک روز تمام کند به این ماده نام هروئین مشتق از کلمة (heroique) به معنی قهرمان دادند.
این آفت به سه طریق استنشاق، دودکردن و تزریق استعمال می‌شود که اثر آن از راه تزریق بیشتر است. هروئین اعتیادآورترین مادة مخدر است. و به خاطر حالت وجد و نشاطی که در این ماده ایجاد می‌کند در بین معتادین شهرت به سزایی یافته و به عنوان پرمصرف‌ترین مشتقات مرفین معروف شده است.
هروئین نیز مثل مرفین روی دستگاه عصبی قشر مغز و نخاع اثر می‌گذارد و از مرفین تشنج آورتر است. از دیگر عوارض مصرف هروئین میتوان از اضطراب، نشئه، سرمستی، شادابی موقت، گفتار ناقص، بی‌صبری، یبوست، کم‌اشتهایی، تهوع و قی کردن، عدم تعادل، تضعیف حرکات ارادی، خواب آلودگی، پایین آمدن ضربان قلب، لرزش در عضلات، تضعیف میل جنسی و .... را نام برد.[18]
کراک
کراک یا هروئین غنی شده، همان هروئین فشرده است که با درجه خلوص بالا تولید و عرضه می‌شود قاچاقچیان موادمخدر ترکیب‌های شیمیایی را با موادمخدر مختلف آغشته کرده و به جامعه تزریق می‌کنند. کراک خطرناک‌ترین ماده مخدری است که به بازار آمده است و وابستگی به آن در حدی است که با یکبار مصرف فرد معتاد می‌شود این ماده محرکی قوی برای سیستم اعصاب مرکزی به شمار میرود. معنای اصلی کراک در زبان لاتین و به خصوص آمریکای جنوبی «غذای حیوانات» است و در سالهای دور برای رفع دل درد و سردرد از برگ «کوکا» تهیه می‌شده است. کشورهای بولیوی، کلمبیا، آمریکا، هندوستان، سیلان، مالزی از جمله مراکز مهم رشد و نمو گیاه کوکا هستند. اولین بار درسال 1985 میلادی در شهر نیویورک آمریکا عرضه شده است و در حقیقت کراک همان عصاره کوکایین است. باید دانست کراک اصل که از برگ کوکا و عصاره کوکایین به دست می‌آید از جمله موادمخدر انرژی‌زا و شادی‌آور است و گفته می‌شود هیچ‌گونه اعتیادی را در فرد مصرف کننده به وجود نمی‌آورد ولی کراک عرضه شده در ایران تماماًً از هروئین تهیه شده است و اثرات زیانبار آن از بقیه موادمخدر موجود در دنیا بیشتر است.
متاسفانه کراک در میان دیگر موادمخدر گمنام است و به دلیل عدم آگاهی جوانان و نوجوانان به مواد تشکیل دهنده آن که چندین برابر بدتر از هروئین است، معتادین به آن به راحتی قابل شناسایی نمی‌باشد.
مشخصات این ماده خطرناک عبارت است از:
1. یکبار مصرف آن اعتیادآور میباشد؛
2. مصرف آن بسیار ساده و در کمترین زمان ممکن امکان‌پذیر بوده و هیچ‌گونه بویی ندارد؛
3. بسیار کوچک و حتی به اندازه یک ماش است؛ چ
4. سفید رنگ و شبیه یک تکه کوچک گچ کنده شده از دیوار است و لذا کشف آن بسیار سخت و توجه کمی را به خود جلب می‌کند؛
5. افراد معتاد به کراک در پایان دو سال اول اعتیاد زندگی‌شان خاتمه خواهد یافت ( مرگ زود رس)؛
6. در حدود یک سال از اعتیاد به کراک، طحال و کبد شخص معتاد از بین خواهد رفت؛
7. معتادین به کراک با دردهایی وحشتناک قادر به هیچ‌گونه فعالیت خاصی نمی‌باشد و نمی‌تواند بیش از یک ماه اعتیاد خود را پنهان کنند؛
8. اعتیاد به کراک دیگر نشئگی ندارد و معتاد همواره یا خمار است و یا در حال درد کشیدن که با مصرف آن فقط مقداری از دردهای او تسکین می‌یابد.
بررسی‌های به عمل آمده نشان میدهد که بسیاری از افراد به علت بی‌اطلاعی به کراک معتاد شده‌اند و از عوارض ناشی از آن کاملاً ناآگاه بودند. [19]
کریستال
کریستال دی متامفتامین هیدروکلرید یا به زبان عامیانه کریستال یک ماده قدرتمند، اعتیادآور، مخدر محرک و به شکل ترکیبی و مصنو‌عی است. کریستال به شکل بزرگ و شفاف و مانند کریستال‌های واقعی و به رنگ صورتی و آبی و سبز یافت می شود.
این ماده همچنین در خیابان به اسامی «مت»، «تینا» و در بعضی مواقع «آیس» و «شیشه» شناخته شده است.
معتادانی که در کارنامه خود به دنبال تنوع هستند رو به این ماده می‌آورند. کریستال اغلب به صورت تفریحی در مهمانی‌ها و برای بالا بردن و وسعت دادن به لذات جنسی و در بعضی موارد برای بیدار ماندن مصرف می‌شود.
مانند دیگر انواع متامفتامین‌ها، کریستال معمولاً به شکل‌های سیگارت، بلعیدنی، مایع خوراکی یا تزریقی و در موارد نادر حتی به صورت شیاف مقعدی استعمال می‌شود. کریستال به شکل سیگارت یا تزریقی با شروع و حمله سریع‌تر بدن آثار تخریب کننده‌تری دارد ولی متأسفانه استفاده از نوع سیگار و تنفسی شایع‌تر است تا جایی که در انگلستان فروش و عرضه پیپ‌هایی که برای استعمال کریستال مورد استفاده قرار می‌گیرد ممنوع اعلام شد.
اثر کریستال هم مانند هر نوع ماده دیگری در اشخاص مختلف متفاوت و وابسته به عواملی چون سایز، وزن، سلامت فرد، مقدار مصرف، روش استفاده، سابقه مصرف و اینکه آیا با ماده دیگری استفاده می‌شود، دارد. همچنین عوامل محیطی تاثیر این ماده را در فرد تحت الشعاع قرار میدهد. اینکه فرد به تنهایی یا در جمع و در مهمانی مواد مصرف کرده باشد می‌تواند در این تجربه تأثیر بگذارد.
کریستال یا شیشه محرک بسیار قوی است که فعالیت‌های مرکزی سیستم عصبی را سرعت میدهد. اگر چه گزارش کمی از مرگ و میر ناشی از استعمال مستقیم کریستال شده است ولی باید این نکته را مورد توجه قرار داد که این ماده بسیار اعتیادآور و نسبت به دیگر آمفتامین‌های دیگر از نظر اجتماعی، عاطفی، روانی و حتی تحرکی آسیب بیشتری به فرد وارد می‌کند.
در بیمارانی که کریستال را به عنوان آمفتامین برای تحمل درد استفاده می‌کنند علایم مشابهی با بیماران روانی پارانوئیدی و جنون جوانی مشاهده می‌شود.
گاهی اوقات افرادی که به استعمال ماده تن در داده‌اند کریستال را به عنوان (مسکن) مصرف می‌کنند. اگر فردی یکبار کریستال را به عنوان مسکن روانی تجربه کند به تجربه مجدد آن علاقه‌مند می‌شود و کم‌کم به سوی این ماده کشانده می شود.
استفاده دوز بالای کریستال می‌تواند موجب آسیب مهلک در رگهای مغزی و در نهایت مرگ شود. دیگر تاثیرات فیزیکی معمول ناشی از استعمال کریستال شامل: خشکی دهان، افزایش سرعت تنفس، سردردهای طاقت فرسا، حالت تهوع، تعرق بیش از اندازه بدن، سرگیجه، بالارفتن فشار خون، بالارفتن حرارت بدن، تپش قلب، خشکی، سوزش و ترک لبها، بزرگ شدن مردمک چشم، سیاهی رفتن چشم، لرزش دست ها و انگشتان می‌شود.
استعمال کریستال روی رفتار شخص نیز تاثیر می‌گذارد: افزایش حرکت‌های فیزیکی، نوع حالت سرخوشی، ناآرامی، اضطراب و دلواپسی، پرخاشگری، خشونت و رفتار خصمانه، بی‌خوابی شدید، حمله‌های ناگهانی، هراس و اضطراب پارانویا (جنون) سوءظن همراه با توهم، نشاط و دلخوشی بیش از حد، پُرچانگی، تکرار حرفها و کارهای ساده، تغییر ناگهانی در رفتار و گفتار و اختلال در درک، اختلال و بی‌نظمی در وظایف کلیه و ریه، بی‌اشتهایی در نتیجه سوء تغذیه و کم‌وزنی مفرط، عوارض قلبی (حمله قلبی و نارسایی قلب به دلیل استعمال زیاد).
استفاده از کریستال می‌تواند نیاز و فعالیت جنسی فرد را به طور غیرعادی افزایش میدهد. این به همراه دیگر تاثیرات استعمال این ماده ممکن است فرد را قدری بی‌توجه و از خودبی‌خود کند که فرد استفاده از وسایل حفاظتی پیشگیری را فراموش کند. و همچنین شخص را وادار به افراط در فعالیت‌های جنسی می‌کند که قطعاً آسیب‌های غیر قابل جبرانی را به همراه دارد و امکان ابتلا به ویروس و دیگر بیماری های مقاربتی را افزایش میدهد.
بعضی از داروهای ضد ایدز می‌توانند مانع عکس العمل بدن در تجزیه کریستال شود و این موجب می‌شود تا سطح پایداری کریستال در سیستم گردش خون طولانی‌تر و بیشتر شود. استعمال کریستال با استفاده از پیپیا به شکل سیگارت موجب سوزاندن و بریدن لبها می‌شود که احتمال سرایت انواع ویروسها از جمله هپاتیت C و ایدز موثر است به خصوص اگر سوزن به طور گسترده و در مدت زمانی طولانی استفاده کنند تعداد ویروسها در بدن آنها افزوده خواهد شد.
خیلی از کسانی که کریستال مصرف می‌کنند این ماده را وابسته کننده توصیف می‌کنند مصرف‌کنندگان این ماده در ابتدا تشویق می‌شوند کمی از این ماده را همراه داشته باشند تا در مواقع ناگهانی به دادشان برسد. با توجه به ماهیت وابسته کننده این ماده فرد از لحاظ روانی و فیزیکی به آسانی به آن وابسته می‌شود. شخصی که از نظر روانی به کریستال وابسته شود بیش از هر چیزی در زندگی طالب آن می‌شود. وقتی که بدن فرد با مخدرها سازگاری پیدا می‌کند وابستگی فیزیکی اتفاق می‌افتد و در این وضعیت فرد تدریجاً به عملکرد موادمخدر در سیستم بدن عادت می‌کند. بالا رفتن سریع قدرت تحمل و وابستگی نسبت به کریستال و مصرف دوز بالای این ماده برای رسیدن به تاثیر مطلوب از دلایل معمول مصرف عنوان شده است. حالت و حس آرامش و خلسه بی‌نهایتی که به دنبال مصرف متامفتامین‌ها در فرد ظهور پیدا می‌کند اغلب موجب بروز میل بیش از حدی برای استفاده بیشتر از این ماده در شخص می‌شود.
افرادی که به یکباره استعمال کریستال را قطع می‌کنند دچار علائم زیر می شوند: افسردگی عصبی، خونسردی و بی‌علاقی، خواب طولانی، به هم ریختگی روحی، کم آوردن انرژی، سراسیمگی، توانایی محدود در دستیابی به لذت‌ها، اضطراب. افرادی که کریستال مصرف می‌کنند، می‌گویند که نوع افسردگی بعد از مصرف این مخدر مانند دیگر داروها نیست. نوع ناتوانی و درماندگی و اختلال در الگوی خواب بر آنها حادث می‌شود تا جایی که توانایی انجام وظایف و کارهای روز مره فرد را مختل می کند. [20]
کوکائین
از برگ گیاهی به نام کوکا به دست می‌آید و قویترین محرک گیاهی است. کوکائین در حالت طبیعی خالص به صورت گرد کریستالی سفید برفی و بدون بو دیده می‌شود ولی معمولاً با ناخالصی‌هائی همراه است. [21]
مواد توهم زا
این مواد را خیال‌انگیز و کابوس‌آور هم می‌گویند. به علت اثرات مستقیمی که مصرف این داروها بر روی سیستم کنترل کننده بدن، یعنی اعصاب می‌گذارند، موجب تغییر وضعیت عادی ادراک فرد شده و شخص احساس کاذبی درک می‌کند. احساس پرواز، بی‌وزنی، دیدن ناقص اشیاء و یا واژگون دیدن آنها، برخی از این احساس است. [22]
داروهای صنعتی
معروفترین این داروها (متادون، مپریدین، متادول، فنادوکسون، دمورال) هستند که امروزه در جهت مداوای معتادین از آنها استفاده و مقدار کم آنها را جایگزین مواد مخدر بخصوص مشتقات مرفین می‌نمایند. [23]
علل و زمینه‌های اعتیاد
به‌طور کلی بر مبنای نقد و جمعبندی دیدگاه‌های نظری میتوان علل و گرایش به اعتیاد را در سه گروه تقسیم بندی نمود:
1. دسته‌ای از علل عنوان شده عللی هستند که به ساخت جامعه در ابعاد مختلف سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی آن مربوط می‌شوند. این دسته از عوامل خارج از کنترل فرد بوده و از گذشته‌های دورتر پدید آمده و از جمله جبرهای اجتماعی محسوب می‌شوند. عواملی مانند توسعه نیافتگی و فقر عمومی، بحران و فاجعه‌های عمومی، عدم آگاهی به مضرات مواد به دلیل فقر فرهنگی، خرد فرهنگ موجود در محیط، کمبود مهر و محبت و محرومیت‌های ناشی از زندگی ماشینی، و سیاستهای استعماری و ... از این دسته‌اند؛
2. دسته دوم مربوط به محیط بلافصل فرد و روابط اوست و زاده کنش و واکنش‌های اجتماعی‌اند که در حیطه‌های خصوصی افراد در درون ساخت اجتماعی و تحت تاثیر آن جریان دارد و از نوع روابطی سخن می‌گویند که مستعد اعتیاد هستند. عواملی همچون همنشینی و معاشرت با دوستان معتاد، وجود عضو معتاد در خانواده، روابط ناسالم خانوادگی و... دراین دسته قرار می‌گیرند؛
3. دسته سوم عوامل خرد هستند و به ویژگی‌های فرد مربوط می‌شوند. مشکلات جسمانی و پناه بردن به مواد به عنوان معالج یا مسکن، مشکلات روانی و رفتاری، افسردگی، فقدان ایمان، تجربة دنیای نشئه‌گی، افزایش و تقویت قدرت تحریک‌پذیری جنسی از جمله این عوامل میباشد.
اما عللی که در تحقیقات انجام شده، بیشترین درصد را به خود اختصاص داده و عمده‌ترین علل اعتیاد به شمار می‌روند عبارتند از: معاشرت با دوستان معتاد، وجود عضو معتاد در خانواده، در دسترس بودن مواد، اختلافات و نابسامانی‌های خانوادگی، فقر اقتصادی، نداشتن سرگرمی و تفریحات سالم، بیماریهای جسمانی، بیماری روانی، بیکاری، تجربة دنیای نشئه‌گی ناشی از لذت‌های آنی، افزایش و تقویت قدرت تحرک پذیری جنسی و پیشگیری از انزال زودرس عدم آگاهی به مضرات مواد مخدر، اعتیاد و چهره‌های معروف و خورد فرهنگ موجود در محیط، تقلید، فقدان ایمان و ضعف مبانی مذهبی، ادبیات عرفانی ایران، کمبود مهر و محبت و محرومیت‌های ناشی از زندگی ماشینی امروز، شغل، وجود باندهای قاچاق و سیاستهای استعماری و ... [24]
جوانان و اعتیاد
جوانان اصلی‌ترین قربانیان مواد مخدر هستند. اکثر کشورها از این نظر در وضعیت مشابهی قرار دارند. جوانان به خاطر خصوصیات جوانی آسیب‌پذیری زیادی دارند، چون پویا و جستجوگرند، بهر جا سر می‌کشند، کنجکاو و به دنبال همه چیز هستند، در مسیرشان هر راهی که گشوده شود، وارد می‌شوند.
در کنار شور جوانی و علی‌رغم بی‌خبری، نوعی اضطراب و دلواپسی نسبت به آینده هم در اغلب آنان وجود دارد. و در این سنین، احساس نیاز به آزادی و رهائی نسبی از خانواده نیز وجود دارد. مجموع اینگونه حالات، ایجاب می‌نماید تا جوانان به دنبال مسائل ناشناخته و جدید باشند. جوان در کنار دوستان و در جمع، آمادگی جسارت بیشتری برای دست زدن به اعمال غیرعادی و احتمالاً انحرافی دارند. این حالت همان بحرانی است که فوق‌العاده برای جوانان ـ بخصوص از نظر اعتیاد ـ خطرناک است.
اوقات فراغت جوانان در این برهه، مسئله‌ای بسیار مهم و حساس است. مسیر خانه و مدرسه و کوچه نیز برای دانش‌آموزان نوجوان می‌تواند خطرناک و خطرساز باشد. در مدرسه، مربیان و در خانه اولیاء رفتار فرزندان و نوجوانان را در کنترل دارند و یا حداقل دانش‌آموزان، چنین تصوری دارند. گرچه در مدارس رفتار ناهنجار و احیاناً برخی انحرافات وجود دارد که خود امری مهم و قابل بررسی است و همچنین در خانواده هم چنین امکانی متصور است، ولی همگانی و گسترده نیست. مسئله اصلی در این مورد، زمانی است که جوانان در کوچه و بالاخص در مسیر خانه و مدرسه قرار دارند. در این زمان، خلا نظارت مشهود است. اولین مصرف سیگار بوسیله جوانان در این مسیر و یا کوچه انجام شده نوجوانان جرأت، جسارت و بزرگ شدن را در مسیر مذکور آزمایش می‌کنند. گاهی طنز و شوخی را هم با اعمال خود می‌آمیزند. برداشتن میوه و تنقلات از جلو مغازه‌ها، شوخی‌های رکیک، صحبت‌های زننده، درگیری و نزاع، پرخاشگری و مزاحمت‌ها و نظایر آن، اعمال متداولی است که دیده می‌شود. هر یک از گروههای جوانان، مرتکب برخی یا اکثر اعمال مذکور می‌گردد که هر یک از این اعمال ابتدائی‌ترین شکل سرقت و شوخی‌های رکیک سرآغاز انحرافات. کودکی از پنجره سرویس از داخل وانت باری میوه برداشته و بین دوستان تقسیم کرده بود.در ذهن خود این کار را شجاعت می‌دانست. برخی دیگر هم برای خوشایند و تفریح دوستان به این کار مبادرت می‌نمایند، غافل از اینکه تکرار عمل خطرناک و نقش آماده‌سازی را برای آنان ایفاء خواهد کرد. هر یک از این اعمال مقدمه و آغازی برای خلافکاری‌های بزرگتر خواهد بود. [25]
اعتیاد و خانواده
محققان اجتماعی، خانواده را بنیاد و هسته اصلی رفتارهای جمعی و به طور کلی شخصیت اجتماعی فرد می‌دانند. برخی معتقدند که از علت‌های اصلی اعتیاد، متزلزل بودن روابط خانوادگی و فقدان نگرش‌های معقول در خصوص این موضوع است.
کودک سه دورة حساس و سرنوشت‌ساز، یعنی طفولیت، نوجوانی و جوانی را در دامن پدر و مادر می‌گذارند و هر سه دوره تعیین کنندة اخلاقیات، منش‌ها و رفتارهای فرد محسوب می‌شود.
کودکان در دورة سنی که معمولاً تا حدود نه و ده سالگی را شامل می‌شود، حسن و قبح افعال و نیز مرز میان خوبی و بدی را از والدین و در متن خانواده یاد می‌گیرند و والدین اگر از آگاهی و حساسیت‌های محیطی و نیز ظرفیت و ظرافت ذهن کودک خود مطلع باشند می‌توانند نقش مثبتی در شکل‌گیری رفتار فرزند خود داشته باشند.
دوره نوجوانی و جوانی از دوران‌های حساس در زندگی فرزندان محسوب می‌شود. با شروع سالهای نخستین دهه دوم زندگی، تحول شگفت‌انگیز بلوغ آغاز می‌گردد که جنبه‌های گوناگون جسمی و روانی و اخلاقی و اجتماعی است.
خانواده‌ها باید آگاهی کافی داشته باشند که دوران بلوغ، علاوه بر بروز تغییراتی که در شکل ظاهری بدن دارد از نظر روحی و روانی، دوران بی‌قراری‌ها، دلهره‌ها و حتی گرایش‌های گاه متضاد در لحظه‌های شاد و غرورانگیز، خودخواهی‌ها و خودبینی‌ها و عشق ورزیدن‌های پیدا و پنهان و هزاران رؤیا و خیال در مغز و فکر فرزندان نیز هست. حس کنجکاوی و مزمزه کردن و سرک کشیدن به حوادث نو، ارضاء نشدن از کارها و فعالیت‌های مرسوم روزمره، امتحان کردن هر نوع فعل و عمل و روی‌گردانی سرمست‌گونه از نمادها و ارزش‌های گذشته، همه از خواص و ویژگی‌های دوران جوانی است. پدران و مادران به طور هوشمند و آگاهانه و با منطقی هم سطح ذهن فرزند خود باید آسیب‌های احتمالی را بدانند، معیارها و گزینه‌های عقل‌پسند و بدور از تابو و سحر و جادو را به فرزند یاد دهند و «حس مسئولیت» و استقلال و تعهد را در آنها ایجاد کند. بستر اَمن خانواده و روابط معقولانه پدر و مادر با فرزندان می‌تواند فرزندی متعادل، متعهد و متعلق به جامعه تحویل دهد. و این وقتی است که حساسیت‌های دوره رشد به بهترین نحو سنجیده شود و آسیب‌ها و تهدید‌ها به خوبی شناخته شوند. از این چشم‌انداز، خانواده بر معتاد شدن یا نشدن فرزند تأثیرگذار است. [26]
نکته جالت توجه اهمیت نقش مادر در کانون خانواده است. تحقیقات نشان میدهد که خانواده‌هایی که روابط مادرانه همراه با اعتماد و پذیرش حکمفرما باشد، آینده نویدبخشی در پیش روی فرزندان است یا دست کم آسیب‌های اجتماعی و روانی کمتر دامن‌گیر فرزندان می‌شود. [27]
اولین ضربه‌های اعتیاد بر پیکر خانواده وارد می‌شود. اعتیاد، خانواده فرد معتاد را متزلزل و فرزندان و سرنوشت آینده آنان را به مخاطره می‌اندازد.
سوغات اعتیاد برای خانواده، چیزی جز پریشان حالی و نگرانی نیست. خوشی و شادمانی از خانواده معتاد رخت بر‌می‌بندد و شیرازه زندگی را از هم می‌پاشد.
مهمترین تأثیر اعتیاد بر خانواده از بین رفتن کنترل، نظم و انضباط و به وجود آمدن هرج و مرج و بی‌بندوباری است و بی‌بندوباری نیز زمینه ساز و فرصتی است برای فساد. در بررسی‌هایی که در این مورد بعمل آمده نشان میدهد 44 درصد بزهکاران جامعه ما در خانواده‌های بی‌بند و بار زندگی می‌کرده‌اند. 91 درصد از این خانواده‌ها گرفتار بلای اعتیاد بوده‌اند.
اعتیاد پدر و در مواردی مادر موجب بی‌بندوباری 91 درصد خانواده‌ها بوده است.
اعتیاد به خاطر هزینة سنگینی که دارد، ثروتمندترین خانواده‌ها را نیز پس از مدتی به تناسب، دچار مشکلات مالی می‌نماید. فشاری که اعضای خانواده محکوم به تحمل آن می‌باشند. این فشار و تنگنا خود خطری در جهت ایجاد فساد و خطا برای سایر اعضای خانواده محسوب می‌گردد. چنانچه افراد خانواده از سلامت نفس برخوردار بوده و فشارها را تحمل و مقاومت نمایند و یا از نظر کنترل و مراقبت، تحت نظر یکی از والدین غیرمعتاد خود باشند، وجود پدر و یا مادر معتاد بر روحیه و روان آنان تأثیر گذاشته و موجب عدم تعادل روانی و سرخوردگی اجتماعی آنان خواهد شد.
اعتیاد بر خانواده به صور گوناگون و به طور مستقیم و غیرمستقیم تأثیر می‌گذارد. پریشانی خانواده‌ها، ایجاد نگرانی و... حاصل اعتیاد یکی از اعضای خانواده است. اگر سرپرست خانواده، معتاد باشد چه مصیبتی عظیم به حساب می‌آید. در موارد بسیار دیده می‌شود خانواده‌ها از اعتیاد فرزندانشان به تنگ می‌آیند و دست به اقدامات شدید می‌زنند. [28]
بنابراین خانواده‌ها و والدین، عوامل اعتیاد را به صورت‌های زیر آماده و مهیا می‌سازد و فرد را به آینده‌ای مبهم سوق خواهد داد؛
- مصرف مواد توسط اعضای خانواده؛
- رها کردن فرزندان به حال خود؛
- درگیری و تشنج در خانواده؛
- بی‌بندوباری اخلاقی در خانواده؛
- بی‌دینی و عدم توکل به خدا در خانواده؛
- تحقیر شخصیت فرزندان؛
- فقدان روش‌های تشویقی و تنبیهی نسبت به فرزندان؛
- فقر مالی و اقتصادی در خانواده؛
- بی‌تفاوتی به آیین دوست یابی فرزندان؛
- نادیده گرفتن روش‌های مشاوره‌ای با فرزندان؛
- نادیده گرفتن خواسته‌ها و گرایشات فرزندان.[29]
اعتیاد و طلاق
از مسائل مهم دیگری که در رابطه با اعتیاد و خانواده مطرح میباشد، طلاق است. باید توجه داشت زنان بسیاری وجود دارند که علی‌رغم وجود اعتیاد در شوهران خود، به علت پایبندی و عاطفه، تمایلی به طلاق ندارند و با وضع موجود خود می‌سازند. بنابراین طلاق‌های ناشی از اعتیاد نمایانگر تعداد خانواده‌های معتاد نمی‌باشد. آری اعتیاد به عنوان یک علت در تلاشی کانون گرم خانواده مطرح است. این نکته هم قابل توجه است که طلاق خود در بروز ایجاد بسیاری از بزهکاری‌ها یک علت بشمار می‌آید؛ و موجبات انحراف را برای طرفین و فرزندان آنان فراهم می‌آورد. ارتباط طلاق و اعتیاد ارتباطی دو طرفه و نزدیک است. [30]
|
بی‌بندوباری (علت انحراف) اعتیاد طلاق نابسمانی (علت انحراف) |
شناسائی معتادین
اگر در اولین مراحل بتوان به کشیده شدن فرد به مواد مخدر پی‌برد و این پی‌بردن هر قدر زودتر صورت گیرد نتیجه بخش‌تر و در جهت برخورد با فرد مصرف کننده مؤثرتر خواهد بود. هدف اصلی و نهایی در شناخت بموقع اعتیاد جلوگیری از نابودی فرد و رهایی وی از سقوط است.
مصرف موادمخدر باعث بروز تغییرات زیادی در فرد مصرف کننده می‌گردد. این تغییرات در ظاهر و جسم فرد، درون وی و سپس در رفتار وی ایجاد می‌گردد. علاوه بر این سه مورد تغییراتی نیز در محیط اطراف، دوستان و حتی وسائل مورد استفاده چنین افرادی به وجود می‌آید؛ توجه به این تغییرات و احساس چنین تغییراتی، اساس شناخت مصرف موادمخدر است. [31]
|
شکل 1. نمودار شناسایی مراحل اعتیاد |
از مهمترین حالات قابل ذکر در این زمان تغییر رنگ ناگهانی، خودداری از برخورد مستقیم با اعضای خانواده، حتی بچه‌ها، مشغول کردن خود به اموری که قبلاً امکان آن بسیار کم بوده. (شکل 1)
مهمترین مسئله‌ای که جلب توجه ببیشتری می‌نماید و می‌تواند نقطة محرک از نظر توجه به وضعیت فرد باشد، تلاش محسوسی است که می‌خواهد حرکات خود را عادی جلوه دهد.
شناسایی در مرحله پیشرفت نسبی: ماده مخدر وضع ظاهری وی را بتدریج دگرگون می‌سازد و در کنار آن تغییراتی در درون پدید می‌آید. معتاد دیگر قادر به پنهان کاری نیست و ضرورتی برای این کار حداقل در خانوادة خود نمی‌بیند. در این مرحله که کاملاً گرفتار چنگال اعتیاد شده، ظاهر و رفتارش بکلی تغییر می‌نماید. افرادی که شروع به مصرف موادمخدر می‌کنند، متناسب با قدرت و توانائی جسمی ممکن است تا حدود یک سال هم تغییر ظاهری چندانی نداشته باشند؛ در اشخاص چاق هم علائم ظاهری دیرتر بروز می‌نماید و لمس آن مشکلتر است.
هم تغییرات ظاهری در این مرحله، لاغر شدن نسبی ـ نسبت به مدتی قبل ـ ، تغییر رنگ لبها، کبودی اطراف چشم، قی کردن مرتب چشم، پف کردن همراه با چروک در اطراف چشم، تغییر رنگ در پوست بدن ـ بخصوص تغییر رنگ چهره به زرد تیره ـ سیخ شدن موها، تغییر حالت نگاه، خمیدگی در پشت و تغییر در وضع راه رفتن که بی‌تعادل راه میرود، در راه رفتن همه بدنش حرکت می‌کند، مرتب خمیازه می‌کشد، خواب آلوده است، خشکی بیش از حد لبها، صداها و کلمات را کشیده ادا می‌کنند، پرحرفی، پرگوئی، بیهوده‌گوئی و در موارد زیادی ضد و نقیض‌گوئی در گفتار آنها به خوبی درک می‌شود، صحبت خود را ناگهانی قطع می‌کنند و چون تمرکز ندارند اکثرشان صحبت‌های خود را ناتمام می‌گذارند و لرزش محسوس دست‌ها دیده می‌شود.
توجه شود در این هنگام تغییرات ظاهری از چشم نزدیکان پنهان نیست ولی آنقدر نیست که همه متوجه وضعیت او باشند. بتدریج عصبانی، بدخلق، پرخاشگر و از خود راضی می‌شوند. (شکل 1)
خانواده و نزدیکان فرد باید توجهی هم به محیط اطراف او نمایند. در ملحفه او به احتمال زیاد سوختگی‌هائی دیده می‌شود. این سوختگی‌ها در انگشتان دست ـ در اثر تمام شدن سیگار و بی‌توجهی ـ هم مشاهده می‌شود. در این هنگام چنانچه یقین حاصل نشد میتوان علامت‌گذاری کرد. علامت‌گذاری بعضی وسایل نظیر دستمال کاغذی، کبریت، کنترل نامحسوس لفاف زرورق بسته‌های سیگار داخل جیب وی، کنترل کبریت منزل (از نظر تعداد)، کنترل توالت پس از خارج شدن فرد مشکوک (آثاری چون چوب‌کبریت، تکه زرورق، خاکستر کاغذ، بوی نامطبوع مدفوع شخص، طولانی بودن مدت توقف در توالت) سوختگیهای جدید در فرش، پتو و وجود خاکستر سیگار زیر موکت یا فرش و... .
مشخصات و ویژگی‌های معتاد در مرحله پیشرفته: در این مرحله دیگر اعتیاد برای خاص و عام قابل تشخیص است. معتاد در مرحله پیشرفته به فلاکت می‌افتد. در کلیه قسمت‌های بدن او آثار اعتیاد نقش بسته. لبهای سیاه و کلفت، انگشتان سوخته و سیاه و دندان‌هایش ریخته و آنچه که باقی مانده سیاه و بدمنظره بطوری که در بسیاری از معتادین لثه‌ها هم خراب و لکه‌دار می‌گردد. در بدن بسیاری از آنها آثار تزریق حتی روی پاها و بین انگشتان دیده می‌شود. بوی زننده، پشت خمیده، با آب بینی جاری و چرت آلود، در موقع صحبت کردن پلکها سنگین و نیمه باز توأم با حرکات سکسکه مانند و لباس‌های کثیف و نامرتب، نمائی کلی از آنهاست. آخرین مراحل اعتیاد رها کردن خانه و خانواده است. (شکل 1)
آخرین نکته در مورد معتادین پیشرفته فرار و عدم استقبال از هر گونه اقدام در جهت ترک اعتیاد است. آنها مزه نرسیدن موادمخدر را چشیده‌اند و تصور می‌کنند قادر به مقاومت در جهت معالجه نخواهند بود. چون هنوز هم جان خود را دوست دارند، تصور می‌کنند در هنگام ترک خواهند مرد و تاب و تحمل در مقابل (سیم‌کشی[32]) را نخواهند داشت. [33]
حکم تجارت موادمخدر
بعضی از مسلمانان به تجارت مواد مخدر از قبیل شراب، حشیش، افیون و کوکائین اشتغال ورزیده اند، چون تجارت این مواد سود سرشاری را از آسان ترین راهها به سوی آنها سرازیر می‌کند و سرمایه هنگفتی را در کمترین فرصت به دست می آورند. با توجه به این که شریعت مقدس اسلام این منافع و درآمدها را حرام می داند
مطالب مشابه :
مقاله ای در مورد اعتیاد
مقاله ای در مورد اعتیاد. بنابراین در مورد اعتیاد میتوان اینگونه جمعبندی کرد که حتی در
اعتیاد چیست
آنچه در مورد اعتیاد و موادمخدر باید بدانیم : » مقاله ی در مورد
پایان نامه در مورد اعتیاد
پایان نامه در مورد اعتیاد دانلود انواع مقاله، پایان نامه، پروژه، گزارش کارآموزی
مقاله ای از اعتیاد
این وبلاگ در مورد نقش مددکاراجتماعی در کاهش اسیبهای اجتماعی مباحثی را ارائه میدهد.تصویر
مقاله اعتیاد
مقاله اعتیاد پردازد. ۳ ـ مرحله اعتیاد واقعى :در این مرحله علائم در مورد رشته های
برچسب :
مقاله در مورد اعتیاد